Speculum boni principis Alphonsus rex Aragoniae ... Primum IV. libris confuse descripta ab Antonio Panormita: ... Sic digessit & auxit Johannes Santes, cognomento Santenus

51쪽

lata ac pene derelicta videatiir Quo aequidem nolim, ibit emini aut negligentia mea aut pusillanimitate accidisse se. q. Diin bellum hoc nobis miserum semper visum est in utrimaque tandem omnino suscipiendum. Verum dum alios Europae principes respicio, ad quos

hujuscemodi belli cura, vel aut Oritate, Vel potentia, aut rerum peritia magis pertinere videbatur , in hunc ulque diem rem distulimus , certe ne insolentia aut arrogantiae argui possic mus. In praesentia ver b, cum illorum neminem ad hanc rem animum intendere animadvertam , ac propterea hostium animos in dies magis crescere atque insolesceres statu, si id quoque vobis visum fuerit, bellum , in Christi Domini nomines, in Christianorum hostes ulterius non si erres: non quod ad tantam belli molem per me ipse fatis omnimodo esse confidam, sed quod in Christo, cujus res maxime agitur, quam plurimum sperem, Hic enim 'vires nobis, opes, d industriam, denique victoriam suggeret. Nam si nunquam in seipsum spei ante dereliquit; cur nos, qui non in nostra potentia, quae nulla est, sed in ejus brachio dc benignitate

52쪽

so si Ecu Iura confidimus destituet prar sertim ejus ipsus injurias ulciscentes , bellum quidem contra eum si scepturi sumus, P. C. qui Christi l ummi servatoris Dei templum foedaverit, Mariae matris es- fgiem agitia per ludibri una transfixerit, sanctorum martyrum reliquias partim igni, partim callibus edendas obiecerit. Qii quidem in bello si viceri-Muls orbis terrarum praemium erit: si victi suerimus, coelum. Utcumque igitur res cedat, magna nobis aut immortalis gloria paratur. Verum ex obeneficia ninipotentis Dei mecum nonnunquam reputans, tria illa vel Praecipue commendare ac praeferre soleo. Primum quod me non beluam sed hominem, hoc est, animal ratione praeditum fecerit. Alterum quod Chrisianum Tertium, quod tot d tantorum regnorum regem ac dominum.

Si leo praeter haec plura. Sed histribus tamen Deo optimo de benignissimo me obligatum obnoxium sentio, ut mihi, nisi mortalium ingratis imus esse de haberi velim , non ampli iis oscitanis dum aut torpescendum sit, nequeexspectandum, an quid alii moliantur, aut

parent, sed rumpenda potius mora,

53쪽

EONL PRINCIPI s. ac lassique habet i immutendae. Nam per immortalem es tui, quid est, quod Verear, qu minus bellum hoc honestissimum ac pilisuri uin amplectar ZAnne corpusculum, anne regna, creliqua bona, anne denique animam ipsam amittam' Verum haec omnia, ut a Deo mihi concessa , ita pli Deo tandem restituenda sunt, ut plane profitear , quicquid huic bello destinandum sit, meum non esse , at ei, cujus id it jure ac crit reddi debere. Bellum itaque nobis proponitur, in quo nihil, quod nostrum sit, perdere posse

sumus sed in quo etiam peidendo vin camus, perpetuamque felicitatem adipiscamur. Satis mundo a servivimus, sat voluptatibus concessimus, reliquum aetatis Deo dandum o consecrandumi est. Victoriam olim de regno seculari dimicantes consecuti sumus. Quid speramus fore , si de Christo ac pro Christo pugnam omnium pulcherrimam subiecimus ter pudeat an Chrisstianos 5 Christianorum pru apes tot populorum a Mahumetanis debellato

rum, tot regum , procerumque in te emtorum, tot hontinum m servitu

tem abductorum, aut in Mahumeta - nam

54쪽

nam perduissimam haeresim reda lorum irginum stupratarum Dei veriae sanctarum imaginum subversarum, atque hujuscemodi prope innumerabilium contumeliarum. Et jam coo te mus, capta Constantinopoli, hoc est,

Haustris Asiae destructis, ni hostium conatibus statim obstiterimus, de nobis deque Christiana religione protinus actum esse. His atque aliis rationibus adductus, P. C. si vos item annueritis, bellum pro fide Catholi ca contra Turcos , quod nobis atque omnium Christianae Reipublica faustum , felix atque fortunatum sit, confestim suscipiam Pan post lib. . Vide aliud spectinen facultat s dicendi in Titul Humanitatis, ubi Ga

brielem Surrentinum aegrum invisit conso uus est, ex Pan. l. 3. c. 2. VII. SAPIENTER DICTA.II sent pophthegmata peculiarem quandam rationem is in o msuam, ut brev/ter, argute, salse urbane cujusque ingenium exprimant. Erasm in dedicat Epict.

pro a pophthegmatis. Iucata aurem accipiunt ab Eustibis

55쪽

ro Ni l RINCIPI s. 3personis quales sunt Ponti et

imperatores, eges, Legati Cata

cap. 9.

1. De vita beata.

In terra Hii patria Tni Illi ea ala

vendere soliti sunt, ea in baculo quodam appensa per urbem deferunt nu- a mero octona. Hi cum aliquando, ut Rex aderat, praeterirent, ad illorum voces conversum Regem, contemplatumque dixisse aiunti hisce vi triariis consimilem esse vitam beatam. Nam veluti si quis cum hisce vi triariis ingens precium paciscatur, si octona illa vascula ad certam metam integram illaesa perducant contra si unum aliquod in itinere confringant, divas ad precium ompede perdantri sic nobis injunctum esse onus quinque sensuum perferendor una

ac coercendorum, nec non trium animae potentiarum usque ad vitae exit una commendatarum quibus si rei' e ac sincere ad finem usque fuerimus usi, nobis merces ingens repromittatur, beata vita sin male ac perperam, poena perietua. Ian. l. q. c. a. bcs 6.

56쪽

et De animae humanae insa tiabili aviditate.

Super lectionem Annaei Senecae, quem praecipue excoluit, atque perdidicit, quaesitum est ab Alphonso Da- volo purpuratorum humanissimo Cur animus mortalium ita immensus atque insatiabilis foret' Cui ab Alptaon soliis pene vel bis fatis est factum. Animum hominis a Deo profectum non ritus conquiescere, quam eo rediret, unde proscctus esset Esse procul dubio animum nostium Dei laeternitatis ca- racem , propterea ne lite impleri neque Latiari posse iis rebus, quae fluxae, fucatae, cince ita essent sed Deum ipsum veluti naturalem sedem & suum quodam modo perfectum bonum appetere, hoc est, solidum d perscctum bonum.

Pan. l. I. c. I.

Alphon si quaestio recte soluta est. At poteritne ille amplius quaereres Si

Deum ipsum velut naturalem sedem appetit animus, cur tam invitus eo tendit, ii ire appetit' praesertim cum hoc bono in terris frui nequcamus. An Sylv. l. I. c. I.

57쪽

2OMI PRINCIPI s. 33

3. De animae litimanae im

mortalitate.

Maximum argumeniti immortalitatis sibi videri dicebat, qudd corpus in hac vita decrescere videremus, ac per omnia membra suos quasi finesic terminos haberes animam ver b, quant in aetis ad annos accederet, tantona agis intelligentia, virtute, dessapieristia crescere Pan. . l. c. 37. Mi i. I ii terra Austria cum obiisset unus e primoribus, annos natus tres&nonaginta, qui vitam inter voluptates illecebrasque nulla unquam valetudine Offensam dux set ignotaque illi omnis calamitas, omnis nacestitia fuisset, idque riderico Caesari narraretur Et hinc, inquit ille, immortales animascens re licet. Namque si Deus est , qui hunc mundum gubernat, ut Philosophi Theologi docent, eumque justum esse nemo negat , profect alia loca sunt, ad quae post mortem animae migrant, ibique pro factis aut mercedem aut poenam accipiunt. Nam hic neque bonis sua praemia meque malis sua supplicia reddi videmus. AEn Sylv. lib. . . 7. Ais. o. 6 4. De

58쪽

q. De vere Bonis.

Irona illa, quae habentibus mala Scperniciosa esse aliquando possent, non mod bona non esse, sed ne dicenda

quidem bona, Rex ex illimabat. Bonum enim perpetuitatis, non momenti, ani mi, non fortunae coeli denique , non mundi hujus, nomen esse Panorm l. 3.

. De Honore. Interrogatus aliquando Rex, quidi ibi sine utilitate honor esse videretur Consimile id sibi videri, respondit, ut

si peracutum ieracre quis cernat; sed os sensus in caligine, aberret in tenebris. Pan lib. a. c. 1 . Mi 10. Interrogatus Sigismundus imperator, cur apud liberas civitates pccu- Iatus crimen adeo requens inveniretur Idcirco respondit quia nudos honores civibus commendant, populus autem ad lucrum inhiat. AEn Sylv. l. a.

ὀp. M 4 9. 6. De amore mutuo. Legebamus fortassis Annaei Senecae epistolas atque aderant Franciscus Sachetus

59쪽

PONI PRINCIPI s. rchetu Florentinorum legatus, vir eloquentissimus, ac Ludovicus Cardona celebratissimi nominis Theologus, multiq; praeterea docti declari viri. Quaerebatur super praecepto Hecatonis, tanto pere a Seneca laudato η Si vis amari,

ama numquid in aliquo sub exceptione falleret, Tetque, videlicet, ut

quis amaret, nec mutub tamen amaretur Hic cum multi multa fermeque omnes Hecatonis QSenecae dictum probarent, susciperentque Ego, Rex ita quit, pace omnium dixerim, aliter sentio. Est mea quidem sententia, ut quis amet, ne vicissim reda metur. Et quis aut certius aut flagrantius diligit, quam qui homines fecit, atque hominum caussa omnia fecit Cumque id ita esse nemo vivus ambigati quis a me est, qui mutua charitate Deiana complectat tura mo vero quid mirabilius aut potius detestabilius est, cum aut hunc aut illum hominem amantibus nobis interdum in officio non respondea turri Deum ver amantibus certissima sit illius charitas, nec charitas

solum, sed amoris merces perpetua lux,

sempiterna tranquillitas , nihilomi-

60쪽

3 SPE cu Lurinus obdurati persistimus, nec amantem redamamus Quod ego arbitror nobis evenire obtuliam aut certe perambiguam dc exiguam in Deum fidem Dum enim bonis hisce praesentibus atque voluptatibus delinimur c obcaecamur,

coelestia, quae non videntur, neque tanguntur, non modo non curamus, sed

nec omnino futura confidimus ut siquis admodum sitiens audiat, aquam limpidana iuram procul esse sed vicinamin propinquam potius bibat, licet turbidam, lutulentam. Praeclare igitur, quicunque dixerit , don uiri Dei

sidem esie Pan. l. P. c. q9.

7. De conjugio.

Matrimoni una ita demum ex iri tranquille, in querela posse dicebat, si mulie caeca fiat, maritus surdus. Pan. lib. . c. 7. Innuens , femineum genus obnoxium elle Zelotypiae, atque linac oriri rixas inuerimonias, rursum marito permolestam esse uxoris garrulitatem , qua molestia caritutus sit, si fiat surdus, nec illa vexabitur adulterii suspicione, si careat oculis. Sic interpretatur magnus noster Erasmus,