장음표시 사용
11쪽
Latmarumq. vocum origines rationesq. percalluerat, eaq. praecipue scientia ad enoda dos plex''. t uris laqueos utebatur. Hinc M. Fabiu ntilianus Rom.togae gloria: quem Omnib. sine controuersia ingenus anteponit Vallensis, exactissimi uir iudicij, quaestionem omnem iuris uerborum proprietate, aut squi disputatione, aut uoluntatis coniectura contineri assurit. Sic quodam loco Cicero, tantus ille vir, ut RO. forum similem ntiquam habuerit proprietatem sermonis Iurisco sultipeculiarem esse affirmat. Et plane Iurisconsulti orines, qui inter manus versantur, hoc est, hic de quorum scriptis exceptet sunt Pandect ae ne quid de priscis illis dicamus,quorum ad nos scripta non peruenerunt) nihil est mea sententia, inquit ita, quod addi, adimive posse videatur, non tam eloquentiae quam quidem materia illa non magnopere patituro quam latinitatis atque elegantiae, sino qua caeca omnis doctrina est, & illiberalis praesertim in iure ciuili. Vt enim Quintil. inquit, omne ius, aut in verborum interpretatione positum est, aut in aequi prauiq. discrimine. quod igitur legulei isti dicunt,prudentia in rerum esse cognitione,orationis facultatem nihil ad repertinere, videamus qualiter constitui possit. M.Tul. li.4 de Or. de eloq. loquens:Neq; Vero,
inquit, hoc fugit sapientissimum Regem Philippum,qui hunc Alexandro filio doctorem ac
12쪽
cierit c de Arist. loquenso a quo eodem ille Magendi praecepta acciperet, & loquendi . Nunc siue quis volet eum Philosophorum, qui copia
nobis rerum orationisq.tradat,per me appellet oratorem licet, iue hunc oratorem, quem ego
dicam sapientiam iunctam habere eloquentiae Philosophum appellare malit, non impediam, dummodo hoc constet, neq; infantiam eius, qui rem norit: sed ea explicare dicendo non queat neq; inscitiam eius, cui res non suppetat, verba non desint, esse laudandam.Item in oratore perfecto, res sic se habet, composite,& ornate sine sententijs dicere, insania est', sententiose autesine verborum & ordine & modo, infantia: &rursus alibi,Illud verius, inqui neq; quemquain eo disertum esse posse quod nesciat, neque si id optime sciat, ignarusq. sit facundae, ac polieds orat. diserte ipsum qi sciat dicere posse. Phetnix item apud Hom.ad Achil. loques ita inquit
Pater tuus Peleus cum te primum ex Phthia patria ad Agamenonem misit paruulum adhuc debellicarum verum ignarum, me tibi ideo adiunxit, ut utroq; in genere instituendum te susciperem.Censuit enim te & dicendi praecepta accipere debere & agendi. Vt iam manifestum sit iungendam esse cum eloquentia rerum prudentiam, & contra, si quis modo non aut infans , aut insanus dici velit. Proinde miramur nostri temporis iurisperitos, tam ab eloquentiari et alie-
13쪽
alienos, in quibus vel peculiare esse debuerat.
discrete atque ornate dicere, ut qui in maxima reipublicae luce versantur, atque omnium oculis, qui se consultos, prudentes, peritos denique iuris dici volunt, dignosq.dolos, omnium literatorum hominum existimant: qui rerum humanarum diuinarumque arbitrium disceptationemque habeant: quique viros principes, & supra humanum fastigium euectos sol uere,& illigare legibus interpretationibus suis possint. Non me fugit quid Laetantius libro quinto sextoque de eloquentia disputarit, vir ipse loquendo lautissimus, sed nos de latinitate, & elegantia,& sermonis puritate loquimur, ne scilicet illotis manibus f quod Caius Iuri se consultus vetat) diuinarum humanarumque rerum scientiam aggrediantur, sed latinitatis mo, do ac proprietatis verborum notitia instructi, non de diserta illa,& oratoria eloquentia, quae iuris studiosis nostro soculo necessaria non est, tametsi olim Qt quisque iuris erat peritissimus, ita etiam in dicendo praestantissimus. Sed nunc proh pudor, nullam isti verborum rationem habendam autumnant, dum sensus assequantur: Sanguinem scilicet legum quaeren μ/ dum, non cutem cui eorum verbis utar arbitrantur, non florem, sed frugem scientiae consectandam autumant. Atque haec ita dicunt, quasi aut verba, rerum imagines nesciant,&
14쪽
sensuum inuolucra, quq quam maxime effingi
congruenter dc accommodate rebus debent,
aut quasi Bartolus, &Baldus, & reliqui eiu dem ordinis, quos isti verborum contempto res pro numinibus colunt, & quorum scripta inter sacrorum vatum oracula in lararijs ha bent, uerba non ipsi appendere quasi ad Critolaili bram soleant. Vt enim ille quadam soler' tia in altera librae suae lance animi bona imponens, in altera corporis dc externa, multum admodum propendere illam animi lancem de
prehendebat, sic isti iurisperiti unurn quodq;
uerbum atque adeo syllabam, in quibus commodum sit locis ad constituenda sua dogmata, ponderauda solerter admonentes , verborum vires excutere se,& scrupulari etiam disserentia aestimare credi uolunt. Quos se sibi imitan
dos isti id quod fatentur) proposuerunt, nisi
manifeste cum ratione insanire velint, sibique pugnare, verba quoque ipsi curent necessum est , non sensum modo quandoquidem eX ver bis sensus dependent. 1n hoc enim comparatqsunt voces, ut id, ad quod sunt institutae, & a dientibus,& legentibus insinuent, alioqui frustraria esset verborum institutio, si non suo munere tangantur, sed vel audientis , vel legentis arbitrio deserviant . Frustranei essent tituli il
li integri de verboru significatione, non in iure modo ciuili, sed etiam pontificio. Sed age, Λ vi-
15쪽
vivant isti suo more, & iniquitas ima tyrannide venerandam illam priscam maiestatem legum conculcent, Opprimant, euertant, nos quod institutum est nostrum persequamur, rediti fiducia subnixi. Nec enim debet ob hoc a virtute quis desistere, quod paucior sit numerus eorum, qui reete vivunt, sed eo magis ad probitatem contendere. Haec habui quae huic lexico praeponerem poscente loco, quo pervicaciam eorum refellerem, qui se verborum contemptores ex professo iactitant, ne quis verborum
proprietatem ac significationem, quq est huius libelli materia, negligendam, ab illis falso persuasus, credat. Vale Lector candidissime, &nostram diligentiam his quoque minutijs be-
16쪽
Iuri operam daturum prius nocse opportet unda nomen iuris defendat. 1 de iis iure. I pri
mo Elenchorum qui virtutes voeabu rum Uno
ratusqHur , id est decipiuntum . enim nomen rei scieris , cognitio rerum perit, secundum Isid. Turpe etiam quideturpatricio, o nobili viro, ct causas oroth ius, in quo ve satur, ignorare. 1 de origine iuris , L secunda. s. Seruius oram Sulpitius, O de haeret. cum exinum D. 38AMinctio. sedulo . Ex quibus omnibus habetur , quod nemo debet ignora re scientiam, in qua mersatur . modistitendens legislator Vlpianus dicis. Bene estpriusquam ad verborum interpretationemperueniamus, pauca de irsus significatione tituli referre. F. si cretum petatur, L sema, Idcireo quorundam terminorum, qui in iure utroquo maxim frequentantur: necessarrium fore dixi desicrbri significationes ciues exponere tam ex mis U. quam aliunde eoilectorum propter iuuenes maxime iuris utriusique alumnos. Et hoc breui alphabeti orἀine,
eo melius memoria comendentur,et tanto citius inueniam
tur , perfringendo etiam cum allegationibus in locis suis .us in iura moricum tersemier emotam metrocedenteis
17쪽
his e nitis prineipiis , O terminorum significationibus ,
accessiim faciliorem habeans ad utriusque iuris notitiam, cymia onmi habere memoriam , O in nullo lenitus errar epotius es diuinitatis, quam humanitatis a C. de vete. iura enucle. t. fecunda. g .si quid autem . ver. quia omnium. Et notat Bern. de rescript. capitulo cum adeo. in glosa. ima, decorsi a. uti. vel nisu. capitulo 1 orrecta . inglos secunda . Es a lectori aliqua vocabula occurrerint quorum expositio non inueniatur, de hoc non miretur quia nec omnium memoriam lotuu fccurrere .
18쪽
19쪽
vocab. triusillie Iliris . est dictio significativa pri asylum. Aliquando ponI
mi termini a quo,sicut dictio usq;,termini ad que . Hic aut terminus a quo, significat exclusiue , vel inclusiue,de quo Bar.in l. patronus.ffde leg. 3. Vnde a vel ab, significat e clusiue diccdo in statuto. A pulsu capanae, de sero nullus vadat puicos sub poena tali. Nam hoc statutu intelIr pulsata capana,Io si, sis vadat,qn pulsatur, no incidit in poena inclusiue significat, ibi . A pulsu cisanae de mane quisque potest domu exire,quia statuens sic uide tur intellexisse. 8cc.Et uide plenius de istis dicti
acquirendo rerum dominio l. adeo g. quod si ex uno, & I6. quaest.3. post quingentos. g. item si de rebus, & capit.si sacerdotes . Aliquando ponitur pro per: C.ad legem Fla.
de plag. l. prima , ibi a quo .id est per quem, Sc l.
seruo legato. g.primo .ff. de lega .primo. Aliquando subauditur a i ure, ut ff. de re militari. l. milites. ibi militia. i.a militia & de negotijs gestis. l.liberto .g. litem ibi,sen
ra.in sua practica in Q De istis dictionibus a , vel
ma capituli , quando tesses producutur ad aete Ra rei memoriam. Adde
positio a , ponitur pro sine : ut lege i. T de lega.
3 . g. hi qui bus. 8c ibi glos.
super veri apolides. 8c glO. ab, an includant,vel e cludant : uide Bari. in I. patronus.g.primo in fin. fisside leg. 3. ti an separ tionem denotent. Bart. in t .meminisse. fide ossi. procon. & inl.si ex duo
in . quidam decedens. in Adde, quod praepositis MPrincipio. super uerbo , exponitur aliquando proalogistas, de administrat. tuto.&do sedili. edict.l.siquis sit fugitivus. g. apud Labeonem. super uerbo post l. secunda. g. quod ad mapistratus de origi
20쪽
haeredibus, id est,contra haeredes. Aliquando ponitur pro ob. C. si quis impera. male. l. prima ibi, ab iniuria, idest ob iniuriam . Aliquando pro per. extra de appes. ab eodem libro sexto.Et differunt a. Sc ab , ut his versib.continetur.Qtiod facit a, facit ab , sed in hoc differre videntur . Ab cum vocali reliquis vult tabciari . De ab
not.ff. de aqua quoti.&isti. l. prima.g. aestatem dc C. ae temp. ap. l. fin.
.ctione.capitulo qui par te.& distinctio. in ueteri. Trigesimaquinta. quaestione sexta. ab isto. 3 7 .distini.a quibusdam . per Arc. et 1. distinctione
Ab, aliquando denotat separationem, ut est gloss. expressa in capitulo statutum. de praebend. in sexto glosin l. si ex duo
pus .de rest. spol. libr. 6. cum concor. ibi. positis. Interdum ponitur pro post. glo.inl.neminem. C.dedec. quandoq; pro sine, ueluti cum dicitur ab rei .sine causa l. si quis. ad 6.C.de fur. Abaces erat repositoriavasorum pretiosorum.l .hε res.g.citi de leg. 3. Alc.ta me li. Pare. .legit bases. Abactor secudum Isid.li .X.
etvmO. est fur.iumetoruVel pecudum,quem vulgo vocamus abigeum'. Nam abigeus est,qui crimen abigeatus commit
cora alicuius a pascuis &armentis subducit, abigedi studio hanc arte eXerces,ut per aliquio signu , quod facit animalia sugiat, separetur, &dispergatur,& ea sic recipiat.ccupano rubeo vel alias oves quasda ad nemora . fugado, ut alias accipiat& deprcedetur.Et est abigeatus crimen capitale.