Eryci Puteani Iuventutis Belgicae laudatio in qua melioris naturae & disciplinae imago

31쪽

ctus est , dum paterni imperii vinclis pueri . coercentur: Quis Scholarum, cum, laXata severitate, in publicam lucem &conspectum ituri sonae Musae ; quantum silentii di decus, industriae specimen, morum obse- 'quiu.ut domi: sic in schola sunt; in soro,ut in schola. ubicumque sunt, putes sub paren-' Tum μut praeceptorum oculis versari. Vtrique liti, cum boni, ad bona ducunt, dc quos ducunt,reddunt quoque bonos. o magna, o 'persectam Laudem; & quam non solam sola ' ' tamen sibi Belgica vindicat s Diogenes Cy-- nicus olim rogatus, qua in parte Graeciae vi-- ros vidisset Bonos, Uiros, ait, nusquam sed Lac daemone iueros vidi. At video ego de Europa, siquis quaerat in Belgicamec pueros dicam, , .sed plano, plano Viros. Etenim ut a fonte rivus, a stirpe frutex': sic a prima Insti

ultione reliqua . ita. Pueros nisi bonos . haberemus, neque Viros haberemus. Qua in partem novellam plantam flexeris, adul- 'ta inclinabit : pariter omnino ingenium est, . bonum, si in bona aetate coeperit.frangas enim

, citius quam corrigas quae in pravum induruerunt. -- εd deo in tenem. con uescere multum est

Apud Exteros quam mollis educatio lquam solum disciplinat

32쪽

I i 'α- l priusquam septuennis est,flattigas eum manu, Extemplo puer paedagogo tabula dirumpit caput. Cum patrem adeas postulatu, puero sic dicit pator: i octer esto, dum te poteris defensere injuria. Pr ocatur paedagogus: ebosenex minimi pretii. . , Ne attigas puerum ista causa , quando fecit strenuri 'imagister, quasi lucerna nullo expretus linteo.

Iam in publico suos sibi sibilos,ineptiasque habeant,quicumque vera & severa Disciplina soluti ; imo plaudant & pesulanti

murmure Professeris conatum infestent. nos Scholam, Scholam scimus, cum doce- .. mur, tranquilli, velut in sacra & plena nu- . minis quadam aede. Apud Exteros alibi re . movete exemptu o I v v EN Es) qVanto ob strepentium tumultu subsellia aestuant,pul ,. - .pita laborant, & vox dicentis frangituri tόd . plosiones, contusiones, acclamationes , ut 'Scholam scaenam dixeris, aut caveam mimicae voluptatis. Invitus dico: in ludo velut ludu, Doctor est , & quisquis accesserit collectum petulantis animi pruritum iniec . audiendum,solvit. Hic. nimirum projectae semel verecundiae fruetus ut confusa ra-

- . et

tione, audaciam rudia adhuc scelera inve- niant ; nec stib ullam honesti aut inhonesti , φstinctionem sitas austor actiones mittat..

33쪽

. Quidquid libido suggesserit, licere existat

matur ; & sic peccandi licentiam consuetudo, consuetudinem impunitas sequitur. Pa' 'rum esset perturbari Scholamna quietem, si

lisce tennini, aetatis morbus coerceretur: in erumpens curiamque, bonos omnes mores exulcerat, & bonas omnes leges.

'enim' caus arum sitat patroni, si displacet, arit judices, quibus Iustitia peregri-

Toga aut Dignitas utrosque facit, &ex- lcitatu corruptae indolis aestu, non naodestia aut innoeentia, sed avaritia & ambitio cori

peicunt, fallaciis & morum quodam suco Scilic arte & astu vivendum in Renui, & sumenda Lycurgi facies, uritat, Velo peccetur. Boni quidem tibi pieiunt; sed Philos, phi verbo, plures mali. Inter Belgas verd etiamati sunt; sed, vero elogio, Plures niti. Si di, Mali illi hoc agunt, ut quales deberent, 'ideati tur: nos , ut quales sumus. Modesti decoris studium magis quina nomen profitemur. Quas adCatonis exemptu verba Sallustii usurpabis udivitii i

34쪽

cum modeno pudore cum innocente absIinentia certumus, esse quamoidera bovi malumus. Omnino ele, atque id a prima aetate, cum simplex adhuc indoles & Modestiae candidata. Sed & nos profecto homines sumus, id est non omnes Boni. Qui noti, communem Patriae laudem non obfuscant. Terram vide; inter bonas fruges & salutares herbarum succos, sentes tribulique naturali incremento surgunt.

Caelum vide; in illustri tot siderum choro, infesto aliqua & infausto radio scintillant. Genus humanum divinum facimus, si vitiis liberum,& omni naturae morbo. Quid ergo est ρ generosam indoiem indulgentia p3 rentum otio solvit'exhaurit; Vacuumqu*deinde animum etiam levissimae adsedusi

aurae abripiunt merguntque . Sententiam Quinctiliani audiamus: educatio,quam

rufrangit. uid non adultus cocupiscet,qui in purpuris μι' Nondum prima verba exprimit, O jam coccum inte ligit, jam conchlium postit. antὸ palatum eorum, qu m l instituimus. hystis crescunt. se terram attigerint, χ' manibus utrimqueIustinentiam. pendent. Gaudemur si quid licentius dixerint./erba ne Glexandrini quidem permittenda deliciis risu c osculo excipimus . Ab hoc fonte reliquus vitae morumque morbus

35쪽

in IVVENTUTIS BELG.

imo infelicitas aevi, dum educationis vi tio pudor omnis puerorum defluit pri ii i statim anni fraude , dc fuco, & divitiirum praematuro desiderio acuuntur.Sic V M.

Q Iuventus innatum modestiae decus deseatrit, malisque artibus ad lucrum pariter, o tiumque festinat. Sed huc parentes sere ducunt; stulti, imo vero mali; quod vanissimo voto felicitatis metam divitias statuunt; otium, divitiarum . Impune dixerim: Pauci boni, qui divites. quippe hi tales otio fascinati , meliorem omnem cultum projiciunt extra aetatis fines. Quid recti, quid ar-ldui molitur, cui plena manu Otium Fortu-,na adfuditi Torpor, stupor, Omneque animi dedecus segnes delicatosque ci cun fluit; dum per inertiam vitia se insinuant,& adhaerent: Primum, nemo non ignarus, qui ignavus;quia otiosam mentem bonae omnes artes fugiunt. Deinde spoliatus vitae initu animus, sceleribus succumbit. Scelera igitur ab otio sunt, sed otioso: a divitiis otium, sed otiosis; cum ad solum luxum convertuntur. Dignitatem hominis non a fortuna Sapiens, sed ab animo metitur. Bo- aliquem vides 8 divitem pronuncia: at pariter, sed si bonus est. Quippe'.

36쪽

Iam & doctrinae fructum ille possidet, qus

non sapit modo recte, sed facit. Vtrumque Belgica haec Iuventus. Discit enim , ut a gat; atque adeo agit, si tarda Disciplina. ut quisque linguae S rationis sum adeptus, litterarum rudi tirocinio initiatur. Amusiis plane nemo unquam Belgarum adole vit: sed pol quam Musarum auxilio prima Dilla ruditas depulsa , velut in sereno reli quae vitae ratio designatur imo & initur. Paene male agere, quam nihil malunt; etsi hoc ipsum male. Dicere, disserere, philosi, phari,& reliqua Musarum ibi re munia,pau . corum eii ,sed meliorum,aut dicam potiusZ Belgarum. Plerasque gentes pridem Litte x deseruerunt; quia ipsae, Litteras: Vos ama eXael, quia Vos Litteras . Etenim scon sensi orbis dicam sedem apud vos habent,&,cum ubi que exularent, in sinu vestro spi i ritum,& sanguinem,& patriam receperunt. Ipsae Musae vestrae sunt, & vos Musarum. Ia ctent se lueteres Gneci hic am Graecia est: Veteres Latini, hic Latium. . corruisset utri usque gloria , nis1 ingeniorum solida ae

t 'aque cra ruenti jam Antiquitati Digica suiscisset. Hoc quidem rerum Eu

37쪽

manarum velut fatum est, ut fugitiva ve ferum inventa aliae & aliae provinciae successiva quadam industria' excipiant, ac resticitant ; & quasi orbis totius sint, benignoque Naturae ure communia, nascantur alibi, alibi renascantur. Multa olim A

tifex Graecia, Bellatrix Italia dedit ; at Belgica reddidit Ipsi libri & litterae veteri lumine & gloria spoliatae, novo & Belgico ra

dio resplenduerunt. Primam gloriam In- Ventores praeripiunt; sed nobis debent, quod docta pietate excepimus extorres. Velut artes, quod fovimus, quod restituimus: paucis, quod animo indoleque Graecorum & Latinorum posteriavideamur, solo & caelo disparati Vt siderum infelices ortus sent, cum obliquo gyro mox occidunt: ita litterarum, nisi durent apud p steros ac diurnent. Parca aut iniqua Fo

tuna sit, diviti si divitias largiatur, heredes neget: & Inventorum plena gloriae est, si in seculat i tactus industriae manat,'& in

venisse sciantur. In laudem ista dico nostrae Iuventutiς. Nam uti diei Natalis in pta laetitia est , quem vicino i dolore mox mortualis confundit: ita bono' publiecim lucem nuper protracta bona studia, damno

38쪽

damno publico in tenebras & oblivionem recidi stent ; nisi nova a Belgis fax accenta Certe accensa,&jam perenni radio fulget, in exemplum Posteritatis. I. L i Ρ s i v M, id est ipsum Solem habuimus, a quo tot stellae,

tot ignes etia lucent,succrescente ad virtu- te ac Doctrinam aevo. Alios secundae velut famae habemus, & ut porro e Iuventute ista habeamus, Votum meum, adeoque publicum est. Quid non promittam Patriae, imbPosteritati, c. tanto numero, de tam pro

. xa industria, qua spes cottidie litterarum renovaturZ In vos conjecti Orbis oculi, o IuvENEs, sed prompti animi. Exspectatio urget, favor incitat, it propulsato. ingeniorum deliquio, aeternas .esse litteras velitis. Erunt prosectb, si1 modo ivultis, imo quia vultis. Quid alio, & alto votorum genere animos obruitis Z Vindicata litteras, culmen omnis Famae, dc Fortunae. Divitias spectas Θ in litteris/possides, quod vis aut casus non eripiat eminere juvare imperium quoddam litterarum est: fasces delectant Z&; hoc honore litterae fulgent, Conserte rerum momenta, aut me

fallit , aut jucundids in litteris, quari imperio ac divitiis esse. Quid e quod

z C q. . nullae

39쪽

- IVVENTUTIS BELG.

nullae sine litteris divitiae sunt, nullum imperium; aut si est, caducum. Sed non huc eo, ut severa cogitatione orationis amoenitatem imminuam. In Laudes se laxet adfectus, in Laudes ; & , collectis eloquii rivis, ulteriores indolis Belgicae fines cir- cum fluat. A rudi adhuc mente ornavi Iu-

Ventutis mores: nunc a rudi ctiam manu;

cui, si artis Genium spectes, & sua quaedam

mens est. Non eodem omnes cultu'cens mur mortales, aut capimur. .quibus Musae

horrent, aliae & secundae elegantiae alliis bescunt. Evehere intenta contemplatione 1' animum, aut effatum 7ugi scriptione polire, non omnes juVat: malunt nonnulli exerceri in Daedali palaestra, & inter sudores oti'sa mente occupari. id in Belgis admiranduim inprimis, quorum in Onini arte& . sopere ingeniosa industria: huic soli vilia' talis culpae obnoxii, quod nesciant otiari Sed facile negotium est, quod utilitas facit; facilius, quod voluptas: in Belgis rem ne- .m' sine delectatione quaerit ; imo in Belgis otium quisque sperni quamvis possit otiari. At enim nobilium ac opulentorum hoc insigne, posse sim malorum, aut in malum rue*tium hoc insigne , velle . Vano se emista , blemate .

40쪽

Hemate jactet ingenium, quia otiosum. Aer & aether in motu stini: hominis conditationem aliter censeas e animus ipsc motus est,& membra ς eu instrumenta habet actionis . Cadaver est hominis, non homo, qui

otiosus,& cujus viVO in corpore mens sepulta. Curius Dentatus, reserente Seneca,ajebat, Malli e se se mortuum, quam υ ere. Recte. addit enim Seneca: Mimmu malorum G, ex

Priorum numero exire, antequam moriaru . Mont

igitur, dum vivunt Belgae, serio homines; quia a primis statim annis rebus adsuescunt, & csim vivere, simul agere incipiunt, In hanc quippe Vitae scaenam nos Natura duxit, ut suae quisque fabulae non spectator, sed actor sit. Etenim publicum hoc

theatrum est, & Vna omnes cavea concludimur: sedent alii, de otiosam captant Voluptatem ; nos Belgae damus, sed negotiosi. Ecce magno & diuturno jam bello oculos admirationemque provocavimus O bis; Pacis tamen omnes artes nostras fe

cimus, Palladio quod in cultu. In Republica alius, in Familia alius, in se quisquς

occupatur. Omnes id agunt, ut agant; p rei ue ubique materiam agendi inveni Rat, etiam cum declinant. Curam aut ad l b. s ministra