Speculum boni principis Alphonsus rex Aragoniae ... Primum IV. libris confuse descripta ab Antonio Panormita: ... Sic digessit & auxit Johannes Santes, cognomento Santenus

21쪽

Antoninus. Arsoteles. Arniscus.

Arrianus.

CatuIus. causinus. . D. C tros. cicero. claudianus. conta enis

Erasmus. Euripides. Hesiodus.

Homerus. Horatius. Horvaeus.

Isocrates.' Iuvenalis. IamiuI. vius Lampridius.

Eipsius. Manue Imper.

Martialis. Maximinus. Nevumverion ander. Oυidius. Plato. Plautus. Plinius. Plutarchus. Pontanus. Priscianus. Salvianus.

Stobaeus. Tacitus.

Tibulius. Valerius MaximVegetius. Vesiejus. Virgilius. Xenophon,

23쪽

SPECULUM BONI

PRINCIPIS

ALPHONSUS

REX ARAGONIAE.

Tit. I. PRINCIPArus TR Ni M. I. Principatus sol ta res Dier in holiis ad lib. I. Panorm c. o. Eroptate Regem audivimus, uti popularium suorum unusquisque te exstitisset, quo demum illi utpote expet i, cognoscerent Principum occupatione d curas Hoc uno forsitan modo fieri posse, ut desinerent molesti desinaportuni esse.

Pan. l. I. c. 33. a Democritus dicere solebat, melitras

esse regi ab aliis, quam regere homi

nes malos Stob.

Assi mare solitum Regem accepiis, si nullum omnino aliud regia una, nullana provinciana praeter Calabriam aut haberet aut habiturus eisci, illam si Oti-

24쪽

dominum aut regem Pan. l. I. c. 3O.

3. O quid solutis dulcius es curis.

catallus.

At dulce otium se privata ita quies interdidia Principibus. Eu Div.

l. q. c. 39.

Alphonsus, sit, prout libitum fuerit, sibi vitam a re re liceret, Iuliani eremitae vitam sese lecturum, inquiebat. Ivit etenim is Panormitanus, incolens amoenissima loca prope Martini templum , quas Gallico verbo chambres appellant, irriguo horto tenuique victu laetus, ac Deo deditus Pan. . . c. 39. MD 3II. FELiciae A RE GuM ET

an Persarum regem putaret felicem ' Nescio, hercule, inquit, quantum Cirtutis o disciplina habeat. Sensit vir prudentissimus , neminem essefelicem , nisi omnibus praeditus sit Laert. lib. 2.

Cum inter sophistas aliquando de

regum

25쪽

regum felicitate disceptatio esse , csuum quisque judicium asserret in medium, intervenit Rex, Quid, o amici, inquit, in id tantopere laboratis Num putatis, hoc ipsum quale sit, aut

plenius excogitari, aut luctilentius exprimi posse, quam prodiderit vir divinae sapientiae Augustinus' Mox illiu verba ipsa, ut erat singulari memoria, pronunciavit. Quae quidem ego hisce commentariolis ideo intexui, quod digna mihi visa sunt, quae reges priia-cipes terrarum universi memoria quidem dc teneant desobservent. Reges Utique clices Augus unus existimat, sit juste imperant; si inter linguas sublimiter honorantium, Mobsequia nimis humiliter salutantium , non X tolluntur sed se homines esse meminerunt: si suam potestatem, ad Dei cultum maxime dilatandum, majestatis ejus famulam faciunt si Deum timent, diligunt, di colunt; si plus amant illud lanum, ubi non timent habere con-brtes si tardius vindicant, facile ignoscunt; si eandem vindictam pro necessitate regendae tuendaeque reipublicae, on pro saturandis inimicitiarum odiis a Asc-

26쪽

puli itatem iniquitatis, sed ad spem correctionis indulgent si quod aspere coguntur plerumque decernere, misericordiae lenitates beneficiorum largitate compensant si luxuria tanto est castigatior, quantbposset esse liberior; si malunt cupiditatibus pravis , quam quibuslibet gentibus, imperare. Et si haec omnia faciunt, non propter ardo rem inanis gloriae, sed propter charitatem felicitatis aeternae si pro suis peccatis humilitatis, miserationis, orationis sacrificium Deo suo vero immolare non negligunt. Tales Christianos imperatores ac reges dicimus esse felices Pan. l. 2. c. I. III. EX M Lu M.

Facere re re cives suos, Princeps optinaus faciendo docet cumque sis amperio maximus, exemplo major est. Velo. 2. males in rep. sunt Principes, tales reliquisolent e se cives Cic. in Epist.

Nam componitur orbis

Regis exemplum, nec sic in Doctere sensus

Numanos edicta valent, quam vita regentis. Clodian.

I. illud

27쪽

socratis dictum frequenter usurpabat. Cant pii vati si ominibus reges meliotes esse deberes, quanto honoribus

dignitate antecellerent Pan. . . c. 2 O. Micci I.

Improbe agere Pi incipes dicebat, qui aliis honcs e decoreque vivendi legem praescriberent, plavet,nihilo

temperatiores sese probarent Pan. l. q. c. I. f. 2 O.

3. Magnum quidem esse dicebat,ilvei sus hostem ducem esse sed Qillud maximum ad omnem virtutem civibus ducem esse Pan. . . c. I I. 4. Perquam difficilem rem prin-

ipatum sibi videri veleb maxime dicebat , ubi principum vita popularibus exemplo cedat, illis quidem ad vilia quam ad virtutes proclivioribus. Q iapropter principibus non modo sua causa a peccato abstinendum esse sed muli etiam magis, ne siua vitia infundantur in cives suos. Nam velut heliotropium herbam ad Solis motum cita populares semperi in principum mores verti atque formari, Pan. l. 2. U. l.

. Cum audisset ab agriculi oribus a mala

28쪽

c si sim I ii Imala punica , quae natata acria essent, artem diligentia fieri dulcia Et nos agitur, inquit, cives ac populares nostros ingenio malo pravoque bono seccmendatos industria reddamus. Aliis fortasse dubium videri poterit , quodia unc hisce adnota mentis adjecturus sum. Mihi quidem satis abiinde explorat unam compertum est , Alphon sum cum pueris innocentia juritate, cum adolescentibus strenuitate ac viribus, cam viris prudentiain consilio, cum senibus gravitate .autoritate, cum acutis subtilitate argutia , cum ingenuis candores simpli: citate, cum omnibus denique ingenio, doctrina, Virtute, arte Tapientia contendisse Pan. I. . c. 3 6. s. partim 3 9 partim o. 6. Alphon sum cum omnibus ingenio, doctrina, virtute, arte, sapientia non solam contendisse, sed eos etiam vicisse dixerim, natus, ut mihi videtur, ad omnia, quaecunque aggredi statuat. An Sylv. lib. . c. i. s. s.

IV. GLORIA ET HONOR. I. Tota licet veteres exornent imῶ-que cera

Atria, nobilitas sola es7, atque unica

virtus Iu Ven. Glorio.

29쪽

Gloriosius as inclarescere, quam ni

ii vitis imaginibus itemque regnum sua virtute partum clariuς habendum, quam quod haereditate obrenit. Dieg. in Pan lib. a. c. 29.

r. ii in aliquis Alphon sum a nobilitate maxime laudaret, qu bd rex esci, regis filius, regis nepos regis frater, dcc. istiusmodi Rex hominem interpellans, dixit, nihil esse, quod in vita minoris ipse duceret, quam qu bd ille tanti sacere videretur Laudem enim illam no:a suam, sed majorum suorum esse, quippe qui justitia, moderatione atque animi excellentia sibi regnum comparassent Successoribus quidem oneri regna cedere; ita demum honori, si virtute potius quam testamento illa suscipiant. A se itaque, si qua ni odo exstent, eliceret ornamenta non a patribus jam mortuis extorqueret Pan. l . c. 29. 2. Erat iri corona ducum atq; procerum , Nicola Picinini viri magnae Virtutis partim videlicet animi magnitudinem , partim rei militaris peritiam partim auctoritatem, partim res praeclaris inae gestas enarrantium in quibus exortus est Picinino mastix quidam,

qui proinde, quod genere obscurus fo-

30쪽

s sp ECu Luraret, utpote lanionis filius, ea ipsa, quae propalam dicerentur, elevare adnite-aetur. Tum Rex iacbulonis illius impudentiam inique ferens: Ego medius fidius malo, inquit, Nicolaus esse macellarii filius, quam aliquot regum, qui Europam hodie incolunt, filius clia res. Gloriae enim genus haudquaquam ossicere quin potius praecipuam esse laudem existimo, ut possit se quis

que, ut poeta di xit, Tollere humo, vi- Otorq; vitum volitare per ora Panorm.

lib. I. c. o.

Regis vera est sententiaci malo pater tibi sit Thersites, dummodo tu sis Iacidae similis, Vulcaniaque arma capessas: Quam te Thersitae similem producat

Achilles. En Div. l. l. c. o. 2. Heraclitus , viam a gloriam maxime compendiariam esse dicebat, si quis bonus esse suderet. Anton. Max. serm de gloria. 6 ct in virtute multis ad census ut is gloria maxime excellat, qua Cirtute plurimum praeritat Cic. pro

Planco.

I. Senex