장음표시 사용
11쪽
latione, vim animo concipiendi .mm p intus orationem concipi,deinde ore edi natura ipsi statuit. Eundem autem Mercurium deorum caduceatore es.se dixerunt quasi bella dis ordi j dirimentem,& intem uncium ais intem pretem appellauerunt nam logos tam rationem si orationem significat, quae cognata magnopere sunt vocabula: quomodo res quoq; ipsae eodem oriudae
sunt. Qua dictione nulla excogitari nec honoratior potest, nec significatiois uberioris & locupletioris.Siquidem S primigenius dei filius,idemq. unigenus,& verbum & ratio & sapientia dei, hoc nomine apud Graecos plenissime intelligitur. Et cum diuinarum quidem rerum intelligetiam ac notitia, ratione primum interprete mortales habuerunt: tum diuinum quoda m do imperium & edictum, in notionibus comunibus inserinatum sentimus, in animi nostris anticipatu vi naturae rationalis.vnde enim aliunde haec didicimus,st ex ludo sui ita di in rationis magistrae mortaliurex ea etis ipsa ius naturale manavit, quam summam legem M. Tullius in legibus suis esse dixit. Constituendi vero sinquit illein iuris ab illa lege capiamus exordiu, quae iaculis omnibus ante nata est,st seripta lex ulla, aut j omnino ciuitas constituta. Quid est aute non dico in homine sinquit idem sed in omni coelo alipterra ratione diuinius t quae cum adoleuit ais persecta est, nominatur rite sapientia. Hae igitur duae differentiae ratio & oratio inter se sui dixi) affines dei cognatae, cum maxime circunseribant principis animantis de dignissit ni sermalem finitionem, tam utiq maxime persectissimus qui hominum iudi- dicandus est si maxime hae duae res in eo abselutae sunt. Ita qui rerum humanarum diuinarum, adeptus cst prudentiam, cum orationis ficultate, recte, apte,& elei anter positae,is absolutionem sui generis censetur adeptus csse. aute scietia praeditus est eam rem,& insentia, nimiru is homo dici pla, ne non potest,sed ad semissem latu prouectus esse humanitatis. at qui vir facultate vacuus est & cassus,ne homo quidem ille,si argumentari a definitione volumus,quod sane legitimum est argumentum. Proinde non humana sed immanis vita dici potest, quae nec literarum humanitate condita est, quali sile mercuriali: nec communi prudentia sic perpolita,ut sine literis ipsa diserta esse possit, quod in multis mortalibus naturae praestantia euenit. Nos autem hominis existimationem in praesenti ficimus,non ad trutina vitae ciuilis,quae suam quandam ipsa habet humanitatem,in officina scilicet urbanitatis,no etiam Mineruae expolita: caerem ad philosephiae libra,& limatae sui diciturὶ veritatis,hominis appellationem nunc perpendimus. Quae &mortalis ipsa & hominis significationem, nec loco eiaem nec numero habendam esse censet. Certe nemo sanae mentis insicias ibit id quod quida sapiens olim homo dixita iterarum stientiam iustam,iuueni morum temperantiam, seni Blatia vitae afferre: in rebus secundis ornamentum,in adue sis subsidium esse. Ecce tibi in sermone de Mercurio, Hermes ille cognori
meto ter maximus, Mentem autem inquid & orationem, uni ex omnibus
animalibus homini deus ipse largitus est: non minoris viis aestimanda, R ipsa est immortalitas. Nam qui his esuetaeter,& ad ea quae decoru est utitur,
12쪽
is nihil ab immortalibus differt. Quippe qui vinculis tandem corporeis selutus b utroque corum ad chorum beatorum diuorumque perducatur. Et rursus, Beatus linquit deus animam in corpore, mentem in anima, in me- te verbum pronunciauit. deum autem horum patrem esse affirmauit. Graeci
porro prodiderunt Mercurium Iouis & Maiae talium esse: his nominibus intellectum indagationemque significantes. Alii Iouem animam mundi esse dixerunt,id quod eodem pertinet. Nihil vero me te foecundius est, nec quod plura concipiat atque pariat. Caeterum vel intellectui vel masculae meti obstetrice opus est ut inquit apud Platonem in Theaeteto Socrates: qui & ipsi Maiae id est obstetricis erat filius. Ac cum nihil pariam ait ipse tamen parturientibus aliis adiumeta assero:quod pleraeque faciunt obstetriccs,aut natura steriles,aut aetate iam ectetae. Eodem etia spectat quod supradictus Hermes
ait, Mentem notiones omneis concipere tum bonas tum malas. bonas quidε cum a deo semen insusum accipit: malas,cu a daemonibus quibusdam semina iaciutur, ut in terram, sic in animam. Itaque qualia semina accipit anima, tales edere Partus selet e malis semiuibus adulteria,stupra,homicidia,de huiustemodi scelera edit e bonis, quae pauca sunt ipsa & rara, pietatem,temperantiam,virtutumq Omne genus. Ex his igitur intelligendum relinquitur, sensa mentis humanae e semiuibus inolescere bonarum malarum4 disciplinarum. quibus mens grauidata, ratione parit atq; orationem, sentina sua reserentia. Haec porro semina homines studiosi ab iis aut horibus hodie mutuantur,qui in latino quondam agro atque attic Palladis arua Mercurii s coluerunt. Nam animus ipse coli dicitur, cum liberalibus artibus instituitur. Vnde illud Ciceronianu in libro de pinibus Sed animi cultus erat ei quasi humanitatis cibus. El.illud in sc do de Oratore,Subacto mihi ingenio opus est, ut agro non semel arato,scit nouato & iterato,quo meliores fictus P, snt degra ores edere. Proinde ex diligenti cultura animi, si naturae sbiu non sterile fuerit,messis doctrinae enascitur. quae si ad frugem bonam euaserit, ad rerum humanarum diuinariamque cognitionem homines atque etia sui me
ipserum perueni ut id quod delphicum illud oraculum facere admonebat.
Inde autem consequens est, serinalem ut rationem homo generis sui tenere valeat atque tueri simul4 munus seu conuenienter naturae suae obire. propter humanae mentis munia propria, antiquissima cura nobis & praecipua exercenda sunt. Est enim ut inquit Isecrates mens bona in eorpore humano sta. res maxima in minima collocata. Doctrina vero cultu animi quaesita,efficit in homine bona volutate praedito:vt mens philosephiae copiis ta quam firmo succincta praesidio, sursum versus libetius quam deorsum in te ta sit. longeque alias quoquo ipsa versus e specula conleplationis prospectas, praeterita & sutura cum instantibus cir actu quodam collustret prudentiae atque sapietiae,ex quo fit ut nequeat nec morte,nec aduersis rebus opprimi, cum omnia quae incommode ipsi cedunt,ante prouisa habeat & perpenti. At vero suimet ipsus rerumque humanam ignoratio, nihil aliud u mulcta
quaeda est numinis Philologiae vel neglecti, vel minus religiose culti.
13쪽
genere animaduersionis diuinae, cum omne genus hominu excolendi aniami negligens tum vero ficti ordinis centuriae classicae,earumque duces maxime, plecti mihi videntur, quorum tamen propriam esse decebat utique de assiduam culturam animarum. ad eos enim pertinet intestini hominis institutio. At multorum videmus animas,quasi inaneis vaginas in prauidiis dominicis esse: co utique gladio vacuas, quem dominus in terram misisse se pro concione talestatus est. ranta est autem deformitas in delubro Seruatoris, literarum lumine eos orbatos ab omnibus f ctari, quos sice caeteris praeser' re lex secrotincta iubet,in editumque indelabrum tollere In vulnerium autem pauci animaduertunt, quo dispendio bonorum sese ii afficiant, quibus literarum & philosephiae cultum,ambitionis & cupiditatis illucebris mutasse piaclarum esse videtur & palmarium, quae tamen maxima pari est hominum qui in vita ciuili aliquo numero esse censentur. Quicquid enim eo liquae bona iam olim ciuili sermone & in medio versinte dicuntur, ultra mocium quaeritur,ita bonum est ipsum ut usu demum utile sit de commodum, non item ut possessione. Siquidem ex ficultatum parte redundante nequaquam est vita unicuis nostru, quod Seruator oraculari sermone dixit Lucae cap. duodecimo. At isus eius quod cir fluit,non ad eum redit qui usus est: quippe qui ad alios transeat necesse est: stuctus autem ex usu ita aemu percipitur ab utente, si Pie,si probabiliter, si circunspecte erogetur quod superest. Quotus vero quisque ea ob rem praecipue locuples esse meditaturi Quoto porro cui diuitiis uti inculpate contigit, hominum quos vidimus oc me minimusreorum enim sunt ista que propter se amantur dc cxoptantur magno errore vitae, ut quae nihil habeant ipsi quod conditum penes possestare, propter se asseruandum sit.vicdulia coditanea de vestes reconditae,n5 alias vitae prosunt,quam cum ad Vsum promutur. Quare verent ista sicut appellantur bona: tame si animus pronior oc velut afixus abditis illis incumbat, quod plerunque euenit,ipia velut in carcerem ac compedes aureas auaritiae coniecta dici debent de compactamon etiam benefica atque commodatia: cum hoc quoque quod nec scelere illi vacare, nec hominum odio possunt, qui tam illiberaliter,iam arcte,tam maligne eas custodias habeant quae si benigne in lucem producerentur,& custodi utiles & copluribus essent. Quomodo autem animus vel honeste vel innoceter oblectare se mFnopere earum rerum complexu potest, quae bona sertasse sunt externa no animo ipsi
commoda,non corpori,suapte quidem ipsi naturaroblectare se dixit quid si
etiam non anxie,non meticulo ,& vero sine aegritudine angente, in iis neruit acquiesterer nimirum qui stiat se hinc absque iis bonis,dc propter ipsi
ortasse bona, ante die emigraturui Ne hic quide tau eoru comitatu pere-ne4 habiturum,s, ndere sibi ausi nisi tanta ignorantia praeditus sit,ut fluxas res,vi precarias,ut in hunc atque illum temere desultorias,huiusce generis secultates esse non re iactur. Congerat igitur cogitatione qui volet de potcrit, eorum bonorum acervum,a quibus beati homines comunis sensus
iudicio latine quodam appellati sunt. dein altrinsecus sistit iustae de clegatis
14쪽
eruditionis opes, cum animo imbuto rectae opinantis philosephiae studio. i. mul quid homo homini praestet expendat,quid coditus homo intellectui redemu aspectabilis ais visendus extremo homini & veternosse: denisi quid
ille immortalis huic mortali & caduco. tum ut opinor intelli get quanta sit, quam aperta,quam frequens in bonorum optione hominum circus criptio. At multos hoc modo falses atque deceptos,vita ciuilis eadem. erratica, frugi homines esse cense ac de plebis patriciorumque sententia quotidie pr nunciat.ut de tutela sui sitarumi, facultatum scite & sapienter meritos. Id quod vice versa utique ipsum e vcnire nisi illa bellua capitum tam muli rum,uasio quidem illa corpore, sed nullo aut angusto pectore,quem inudusapientia dei vocat,omnibus internis sensibus capta eslct impotensj assensionis & delectus in sertunae ludibriis sucum enim sibi factitari animaduerteret a prudelia communi,cuius placita atque iudicia per lineam ut dicituddiagonon opposita sunt germanae sapientiae diuinitusque comprobatae.Veruhaec quae propria sunt sanetioris philosephiae, a qua utique una hodie restitutio peti debet cir scriptarum sensus fallacia mentiu illotis manibus sui opinor a nobis tractari videbuntur,cum inter alumnos eius profiteri iure meo non possim .praeterquam quod nec loci huius est,nec temporis sertasse harum rerum disputatio.Sed iuuat interdum quasi in elysios animi causa di- gredi. Verum ad illud reuertar quod dicere coeperam ὸe taceptu metium. Qimniam igitur haec aetas mentium stacunditate felix & si in laeuam parte non minus olim hoc ipsum seculum insigne suturum est quω honoris,fi- dei pietatis sanctissima templa selo pene aequauit,quae templa tot aetates sin
ctarum animarum foecundissimae magno ludore dedicauerant. ed tamen quado haec aetas complurcis iam istus ingenioru no iFnobiles peperit,plu reis etiam parturire eiusdem nobilitatis creditur,prope iam ut una ipsa si ciendum suscepisse videatur tot seculorum cladem, quae vim magnam pristorum voluminum cum ingenti detrimento rei literariae deuorauerut.hic commemorandum duxi quod Sociales apud Platonem in hanc sententiami inquit.Arti autem obstetricatus quam ego exerceo,eade prope insunt quae t i arte ipsa mulieberi .hoc demu reser quod staminis mulieres, ego viris oper ram navo:quo illae corpora, animas ego specto parturietes .Et in nostra quit dem arte hoc praecipue videndum est: probare ut possimus, omnique rati ne explorare, utrum iuuenilis commentatio menὸum ac simulachrum, an verum potius foetum & genitalem edat.hactenus ille. madmodum autem mathemathici diagrammata illa quae vocat ex elementis taficiunt, hoc est linearum ductus multiplices ad theoremata sua demonstiada, arsis in tus elementis ipsis, angulorum indicibus atque interuallorum,ut ex iis ipsa diagrammata ad demonstrationem progrediantur ex qua scientia compar tur conclusionum:eundem pene in moaum ex clemetis doctrinam distendis cunabulis,progredi ad summum oportet disciplinae orbicularis, indri semina legere ad conceptus animoru. Hos porro Metus mens edere ipsa nequisivi quidem vegeti sint ac vivaces, nisi illis tanquam mammis lactentur
15쪽
& alantur dicendi sci ibendique facultatis, quae sunt inuetio atque cloe utio. At huic ficultati nutricandae de roboradae vix triynta anni satis sunt. Qiam tum est enim humana praxordia, Mineruae numine amata sic esse penitus-
ue imbuta, ut in oratione hominis docti & eloquentis Pith6 ipsa quam
uadam vocaverunt,usquequaque suffusa sentiatur & exuberas: atque indidem vis dicendi cum admiratione audientium eualescat quasi numen et quentiaeὶ Nam sermo quamlibet elegans & nitidus, si nec aptus nec sententiosus est vel si horum altero deficitur,tanquam partus quidam cassus est,&veluti urinum ouum, quod nec diuturno incubatu necassiduo ad vitalem foetum proficit. Qui ci genus partem magnam officinarum occupare nunc let. plerique enim scribendi dulcedine ducti nostris vltra modum ingeniis indulgemus, eorumque flaturis. & limul ac parturire ante exactos messes coepimus,gestientis uteri & gliscentis impetu quasi musti seruentis, sustinere non possumus. Ita fit ut eiectitia interdu pro maturis Priamus. Qi uamne post triginta quidem stipendia sedul6 his statiuis exacta, Mercurius prosinus abselutus est: qui nec ex omni ligno sculpitur ut aiunt) nec quolibet i
to fingitur. Nam cum caeterarum sere disciplinarum genii nullam non m teriam admittant,haec quae cunctas complectitur,& intra iuris sui fines esse destiadit,Minertiam non quavis, sed atticam sane poscit & tanquam phidiaca nutum dcmum quidem certe,cum artis ipsa specimen saccre instituit, dignosq; partus hominum expectatione cdere,& simul idoneos qui in saecula erudita ituri existimentur alia atq; alia, ita ut gratiam quoque in aetate per serat .haec cnini nota erit antiqui artificii,cum gratia,cum dignitas de authoritas annis cessisse non videbuntur. Nunc igitur si decimare legiones iuuenum institeri innas inde* lectissimum queque sumere,iterandi etiam erunt hi lectissimi,ac decimus quisque rursus numero erit eximendus,ut decuria unam cisiciamus hominum delectorum,quae insignire saeculum suum pos sit:quod tamen vix aetate Demosthenis contigit. Nec enim non eadem raritas doctissimorum hominum fuit nobilibus illis saeculis quae literas ad silmmam manum expoliverunt. Nam quot aequales tandem literis maxime ii rentibus, dicendi ficultate inclaruem praeter illam heroicam atticoru aetali temtatqui tum consuetudine emendata non minus quam methodo & cura,& Graeci di Latini eleganter & composite dicebant. Mihi vero haec scribenti in mentem veniebat, enitendam meam sortem & pene deploranis dam esse qui iuuentutis florem totiumque robur aetatis in his studiis contri-uissem, literarum luce nondum cis Alpes exorta, nisi admodum exili nec
memoratu digna.tunc vero cum haec proderem, claritate literarum plancreddita vitae, insperatam iuuenum ad eadem studia contentionem exa sisse viderem cum profectu memorabili.Graecorum etiam voluminum Vim
magna pervasari cum opera chalcotyporum,tum vero industria quorundalloim doctoru in comune libros coqui rettu. illoria sunt studia feliciora, ueis nuc quat uuis lectionis helluonibus, ad satietate frui licet iis epulis, quibus ego latum ligurie lis animii auidissimu pascere tunc cogebar, inani
16쪽
enumero contentione atque imia. mihi adeo,ut ex huius prouetus ubet tale, multum esse quod curriculum ineuntibus gratulenquo ipse vcia frui postim parum esse videatur,qui cum annos ipse incos numero in studio cosiumptos,Tithonus mihi eisse videoricum ea quae desidero ad iustam eruditionem aestimo non plane e tyronibus excessisse me setatio. Caeterum quod ad cos attine quibus aetas nondum ex studiis his excessit cum ex tanta clade tantoque diluuio,quod tadiu mortales in caligine densa disciplinam tenuit. literae tum graec tum earum aemulae latinae, emersae sint,etsi adhuc sertasse fugientes ipsae ob vetustatem aliquantum dici possunt: usa est certe digna,quam ob causam ii quibus praeter integram aetatem, per vitae rationem uos id licet,& modum facultatum,ingenia,periclitari libenter & accurate ebeant. Quid est enim post religionem doctrina Christi Seruatoris conditam, post pietatem a disci ρulis eius constitutam, post veritatem sapientiae legemj insontis vitae, tot ta tibusque suppliciis diuorum necibusque mirificistinctam atq; testatam quod mortalibus dare maius prouidentia magisj oditandu potuerit, ad vita teperanda silubribus institutis 3 Etenim pax constans& usquequaq; traquilla,eli illa side exoptada maximopere,& exposcenda diuinitus sanis animis: sed tame pares est eade ipsa securitatis mniculosae &oscitatis. At securitas huiusmodi luxu gignere selet,& secordia: e sibus inertia rursus voluptatu. illecebrae oriutur. Ad quae vitia elideda stirpitus & enecada animoru cultus ab ipsi magistra vitae philosephi, inuentus est. Pomm aute sic natura comparatum esse nouimus,post primordiale illud admis. sum illecebrae piacularis, ut nisi ratio sedes in solio pricipatus animi, habenas efferatorum sensuum in manibus habeat,nihil ferocias,nihil impotetius rationali sit animali,nihil adeo & praeceps & in necem suam proclive 3c incitatum.Iccirco Plato,tametsi nescius ipse fuisse videri potest commercii coelestis,quod immortalitatis pignus humano generi datu iam erat diuinitus:
tame ut alia permulta, sic hoc quoque comentus est,qudd e patribus animae bigas iuxit equinas.quarum alterum equum, honestum esse dixit de bonu, ex bonis. & honestis oriundum alterum huic contrarium, atque e contrariis ortum his bigis iracundiam cupiditatem4 significas:quibus auriga etiaaccommodauit, quam ratiocinandi vim nuncupat. Et molestam quidem inquit aurigationem in nobis utique est e,aegre4 tractabile necesse est,propter equorum discrepantiam. Quippe cum iracundia rationi plerunque obtem perans sit,interdum etiam rationis secia,atque in pugna auxiliatrix: at cupiditatis partes contumacia praeditae, nec sine molestia ductiles, ad imperia a cipienda selent obsurdescere, vix ut flagello cedant pariter de stimulo. His vir ille summus,&,ut co tepore,diuinus,in miro.Caetenim in primo Legum,Quisque inqui hominum cum unus sit,duos habet intus consiliarios imprudenteis, eosdem contrarios inter se: quos dolorem voluptatemque dicimus. Habet etiam praeterea duas opiniones suturorum, quibus spes
ruidem ipsis commune nomen est . Caeterum spei quae dolorem praec i timor: ei quae doloris contrarium,fiducia nomen est peculiare: de hisce
17쪽
ips; autem faciendum nobis est hoc ut modo commentemur. Existimem in unumqueque nostrum miraculum quoddam sane diuinum inter animantia esse siue ludicrum sit deorum,sue opus serium mam 'rum sit hora, minime ipsi constituere valemus Id vero demum exploratu habemus,lias affectiones tanquam neruos in nobis esse,aut fidiculas nos trahentes: quaecum sint ipsae sibi contrariae,altrinsecus stantes,Vtiq; diuersos nos distinen ac pertrahunt ad contrarias actiones .inibij limes est virtutem vitium4 dirimens. Dictat autem ratio unumques nostrum,sic uni horum tractui praebere sese semper oportere obsecundantem, nec digitum trasuersum ab co abscedere, caeteris ut attractibus ommibus obluctetur. Hunc porro ductum aureum ei se & sicium. qui si in uniuersum ipse valet in ciuitate, appellatur lex communis.Caeterum alios ductus duros esse & serreos, cum hic & aureus sit &mollis,reliquos vero tractus formis similes multi seriam variis,oportere opistulari optimo legis ductui. Nam cum ratiocinatio tum bona sit, tum piae da tum expers violentiae: nimirum eius ductum indigere ministrorum,quo in nobis genus aureum praeualeat generibus aliis .Haec Platonis commentatio e0 pertinet, quod ipse dixit libro tertio Reipublicae,sub persona sui GianorὶSocratis cum Glaucone disserentis,explicantisque quona pacto perfnderi posset de magistratibus ciuilibus,& militari ordini, & simul plebi, ut quod sui esset muneris id quin exequeretur.Caetenim linquit in o Glaucon, audi quod superest fibulae. Estis autem omnes vos qui ciuitate incolitis ει-
tres. alemus ipsi ad eos, hoc modo sibulabundiὶ verum deus cum vos fingeret quicus vestrum digni erant civi caeteris imperarent, eorum ipse ortu auro permixto attemperauit:Vnde iit, ut illi plurimo aestinientur. at qui idonei erant futuri illorum adiutores, his deus argentum immiscuit. postremd aere& argento attemperauit figmetum agricolarum de opificum. Hic Platonix apoloeus tropum habet consentaneum quasiq; alludetem , cum vasis aureis& arge iei; constit illius hominis diuinae sapientiae,atque etiam ligneis, in secunda ipsus ad Timotheum epistola: quae in magnis aedibus domini disse sita sunt alia ad honorem lia ad ignominiam . Cum igitur humana natura
tanta varietate constet,motus tam diuersia, impetus* tam contrarios in semetipsa, is ex sese ipsi cieat: cum & 'lacida intus naturam de efferatam habeat: magna uti doctrina nulltifaria' indagata opus est ad moderationem huiustemisi animantis.In humanis autem mentibus intelligentiae inchoatae perfici nequeunt nisi in officina philosephiae. atq; ex his notionibus ratio
coagmentatur, quae nihil est aliud si in se persccta,& ad summu perducta natista, inquit Marcus Tullius Sed nos huiustemodi ratione stoica & exeptare in hominibus consistere non posse nouimus, nisi sit conflata diuinitus no lege naturae, sed priuilegio gratiae. Quare ratione intelligere nos nuc oportet, ratem sipientiae humanae captus aZmittit: cuis par esse possit humanu si-igium.Supradictis accedit,quod sensuum corruptelae e ciuili cosuetudine manantcs,in nostram naturam incurrunt,ad prauitatem sua ipsim sponte, qad rectitulinem propesiore: ob idet ipsisni egetem assidua reconcinnatione.
18쪽
At vero harum corruptelirum alumna est plane de distipula celebritatis ciuilis urbanitas:quam mundum appellare selet coelestis sapientia: cuius placita atque res γnia omnino pugnantia sunt, non modo cum imperitae plobis scitis, sed etiam cum equitum senatauque consilitis: illa vero de saepe citregum caesarumque sanctionibus & porro cum pontificum. propter philosephia de vitiorum expultrix,& dictitatorum recocinnatrix, ad quam tan si ad punctum medium,omnes partes debent vergcre orbis disciplinam, quas literas bonas is numero dicimus, donum est ipsa sane diuinum &admirandum, elitusque demissum. Hoc enim vellit antidotum habet vita compostior & circunspecta, aduersus contagia compitalis vitae de circuser neae:quae mentes humanas erroribus permultis insciunt,virtutums igniculos extingunt in animis humanis ingenitos. Hicille est nimiru crater ingens mentis,quem Hermes ille iam dictus,ut inter antiquos philosephos, ter maximus,expositum esse ait in medium diuinitus,edicto oces maeonia in hac sententi romulgato, Quae g anima craterem mentis credit in coetu unis
de demimus est,rea iturum: aut quae finis non nescia cst ad quem finem ipsa nata est, in eu ipsum sese si potest ipsi me ito. Quae animae igitur exaudito praeconio sese in mentis illam crateram ingurgitarunt,eae mente suscipietes, in viros perfectos euaserunt. Qui autem ad id praetonium oblurduerunt, ii sermonis Prticipes,n5 item metis saeti sunt:quippe ignari que ad fine geniti sint.quare similes sensus cum brutis habentes,ira dc cupiditate irretiti,n quasi suscipiunt res admiratione dignas. Iauero Promethei fabula,quid aliis
ud si philosephia significare censemus, disciplinam in uentrice r quae menti
humanae nudae de termi, atq; omni praesidio natura destitutae suis propugnaculo,res ad vita necessarias excogitauit, degenda conuenieter animati rati nati. propter quae hominu fictor appellatus est. Itas idem Plato fabulamelitum enarrans in Protagora,de prima generatione animal tu, Iam inquit dies instabat, quo dic oportebat post caetera animalia homine e terra ad luce ex iis stere. Ibi anxius Prometheus quona pacto homini salute inueniret, furum Vulcano subducit & Mineruae, peritiam artium a Ret ignem: nimiru qui videret artiu notitia haberi sine igne, aut certe usui esse sine eo n5 posse. Eam igitur cum igne dono dedit homini. qua ratione rem ad vitam utiliu homo peritia assecutus est.Caetem ciuilem scientia habere no potuit, quae erat pones Iovem:& in eius ingredi domiciliu nodum licebat Prometheo. Exliis intelligimus per artiu mechanicam inuentionem, homine ad vita humano ritu viuenda esse deductu per artiu autem liberalium traditione ad vita ex colendam perductum esse, ornadam4 e naturae humanae praesutia de dignitate. ad quas artes comendandas de illustradas, Praemiis viis luculentis ii homines excitandi sunt a principibus,quibus arte Denigna de meliore luto finxit praecordia Titan . vel ipse potius finxit coelestis Prometheus, dei emulis dentia, omnium animantiu artifex,omnius adeo formam exemplariu conditor. Hi enim eo numero haberi debent sui opinon in eum4 ordinem a optari, quod gen us aureu Plato vocavit,& argenteu . Nam qui rem hum
19쪽
narum diuinarumque scientia, dicendi facultate coniuncta, praediti sunt, se
praestare videntur ipsi inter mortales, ut aurum inter metalla praestat. Nam
cula inscitiae & infantiae, nos quidem illa permultos homines,nomismati,4 fortasse non perinde subdoli, edidere: caeterum crassi terrenis metalli.
Sed sic erat tum sensus mortalium:& ad coliculam suae aetatis, n5 ad nostrae explorare eos probare4 debemus. Neq; vero erat sui opinor ea culpa hominum,sed temporum homines enim ingeniosissimos ea quo p saecula genu
runt quibus in saeculis colicinium quiada tenebricosissimum a literis bonis fuit de ab eloquentia: quoad tandem appetete lucis instauratitiae tempore sublustre iam coepit esse atrae prius noctis coliciniu. Tui autem clari principatus, Here,adoleruetia,in omnia iam pene illustria incurri sed quae iners mentum tamen splendoris luculentius indies accipiant. Proinde vetus illa
supellex philosophiae quasi vasi lignea simia4 ad rusticos delegata est vel r
legata potius pomoeriisqi eiecta,ut nitore urbano liberali. indigna qui vetustatis illius situm rancorem4 ferre ultra non potest . multaque nuc libri oria uoru patrum. adeo nostrorum memoria in precio fuerat, nunc n)mphis aut vultuno dedicadi sunt,ut museo indigni.Na quis inuentis quod dicitudfrugibus auitam illam glandem ructare non erubesca cui quidem liberalia
terὶnstitutu esse estigeriit Quin & sanctior ipsi philosophia non aeque placere test squallida & nitida,intadita & composita, lauta & illuvie deformis. Nam stoicidarum est & plane 'nicorum,illa iam sententia, Dicite pontifices,in tincto quid fici raurum rNisi vero charisteria Seruatori simiolis calicibus fieri, fas esse quis defenderit,ad3tas tinctissima atq; delubra stanneis vasis ornari. Mercurialis enim sermo mentium sublimium interpres est, ut iam dictum, mirificoru4; sensuum enarrator disertus & copiosus. Quod si theologia per se rem diuinarum enarratrix est, eloquentia e0 amplius ea rundem exornatrix esse potest. sub cuius secultatis despicientia atq obtrectatione, homines nonnulli, immanem rusticitatem stedam4i barbariem occulere sese sperarunt. Verum noster hic Mercurius, ut natales suos reseri ad parentes nobilissimos intellectum & prudentiam, qui originem habent coelestem de sempiternam: ita rebus aeternis ipse seruire debet strenue,& coposite,& summa fide. Quidnam autem vetat hodie literas bonas eruditionem, pristam atq; philosita a poetis ad sinctos vates:a fibulis impietatis,ad historiam aeternitatis:ab eleusiniis denti initiis quae quondam Cereris errores
comentitii quidem illi, sed mystici peperemtin ad veritatis atq sapietiae intenmortales iam versentiv,explanationem transferri r & si antiquitas bonorum fines temporarios dicendi vi tamendare, expetendost docere potucrut: ita ut hodie quoq; ob id eam admiremur:cur absurdu esse censetur, de bonorumalorumqi sempiternoru fine, eadem disserendi ficultate tamentari,& striptitare,& vero conciones habere 3 Nec vero dicendi facultas diuinarum rerum iuxta humanaru4 interpres idonea si quidem eamdem rerum stientiast imbuta, vili viae cessit aetati. nuq enim obselescit ille,nulla vetustate ex lescit spledor eloquentiae. Nec minus nunc ipsi vis eloquetiae vel togatae vel
20쪽
palliatae viget, etiam si longe minus pollet, q Platonis tepore vigebat, eius alumni M. Tullii,atq; M. Varronis. Frendeat licet& quiritentur illi proconcione,qui alteri obtrectant: alteram exterminare coelo nostro conati sunt, ut
protinam de peregrinitatis ream in ciuitate sancta .Id autem quod dixi sapientes illi pristi significare volentes, Mercurios omneis pingere dc stulpere instituerant iuuenili facie. quasi nunq senescentes,& omni aetate florentissimos. Nam quod quadratos idos hermas Athenienses faciebant, id significabat, dicendi facultatem in omni re graui explicanda de exornanda quadrare& conuenire, quod nemo nisi ignarus insciari sustinet cum eo quos 'udddicendi genus oportet rebus dicendis veluti normali obseruatione accomm dare. Atqui cum dei filius, idem mens & sapientia diuina,vt omniu rerum
auctor de conditor,sic etiam orationis fuerit: immo vero cum verbu,oratio,
scrino abs blute ab oraculis nucupatus sit, ipse Gregorio magno qui Theol pus cognomento dictus cst assentiedum csse dux crina . is enim orationis ocstili facultate, eo maxime niti de gloriari meritissimo dixit, quantu est quod venditur operae ab homine ea facultate praedito,in pietate dc religione commodanda, diuinis4 rebus enarrandis de illustrandis .hoc enim de sentire de de fateri longe praestatius est,si quod quidam faciunt, ut vastam rusticitatem sub nomine simplicitatis laudentiquae adulterutrix est ipsa sanctitatis merae, ais innocetiae. Antiquissima etia theologia symbolica suis se ipse libes cesseo, no sabulare. licet sui humana fere inueterado degenerat a poetis qui diuina pro nihilo ducebat cxcepta di tractata theologia ad figmeta deflexa sit tetraatet impia. Et veteres qui de theologi deoru hominu4, patre atq; sitorem fisa appellauem quasi vitae parente & auctore sevi Lactantius Firmianus aliter Opinatus est,qui mihi paru accurate haec videturpe redisse). Eunde etia illi ista ideo nominauerunt,qudd per eum de propter eu omnes naturae proditae sunt & substatiae.Siquide quicquid fictu est, in ipse vita crat, nec sine eo factu est: quin & in ipsse vita erat omnivicum n5dum quicqviueret animan tiu. Hic ipse parens reru omni u e Mnemosyne qua ego ei te interpretor re cordatione propriae originis de cognitionem sui Musas genui si ' dicitur. Hae
Musaesulit ut opino mentis taceptus, aeternam rerum es templatores,quae
intellectu tantu percipi possunt na Musae dictae sunt quasi indagatrices,utpote per naturae vestigia sensilis atq; mathematicae superna & coelestia indagantes: hodie eo amplius ipsae de labore longe seliciore, cubile ipsum veritatis in monumetis sacris inuesti ales in Heliconis secessu m5tis ut nonae ipsum indicati anfractuosi choros suos ductates, per quos serie rerum intelligimus quae infinita ipsa coplectitur sapientia. Eius porro motis duo vertices gemi-nri minatur in coelum speculae.alteri tropologia nonae at ea quae editior est
specula,anagrae vocatur. in qua philotheoria, quae culmen est colume4 philosephiae, interdum standens, ad summum humani caetus fastisium sublimis de tanqua volucris attollitur. Eorum aut e qui post sacra ciuilitatem constitutam quae inaudito nomine priscae philosephiae, theocratia dicitud sapientum corrphaei fuerunt, subliniis illius verticis apicem attigit imprimis,