Leonardi Iacchini Emporiensis ... In nonum librum Rasis Arabis medici ad Almansorem regem, de partium morbis eruditissima commentaria. Opera ac diligentia Hieronymi Donzellini philosophi ac medici Veronensis, emendata ac perpolita

발행: 1564년

분량: 627페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

481쪽

uis ea purgatione egirciri, vel non coire praesertim cum viri a pe. tentes natiar e sient, a bene nutritae, de antea consuetae. Fitent in ex conluetudine. vlla Nae illa: viae stant, Se plura nilim inde semen circae genitalia mulieru colligaturi Vnde coniecit aut ex sui Dressa puroatione aut ex rete a genitura fieri hoc malu . Et hoc quotidie experientia moltra in his, q ex voto monastico violete casta detinetur. intra crate ferreo, cohibetur, ne furore uterino percitae, aliqua-do viros adoriatur. Sed tam si iuulatione in ulteri cauere oportet.

Sipe enim talia mala simulat, quo cogat ad coitu viros: ut Poeta di cebat Hyllericam vitulo se simulat esse in arato. Sed lati in quae t io incidit, qui possint ex his retetis superfluis. talia gigni symptomata. De hoc Galen displitat multis verbis G de

Loc. s. Ac videtur eius sentetia haec esse, vestra smutari possint lite in veneni natura. Quod suppositu nostra talis experietis s. q. in corpore no ibo possit gigiti venenosias humor qui aequet vi in externi veneni de quo etiam in phrenitico illo descripto tertia parte Epid. ubi ad in iratur,no adeo quod gignitas humor veri e nos possit. ex transmutationi b. quae putredine, ut vel corniptione seu quod

lathre diu possit no eni in subita est generatio pollea latim adori

ri. Se occidere quod tamen ita esse inoni rat canis rabidi venenu. Causa enim latet, quo usq; a natura dimoueri incipiat. 3 tunc causa mota vel inde plus imprimit vel parte aliqua attingit quam antea non attingebat vel vapore ex semittit, que ante an mittebat: unde subito accidetia infert. Vterus igitur primus est. qii persetiscit ma tu in . Se pellere nititur, unde violeter per corpu mouetur. quo die teres errare lixerui vel refugit noxa eam unde sursum retrahitur. Fit tam inter: :n, ut seu Veneni qualitas, seu subitati ad alias partes perueniat, Sc illi varia accidentia inferat. Causa autem varietatis accidentiti, est ex iralitate. ves quatitate eius. quod detinetur Veneni Qualitas aute sat primu ex materia ex

ua ei genitu tris inlitatione dehinc ex modo tras mutationis Vi it igitur Galen. d ex seminis, et et tras mutatione dereriora fiuis inplomata qua ex me struis retetis: hoc est veru Quod si cotin gat aliquando retetis me struis talia fieri, hoc est rarius de una eue ni et ob coitus diminutione. Veniunt qui de ex illis dolores capitis grauitates, vertigine, S c quidiximus. At a prae q. conuulsiones, potius ex retento semine,, t syncope,& subitae mortes. Neque pia e et in redde da huiusnodi a ione Gale cum omnia in frigiditate in referre vult, cuius ratione animal non egeat respiratione, tulis. proinde his priuetur. haec eni in causa facit, ut o laedatur ita, ti care

482쪽

quonia saeph crebra facit,velut praefocati, A partia Potius ergo voluntari via otia tollere dicemus, neruor origine affecta: idq; eXNatura Veneni, cuius est modo una principe parte, modo alia asiacere ut patet per Venena discurre do, equi b. alia cori id ut alia cerebrum, alia alias partes nobiles. Sic igitur spina affecta conuulsiones, apri eae eueniunt: cerebro vero affecto furore S sopore graue S, epilei' siae sensu Se motius priuatio corde vero affecto pulsus mutatur, Monino eius robur, adeo ut syncopes matur, S ali do subito pereat.

Inter haec vero symptomata Orauissimae sunt praefocationes

cte, id est, ubi respiratio tollitur, pulsus Na ab his de vita periculum eZ id i ob assectu cordis tinctu Debet aute ab affectibus alijs

distingiti, qui b. similis est, suta poplexi a&epilepsia&Fyncope: a primo igitur distinguitur steriore, qui hic non lentitur ab epilepsia vero spuma circa os, quae si adsit, num est, triaque iungi symptoma, des pe difficilis est dis ictio ob similitudine: sed vultus decla rat qui tumet, iubet in praefocatis, pallet in his Schoc etia a syncope distinguitur,&frigidis humorib Adde generale signu retractionis teri ad superiora:&qti 8d praecessit in utero astectus suppressorum mensium, vel retenti seminis. Primit in igitur videndu quid in accessione agendusit, leu conuulsionibus aegra tetetur, seu stragulatione patiatur, seu animo decerit. hic enim tria sunt symptomata, ut maxime urget,& opem medici exiguunt. Sunt aut remedia comunia, quo nix causa comunis est, unde&comunis scopus. Sive igitur ex re leti me si bus, seu semine fiet unus est scopus, vacuatio eius, quod in utero preternatura cotinetur. Sed id comodis no fiet, nisi uterus in naturale suusitu reuertatur, ita ut ceruix recta inclinet ad externa, itaque Seiaci,

id profluat. Vnde succedit hic secundus scopus: ob que perageda, in primis male olida naribus admouebimus, cuius contrariu in reliquis syncopis fiebat. Vtero vero bene odorata afferemus haec Gai primo ad Glauc cuius rei mira est proprietas. Sed nemo causam dixit, nisi foridi illi sensu in odor ineste dicas, ut refugiat te-

Iros, Se ita recurrat deorsum: hut sectetur gratos Haec quaestio duas partes habet: prima est, cur a tetris odoribus nari recedat quod sand sit malu inde mutet uteriis, fori unde quaq; Veria noest. Sed quodi paroxisino excitatur, id i vehementi facta concussione in

cerebro, unde sin toto corpore atq in ea sane fit ex tristitia obie est. Hoc esse verum patet, quia non foetida modo osteruntur, sed aeacuti odores euigilates, ut apud Aetium ruta, de thyinu cum aceto.Sut autem talia facile parabilia pennicobusti, capilli, cortu vetus, ut ex aceto, c thyinu:pes h p. castoreum. assatae iida. haec enim

483쪽

eum ad ad sonores,3 epilei sta excitandat faciat nil miruti ad hoc

in alii utpote umile. Quod si ternutatione moueat, como dum fuerit. Secuda par est, cur iuuent bene odorata Gale. inquit, Odorata, Se qua caltacere, ac laxare possunt, id est hac ratione iuuat, qd calfaciut quae vero ali aciut extenuat e laxat unde fit ut quod retinetur praeter natura, crassum, disiicile mobile, extenuatum mox per aperto meatus facile exsurgetur. Habet et i aut flatu discutiat, ouo laep infestantur. Hunc utilius aromatum ediicit muliebria f. Aphor. Sed quaestio adhuc est, cur ad haec se aperiat sol si Stilentina alia, qtaxare, Sc calfacere possunt, ut quae diximus male odorata, qui b autores no utuntur vel suffitii, et pessis in hoc casu quasi ab his refugiat uterus, de astringatur Fortesquae pessimo odorata sunt, vi in quanda deleteri a se inimica visceribus habent, unde laedatur. non qua sic odorata, sed propri te peramenti ratione. Exe plaveroe oria, qtiae immittiatur,pta iam sunt pessi ex gallia muscata cum oleo muscato, aut asinino aut benZtiino, aut de nuce muscata, ut Zibet to compositi, 3 impositi. G tandes quoq; sedi immittemus ex eademateria, adde te ad flatuu discussione, ruta sicca, cyininus ales. St. pe enim per hec sensibiliter crassus humor effluit. Si in ut vero S co munibus remedias utenda, quibus ad excitanda sopita natura, uti solemus, cucurbitulis inqua ad pube, inguina, vinculis ad summas coxas, frie ionibus ex acribus factis cruribus, ut ex sinapi cuaceto Scopus enita et ad inferna reuellere humores,ac vapores qui sursum edunt. Stant mox clamorib excita lae copellando Pro prio nomine, ac nares trahe lar Quod si no prefocatione, sed co uulsionibus aut torminibus hinflationibus capiatur, praeter haec

optimum est exemptu e lalbano appositu ino vetri nec solute

iuuat sed praeseruat a morbo invasuro. Haec in accessione: quae si dolore facit, colicis remedij vieinii romnibus praecipuu vero inueni se me imperatoriae, de radice bibere exinum 3 pillulae, qui evassa, Se castoreo, ruta coponuntur Terebinthinae potus utilis, Sca quarta sulfuream, castorei cu decocto arte ini sit 3 infusio cha mae meli. Hic vero ab udare valet re inediis. In his vero, quae praeseruari debet, quonia morbus periodos habet, cura distingiteda pro natura causae. Nam si, in ensu suppressione, ducendi sunt modis, quos supra diximus si vero seminis, viro commendet tir vel o nachis. Possumus tam eiu uare nonihil se me siccando idque victu, Se medicamelis: Sc his vel per sessiones adhibitis, vel epotis, vel utero appositis. Primia ergo victu extenuante, Si maxim siccat iniu-eemus, cum exieu potii, multa Xercitatione atq inambulatione

praesertim cibisq; natura siccioribus Medicamenta vero comoda

484쪽

sunt, diacalamentu, diatrion, diagalaga. Cu vero maior suspicio est, etiam castori v. Laudat Paul. natura calida aquas, qui in casu esregi faciut, vel balneis ut edo, vel potionibus Vehemeter vero sper-ma minuunt cannabis semen viticis semen, rutae se me, radix ni in-pheae haec sicca potatur ex vino Patet autem cauedas coirectationes, fabulas,aspectus, lectiones, caetera i quae Venere incitant. .

De Gonor, hora Cap. L mGOnorrhoea comune vitii est viris simulieribus' ijsdem de

causis euenies. Est aut affectio, inuolutaria seminis excretio: hoc est, sine coeudi desiderio. amobre Scitne voluptate. Vbi enim no est excerne di desideri u ibi neq; voluptas si quide vo-hipta sit excretione eius, quod vehementer angebat. Est aut eius causa, quaeda velut resolutio vasoru se me contientiu ,3 in pudendo

fundentiu quae sita ut solent per natura excernere, expultrice Viirritata, ita Sc pr ternatura contetrice abolita cuius es contractione

osculu laudere, sic otinere. Nihil vero in couenit, inqt Cal. tale id euenire his vasis solis, quale in paralysi uniuerso corpori Natri&in urinae instrumetis id fieri videmus: Gale. tam conuulsione dixit

vasoro xiiij. de Usu par. Huic vero affectui si initis quod amodo est

exulceratio pudendorum adeo ut medici hos no distinguetes co- fundat nomina, Sc Gonorrhoea dicat Similitudo vero est ex defluxus colore scilicet albicate, cuiusmodi est pus effluens Vtrunq; vero sensim stillat. Sed manifesta distinctio et odoris. Sanies en in nos ne foetore est. At illud caret foetore Sanie praeterea colore rufi Lcit, aut liuescit necessario ex transmutatione, aut cruentu quid ad- mi u habet: at se me cadicat prorsus. Sed lax his, quae cosequutur, scilicet dolore hi nil ainatione ut circa parte exulcerata saxat, qui b. caret prorsus nonoeshoea, quae etia sequutur onorrhoea, euidentia facilit, ut colabefactio corporis uniuersi quonia illud excrementuest utile: quod natura ob generatione resarcire sp perat, semper eo sanguine transmittit adeo ut multi sanguine seminis vice coeundo excreuerint. Sed classitudo. alia quid ebilitate facultatu sequu-tur. PauluS, A et . confundu huc affectu cuin Veneris insomnijs,

'n'r sirinale. Hic enim frigiditatis vel humiditatis nimiae germen est: illud caloris,hacrimoniae. Rursus ibi ducentiu vasoru est hic vero in seminis inalitate. Qua ob rem curtiscopus ibi est refrigerare lum bos tapectine, ut docet Gal. 6 de Loc. Axialitate seminis teperatare hic vero siccare cum modice calidis, vel oumino temperatis.

rhoeat curatio.

485쪽

Molam teri, quid omne rem p r ternatura, quipodere grauat, Se mole ext edit, temno in inat, viri a se S,Vt videatur caput de faliaco ceptione fecisse. Sed Aui c. etia exiesion est a. tuu sic nominari vult dii modo cu suppressione in aluit Paul. omne duritie coprehendit, vide scyrrho s. Ego verd melius arbitror seorsum curationes varior asse eluti ponere, ne i co fundere, molieam soli appellare, qua dixerat tale veteres, Arist. Se Calen. sic de si Mola estniele S. Mola est caro inutilis, 3e informis in utero genita, quae Scali caro in-quado breui emittitur, ali iii ado vero diu durat per annos. Genera formia,/tettio eius quantu ad medicus pectat, multa quaestionen habet. Sat enim illi ei nosse ito modo ex menstruo sanguine fiat, Se quod res genita.

praeter natura colenta sit, quae excretione exigat. qui sint accide-tia, quae inuehit, ut noscatur, 3 praecognoscatur quantrum periculitii: in inet. At si natura rei scrutari lac et Aristotele legimus, de eius generatione sic scribere Mola ei se inchoata foetus forinatione sed nunqua absoluta ita ut in carnis genere deficiat generatio, ad gen tauri vero animalis puenire nequeat. Haec ergo aut breui paritur, aucto singuine. to vitae tepore seritatur atq interim durescit adeo ut ne ferro quidem discindi possit Symplomata vero quae infert apud eum sunt: ut mulier credat se cocipere, id est ea patiatur, quae grauidae pati solent, Causa aut e cur ad perfectione no ducatur, et debilitas agetis, qua materia generationis no bene concoquitur, sed semicoctare inanet, via dei opus imperfectu facit, reru instar, qui ob debilitatem perficere neque ut. Quod vero possit diu durare, causa est: quo nia no prorsus praeter natura, ut corrupta Est enim inchoata actio. Frem iri, Quod ver durescat materia cruda est in causa. Cur vero hoc in aliorum alior animali ustae inini non accidat, causa est, inquit, qued mulier plurimi ab udat mes ruis Massicitor utero, id est patitur affectus, ' ' quibus impeditur actio cocoquendi unde massa semicruda perma titaui in ii et haec ille. Et est ea de ratiocinatio, qua demestrui Sagit . lege lam. ne ratione animal tu . Cum enim ages no superat, motura attingit,

sed vel extraneum similitudine parenti gignit, vel etiam animalio lum id est monstria: vel etiam carne in fornie id est no animal. sed vi uens Galen ea levia ingressu Sesti . de Usu pari.&cueta in agetis debilitate refert. Primum igitur generatione hac sinite facit gerre, rationi cui sub uetanei: hoc vero uno discrepare ait, quod illud sine in aris cometudine gignitur, at molano nisi in mulierib cocubenti biis lis enim nu qua in visa est eucnire. Vnde cocludit in hac con .ceptione, dimidiu agetis, S imperi ei ius cocurrisse, id est semel e

minae. At quod viri est ininune, vel protinus restinetum Agit itaqi

486쪽

xon coetuendo sanguinem mens ruu, hi quandam carnis speciem duce din sed animal delineare nequit sine ope maris. Relinquitur igitur corpus uiuenc vegetas, caro, qui in nulla specie erit,ialii timperfectu ad genus perfecti reducitur, id esta genus carnis humanae sicut imbrio ad genus hominis. Coitus autem no iuuat ad hoc ut se me maris in generatione deducat sed quia in coitum Voluptate mouetur naturali motu se me mulieri ad uteru, atq; ad in il-cetur sanguini me struo, unde, cocipit. tio vero durescat morae

forte in tus est,una mim materia cruda sic rassa ut Aristotel dixit.

Quod vero accidetia eueniat coceptioni similia, in caulaei qoeutem occluditur,no secus ac super citu: no discernes initio utile ab inutilis de retinetur messes. Sed post tractu teporis, cum solent tus copia absumere mulieres melius habet hic vero semper deterius, quonia semper causa mal habed abii dant magis, id est recenti menses: unde&cach exta fit,&tandem hydrops Sietna vero dii linguetia, sunt a coception salte post lepus quoniam ubi cocipiunt leniri in utero, hic ingrauescut S multo deteriora fi ut de rauitate colore Ex motu quoq; quonia Velut podus iners debilitatur: quod si moueatur initio, at nocosequitur aUgendo corpus in tepore, quotatus augeri solet Admota trochisci demirrha Sed qua intentione Intelio est mouere menses, quali ab ortu facere. Eade ratio curandi hunc affectu, ac cum deberet extrahi foetus mortuus medicamelis,ue cum retinetur secudinas partu. Omnia enim quae vena aperiut, impetu humoru faciut ad infer,na, possunt haec tria facere, sicut Se faceret abortu Privatim vero inmolatetabimus id potionibus trahetibus ad inferna copia lanetanis , aperietibus localibus seu pessi sint seu balnea,vel emplastra,

vel inunctiones In potione trochiscos de myrrha propinat, quos etiam propinabamus supra in mesium suppressione Apera ut enim obstructiones omnes, unde sic odia sanguinis in uteria costuet unde necessario parietur mola: quod erat intentia. AUlc.huci copia posuit dicens, Et cum his, qui ab ortu faciut Nos vero decet in primis corpus purgare cum proprijs praeparationibus, respici edo excremeta mimagis ab udant, ne copia trahatur ad uterii. Quo facto, si ferat,vena talis secada: ab hac cucurbitulicum multa flama Dubi: demum que aperi ut Ac primo sessiones mollietes locos, ut facile.

esstuat partus, quibus ad facilita du partu uti solemus in virginibus de quibus de angustia uteri nobis suspicio est: vi sunt decocta altet, foenu preci, ficuus quib. etiam emplastru imo vetri fiat sed sessio.

ne sunt maxime utiles. Osculo praeterea uteri cerata, illi etia, 'n-

487쪽

Postremo loco potionibus rem adiemus.&pessis,&balneis vald' pro tuo cantibus: de quibus supra in mensu prouocatione. Privati in vero, hos trochisco de myrrna cum adipe aliquo miscemus,Mpec sum conficiemus satio si fortius iacere libeat cyesaininis radice

utemur, ni odi omni b. parata, hin pesso, sin balneo,cti emplastro pubis . scylla cocta, imposita cum adipe Iuuat vero e quae comotione inulta facitit, ut sternutam eta, qui tussim mouet. ' nde Hippocrat. S. se cudam procidere vis, sternutam et moue Est aute in nisi innii biis vitiis utilis aristolochiae utriusq; radix, quocuq modo utaris. N. Se ad facilita tu partu eius potione, tu tur: sic ad secunda extrahe da, Se foetu mortuu Iuvabit hinsessus. Sed secunda saepius retinetur quoniam in partu uterus est inflimatus, ideo emtrahi nequit ni prius inflamatio soluatur vena secta, iotib. S ine, dia, Se balneis Solent aut affectus hi periculosi essi ob acutas se bres, quae hinc sequutur. Ex copositis etiam in hos usus laudatur, elleborus albus suppositus cuin striace liquida, vel ladano. Rursus sabina herba bibita, timui 3 supposita naphta Iuuat in his omni b. casibus. Ite hoc. R. opopanacis, ellis taurini, ellebor albi, misce. Aliud ex scammonio Sesagarico 3 hiera, scilicet mistis. Aliud simplex borax dictus, scrupulum S. Modus emplastri supra pectinem, cui ncolocynthide, Sc cyclainine, ksucco rutae.

De hae mori redibus II. IN hoc casu varia est in tetio, prout affectus euariat modo enim

fluxus est, modo altricta passio. Et cum fluit, nunc permittitur, si per periodo id faciat, neq; superfluat nunc supprimitur si vires laedat. Inde enim cococtio vitiatur, 3 hydrops sequitur. Sed de suppressione agendulo eli, cum eadem sit ratio cum me struis. Sed de passione astricta agendo, quae fit cum repletur fluxione vasa, qui ad annu terminatur. idq; bifaria vel enim repletur cum dolore facto ab extensione vasoru et vasa enim sensuyraedita sunt vel cum dolore S tensione adest inflamatio, quae no venas solu maiores sed Seminores' musculo ruini spacia occupat insensilia,&fit phlegmone Contingit sedissereti ex natura humoris: aliquando enim sant uis acutus es , calidus, aliqua do frigidior Es ac alia differentia

ratione loci. Nam vel cicae dicuntur haemorrhoides, ubi tumor extra no apparet, vel sunt extra eminetes Rursus distinguimus, quo niam vel sponte naturae fluxione est excitata, ob copiam crassi sanis guinis. vel ex aliquo accidente, ut equitatione, Haemo Primus casus sint cum dolore mediocri, nec magno tumoreso thoidae eo no inflammato Tunc scopus est vacuare pri ternatura in disten astrictaerum: vel itaq; fluxus cessauit omnino, Atunc ex loco ipso, vel ina cura;

488쪽

gna ex parte' tunc ex vicino. In primo igitur casu vacuatio tentari debet per resoluentia, inulta materia non sit neq: magna durities unde coniicimus contumaciam humoris di nocti in ea inus, inelius erit venas eas aperire aperitinis vero modo medicamentis,

hs uretia Igitur quae resoluunt nota sunt siccant enim sine moris,ut radix, flos Tassi barbassi, Sc cyparissi nuces huc ita- eines foeni eraeci, Miltiam Einplastra,c Vngraneaeo albo' butyro simul decoctis, S est Rasi multum expertum. mdem si te sunt etiam magis siccante utemur, calumine disti deiecto. Quae vero aperiunt medicamenta sunt priinum stippositorium ex Idaeulamini. Aliud a Ras positum M va in D cuin lana suppotauin aliud succus claepe praeserti m scillae Mos est pra- folio ficus sestare vel lacte eius, donec fluant. Facit de cetauris

minoris succus Sedem vin omnia que aperientia Droprie dicuntur. Sed securius videtur aperire eas phlebotomo, ii val de appare,ant emineant. Sin aute inis in otis hirudinibus ad tumentiores: ubi eaec derunt rursus admotis, donec multus sanguis fluat, a quo siccante puluere inspergendae sunt, emplastro ex caepe. Secundus casus est, ubi dolor, de tumor magnus, inflammatio: in duo casu si de magno fluxu suspicio est, ausrsiqn utemur &3st per contraria, ut secado superiores vinas ino derivationem infernis Aliqua nilo aeolicunda sola sat eriti mox dolor sedanduse inpiastro ex caepe albo Secundo loco cerat Galeni cum luteo oui asso Tertium ex cerusa,an timonio, Scole oro salo. uartum unguentum populeo neu inopio, Quintum lotio ex ioscyamo.

Post haecdoloresedato,si tumescant adhuc. cur eadem erit, qto pruno casu.

commentariorum Leonardi racchis, in Notum Anima is ad Asina rem Regem Basileae nobio Mei Febrioris.

489쪽

LE O NARDII ACCHINI EM 'O RIENSIS

MEDICI EXCELLENTISSIMI,

inceleberrima Pisana Academia olim professoris opuscula elegentissima, Nempe Fraeca scendi methodus. De rationali curant Arte. Te acutorum morborum curatione. uassiones naturata.

n. m. LXIII.

SEARCH

MENU NAVIGATION