Quinti Horatii Flacci Opera cum notis selectis. Tomus 1. 2.

211쪽

Alitibus, atque canibus homicidam Hectorem; Postquam relictis moenibus rex procidit

Heu, pervicacis ad pedes Achillei.

Setosa duris exuere pellibus is Laboriosi remiges Vlysset, Volente Circei membra: tunc mens ti sonus Relapsus, atque notus in vultus honor. Dedi satis superque poenarum tibi. Amata nautis multum & institoribus. ici Fugit juventas, & verecundus color Reliquit ossa pelle amicta lurida. Tuis capillus albus est odoribus. Nullum a labore me reclinat otium Urget diem nox, & dies noctem; neque est 2sLevare tenta spiritu praecordia: Ergo negatum vincor ut Credam miser,

rati

sabella pectus increpare carmina 337, Caputque Μarsa dissilire naenia Quid amplius vis λ o mare & terrat ardeo, actQuantum neque atro delibutus Hercules NesSi cruore, nec Sicana servida Virens a in AEtna flamma. Tu ι donec cinis Injuriosis aridus ventis serar, Cales venenis ossicina Colchicis. is Quae finis λ aut quod me manet stipendium ZEffare: jussas cum fide poenas luam ι

212쪽

Paratus expiare, Seu poposceris Centum ipvencos, sive mendaci lyra Voles sonari: tu pudica, tu proba Perambulabis astra sidus aureum .

Infamis Helenae 34 Castor offensus vice, Fraterque magni Castoris, victi prece, Ademta vati reddidere lumina. Et tu potes nam solve me dementia, D nec paternis obsoleta sordibus 3s , Nec in sepulcris pauperum 36 prudens anus Novendiales dissipare pulveres 37 . Tibi hospitale pectus, & purae manus; . Tuusque venter Partum ejus sa); & tuqCruore rubros obstetrix pannos laviti Utcunque sortis exsilis puerpera.

CANIDIAE RESPONSIO

Uia obieratis auribus landis preses δ

Non saxa nudis surdiora navitis Neptunus alto tundit hibernus salo.

Inultus ut tu riseris Cotyttia b Vulgata, sacrum c) liberi Cupidinis λEt Esquilini 38 Pontifex venefici

213쪽

aco Q. HORATII FLACCI

Impune ut urbem nomine impleris meo

Quid proderit ditasse Pelignas 39 anus, εο

Velociusve miscuisse toxicum, Si sa) tardiora fata te votis manent Ingrata misero vita ducenda est, in hoc, Novis ut usque suppetas doloribus b).

Optat quietem Pelopis infidus sc) pater,

Egens benignae Tantalus semper dapis: optat Prometheus obligatus aliti: optat supremo collocare Sisyphus In monte Saxum; sed vetant leges Iovis. Voles modo altis desilire turribus, et Modo ense pectus Norico recludere; Frustraque vincla gutturi innectes Q tuo, Fastidiosa tristis aegrimonia. Vectabor humeris tunc ego inimicis eques, Meaeque terra cedet insolentiae. 7sAn, quae movere cereas imagines o , Ut ipse nosti euriosus, & polo Deripere lunam vocibus possum meis,

Possum crematos excitare mortuos,

Desiderique temperare poculum, . o Plorem artis in te nil habentis e exitum

214쪽

Q. HORATII FLACCI

CARMEN SAECULARE AD APOLLINEΜ ET DIANA Μ.

Pro Imperii Romani incolumitate.

ΡHωbe, silvarumque potens Dianas

Lucidum coeli decus, o colendi Semper, & culti, date quae precamur Tempore sacro; Quo Sibyllini monuere versus, s Virgines lectas, puerosque castos 41 , Dis, quibus septem placuere colles,

Dicere carmena

Alme Sol, curru nitido diem qui Promis & celas, aliusque & idem Io Nasceris; possis nihil urbe Roma

Visere maius. Rite maturos aperire partus Lenis Ilithyia, tuere matres; Sive tu Lucina probas vocari,. 1s

215쪽

Diva, producas fiobolem, patrumque Prosperes decreta super jugandis 3 Feminis, prolisque novae seraci Lege marita 44 . Certus unde nos a) decies 4s per anno

Orbis ud cantus reseratque ludos, Τer die claro , totiesque grata Nocte frequentes. Vosque veraces cecinisse Parcae,

Quod semel dictum est, stabilisque rerum Terminus servet b , bona jam peractis Iungite fata. Fertilis frugum, pecorisque tellus

Spicea donet Cererem corona: Nutriant scelus & aquae salubres, , Et Iovis aurae.

Condito mitis, placidusque telo 46 Supplices audi pueros Apollo: Siderum regina bicornis audi Luna puellas, Roma si vestrum est opus 47 , Iliaeque

Litus Etruscum tenuere turmae, Iussa pars mutare Lares, & urbem Sospite cursu; a ut denos edd. AEdi 2 Muner.

b) servat vulgo.

216쪽

CΛRMEN SAECULARE.

Cui per ardentem sine fraude Τroiam Castus AEneas patriae Superstes Liberum munivit iter, daturus Plura relictis. Di probos mores docili juventae, Di senectuti placidae quietem, Romulae genti date remque prolemque

Et decus omne

Quique a vos bobus veneratur albis Clarus Anchisae Venerisque Sanguis, Imperet b bellante prior, jacentem Lenis in hostem. Iam mari terraque manus potentes Medus, Albanasque 48ὶ timet secures: Iam Scythae responsa petunt, Superbi

Nuper dc Indi. Iam fides , dc pax, dc honor, pudorque

Priscus, dc neglecta redire virtus Audet; adparetque beata pleno Copia cornu. Augur, & fulgente decorus arcu Phoebus, acceptusque novem Camoenis, Qui salutari levat arte sessos Corporis artus;

217쪽

Si Palatinas videt aequus arces a , sis Remque Romanam, Latiumque felix, Alterum in lustrum, meliusque semper

Proroget aevum.

Quaeque Aventinum tenet, Algidumque, Quindecim Diana preces virorum Curet, & votis puerorum amicas Adplicet aures. Haec Iovem sentire, Deosque cunctos Spem bonam certamque domum reporto b , Doctus & Phoebi, chorus & Dianae, 7sDicere laudes.

ain aras Porpbis. ω quinque Torrent. ιθ reportet Stephanus in US.

218쪽

IN LIBRUM PRIMUM

i) P aeriatum . . . . decur. Praesidium, quia Patronus; de. cus, quia Augusti gratia potens. ε) Curriculo. Curriculum nunc pro stadio accipiendum, non pro curru; quod nonnulli putant. 3ὶ Ad Deos. De graecis stadiis loquitur, apud quos ad Deois tum fastigium evehi sibi & praeconibus suis videbantur ceris

taminum sacrorum victores. G.

Tergeminit . . . bonoribur. Finitus numerus pro infinito; id est ad multiplices honores extollere at proVehere. Neque tamen displicent, qui tergeminos honores volunt esse mi litatem , Praeturam , & Consulatum . G. s1 Plagar. Plagae funes sunt, quibus retia tenduntur, proiadente Servio. εὶ Barbiton. Lyra septichordis eburnea. Vet. Schol. Lesboum autem ad imitationem Alcaei atque Sapphus. in Sic. votum indicat, cui velut conditio aut effectus adeo adjectus est felix navigatio Virgilii. G. 3) Audax Iapeti genus. Prometheus, postquam figmentum suum, homines, igne e sole surrepto in Struxit, eodem secit ut mollitis eat disque cibis ae potionibus, vaporatis item diaetis, febres sibi pararent; metallis tractandis mortifera arma in mutuam perniciem pararent dic. G. , sin Machinae. Iacobus Cruquius putavit, machinas istas pa- Iarias fuisse, navium carinis suppositas: crediderim & troaehleare machinamentum aliquod fuisse insuper adhibitum. to Adamantina. Adamas non solum de lapide dicitur, verum etiam de durato serro, ex quo loricae r nempe etymologice ponit pro indomita, impenetrabili. G. sa) Domiar AIbuneae resonanxis. Ipse cataractes est Anienis, quem incolae hodie la Cascata vocant. Fortasse Albunea Nympha non alia erat quam ipsa Ilia Anienis uxori nomen

'in Har Notar ει Anima Derriones Willielmi Boteri, Ioannis Matibiae Gesneri, aliorumque excerpsimus ex ediatione Lipsiensi anni Ir 32.

219쪽

IN LIBRUM I.

habuIe ab Albula Anienis sonte. Hane Lactantius tradit Sybillam fuisse Tiburtinam. Erat etiam Tiburi Albuneae luens. in in Ambiguam. Ambiguam cognominem dixit: erat enim alatera Salamis Cypri, quam hodie Famagustam vocant. st 3ὶ Fianum. Posuit flavum ut perpetuum epitheton. IMI in Campo Martio exercebantur, etiam natasant poli exemeitium, quia S hoc videιur necessarium militiae esse.

Vet. Schol.

1 Diseo. Diseres e ferro fieri solebat, vel ex ligno, vel enae re, ex lapide vero ut plurimum, loro medio ejus circum- ό dato, quo eontorquebatur, & emittebatur. Porinarium di eebant certi ponderis di Scum, quo juvenes in agone contendebant. Vet. Schol. Crum 133 Thaliarche. Μagistrum tonvivat notare videturr sed p tuit etiam certum amicum ita designare. G. 16) Diota. Diotam esse amphoram, quatenus mensurae tu nomen est, non au Sim confirmare. Sabinam malit diei Torrentius a patria ipsius Diotae, quam vini . cum vinum Sabinum ille vocet ipse Poeta mox XX, x. Sed tamen hoc

ipso Ioeo Maeeenati illud promittit. G. cir) Viduus Maretra, risit . Inter ipsas minas Apollinis Meris

eurius etiam pharetram illi subduxit, & risum ea re expressit licet irato. Uiduus risit, graeeo more, risit se viduum vel privatum, fraude Μereuriali, pharetra sua. Suaviter illa Mercurii furta pinguntur in Hymno in Mercurium Homeriis

r3ὶ Virgaque . virgam dicit Caduceum , quod primo Apollo

habuit, & donavit Mercurio, lyra sibi tradita. Vet. Schol. Veteres etiam regum sceptris, quae a Diis ipsis tradita eredebant, vim quamdam divinam inesse efflatimabante qua de re Homerus paSSim. ry Bablonios . . . nummor. Dicit Babylonios numeros, quos Cicero alicubi Chaldaicat rationes. Babylonii enim astrologiam invenisse traduntur, per quam genesis colligutur. Vet. Schol. B. Babbnios numeros intelligere juvat praesertim ephemeridas , in queis cursus, conjunctiones, e m. parationes planetarum descriptae ad usum divinandi r quos etiam . Traolis nummos, serte cum respectit ad hune locum, V vocat Iuvenalis VI, y 6. G. 1οὶ Voralem. Vocales dicuntur homines suinniae vocis. Vet. Schol.

41ὶ Praximos. Ob usum fulminis atque aegidis, quibus reliqui coelestes non erant zrmati. B. . -

220쪽

12 Partim canis . . . Iucis. Pollutis, secundum Pontis cum di Aruspicum documenta, quia dicunt, nunquam fieri fulmina, nisi In lucis pollutione aliqua alienos. Uet. Schol. B. Expiare tales lucos fili mine attactos opus Fratrum Arvalium ἔde qua re supersunt antiquae inscriptiones publicatae a F. Ursino ad Cat. R. v. x q. I. G. 0 3 Eheu. Nereus tamquam vates claram habet eorum quae praedicit visionem: atque haec causa suspirii est .

Σιὶ a ida. AEgis pectoris est munimentum, habens in me dio Gorgonis caput . uuod si in pectore numinis fuerit, tegis vocatur: si in hominis pectore, ut in antiquis Imperatorum statuis videmus, Torica dicitur. Servius, adnotante Iacobo

sis Flamma . . . mari. Solebant veteres, quidquid detesta in bantur ut prodigia, vel in ignem, vel in aquam projicere. Hine Nonius Μarcellus, prodigium a porto adigete. Torrent.1χοὶ Dinomene . Dindyma Phrygiae mons, ubὶ mater Deum furiosis cerimoniis colebatur: hinc ipsa Dinomene. G. 27 atrum. Condendis atque evertendis civitatibus haec conis suetudo fuit, ut aratro fieret. vet. Schol. 133 Crum. Non censeo cum Iacobo Cruquio Cyrum istum significare Tyndatidis vitum zelo ineitatum ; verum turpem illum di publicum adulterum, quem nominat Ode 33 si ρ) Uare. Credibile est hunc fuisse Q. Varum Imperatorem, non Poetam Cremonensem; quod tamen in medio relinquὶ-mris. B. L. Varum Epicureum, Caesaris amicum, intelligie Massonus, de quo Quinctil. 6, 3, 78. G. 3oὶ Crepat. Crepare, assidue de re aliqua loqui. Lami in. iij Hostia. Aliquando etiam Venus colebatur Sanguine, ut

ostendit Cruquius contra Servium.

32 Pertar. Persae proprie dicti an re victoriam Alexandri, de

post instauratum ab Artaxerxe A. C. 23o Imperium; medio tempore Parthi aer. G. 3 1 Integre vitae. Gentiles se innocentes & Diis caros credeabant, si a perjuriis, caedibus, di rapinis Immunes essent; te liqua vitia eum Diis ipsis habebant communia. 3 Malorque Iupiter. Malus Iupiter de coelo, sive aere, ut bibornus, humidar, pluvius apud bonos poetas. G. 3 s) gelidae metuatur orae. Hoc tempore Phrahates a Tiridate ob saeuitiam regno pulsus eum ingenti Seytharum

exercitu reditum minabatur.

36ὶ suid Tiridatem terreat. Hoc unice terrebat Tiridatem, ne Augustus quod boni omnes verebantur ) a partibus vuls