장음표시 사용
21쪽
ICtis antiquis tum IMPERATOR Inus, ex quorum legibus vrerque Codex constatialia iliarem aduertimus. Utique istos interpretes, qui militare qtioddain praecipuum intelligi exist maiat, eo inrsitan captos hariolor, quod Cui Acto p allegante beneficiarii P E s et O audiant milites vacatione munerum grauiorum gaudentes, quae ipsa ex priuilegio omnino etiam Lit derivanda. Sed uti recentiori tempore secundum C v-1ACII notata antiquus ille beneficiariorum significatus indesuetudinein abiit: ita multo minus hinc argumentum erit ducendum ad expositionem textus nostri, ubi famosior suppetit Iensus isque simul magis proprius. IAUD LENVS pro- Dicto Me 3. D. de constitui. Princip. vocem beneficii explanat, ubi sic disserit: Beneficium Imperatoris , quod a diuina scilicet eius indulgentia prosciscitur, quam plenus me interpretari
debemus, Eodem senui v L P I A N o speciale principis beneficium in leg. D. ex qutibus taus maior. XXV. ann. et benefi- a principalia PA FLO I. M. D. de vul ar. et pupidar. substit. memorantur. Maxime vero familiaris est vox beneficii ita sumta IMPERO TORI Bus recontioribus haud insequenter ideo in utroque Codice obuia, Fastidiret sine infirutorum exemplorum, quae meo adserto firmando inseruiunt, rati nes inire : siquidem vel in Ieg. I . C. Th. de mesaris iterata vocabulum istud offendimus vice. Speciale inprimis beness.cium occurrit in leg. ψ. C. Th. de consi Princip. in oppositione axi praeceptum generiae: prout quoque beneficiorum imperiatium decreta in lege F. C. Ih. de denum. ves edition. rescriptor. v ALENTINIANO iuniori id audit, quod alii Caesares per sacram auctoritatem , indultum maiestatis o aculum , νυσι ptionem, responsum imperiale, indulgentiam vel coeleste ora tam reddunt. Nec omittamus ipsam praerogatiuae vocem idem ferme denotare secundum usum loquendi. Equidem quodcunque alii praefertur, praerogari dicitur, inde sin subio, quod praerogatiua quondam in comitiis centuriatis v
22쪽
oata sit tenturia, quae sorte prima exibat, ideoque prima rogabatur: unde nomen hoc speciale dein transiit generatim ad omne praecipuum. Vt ergo beneficii praerogatiua sit exponenda per praecipuum priuilegio Caesareo indultum. Alia adhuc ratione ALCIAT vs sibi visus est dispexisse naturam verbr praerogandi, ostendens illud designare concessionem
gratuitam, talemoue, quae quasi in rogantis fauorem facta est: quemadmoaum PRAT EIUS etiam ex Iciorum antia quorum dictis coniecit, praerogare ab iis nonnunquam poni ea mente ac si dixissent γ arreogare, ut designet rum pensi nem ante tempus factam, tum rem cuidam prae aliis tributam. Et hunc prosecto Myti tum praesens aproscit constitutio, ut adeo non opus sit rem o ad priuilinium sors iecialis. Nec dissimulo, me fugere causam, quae imopretes ad huiusmodi explicationem Asduxit, fin eam repetitam fuisse augmrer ex Ieg. s. C TR de Senator. ubi TII EO Dos Ius et ARC Dius de identiarioriun praerogatiua verba faciunt ita, ut haec accipienda sit pro complexu priuilegiorum officialibus istis propter dignitatem, qua eminebam, compotentium. Tantum autem abest, ut in textu nostro singulare quid in problinc. tiar, ubi CorusTANTI Nus ne beneficii quidem praerogatiuam attendi vult, cum potius hoc ex viugatis principiis et anaIogia legum fluat. danxit nempe iam decennio ante hanc constitutionem conditam ipse CONSTANTI Nus, verescriptorum iuri contrariorum nullus sit valor, dum legem . C. Th. de diuersis rescript. ita concepit: Contra ius Osripta nomvaleant, quocunque modo fuerint impetram. Quod enim ἴ- blica iura praescribunt, magis sequi iudices debent. Lex haec licet Codici I vs T I N i A N E o non sit inserta , binas tamen alias - ibi reperimus in idem latas. Altera est lex. 3. C. de preesse. sequenti ratione sese habeiae Nec damn sasisco , nee iuri contraria postulari oportet, In transitu 1altim moneo, codices circa lianc legum in mendo vulgo cubare, propterea quod inscriptioncm eius hanc sistanti Idem A. ad populum, sex. a. vero immediate Praecedens C o N s T A N-
23쪽
us DE FORO CONTINENTIAE CAUSARUM TINUM M. Praeserat auistorem , a quo IVLIANO et PA LIN o C o S S. Niceae consecta et A. SEVERO P F. v. inscripta cst: quum tamen irae sit CONSTANTINO IUNIO-
ni vindicanda, prout patet ex subscriptione: Dat. Prid. Mai. Octob. Constantis q. VII. et Constantino Caes. IV. Coss. quamuis et haec subscriptio vitio non careat, quoniam isto anno quo coNsΥΛMTIus septi inum consulatu lanctus est, C O N s T A N-TIN vs tertium non 3uartum hanc dignitatem gessit. Sed ad rem. Altera constittitio, quae de rescriptis iuri contrariis in C. Iust. habetur, est l. p. eod. huius tenoris: Rescripta conIra ius
elicita, ab omnibus iudicibi is refutari praecipimus, nisi forte sis aliquid, quod nm laedat alium, et prosit petenti, via crimen supplicantibus indulgeat. . Idem fere statuit ΛNASTAS I vs IMPER. in I. . si contra ius vel utilis. pubi. qui prohibet rescripta, pragmaticas sanctiones et sacras adnotationes, quae gener Δ iuri via utilitati publicae aduersuri videmur, in discepturi nem projerri. Alias peculiares leges, quae rescripta aduorsus iudiciorum ordinem proposita obseruari vetant, fatius duximittere, quum parum infrequentes cas in iure deprehendamus. Perspicuum hinc est, CONSTANTINUM rescriptum, quod praecipuum et priuilegium scindendae continentiae caularum largitur,' pro stib- et obreptitie impetrato reputari ius stilh. Poenali itidem sanctione coercentur violatores huius lagis, quam I vST I N I A N E v M prae erilin arbitrio iudicis reliquit: in quo diuortium facit ab originali in Cod. Theodosiano,
quo statilitur iugi aduersaturum, rei, quae petebatur, integra aestimatione subducta, quintam portionem Reipublicae eius cuuitatis inserre debere, in cuius finibus res, de qua agitur, Coia
stituta. De poena hac fusius egit G O T H O E R E D U S ad i. a. C. Th. MDd. cuius verba huc transcribere, parum Opportunum iudico. Idem etiam suppeditauit rationem, cur rc publicae, non fisco Caesareo, inuictiin inserendam iusterit I ΜΡΕΩATOR, licet alias eo aeuo omnes mulctae fisco cellerint, eam puta ob
causam, quia legi huic ad iterfatus Rempublicam ipsam, non
priuatum solum litigatorem, laesisse eiusque iuribus euertendis studuisse.
24쪽
studuisse dicendus sit. Quaere insuper in commentario Go-TIIo PREDi resutationem Intrapreris C. Th. qui seueritatein legislatoris ad alnillionem quintae portionis facultatum actoris, quantum ibi polluderit, trahendam putat: in quo manifeste contrariatur verbis legis a Go Ti Io FREDo rectius ita expositis, ut festimatio rei litigiolae venire debeat. Poenam
arbitrariam a IusTINIANO surrogatam de restitutione expensarum intelligit si CHARD Us q) BALDi hac in re sequutus auctoritatem: quamuis hanc refusionem poenae nomine insignire ego saltim vix sustineam; quum reparationem damni Continere videatur potius, imo et alias ad refundendos sumtus litis icneatur is, qui contra disertum legis tenorem, licet poenalis non sit, aduersario iurgium facessi, qua de re aliam poenam stricte dictam iMPER A ron intendisse consendus est. Amissionem causae huc vocat PRIDE RUS: H quae tamen d riuscule excogitata poena, illamque antiquam a CONSTANTIN o impositam longe excedens, legum praeterita est silentio. Addo si certam talem poenam, qualis est iactura actionis, Ggamus, deficere arbitrium iudicis, quod inuoluit, circumstantiis attemperandum esse modum Puniendi, quin et eadem poenam magis priuatam argueret, dum adueclarii commodum ii de promoueretur, quod tamen Partim minus congrueret cum
voluntate legislatoris, partim nobis quidem dissicillimum ellet ad adplicandum quum poenao priuatae usu destituantur. Dicendum potius est, licere, iudici in eum, qui hac ratione calumnios rin suscipit litigium, inuicta antinaduertere pro gradu malitiae tomerarii litigatoris determinanda: quemadmodum neCalias incognitum est medium mulctis coercendi protractores iurgiorum,cosque, qui student serendis litibus. Sed quum hic 1upponatur doliis, et fatua quoque causa, secundum vulgatum istud bro Uicum, a dolo excusare credatur, saepissime effecti destituuntur ea, quae de mulcta instigenda notavi. Praecipue tandem I ΜΡERATOR petitorium et possetarium in diuersis iudiciis ventilandum non concedit, quum hic vel ma-C ximeq Praelection. ad Cod. sub b. lege. o de Procus lib. III. cost. a. Num. 3.
25쪽
xime connexa causia agatur, et hoc solum illud antecedat. disquisitionem terminorum possessionis et principalis quaestionis in lege obuiorum criticam spectit, vix habeo quod
GOTHO FREDI obseruationibus addam: in rem ipsam vero et fundamentum eiusdem, Connexitatem praecipue concernens,
hic ulterius excurrendi ,et ordinis et instituti ratio haud permiditit; hinc intactum illud specialiori disquisitioni, nunc tu identitate modo disserentes, seruabimus. S. VI . Probatio th Hactenus de fundamento legali quod illimitato tenoreseos ex pari- forum Continentiae causariim in aliis quoque actionibus retali- x Rrio' hus praeter hereditatis petitionem fundatum esse docet. Huichus imbri est generalitas rationum fori huius, quas S. II. luin peditaui, quod nempe ad quascunque actiones realeS tendant, metus contrarietatis sententiarum a diuersis iudicibus dicendarum, dissicultas probationum et multitudo sumtuum in plures lites erogandorum. Frustra etiam quaesiveris legis specu aliter hereditatis mentionem iniicientes. Ac si quae forsitan in Digestis obuiae animaduerti videantur, inde tamen minime censuerim rem esse conficiendam: quum recentiori aetate lon. ge alis introducti sint principia de actionibus realibus, quam antiquorum ICtorum, ex quorum striptis Pandectae sunt compilatae , obtinuerunt tempore. Etenim VALENTINIANus demum, THEODOSI Us et ARCA DI us lege I. ubi in rem
actia forum rei sitae in actionibus realibus indistinc e stabili
runt Quin et ex vALERII et GALLIENI constitutione,
quae habetur L vn. Ceside haereditate, ne in hereditate quidem, si de iure hereditario ip1b, non de pollessione rerum hereditariarum, agatur, forum rei sitae, sed potius forum domicilii eius, qui res hereditarias possidet, est competens: uti quoque frustra ad hanc I. vn. C. ubi de prouocant probatura, quod in foro domicilii defuncti quaevio de hereditate sit ventilanda. En ergo iusta fundamenta, quibus facillimo vitique negotio distinctam ad quascunque aetionum realium species superstruxeris adplicationem, quam si subnecterem, nota
26쪽
vano sane angerer dubio, num ne frequenti eorundem principiorum repetitione crambem bis coctam apponere, taediumque legentium excitans eorum patientia abusus viderer.
Liquet ex S. II. identitatem causarum subQsse, si plures Identitas ea. personae ex eodem negotio conueniantur. Siquidem hoc de- sar. intuitu duci poterit ex rationibus, quas tum cit. I. LI. tum S. VI. tradia Plurium reo di, et quas ICtis pragmaticiS plerumque Communi nomine . plurium processum cultandorum venire intelligimus ex BRVN piorum. NEM ANNO. S Parum oportune vero textus ex iure ciuili ad Osten- Affirmat. exdendum huius doctrinae usum in casibus siligularibus arcesse- paritate rati re mihi videntur intereretes. Scilicet conficere deberent causam fundamenta legalia ex iure recentiori, Codice nempe et Novellis, desumta propter principia, quae abunde S. V. et VI. in genere no exposuimus,demutata post Iureconsultorum, ex quibuS colle- eatur. etae sunt Pandectae, aeuum iudiciorum Romanorum λrma et qualitate. Sed in utraque compilatione deficiunt constitutioncs specialia de foro continentiae causarum ita sancientes, ut plinribus personis ex codem negotio conuentis illud sit attendendum. inamquam enim Dio Nus. Coi uos REDus t) pro ε vilio euincenda ibri istius competentia, si res sit cum correis debendi, prouocet ad Nomed. IICIT valde tamen in eo labitur, quum toe. legis huius longe aliud plane sit argumentum, ita nimirum vi Nouenae capite r. iniuias: itur aetari necessitas cauendi de lite intra duos XLVl.
menseS conterianda, cap. a. autem reconiiciationis et inde dependentis connexitatis causarum natura indigitetur. Quod s. c. N contra ad LF. c. arbitr. tutes. peninet, unde inferunt, identatatem causarum adeste, ideoque sonam speciale hinc oriundum obtinere, quotiescunque lis aduersus plures tutores suscipitur, ante omnia in tempus conditae sinctionis, dein quoque in ve ba eius erit inquirendum. Natales legis quaerendi sitiatin saeculi tertii ex aeraChristianoruin priori parte,ceu cx inscriptione
IΜΡ. GORDIANUS A. atque ex verbis
27쪽
x, DE FORO ONTINENTIAE CAUSARUM quorum subscriptio mentionem facit,euidens est: qua aetate adhuc viguerunt principia in digestis obuia; siquidem nonnulli
Ic torum antiquorum, qui ius vetuS delinearunt, G Ο R D I Λ N I 'fuerunt συνχρονοι. Senieris exinde, constitutioncm hanc se- ilcundum vetust i aestimandam cise iuris praecepta. Hoc si per- lpendamus momentum, haud dilficulter ipsum textus asseque- . amur tenorem, quem sequenti explicandum cile reor modo. i Addicebantur seu dabantur iudicos pedanei, uti Romae a Prae- ltore, ita pariter in Iarouinciis a Praeside, quorum impetra- ltio et addiatio adhuc G o R D i A N I aeuo in foris neces laria
erat, nec, Poth conamina D I o C L E T I A N I et M A X I Μ I A N I, ante THEODOSI vhi et UALENTINIA NUM in totum ccst
uit, qui AvGG. impetrationes et formulas actionum pera. C. deform. et impetrat. sistat. abrogarunt, prout eleganter .dΟCet G ER. Noo DT. vj Hii C ii aprico erit, legislatorem de iudice a Praeside prouinciae ilando verba facientem ad iudices pedaneos respextile. inis ci go Caesareae subnotationis viCT ini Ni precibus,uti coniicio, uti,nexae erit sensus p Verba reseripti sic habentur concepta: Omnes tutores, seu heredes eorum, qui a imprauerunt rureum , ad eundem iudicem tria debere, iam pridem constitutum est. Cum igitur patrem tuum cum alis tu etiam admιui frasse alleget: praeses prouinciae eundem iudicem aduersus te atque heredes contutorum patris tui dare debe- 'his , quatenus quisque condemnari debeat, examinaturum. . Haud opus erit operosa explicatione verba logis torquere, dum Caestris mens inde sponte fluit, quam ita cape. UICTO-RINus ex tutela, quam pater eiuS gesserat, Conuentus e coptione plurium consortium tutum se cile allegat, ideo, quod contutores gerentes Patri eiuS fuerint, quorum her des superstites esse adstruit, hosque cum ob causam simul in itus vocandos, aut, si nostro dicendi genere, quale forem lses Callent, rem esseras, adcitandos contendit. Ne vero con- ltrariarum sententia in motus suboriatur, si diuersi iudices
pedanei notione causie fungantur, GORDIANUS UICT
Ei Ni libello supplici adnuens praecipit pracsidi, ut omnibus reis
28쪽
mis, inin illi principali, quam his, quos simul citandos decemnit, idem addicatur iudex pedaneus. Non ergo hic subnata erat quaestio, utrum plures tutores diue sis iudicibus parentes ad commune sit perius tribunal sint vocandi, de quo sermo est iureconsuliis continentiam causarum ex identitata posita visione de pluribus contutoribus rei cuincere. stu sciatibus. Nec omittendum, verba legis initialia rolatiua elle ad aliam constitutionem iam pridem in I cp. Romana latam neque ibidem incognitam. Quae autem cst illa Θ Absque ullo ... dubio haec accipienda sunt de rescriptis principum hanc in rem emissis, quae laudat P Λ Ρ I N I A N v s in I g. a. D. dequib. Iep s r. D. de eb. ad eunt tuae eat. qui ICtus ibi simul perhibet argumen' d. ta constitutionum principalium. Q in igitur referat se eund-iu ς. GORDIA Nus ad leges antiquiores, quarum dispositionem dicta l. a. in summam coniecit ICtus: legem Codietis pro roserente, legem Digestorum ex aduerso pro relato accipiamus, necesse est. inamobrem, quum dialectices principia edom norint, reserens abSque relato parum commode intolligi posse, nec inde illud absque hoc ad probandum assertum quoddam sussicere : genuinum d. l. a. D. de quib. caus ad 'aunae sgnificatum enucleare apprime censui utile; praese tim quoniam et haec par subiit fatum cum f. C. arbitr. t tu et ab interpretibus ad forum continentiae causarum asuersus plures tutores deducendum in medium solet proferri.
Ecce igitur P A P INi A N v M ita sermocinantem: Cum ex pluribus tutoribus unus , quod carieri 1 sint idonei conuontur et postulante eo omnes ad eundem imticem mitinuture et hoc rescriptis principum continetur. Neutiquam opus est, Vt Argo oculatiorem fingamus, qui perspiciat, id solum curae habuis. se ICtum, ut exceptionis plurium litis consbrtium tam usuin legitimum inter contutores quam essectum eiusdem desi- gnet. Hunc posteriorem in eo consistere tradit, quod comportes litis, quos adcitatos vulSO adpellamus, ad eundem a iudicem sint mittendi, cui notio causae iam ante propositam exceptionem est demandata, quod iuria rationem ιoquendi tunc temporis usitatam denotat iudicem ped
29쪽
22 DE FORO CONTINENTIAE CAvSAR uni neuin, aut, si nondum addi stus sit iudex talis eo mo- lmento, quo allegata exceptio, consortes iurgii simul cum lactore et reo de eodem iudice pedaneo debeant consentire. Lubenter ergo fateor, me plane fugere, quo litigio P H l LI-
CEN, y inuicem disceptent de usu vel non usu huius pari- ter textus ac Dgis I. D. eod. quum uterque secundum com- tmunem sententiam leges acceperit eo sensu, quem nec. P AP I- NI A N o neC P O MI O Ni o congruum deprehendimus: uti pari pdignus est censura P R A N C I S C v s Z v i A E V s Z qui totus tin eo fuit, ut conatu caeteroquin haud irrito harum legum adplicationem in foro lselgico ostenderet, quum et hic a recta via in interprct indo decliuans vulgari incesserit tramite. Quo magis lucem his asseram simulque in cocptis persistam, legi ' exigit ossicium, ut POMPONli quoque essatum in D. de quih. ris. M. etin I paucis illustrem. In hoc enim textu vulgo aiserunt fundari forum continentiae ex identitate causarum aduersus plures Coheredes, qu ad domen alio praeteritum ί
esse flentio, vel plana eiusdem satis superque dei nonstrant verba: Si inter iures inquit Ic tus, familiae hercisiundae
agatur , et inrer eosdem communi diu dundo aut sm regundoruὴr , eundem iudicem seme um, praeterea quo facilius coire coheredes, vel socii polisint, in eundem locum omnisnu pro sentiam fleri opiniet. Nullatenus id agit P o Ai P O N I v S, Ut f rum superius commune coheredum diuersis iudicibus submissorum unaque actione conuentorum adeundum ante oculos
ponat, prout COSTALIVS, a cum Criticis ut Pragmaticis Itantum non omnibus sibi persuadet: sed in eo lata irauit, ut exponat, qua ratione tractandae sint lites plurium aetorum, iqui iudiciis in trem commemoratis experiuntur, quippe :quos ι
30쪽
quos ad eundem iudicem pedaneum, qualis vel sorte ex Vrna exierat, vel a Praetore partibus commendatus , Vel a quOdam ex litigantibus oblatus erat, sumendum teneri tradit; qua de cauta conlin omnium exigit conuentum coram tribunali aut Praetoris aut Praesidis aut etiam legati, i inino in genere eius qui potestate dandi iudicem pedaneum pollebar. Hinc parum accurate intelligitur sententia ICti de foro continentiae causaruin, quod, quale nostra fora agnoscant, β. II. deli-neaui. , lauti omittendum reor, v R v N N E Μ A N N v M vix su, scripsisse vulgari utriusque legis explicationi D. de quib. causad eun . ities eat. quamuis subobscure mentem suam declararit, nec distinctionem inter Praetorem et iudicem pedaneum, quam POMPONIVS aeque ac PAPINIANus respexit, satis curauerit. Postulat instituti ratio, ut eas pariter Digest rum leges sellicite magis dispiciam, quae forum continentiae causarum formare creduntur, quando plures domini seruuin sinui vindicant, ita ut partiarium dominium sibi competere adis mant. Uerum ipse haec positio, quam ex L L et p. D. ae liberi caul efficiunt, abunde indicat, hunc casum minime comprehendi sub termino continentiae causae, quum non plures rei sed plures adlint actores. Ne tamen temere ita sensis se arguar, bigam textuum sub iustum reuocabo examen, quamuis in murtis praecedentia monita hac etiam occasione sint consideranda. Legis y. enim D. de Iiber. caus gus iasio se habet: si plures Isbι dominium servi vindicam dicentes esse
communem: ad eundem iudicem mittendi erunt, et ita Senatus
censuit; caeterum si unusquisque suum esse insolidum , non in partem dicat: cessat Senatusconssultum , neque erum timor est.ne varie indisetur: cum unusquisque s dum dominium sibi vindicet. Quis quaeso ex liaet v LPIA Ni oratione deduxerit, plures reos ad iudicem communem, proxime superiorem ecse vocandos. Diserte proseeto loquitiit de vindicatione unius eiusdemque serui, et plures actores adesie lapponit actionem praeiudicialem negativam de liberali causi adue sus cum instituentes: inde argumentatur, ineptum fore, di