장음표시 사용
21쪽
nis, ad quod venturus est Christus In exirenio iud cio, redditurus unicuit secundu opera sua, Discretionis, quod fit interventu certarum notarum quibus vere pii ab Hypocritis, electi a reprobis in hoc secuto,discernuntur, de quo locus infra cap. q. intelli gendus videtur.
Ex eo vem, quod Christus dicitur venisse in mumdum, ut salvetur mundus per eum, insallibiliter colligitur absurdissimam esse Pelagianorum ac Scholasticorum nonnullorii cumAndreae Ofiandri una sententiam, qui contendunt Filium D E in mundum Venturum, carnem nostram adsumturum fuisse, etianisi homines non peccassent. Si enim primi Parentes in integritate concreata perstitissent, nulli fuissent in genere humano perditi, proindeq; nec magis opus futilia generi humano Salvatore, quam Mnis Medico, Matth. 9, a Conferantur locarisa. 9, 6.ως 3, 4. . Luc. 19, IO ROm 8, 3. . al. , . . . Tim i I s. ut taceamus Symbolum Nicenum, cum Urthodoxis omnibus Patribus, idem statuere. NNXIII. Christum vero non venisse primo suo adventu in mundum, sumpto mundo pro orbe terrarum, ut judicaret utundii,seu totum genus humanum, probatur porro hisce verbis: v. 18 6 msυων εἰς ωτον κροί,ε γνω μονογενῆ - - Θεοῦ.
XXXIV. Heic dividitur universum genus humanum incredentes non credentes, monstraturq; neque hos
uel illos a Christo judicatos esse.
22쪽
Non credentes quia illi non judicantur secundum Lege seu non condemnantur, Christo scilicet facto pro mundo peccato II. Cor. s, 21. maledici oGal. 3, 13. qui acquisivit talibus, applicantibus sibi vera fide suum meritu suamq; passionem ac oblatam in Evangelio salutem, cu redemptione suffcientissima, privilegium exemptionis ab illo Legis judicio ita ut ipsi facti sint justitia Dei, justi coram Deo constituti Rom. ς, 9. Per talem Mediatorem salvi ab ira Dei, adeo ut quanquam debeant comparere in altero Christi adventu ad judicium extremum se sistendo
non tamen judicabuntur, ne tunc qVidem, aut ratio ne manifestationis peccatorum, quia illa per Christi sanguinem deleta sunt Es. 3, as EZech. 33, Io IJohan. I, . aut sententiae damnatoriae Rom. 8, 1 sicut
nec ratione damnationis aut ceternarum Poenarum Gal. 3, IS
XXXVI. Qui vero non credunt, jam judicati sunt, quum nulla alia ratio sit effugiendi sententiam damnationis nisi unica haec ut Christus, cum suo merito, fide apprehensus judicio Dei opponatur in ergo salutem in Christo propositam vel contemnit Vel rejicit, illi nihil restat nisi revelatio & executi damnationis: jam enimjudicatus est tam coram tribunaliLegis,propter peccata, quam coram tribunal Christi, Propter spretam, rejectam gratiam II. ThesLi, 3.
23쪽
ut ergo sola fide iustificamur,dum credentes,reeipientes Christum ejusq; meritumsibi firmiter appli cantes,habent vitam aeternam cita incredulitas perseverans, qua non creditur in nomen unigeniti Filii Dei, i. e. fides non habetur, cum confidentia, iis quae de unigeniti Filii Dei Persona, Ossicio in Evangelio ejusq; promissionibus proponuntur, Maz I JQh. I, 1 o. dicuntur testimonium, quod testificatus est Deus de Filio suo , sed Christus cum universe suo merito, vel nunquam recipitur, vel ad tempus receptus tanqdem contemnitur ac pedibus'. conculcatur, Hebria o 26 est causis condemationis. XXXVIII. inanquam enim peccatum omne, ratione meri- titi, sit remota, mediaeta causa condemnationis, jux ta illa quae sunt Deut. a ,-Gal. 3. Io EZech. 8, 4. Rom. 6, 23. Jacob. a, Io sola tamen incredulitas, ratione executionis in extremo judicio, est proximacit immediata causa condemnationis, quae etiam causa est operum malorum, sicut contra fides bonorum Matth. II, a L. Marc. I 6, 1 . JOh. 3, 3. 3, 34. II, a.
tus, . ac solitaria est non simpliciter, sed respectu desectus organi, quo salus oblata in Christo cum Christo una unice apprehenditur I Johan. , a.
XXXIX. Et hac ratione neutiquam tollit hoc dictum. aut anni hilat Resurrectionem mortuorum, Cum ex tremo judicio, sed tantum hoc dicit, quod qui non credit, causam condemnationis habeat, Legisq; damnationi subjectus sit unde etiam judicatus dicitur, utut sententia primumserenda sit in extremo judicio: non
24쪽
non secus ac qui homicidium committit, iam judicatus dicitur, quod Lege lata contra homicidas morti iam sit addi tus, quamvis sententia nondum a Judice Pronunciata fit. XL
Qvo vero pacto qui non credit, jam juste judi
catus, seu condemnatus sit, per remotionem cauta condemnationis a Deo, translationem culpae in homines, cum ratione una declaratur verbis v. 19.
in judicio , nempe Condemnatione , Perinde ut re ipsum verbum κυ v. 17.&Q. Condemnatio au tem ponitur pro causa, formai ratione condemnas.
tionis, non secus ac Rom 7, 7. Lex peccatum dicitur, i. e. peccati causu XLII. VocabuIorum vero Lucis uenebrarum usus I, tissime patet in scriptura, dum vel proprie accipiuntur Gen. I. a. 3. qua ratione ut lux est claritas seu qualitas lucida, ita tenebrae sunt Privatio lucis,vide- Iicet obseuritas quae tamen significata heic locum
non habent vel improprie aropice, quomodo si gnificata quinq; modis praecipue Variant. XLIII. Prim,enim ut Lux est mentis clara de Deo notitia, Ese. 8,ao Zach. I ,6. . ita pei Tenebras meri tis coecitas&ignorantia significatur Myod enim lux tenebrae sunt externo oculo, hoc notitia clarat ignorautia est interuo i, e menti, Secun
25쪽
XLIV. Secundo ut Lux accipitur pro causa cIara notitiaeDei .e pro ipso verbo Dei juxta illudis I9,1 o. verbum tuum lumen semitis meis ita Tenebraei citatis causam, erroneam doctrinam notant. XLV. Grtio ut Lux effectum clarie notitiae Dei in homine significat, videlicet vitam sanctam, Matth. ,16. ItaTenebrae effectum erroneae doctrinae notant, h. e. malos mores, hypocrisin idololatriam, stagitia, facinora Rom. 13, 1 a. Eph. y, a. XLVI. QSaridit Lux sumitur pro causa unde lux existit, quo modo Christus dicitur esse Lux Esa. 42, 7. Sc49 6 supra cap. I. o. Act. 13, . pro Subjecto in quod lux transfunditur, piis sic. ovi lucem Christum cum suo Euangelio per fidem admittunt Eph s,is.,
ita Tenebrae pro causa Diabolo, pro Subje sto, hominibus se impiisi flagitiose viventibus accipiuntur Luc. 22,43.
Quinto ut Lux regnum Christi dicitur,in gratiae in praesenti, gloriae in futuro ita Tenebrae regnum Diaboli significant, tum heic in culpa , tum ibi,post judicium, in poenis aeternis Matth. I, 2. ILPet. λ, 17. Jud.v. 13. Unde Sathan Princeps tenebra rum dicitur coecitatis puta malitiaeq; in praesenti, suppliciorum aeternorum in futuro Eph. 6, Ia. Et hae sunt Tenebrae exteriores ut illae interiores. XLVIII. Ex his vero significatis in hunc locum quadrant Primum cum quars Praecipue. a Veru
26쪽
XLIX. Verba autem illa magis dilexeriint tenebras
quam lucem; I nonnulli exponunt comparative, secundum Graecorum latinorum consVetudinem,ad exaggerandam corruptionem .malitiam omnium hominum nativam, quae tanta est, ut cum in naturalibus ament lucem prae tenebiis, in supernaturalibus praeferant has illi: Quidam verti negative juxta Hebraeorum idiotismum, ut omnemn is faculta-.tem convertendi se ad Deum homini ademptam heicintelligamus, cum in peccatis omnes sint mortui
Et talesΤenebrae hodieq; sunt vel Pharisaicae veI
Pharis ei in persuasione propriae justitia rationis opinionibus,, hominum traditionibus cultibus inde exstructis plus delectantur, quam luce Euangelii, ideoq; illam tam clare splendentem non simpliciter acceptant, ita ut in solo Christo fide quaerant talutem.
Nec eos excusar, quod intentione non mala hoc faciant: hoc enim est iudicium rivi lucem hanc non excipit, sed tenebras suas amat, condemnabitur.
Epicurae vero serilibus peccatorumin operibus tenebrarum ita delectantur , ut per Poenitentiam no Iint ab iis recedere, nec per Fidem ab iis solvi, li-
LIV. Nec saltant lii se inaui persuasione salutio: yi enim
27쪽
Ienim magis amant tenebras quam luce habent iudicium condemnationis. LRCum ergo tenebrae operirent terram Sc caligo populas Esa 6o, a cum totus mundus sederet in tenebris, in umbra mortis, ipsiq; homines lucem veram per se non invenirent, Lux oriens ex alio visita.
vit mundum,ac illuxit mundo, luce Euangelii patriam a se vitam salutem gratis offerens. LVLEt quanquam mundo non esset magno labore dedissicili industriaLux quaerenda&acquirenda,sed Lux
ipsa veniret ultro in mundum, quam nemo suo merito obtinuit, nemo sua potestate attulit, aut sua diligentia invenit homines tamen, quod deplorandum, magis dilexerunt tenebras quam lucem,ut propterea iusta sit eorum condemnatio qui non credunt. LVII. Et hinc Christus quando venerit ad judicium, sumpturus vindictam ab illis qui non noverivit Deum quem nosse potuerunt, 'vi Euangelio non obediverunt; IL Thessi I, 8 hanc sententiam conisdemnationis pronunciabit propter multiplicia peccata tua incideras incondemnationem Legis: ego vero iudicium illud pro te subii, passione me amatarissima ab illa condemnatione te liberavi, quidem ut Lux illuminatura omnem hominem vena in mundum, tu vero magis dilexisti tenebras quam lucem; duplex ergo erit tua condemnatio primo propter peccata secundum Legem secundo proptercoutem
28쪽
Et hi erit verinli in aeterna condemnatione nunquam moriturus; tua culpa periisti, potuistasiacile evadere e Lux venit in mundum quoties voluite congregare,' noluisti hic erit fletus iridor
LIX. Causa autem quare dilexerint homines magis Τenebras quam Lucem subjungitur haec quia opera it lorum erant mala ina verba non sunt intelligenda de illis, qui tantum peccata&mala opera habebant; hi namq potius ad lucem hanc veniebant, ut sinarenturis sed de his qui talia opera amabant, nec ab iis se avertere, sed potius in iis perseverare cupiebant , illorum utilitarei delectitione tracti Unde
ecutitur Euangelista Praeterito imperfeci o,ad significandum perseverantiam illorum in malis operibus LX.
Et talia fuerunt opera Pharisaeorum,de quibus helcpmcipue est sermo, qui frustra colebant Deum, do-
Centes mandata hominum, ac ita polluti mentei Conscientia, istabant suam praerogativam carnis, sua merita sacrificiorum suamq; fiduciam operum. LXI. Imo talia mala opera sunt illa Vae enumerat Paul GaI. 19. ao. i. de quibus sancte affirmat,
quod qui talia agunt, hoc est, securis in illis pergunt, nec desistunt ab illis per veram ieriam Pinnitentiam, Regnum Dei non consequentur. LXII. Glium hominum guttur est instar patentis sepulchri Ps. r, ii 3 i , . Rom. 3, is hi sunt similessetulchris dealbatisda: Matth.a3,ar morum cor&
29쪽
eonscientia sunt polluta it. r. . Imb his tali, nati a vita Dei Eph. 4, 28. LXIII.
Et hanc esse genuinam causam prioris effectus monstratur porro similitudine lucis corporeae ad lumen fidei veritatis Christi, qua piorum pariter impiorum conditio destribitur; cujus prima pari,invpios concernens,hisce proponitur verbis: V ao. LXIV. In haci sequenti sententia Metaphorica est Iocutio,desumpta, in prima hac quasi proverbiali sententia, ab iis, qui cum male agunt tenebras quaerunt,&solem fugiunt, in quantum male agunt rivi enim male agentes lucem quaerunt, illud faciunt, non ut malum cernatur , sed quia inde vindictam, Iucrum ει gratiam quaerunt.J
LXV. Sensus ergo est hic inemadmodum qui dedecorosam rem patrat, noctem amat Milem fugit,ne prodantur ejus opera JOb. 24, 14. II. I.Thess. 3 , . Ita
qui deditus est malis operibus, quamdiu talis est,odix Iucem, Christum scilicet cum suo Verbo, quatenus affectui ejus contraria est,& injustiam ipsius ac hypocrisin prodit & ideo non accedit ad lucem sed fugit
eam, ut non arguantur,li e manifestenturin repro-hentur opera ipsius mala. LXVI. Observant autem heic nonnulli in textu non diei, qui mala egit, sed qui mala agit, seu mala agens, ad iusiuualidum potius effectum peccati quam pec
30쪽
catum ae exemplum non esse solum de praeterito, sed etiam de futuro ac perseverantia in malo.
Latinus praeterea Interpres pro mala legit male, ut nonnullis Videtur , non male, cum constet pejus esse male operari, quam malum. Illud enim lignificare videtur studiose, cum contemptu ac PerseVeranter peccare, quod proprium est impiorum incredulorum: iis interim interdum ex infirmitate humana mala agentibus, peccantibus, non autem ex habitu malitiae male facientibus unde etiam nec fugiunt lucem , sed potius ad illam currunt ut videant suos defectus, illos defleant, remissionem ratuitam Obtineant, propter meritum Christi perfi-em vivam apprehensum
LXIIX. Altera deniq; pars similitudinis piorum conditionem delineans, superiorisq; propterea continens άνmBm misce comprehenditur verbis: v. ar o A mι- cui G εὐῶν- α. LXIX. In hac sententia per ἰλήλα intelligitur intertia
Ee renovatio juxta expositionem Apostoli Eph. , ai. Quo sensu etiam dicit Christus supra V. 3 in tum est ex Spiritu spititus est momo enim regeneratus renovatur per Spiritum Sanctum, cita evadit in hominem spiritualem Gaius I. in quo accendit Spiritus novos motus, ut non amplius sit mera caro,