장음표시 사용
41쪽
3. Quae soliis est amicta, vel sola aule, vel sola radice, vel tragus est festina. . Quae SOLA RADICE soliata est h. e. ex solo fundo lia
profert, nudicaulis planta dicitur, uti sunt Taraxicum Plantago Pil sella, Bellis, Nymphaea, Sedum aquatile Arum, Ranunculus Lusitanicus, Gramen polyanthemuin Plantago aquatica.
s. Maior pars plantarum VTROQUE MODO soli produciti
eruntamen quaedam earum secundo vel tertio demum aetatis anno cau-- faciunt, uti Cynoglosium, Apium hortense Verbascum, Sclarea, siue Horminum sylvestre. 6. Eae, quae radice sunt foliosae, caulem plerumque ps filia ista radicis proferunt, idque vel eodem anno, ut Lapathum, Taraxicum, Plantago; Vel anno sequenti proximo, ut Pastinaca, tam tenuissilia quam lati lia Buglossum talicum, Anchusa, Cynoglossum; Vel tertio demum, ut Apium hortense svulgo petroselinum. 7. Paucis quibusdam caulis ante ima haec folia enascitur, imo m rescit rursus, antequam soli ista prodeant, ut in uicto ne Peraste. et Scilla. 8. Caulis secundum quid nodus dici potest, qui soliis admodum est exilibus is a caule non seris distinctis est amictus, ut'in ustilagine P rasite, Dentaria, zυλλω Cotyledone prima, Pyroia vulgari. 9. Coulis determinare foliatus est, qui ex certa disinctione tantum soli prosere, Et es unica quidem in Anemone, Pulsatilla, Herba paride Aco nito hyemali iEx duabus, in Phthora quae vulgo Thora dicitur, Goryledone altera, Auricula vrs, Unisolio. io Ophio ossum quoque caule est nisis, licet eaulis partem vagiana folii inclusam habeat, quia folium non e caule, sed fundo enascitur.
si Lunaria SOLO CAVLE folium, idque unicqvos geriti
De differentia caulica germinatione.
42쪽
Colis vel sigillatim profert folia sub quihus etiam ramastros complectir vel coniugatim. a. Sigiliarim, si e singulis aulis distinctionibus singula prodeant folia, itemque rami. 3. Coniugatim, si e sngulis mulis distinctionibus vel bina vel te na, vel quaterna vel sena, vel plura prodeant solis. . Una vi in Saluia Unica, Valeriana Fraxino, & in quam se timis. s. Terna, ut in Pseudolysimachia- caerulea, item purpurea, item in Lysimachia vera, id est lutea. s. uuaterna, ut in Cruciata. . Sena ut in Galio Rubia, Aparine, Mollugine, quo etiam viden tur pertinere Iuniperus, Abies, Picea, Pinus, Pinaster.
8. I. Plantae quadrato caule praeditae omnes eoniugatim , 4biue ordine, & quidem altematim proserunt folia, itemque ramos ex alis siue sinu bus, sue angulis, quos solium, aut pediculus solii eum caule constituit. f9. Alternarim dicuntur prorasci folia, aut germina, ut rami petioli s superioris paris oppositio, decusset quasi aut ad angulos recto
secet inferioris Daria onDositionem s
IO. it. Multae etiam plantae termisin non quadrati mulis biiuga habent folia termina vir Bugula, Brunella, Argemone. in lil. Quae sigillatim folia proserunt, ramos etiam gillatim tr. IV. Quae biiugam habent soliaturam biiuga quoque germi fruuntur, hoc est ramos biiugo stu ex eadem distinctione stipitis sibi oppositos proserunt, Excepti herba, quae Tabernaemontana Lactuca agnina, Dodo innaeotaus album dicitur rata enim, cum bina e regione sbi Opposita producat folia fingulares tamen ramos emittit, simulque ita circa soliorum sedem msi ctit sevum, ut
43쪽
an sevi rentinuatio dicenda se, Nisi mauis dicere, herbam hanc ad primum soliorum e terminare caulem, atque ita fine scapo esse, quod ulteriori vel obseruationi, vel meditationi Nonnullis herba ramea, quas dichotomiae studiosa appellatur. 3. Admirabilis Peruana biiugo quidem situ gerit soli, sed ramos sis larer, idque alternatim prosert h. e. ita, ut qui ordine sunt im. pares puta primus, siue imisus, tertius, quintus, septimus in eandem stipitis partem spectent, de rursus Pu ordine pares videlicet secundus, quartus, sextus Lex eiusdem lateris alis enascantur. 14. U. Quae plura folia ex eadem stipidis distinctione producunt, eaedem plures quoque ramos inde proferunt sed non semper aeque -- merinos, aeque inquam, tum foliorum, tum distinctionum resperit Ies sunt Abies, Pinus, Pinaster iuniperus, Rubia, Aparine. Is Spergula quamuis videatur vel dena ex eadem distinctione eLsundere solia, tamen revera, Vt binos ramos, ita bina quoque folia, sed
in quinas inaequales lacinias profundit seissa.
Differentiae plantarum a duratione radicis t. Stipitis 3 6.
D sibilis pluma est, euius radia peremetis est h. e. per prures annos Lut Cynoglossum uertica maiori Corylus, Fagus, Fili Acanthus. a. Quaedam etiam festa fundi, siue radicis per hyemem retinent ver Pyroia, Cotyledon ltem, quae cavi earent, vis Phyllitis, Polypodium, Scolope drium, Adiantum. 3. Perennis planta est, cum causis sue stipes perennis est, ut Rara, Saraia, Quercus. 4. Non est autem perennis stipem, nis radix quoque perennetis. Semper virens planta dicitur, quae folia cautis per hyememis tinet, uti iunt Barbarea, Pena ca,Agutalia, Buxus, Abies,taurus, se
44쪽
6. Planta perennis sola stipite soli gerens, si singulari sit stipite, Si maeticaulis, siue multistipes sit, fra te dieitur.
eauli a ramisin petiolis. Causis simplexis iramosus Lambigens Determinatus s. rapitulo c. spica . g. Paniaula .
Cariis porro vel simplex est, vel in ramos divisun
a sim ex ut in Taraxico Bellide Plantagine, Pulsatilla, Ane, mone, Nymphaea Bistorta, Vincetorico Pyroia vulgari, Gramine P tyanthemo siue Pseudomolo. 3. Raminus, ut in plerisque. 4. inter simplicemis ramosum ambigit mulis in umbesiam sparsis, ut in Primula veris, Auricula-nsi; in quibus tamen caulis petiolis P. tius quam ramis est dissus. . Caucis determinatin est, qui extremitatibus, siue fastigiis strupitis floresin semina producit, ideoque vel in capitulum, vel in pseram siue thyrsum, vel paniculam, vel umbellam vel corymbum in '6. Capitulum est quod constat ex pluribus floribus di seminibus arcte in globosam, aut circularem sue disci figuram congcstis. Globosam, ut in Cyano, Scabiosa, Iacea, Carduisin In disci figuram, ut Bellis. 7. Spica est, quod ex fioribus vel seminibus spisse compositum estitia, ut conus erectus, sed oblongus, sue admodum aeutus inde euadat, ut in Lysimachia purpurea, verbasco, Plantagine, Luteola, Reseda, disto ta, Se si Hordeo, s. Pec
45쪽
t. Peculiaris spica est in Maelatis, qui comosius dicitur, inferiori
parte laxeritis nosculis, ut vix lpicae nomen mereatur, media parte a
ctissime letiolis non apparentibus, suprema denique in cristam quasi dispansis, & petiolis quidem caeruleo colore, obsoleti coloris stolaulos,
v. Paniculo, item Iaba, est spica laxe dissus, praesertim propendentibus petiolis, ut in Panico, Milio. io Vmbesia est extremitas caulis per multas subdiuisones in continuersi figuram aptata, ut in Apio, Anetho, Foeniculo, & reliquis umbelliseri ii Coombus est extremitas caulicita subdiuisa, Horibus, aut fractibus onusta, ut sphaerica figura oriatur, ut in Hedera arborea, Samb eo aquari , Cepa, Porro. ir. In quibusdam moeniminatur capitulis ut in Matricaria,
33. Aliarum umbellae terminantur singulis vel binis floribus. . . uua=vmbesia, siue imperfecta umbina diei ur, ubi coni inversi basis non et satis plana, ut in Centauri magno.ic Vmbella plerumque est erecta, sed interdum pendula, aut num tam ut in Sambuco, Valeriana rubra. I6. Coombus etiam pendulus in Sambum aquatica. II. Causis indeterminatus est, qui petiolis a latere caulis prognatis floresin semen gerit, ideoque nullum extensionis habet terminum, uusi quem hybernum frigus imponit. I8. Racemus est petiolus floribus aut flumibus ita onustus, ut spicam aliquam imitetur. 19. Ex umbestiferis plantis paucae sunt ex toto biiugae germin tionis, ut Valerianae proprie dictae Centaurium minus, siue Fel terrae, Ebulus,in Sambucus, quae pendulam proserunt umbellam. Retiquae sere omnes infriore caulis parte Fingulatim proserunt soliain ramos seuperiore deinde caulis parte primum biiugos proserunt surculos, tandem numerosos ex eadem distinctione ramulos, h. e. umbellas, quibus flores,is ad singulos flores bina femina inhaerent, ut in Ela. phobosco, siue Pastinaca latissiua, uistico, Apio Ferula, di
46쪽
Sequuntur differentiae caulisper se spe lati: Angulosus -7.
Striatus A. Teres . O. Solidus cauus II I .
Causis vel angulosus est, vel teres. a. Anguibus vel triquetrus est, vel quadrangulus, vel caepius
3. Triquetrus est in Plantagine aquatica, Cypero, Gramines peroide, Papyro, Sanguisorba, Citsi Dioscoridis, Mol triangulari. 4. Ad tringulum caulem etiam referri potest caulis, qui ternis foliorum processibus, praesertim spinosis disinguitur, ut Carduus-Chrysanthemus. s. uadrangulus caulis est in Saluia, Mentha, Lamio Marrubio, Rubia, Cruciata, sexcentis aliis. 6. uinquangulus, in Campanula Polyacantha vulgari. 7. Sexangulus, ut in Pseudolvsimachia purpurea trifolia. 8. Inter angulatos, aeretes caules ambigunt Driati, ut in Sici-
.liana. 9. Causis teres siue rotundus, ut in Anagallide aquatica, Nummula
ria, de infinitis aliis. Praesertim in bulbossito Caulis teres inferiore parte euidenter crassis est in Cepa. ii Caulis item vel solidus est vel cauus, si Guus, vel medulla repletus, vel inanis, di si inanis, vel totus inanis, vel in geniculis, siue nodis consulidatus. i et Caules caui absque nodis sunt in Iunco, Gladiolo palustri siue Iunco florido Papyro Nilotica. a 3. Caules inanes sed geniculati sunt in Arundine, Foeniculo, Gentiana, Fili pendula quatica, Frumentis, Graminibus. I . Causis medulia repotus, ut in Sambum, Papyro.
47쪽
Is. In arboribus, frutieibus caudex in eortiam, alburnum ILgnum stricte dictum d medullam diuiditur. Is Medulia, quae Mere dicitur, sere sesidior est ligno, di lignum alburno, inertam contra se habet.
Floris definitio I. 2 3. Et dustinctio a perianthio . flore apparente
Llos est pars plantae tenerior, colore, vel figura, vel utroque insignis, rudimento ruinis cohaerens. ' a. Fructus autem dicitur vel semen vel theca seminis. 3. Perianthium est, quod storem tegit, ideoque crassius est, minus ligne flore ipso. Dicitur etiam caθκ. 4. Definitioni huic videtur obstare Frumentum Turci eum quod fores a fructu prorsus disiunctos babet nisi forsan flores fructu insident sed immaturo, quod amplius obseruandum imo iam deprehendi flori fructum nonnunquam proxime subiectum sed minus uberem eo, qui caulis inferioribus inhaeret partibus. s. Obstatis Iuglans, nam iutus eius siue amentum flos magis videtur, quam crista illa gemina quae fructus umbilico insideti6. Corylus, uti suereus fiores profert purPurem. Sed de arborum fructibus alias. 7. Cymae quaedam herbarum . e summi caulis soli colore qumque conspicua sunt, ut videisulti huiusmodi plantae gemino se ostentaressore, verum soli haec Dro non sunt, tum quia reliquis soliis figura, & situ respondent,
tun i quia fructui non cohaerent.
8. Cymae huiusmodi coloratae sunt in Hormino sativo siue Cretico, item in Milio syluatico, siue Pleudoparietaria.
' De florum mistura partibus differentii ct usu cons pluribu armiae sundamenta tanica lv. ivdisio institui regni vegetab. p. 33 6. 37. imminis vero qui inpiosis de hac plantae Parie egerunt Ial Pontederam in Anthologia. Sebast Vm m. de traicium florum Issi Ouscia denaberian de IIlantae. , II via .asgnostri aut a latan.
48쪽
9. Item e spica Stoechadis suprema solia eriguntur, quae ligulas vocat Clusius.
Munitus perianthIo quod vel 3. I. Initio clausum pSemper apertum 6. . II. Proprium flori cuique . p. nudis . f. vestitis g. explicatis s. III. Proprium flori Commune eum fructi ii. Ioia cauo labiato n. m. uniformi in L. IV. Simplex a 'largine secto Iaciniis I acutis is p., obtussis. LII. prolixis i . P. breviculis tr L
compositum is ex foliis iuxta se positis et . p. sibi arcte insidentibus, vel squamis r . Limo cuspide tantum disiunctis is V. Ins ore parte strictius is p. turgidum, simplex s. m. VI. Rotundum ti tere tu. p. ''
Striarum s sulcatum is . . VII. Magnum aD. P. Paruum I . .
Mediocre ro LΑmbiguus imitantibus p anthInm nerui lat. Ambigui simul staminis ae styli a. foliis exterioribus M.
Πsis uel nudus est, vel perlanthio munἰtus. a. Flores russi, ut Tulipae, Lilii Manas, Colesus Crochi lygonati, Sambuci, Fagopyri. 3. Perianthi muniti, ut Borraginis, Buglossae Papauerisine.
49쪽
4. Perianthium'. e. tegumentum floris aliud est ab initio elausum. aliud semper apertum. ' s. Ab initio clausium est, quod storem nondum explicatum totum inuoluit, dehiscens deinde eundem retegit, ut in Papauere tam vulgari quam corniculato, apparide, Palma proprie dicta siue dactylisera,
o. Semper apertum, ut in plerisque aliis. 7. Perianthium plerumque suum cuique flori proprium est. Interdum etiam pluribus fioribus idem commune,
quod dupliciter αPrimum si plures 'siculi in unum caput sint compacti, ut in anis, Iaceis, Carduis discissoris. 8. Scabiosa hoc habet peculiare, quod praeter commune capituli perianthium quilibet flosculus su perianthio, tricula scilicet renato, est vestitus. s. Deinde commune est muribus floribus perianthium, vide et nondum explicatis, ut in Palma dactylisera, de Lauro. Io. Perianthium aliud fori cum fructu commune, aliud fori '
ii Commune, ut in iis omnibus plantis. quarumlos fructium complectitur, siue quarum sos sedi fructus nitur, ut in Spergula, item in cauis floribus, quibus nuda subsunt semina siue labiatis, ut in Saluia, inrubio siue uniformibus, ut in Bu ota Lithospermo. ia Perianthium est vel implex, vel compositum. 3. Simplex, quod utriculus est sola lamina constans, ut in Saluia, Mambio Lamio, Hyoscianio, Nicotiana Lychnid bus Caryophillis, Geraniis, item perianthium euiusque flosculi in Scabiosa. i . Compositum, quod vel foliis pluribus iuxta se positis constat, ut in Cunigundina tam persoliata, quam verbenisolia, item in Scabiosis, capituli perianthium. Vel ex foliis aut Aquamis, Hi inuicem arcte & imbricatim imsidentibus est compactum, ut in Cyanis, laceis, Cinarais aliis Carduis.
Cl. Duxisti Element botan IV. Clasae Plantar pag. 37s. seqq. laudatos de floruinstruciar in Muecedam capite autOIes.
50쪽
is. Folia ista interdum dimidia sui parte, inferiore scilicet. Iibi inuicem incumbunt, cuspide vero a Capitulo Q so inuicem sunt disiuncta, ut in Cnico, Carduo benedicto, Carduo lanceolato.
sic Periantilium Amplex plerumque in margino est in lacinias
Vel obtusas, ut in Nicotiana minore sue vulgari. 247. Periant litum vel profunde sectiam est, in prolixas scilicet la-Uel minus profunde in breviculas, ut in Othonna, siue lare
I 8. Perianthium plerumque inferiore parte frictius, Interdum etiam ventrosum quali & turgidum, quale est simplexperianthium in Geraniis, cymoide, accaria: Compositum in Cnico, Carduo benedicto, Carduo lacteo siue
19. Perianthium aliud rotundum, scieres, ut in CaryOphillis, Narcissis: Aliud 'iatum, siue sulcatum, ut in thonna sue nore Tunetano. sto. Perianthium aliud magnum loris respectu, ut Nicotiana minore Saluia; Aliud paruum, vi in Digitali, Nicotiana maiore; Aliud me in re, ut in Othonna. ar. Inter nudos, pel lainhio et Misos Fore amylunt nores cuthitarum, Mi'eponum:
Viridibus enim quibusdam sue neruis sue dorsis, siue frigibus a sando ad marginem tendentibus variantur, quorum nonnulli nerui; insta mediam loris partem anore quati auuls speciem perianthii angus t ii exhibent.11. Peculiare quid etiam in iisdem soribus obseruatur, quod inferiores partes aliquid inter sumen, silum ambigens, vel cx Arminos sit eo usum obtinent. 23. Ambigunt etiam inter nudos& vestitos, Ficus Indicae Tunae stores nam exteriora folia tribus quasi ordinibus, tum obsoleto colore, tum