장음표시 사용
71쪽
dissipatum exercitum potuere, in spsistiterque latebris obsessi stini: Rotharis Bergomi, Asprandus in insula Comace-na: & sic qitoque unus utrique stisfecit. cili Rotharis urbe expugnata, exilio punitus est. Asprandus ex insula ad Bajoarios fugit, meliori occasione bellum repara
VII. SED Aripertus prospero si cessu in superbiam elatus, quam pulchram pugnando victoriam fecerat, is-viendo corrupit: adeo non facile injicit animo fraenum, qui fortunae petulantia. stimulatur. Statim igitur Luitpertum,iliam Regiae stirpis sobolem necavit: hanc deinde crudelitatem quadam velut fero Ciae pom8a extendens , . A*raitar filio majori sigiprando oculos eruit, Luit- Prando, quia plane puero, incolumitate concesia. Et hic ille Luitprandus erit, qui adultus sceptrum accipiet,magnique Principis gloriam sustinebit. Nuaic indignare: etiam in conjuge,& serore captivis Asyrandus vulneratur et utrique nares aures ue praecidi Rex jubet, barbaro ritu miseris fortunae ludibrium exprobrans. Er qua cispa hanc contumeliam meruerant 3 Animo, nec non sermone Reginae Crant. An vanoὶ tam illustre nomen post calamitatem tamen mutilae possidebunt.
am vero imam si pudicitiam excipias,
72쪽
- quid amplius eripi formosis potuitὶ cum vultu periisse visebantur. O uippe tanquam vitam ipsam mulier decorem corporis aestimat. Et tamen multum indul-1isse Aripertus videri voluit, quia vocem, tanquam formae florem reliquit, qua sola agnosci jam deformes poterant , dc placere quoque altera fratri, altera marito, si redderentur. Μireris, a tam foedis initiis Regis animum ad clementiam Mmodestiam descendisse. Obliterare ferociae maculam magna sagacitate conatus est: &obliterata foret, si oblivisci injuriae Asprandus voluisset. Quae vires etiam victo & exuli 3 quae fiducia inopi & adii-eto Zidque post noveniatum Z Taceo vindictam : Regnum cepit. Bajoarii viros, arma, sed & victoriam subministrant; qui tanquam pro suo Rege pugnarunt raelitim in agro Ticinensi magna utrimque strage commisibin , & nocte diremptum. Aripertus nunc demum tartu nani metuens, non in castra, sed in invinia,
vel ut victus se recepit. Mox fugae inito consilio, e gaza Repia , quantum ferre potuit auri, sitimit, A clam solusque urbem excedens, dum fluvium, vadi igna- Ius planat,in rapidum gurgitem incidit,& metalli simul pondere depressi is, aquis ab rbetur.Cadaver postridie inventum,' terraeque mandatum, finem bello imposuit. --
73쪽
s6 RRY cI rv TE ANIVIII. IN Urbem & Regiam A s- P R A N D V s excipitur , alieno exercitu , qu in suo fortior : infortimis hostis, quam sua felicitate laetior. Sed tanquam filio, non sibi vicis et pius pater, resignat gubernacula, cernitqtie Regem, cui quas; in opprobrium Aripertus pepercerat. Fato, non casu dari imperia, ninc statuas; & tamen virtutem cum sorte in rebus humanis pugnare '. IX. LvIT PRANDVs igitur patrias virtutes solertia, & simul robore exprimens , conflatas a cognatis atque domesticis insidias extinxit: in ipso luctandum aditu fuit, ur fundamenta potestas acciperet; & jam sua manu venisse ad Regnum videbariar,qui periclitantia velut sceptra e manibus conjuratorum eX- torsit. Magnum virtutis specimen: pluris tamen in juvene Religionis ac Iustitiae 3 curam facias ue .& Regnum fovis mox legibus constitutum, templis ornatum, a cibus munitum. Tum quoque Comen. scs D. Carpophori aedem, & castrum Ba- radelli, velut spectitam & tutelam urbis acceperunt. Pietatem Regis ossa quoque D. Augustini, grandi a Sarasenis pretio redempta, testantur ; quae . Sardinia ad- . vecta, velut sacrum Regni pignus Ticini deposuit, temeto dc monumento condendis tanti viri reliquiis exstitusto. Tam
74쪽
eupiditas in parte inuninuit: paullatimque irritata fortuna, quasi insanis molitionibus non siissiciens, insequentium mox Regum vota punivit, donec a scepistro ad jugum Longobardi venirent. X. FERRE jam quietem Luitprandus non potuit, angustiasque arbitratus, quicquid majores possedissent, Ravennam invadit, capit, liripit ; inter alia antiquae virtutis monumenta equestrem
Romani Imperatoris statuam Ticinum transferens, quae adhuc in foro visittir. Tam insigni praeda crevit victoriae decus, tanquam fracta Imperii fortuna Regi Barbaro cum urbe N imagine Caesareaeessisset. Justis quoque armis oppugnaria Longobardis Paulus Exarchus videba . tiir, qui dolo & bello Pontificem petierat. Quis fortunae ubique ludus i Jam
provincia tota exutus, ad Venetos profugit : qui auxilia polliciti, ne arma tan-ttim conferrent, staudes addiderunt . Nam & dimisere inopem , tanquam repulsiim; & cum classem instruerent, e. peditionis consili tam ficto rumore tepunt, quasi in Saracenos profecturi. Rebus paratis, Ravennam petunt, feliciter pugnant, in urbem atque ditionem Exarchum reponunt. Haec celerius gesta , quam nunciari Luitprando: po-mdre. Is ergo eductis iteriura copiis, in
75쪽
IRYCI PUTRANT Usamque Bononiam in potestatem suam redegit ; sed nec tum quietus. XI. Nou A belli semina a Trase- mundo, spoletinorum Duce , qui defecerat. Eodem tempore Exarchus Eumchius , frustra Leonis Imperatoris furorem spirans,Romanae potestatis ditionis que reliquiis a Pontifice spoliatur. Gra cos igitur & Longobarcios idem vel ardor bello castrisque seciat. Namque foedere icto communibus votis viribus . que in Trasemundum Luitprandus, in Gregorium Pontificem Eutychius insurgunt. Τrasemundum prima vis terruit , & ad obsequium Regis ultro de duxit. Hinc Romam translatae sunt copiae, & minatus est militaris furor, quic- quid nec Brennus fecerat. Sed vis numinis nefas avertit. Pontifex armis despeetans, Regem pro urbe deprecaturus, cum sacra pompa adiit, dc quem hostem
timuerat o exemplum pietatis l) mox
supplicem habuit. .Putares non belli, sed religionis causia Luitprandum venisse. Nam & adoravit Pontificem, veIut victus, & cum ad praedam profectus esset, dona tulit. Quid pulchrius, quam pali damentum Regium, armillas, balthetin LCIisem,&coronam attream, velut spolia opima Principi Apostolorum suspensa ξhi tinam omnia hunc finem bella sorti- rentur, & furorem rabiemque armorum . Pietaua
76쪽
pietatis affectus extingueret i felicior Europa esset, & Respiiblica Christianadaeto vultu aerumnas suas deleret. Nunc collidimur, & ut bella gerantur, religionem proterimus. Martialis violentia impietate commendatur. Luitprandus igitur majori gloria reduxit domum exercitum, quam si de Roma triumphasset: seipsum vicerat. XII. COMPRESSAM co hibitamque putares vim armorum, quae in Saracenos,per id tenisus Galliam vastantes , erumperet. Et sane actum erat de
pulcherrimo Regno, nisi Longobardi araque Insubres pugnassent. Sic verbirans marina spolia per Alpes in Italiam invecta sim t. Μirandae rerum vicesi cessisse Barbari Litisprando videbantur aurum, quo D. Augustini corpus redemerat. Deinde Religionis hostibus Rex pius extorsit, quicquid Romae direptum non erat. Sed neque sic tamen tranquillitatilitatum. Secundum enim mox belltim in Pontificem exortum, quod Tras emundus conflavit, iterum rebellis. Vir ingenio acer & igneus quiescere non potuit:&quia foedere in amicitiam Ponti is venit, urbis jam regionisque Romanae . domini , timere Luitprandum desiit. Pulsiis tamen, Romam profugit, re in fidem tutelamque benigne receptus, nova belli tempestate Urbem involvit.
77쪽
Non dedi rebellem , qtiam infinetexisse,
pro graviori injuria Rex accepit. Itaque1n Pontificem ira incensus ruit, & pase tam nuper cIementiae pietatisque gloriam velut destructurus, moenia & tem- .pla petit , quibus pepercerat : gravior nunc etiam , leniri aut exorari precibus non potuit; & frustra ille quoque Gregorius erat, qui pacem flagitabat. Sed post- qiam e Gallia Carolus Martellus inte cessit, bestum cessavit: atque tum quoque , velut servatae iterum Urbis gloria auctus , Ticinum Lititprandus rediit. Trasimundum, tertio mox bello victum, omni fortuna exuit, & velut in poenam imbui Sacris voluit, divitioque cultui so-
lenniter mancipari. Inde gravissimo mo bo correptus, Regem salutari HILDE- P R A N D V M nepotem suum iussit;
atque Aestim , postquesti convaluerat, sustinuit: in Tacliariam Pontificem benignior , cui oppida nonnulla, adjecto
viginti annorum foedere, concessit. Hil- deprandum tamen post mortem Luit- prandi confessim Longobardi, augurio commoti, Regno dejecerunt. Publicam infelicitatem interpretati simi, in hastae vertice, quam ex more, velut majestatis insigne tradiderant, cuculum insedisse. XIII. SCEPTRA deinde in virtutis honorem R A C H i, atque illiristi eum Pinatifice foedere innovato,
78쪽
legibus emendandis incubuit, pacis justitiaeque cultor, donec & ipse Regni extendendi cupidine traductus ad arma
bello Romanam vexare provinciam coepit. Vicit ramen armatum Pontificis oratio; & qui vires hostis sui contempserat,
auctoritati cessir. Parum est, sagum exilere , ad pacem redire; miod utapore dignum est, Regnum fastidivit, & a sceptro ad asceticam vitam transiit, deposito Regno, quam administrato clarior. Pontificis vero quae lingua i verba, arma fuere. Sic interdum ad victoriam amplius est, loqui quam pugnare . XIV. LONGO BAR DI Rachi fratrem Ars TvLFvM stibstituunt, virlim di manu streimum, & consilio promptum qui ut potentiae Religionis studium sociaret, foedus cum Pontifice in annos X L .pepigit. Regnare adhuc Rachim diceres : nihil ambitioni, omnia pietati & modestiae dari. Sed ab hac indole mox Aistulfus descivit. Etenim velut fato quodam actus, cum dilatare magnitudinis suae vires mallet, quam regere, graviori molimine discrimen provocavit. Primus quidem impetus in Exarcitarum, quem eo tempore Eutychitis administrabat, erupit, & velut e male sopito nuper igni, belli caussa facili incendio recruduit. Ravenna obsessa, & ad deditionem conariilsa est: neque capitis sui iurum
79쪽
62 PRYcΙPUTE ANIgum reliquae urbes & velut membra re cusarunt. Eutychius auxiliis destitu is, melioris fortunae desperatione ad fugam compulsus, in Graeciam abiit; atque tum Exarchi in Italia esse desierunt. Μa- nus sane Aistulfiis erat, si felicitati mo-iuia posuisset: sed cum potentia crevit victoris animus ; qui tanquam freto se Alpibus clausurus Regnum, universam perfido voto Italiam complexus est. Roma supererat, &hanc velut jure obnoxiam sibi putavit, postquam Ravennaces ierat. Satis tamen visum, tributariam facere ; & in hanc sententiam legatio 'misia: Sed rejecit nefariam petitionem Stephanus Pontifex , & quasi foedifragum non timeret,imminentis belli periculum excepit. Igitur clausius urbe, &ad extrema redactus , unicum salutis subsidium censuit, Transalpinae pietatis arma implorare. Neque tarda illa. Ninus, cum Ecclesiae beneficior Rex esset, opem addixit ; omniumque ordinum consensu expeditione decreta, bis Regni
viribus succinctus perfringit Alpes ι bis infesta per Insubres signa diicit,bis denique Ticinum obsidet, ipsumque Aistulfum ad pacem & foedera compellit. Sic
tamen, quia coactiis, ad ingeni uim rediit. Pudebat limitum, quos nostis fixerat : quasi alieno arbitrio Regnum circi
scribi turpe esset. Sed quid est i cum foedifraga
80쪽
difraga rursus moliretur consilia, & moveret arma , forte inter venandum ab
a ro percussus, velut sceleri immortuus XV. II 1 N c Regnum Desideritis, qui Aistulo Comes-liabuli fuerat, sibi
vindicavit, non sine motu Longobardorum, & Insubrum, Rachim quodam velut consensu reposcentium. Et venisset ille ad sceptra, remel abdicata, nisi Pomtifex Desiderio Dyens,indigna viro Religioso vota refrenasset. In novo Rege summa pacis & pietatis signa reluxerunt,
sed squae pestis jam propemodum hereditaria erat ambitione deinceps corrupta sunt. Filiam Carolo Francorum Regidespondet, quae rUudiata irarum,& dissisidiorum caussa fuit, belloque sisfecit. Cum universae Italiae imperium affectaret, Romam, ac deinde Ravennam o cultis factionibus turbat. Ut quoque infestum Pontifici Carolum redderet, Galliamque collideret, Carolomani uxorem,
filiosque, a patruo velut profugos , in
clientelam sitam admittit ue eos si Reges Pontifex inungeret, pacem fieri posse. Quia dolus non successit, ad bellum consilia eruperunt. Quieta hactenus arma, repentina vi in Pontificem mota. Ferraria, Comaclum, Faventia captae: & quia ubique Romanis jam infesti Longobardi , velut uno incendio Italia fiagrabat.