장음표시 사용
21쪽
me iuris destituitur, subveniet, Legesque, quamvis a partemon allegatas, sequetur, sicque supplere poterit id, quod Partibus & Advocatis desuit : Hoc quoque modo in facti quaestionibus iudex quandoque partibus succurrere, & qu modo veritas erui queat, investigare poterit, uti tradit uLPI AN . in L. si servui so. S. . Is de Legat. Plura huius alia in variis iuris nostii locis occurrunt exempla. Quod denique ex L. I. C. plus νει quod K. quam quod simulat. covcl. Pro ma dubitandi ratione allatum fuit, ad praesentem quaestimnem non pertinet; Cum ibi tantum dicatur, quod si aliud sit actum, aliud vero Icriptum, non tam quid scriptum, quam quid actum sit, attendi debeat, cujus exemplum habetur in L. a. eod. tu. ubi Jmpp. DIOCLET. MAXIM. Acta simulata, inquiunt, velut non ipse, sed ejus uxor compaτ eritiveritatis fuistantiam mutare non posunt. Hinc quaestio factipor iudicem examinabitur. i
Verum objici hic nobis adhuc poterit: praedictum tho. ma tantum quoad causias civiles a DD. esse consectum: Al ud plane dicendum fore, si quaestio in causis criminalibus vertatur; ut puta, si judex reum privata notitia sciat esse innocentem, tametsi enim probatum fuerit, esse nocente iudex tamen eundem condemnare haud poterit, si ad poenam mortis agatur, quia lex naturae, quae directam prohia het occisionem innocentis, resipicit materiam independentem a potestate humana ς Respub. enim. tam parum habet dominium in vitam suorum siubdidorum, quam parum quuvis habet in membra sua; Ergo ab hominibus nullo modo
imitari potest. Ail cum & ad haec ex subra dictis ultro flu at responsio, subsistimus priori Regulae generali tot legibus
fundatae inhaerentes; Cceterum, quamvis alius sit modus
procedendi in criminalibus, alius in civilibus iudiciis, ut paς
lim docet Nemesis Carolina, in illis tamen aequo ac in his Judi ci Legi insierviendum, nec ab cjus siententia divertendum .erit. Hinc licet in criminalibus probationes luce meridia . na clariores esse debeant. L. D. C. dc Probat. Et mulier ro. gulariter non admittatur. Q Io. g. is . X. de V. d. Ad eli.
22쪽
elendam tamen Rei consessionem, torturam adhibere non Met, nisi reus indiciis graVibus atque propinquis quae in Ord. Orim. Art. XVIII. rediite unb girugsume linὲeu appellam:
tur) gravetur L. r. s L. I. F. de quaest. Ordo Crimis. Art. XX. Neque hoc cassi nova & crudelia tormentorum genera eorunt adhibenda, ut pulchre etiam docet certa historia Gallica. Quod Curia Parisiensis noluerit adhiberi genus quovidam immane torturae, etiam in perina interfectoris HENRI-ci IV. Galliae Regis, quod neicio, quis Jtalus suggerebat. Absint igitur Phalaridis Taurus, Neronis faces, LuDOVICI Galliat Regis cavere, is enim Judex humanum sanguinem, ut nullius pretii, maximo cum εaudio effundit, qui his in re-hus videri vult ingeniosus & artisex et in eiusmodi tyrannum iudicem graviter & merito Glossator Juris Saxonici ita in
bationes in iudicio criminali sint luce meridiana clariores:)novum videtur oriri dubium, an iudex in causa criminali ex praesumptione possit procedere ad sententiam λ Praesumptio dicitur conjectura ex aliquo verisimili signo ad pro-hanuum assumpta et si enim Lex aliquid pro vero habet, donec aliter constet, praesumptio Legis eu, quae si probati nem in contrarium admittat, simpliciter praesumptio iuris nominatur, si non admittat, praesumtio juris S de Jure compellatur. Volunt etiam complures dari praesiumptionem hominis, verum et Competit potius nomen fu-lpicionis, nisi & illa fundamentum habeat in mente & ratione Legis. Ex prauumptione Juris & de iure iudicem non tansum posse ad sententiam procedere , med etiam debere
23쪽
iuxta praesumptionem illam Sententiam serre, ex hoc si tuimus, quod ius illam pro Veritate habet, neque probaticiis nem in contrarium admittit, neque iudici de Legibus, uesupra dictum, iudicare competit; necessum igitur est, ut itae sententiam serat. Sic si Prosesius Religionem nulliter, post prosessionem per quinque annos manserit in religione, &postea velit reclamare, pro sessionemque nullam probare; mota hac de nubitate Prosessionis quaestione in iudicio, tenetur iudex sententiam ferre pro religione & monasterio pquia prauumptione iuris & de jure ratificata esse creditur professio, prout habet Concilii TRIDENT. Ses. as. Cap. Iq. dore auro. constitutio. Ex prauumptione iuris quoque se 1 tentiam serri posse in civilibus causis, non dubitatur , quia id ipsum apientissimi Salomonis iudicio comtrobatur in Cap. Adferte a. Σ. De praesumpt. Dubium tamen est, & Docto. res inter valde controversum, an etiam in Criminalibus ex
pretessumptione Iuris procedat iudicium t Quid observetur in
praxi, hic & nunc non curamus; sed secundum iura assirismative repsondemus, quod etiam alicuius Rei in causia cri. minali fieri possit condemnatio, sit contra eum stet plena, seu nullatenus enervata iuris pra umptio. Opinionem nostram fundamus in contrariae partis sundamento, scilicet ind. L. D. C. de Probation. Cuius verba sint haec: Sciant euncti acessatores, eam se rem a rem ad publicam notionem do. bere quae verba notant legem hane de criminalibus cauia sis agere.) qua munita R idoneis testibui, vel infructa apertissmis
doctimentis, veI indiciis ad prohationem induritatisu Iuce elaria
.ribus exposita. Quae legis verba iat.clare innuunt, quod in causis Eriminalibus etiam sussiciant indicia indubitata, ex quibus ferri potest siententia ; Ergo etiam siussicit iuris praelumptio: non enim erunt indicia iuris indubitata alia, nisi praesumptionem iuris ericientia: Quae prauumptio pro
veritate habetur, nisi per alia indicia enervetur: Eadem no- stra opinio sequenti argumento ulterius probari potest. omnes admittunt, ex dictis duorum idoneorum testium, etiam in Criminalibus causis posse condemnari reum: qui au-
24쪽
lem condemnatur ex duorum testium dictis, non condecmnatur ex capite alio, quam ex praesumption iuris, quia ju ra praesumunt, veritatem ineri duorum testium dictis: Consequenter etiam reus ex alia non enervata Praesumptione. iuris condemnari poterit in criminalibus causis, bene enim VΑs Q. , Lib. I. illust. controv. CV t4 n. a. asserit & declaradrnullum esse probationis genus, quod judicem ex toto certum reddat,
ea de re, qua in controversiam vertitur, nam uti Lex noluit rure
sam fidem adhibere uri resti , qaiis is potest mentiri, ita quoquci uo, tres, mille mentiri pollunt tester; sed tamen si bur, trauibas fidem adbibere jubet, eὸ quod verisimile sit, cui Legi visum est duos vel tres verum dissuros, sicque huic conjectura vers. Dilitudini sidem adhibemus, quam fallere posse non ignoramus, sed
umana cognitio peritia sese non extendit ulterius. Ita in veris
his cit. VASQVIV s. quoties igitur ejusmodi praesumptio iuris non enervatur, idem operatur, quod probatio per rei
: Sed quid iudici erit agendum, si probationes sint omnia
no aequales, & inter se Contrariae afferantur utrinque, ita ut iudex in dubio haereat, & perpensis omnibus, neutra pars. ipsi videarur probabilior Potest autem iudex haerere vel in dubio iuris vel facti: Si haereat in dubio Iuris, ita ut in ipsi us intellectu nec uni, nec alteri parti firmiora iura patrocinentur' pro neutra parte iS sententiam ferre potest, quia, ut supra dictum, a iudice abesse debet affectus omnis, qui procedit ex motivo non fundato in meritis causae r Et sane quomodo is declarare poterit, pro qua parte stet ius prob hilius, si neutra pars ipsi videatur probabilior Debet igitur alia media Litigantibus iuggerere, monendo, ut Vel transiis gant, vel rem controversiam dividant, vel sorti committant, vel denique arbitros assumant. Si haereat in dubio facti, v luti an testator tempore conditi testamenti fuerit sanae me iis, vel non &e. P. HAVNOLD. de j.', rom. tract. a. Qti ianrr. existimat, ad generalia tunc juris principia con-
25쪽
fugiendum esse, cujusmodi sunt: actus presumitur gestus a c
pace. μι non probetur eontrarium. Actus praesumitur Nisuas. fi damussitata ejus non tonstet. Ue. Verum saepe numero non ita
facila est dicere, sitne dubium iuris vel facti; Deinde dubium facti plerumque post se trahit dubium iuris. Sic licet fit dubium facti, quisnam ex gemellis priore, quisnam posteriore loco sit natus Si tamen omnes hac in parte deliciant probationes, quaeritur, 'uid in tali rerum statu sit iuris Denique non semper in dubio facti applicari possunt principia generalia i unde si post exactam disquilitionem iudici.
nihilominus omnia in aequilibrio pendere videantur, eadem, quae paulo ante allata sunt, media ei suggerit Clariss Da. HERZ.is Magistrat. Rom. Germ. Lib. a. Tu. a. num. λδ.s seqq.
S. XVIII. Hactenus dictum est, Iudicem & Legibus & Actis publiacis consormem sententiam ferre debere. Superest, ut quoque videamus, utrum judex Leges quandoque in iudican. clo transgredi possit i Judices, utcunque jurarint servare Leges, Canones & Statuta, tamen ex magna & evidenti causia poste ea transgredi, docet INNOC. in C. canonum Statuta in κθ. s His de conflit. Ex quo inseri si ALD. in L es severiorieol. 3. C. de in a. quod in pupillo committente homicidium, possit iudex ratione aetatis commutare poenam mortis in aliisam i Item propter metum periculi vel scandali possit L gem transgredi, idem BALD. tradit in au Sa quis filio. F. M aurem p . do injust. rvt. test. Excuseturque in Syndicatu, si ob multorum salutem, statuta praetersiliat. idem L observare q. ro. Is de inc. Procons. nec etiam periurus dici possit, qui ex causa rationabili transgreditur Statuta. idem in L. quid ergos. pana gravior Is de in a. Hoc idem dogma prae coeteris deis elarat & explicat FELIN. in d. c. Canonum Statura. n. 48. &multas ibi illationes facit memoratu dignas, quibus multi Asiellares salvari defendique possimr, ut dicit idem B ALD.m C. a. de re judie. Causae, ob quas judex Legem transgredi, sicque poenam ordinariem in extraordinariam commutare
26쪽
possit, multae cumulantur a Doctoribus, de quibus vid. c piosis T IRA Q. in tradI. de men. Verum ius hoc mitigandi poenam non est confundendum cum iure mutandi seu dispensandi illo, quod in majoribus Magistratibus tantum obtunet, hoc enim longe alienum est a facultate ea, quam iudex minor habet, ex iusta & in Jure adprobata causa miti,gandi; Siquidem iuxta EI GLERuM in dicastice concl. yd. g. 44. mitigandi facultas ad interpretationem Legis pertinet, quae fit lecundum aequitatem : Ast dypensare, non est Legem interpretari, sed Legis vinculo subditum aliquem ex gratia singulari solvere; Dein per interpretationem, quae fit a tu. dice, obligatio Legis non tollitur, sed declaratur, adplicatur,& ostenditur, Legem propter iustam causam non locum in venire posse, dispensatione autem Lex alioquin obligatura relaxatur. Illa, de qua loquimur, mitigatio ad officium iudicis leges interpretantis & adplicantis sipectat, haec disipensatio vero illi tantum competit, qui lumma potestate iaRepub. splendet.
g. XIX. Porro ex dictis sat clare elucescit, quid iudici sit agendum, si lex tanta obscuritate laboret, ut per regulas bonae interpretationis, sententia ejus erui plane nequeat: aut silex certam poenam constituens adeo clara sit, ut nullum quidem de ea dubium supersit, sed simul valde duram & quasi sanguine humano scriptam esse, & judex & quilibet alius
prudens intelligat; in utroque tamen casu lenitudini magis, quam severitati locum dandum esse videatur. Tunc, ut deis
monstrat. BALDUIN. in comment. de Constantini risus. lib. a.
pag. 2 3. proprio HO arbitratu legem talem mutare iudici haud licet, sed opus est, ut ad Principem de rerum circumis stantiis is reserat, &'exspectet, an Principi placeat, ea aeuuiis rate ad ipsum pertinente legem ambiguam & maxime obscuram interpretatione authentica reddere claram & evidentem, ac E contrario legem perspicuam, sed simul duram vel in certa parte ob aequitatem mutare, vel plane tollerer Et D et haec
27쪽
haec est illa aequitas extrinseca, quae obverta fronte cum iure committitur, & pariter.a verbis atque a sententia legis aliena est, &de qua Imppa CONSTANT IN. S VALENTIMA Nus in Ir.Wν. de legibus. locuti sunt: interpretationem inter ius Sarquitatem sibi solis tanquam Principibus licere insipicere id quod & avsTIN. ait, in l. Ia. C. de L. L.F in praesenti temporenes condere soli Imperatori concellum est,mleges interpretari s Iummodo dignum Imperis elle oportet. Quam aequitatis rati nem eum ex sola deliberatione animi secundum negotio. rum circumstantias dependeat non abs re sibi Principes reis servarunt, ne alioquin cerebrinae forsitan aequitatis obtentu, soluta iudicum potestas evaderet, & quantum cujusque judiacis animo sederet, tantum etiam legibus locus esset: aequitas vero ea, quam iudicantibus in iure nostro tam sollicite &frequenter commendari Videmus, a GOTHO PREDo m Comment. in tit. Is de diver. Reg. Dr. in I. I s. intrinseca dicitur. eo, quod iudex per suam interpretationem, aequitatem non a jure amovet, scd sejunsit tantum a verbis iuris, utpote quae, si deficiat sententia legis, vigore. omni destituuntur. In his autem non hallucinari, quae ex aequitate depen dent, cum sit scientia, atque illius maximam in applicatione iuris habendam esse rationem, praecipiunt Impp. MQNSTANT.& 1 i Ci N. in L. I. C. de iudiciis. ubi et placuit, inquiunx, in omniatas rebus Praecipuam esse iustixis aequita Dave, quoni fricti juris rationem. Hinc non inutilis erio inve ligatio, utrum iure
scripto, an aequitate iudic 'dum sit ξ sed nu incautius hic im-ringamus, Videndum est prius, quid in Z L. δ. C. nomine stri. i iuris veniat: Strictum iWs, quod alias summum ius diei solet, duobus modis intelligi potest: estem proprie, cum L
ges scriptae nimis severae, ac sine ullo . te eramento, aut trahuntur per interpretationem ad casus similos, in quibus tamen ratione cricuipstanciarum est aliqua dissimilitudς,aut in casu, de quo loquuntur, nimis durus sensus extorquetur raltero modo strictum jψs improprie dicitur, cum fraus fit L
28쪽
gi, h. e. cum silvis verbis Legis, sententia ejus circumvenitur, detorquendo eam ad impertinentia, aut eludendo ratio.
ne sophistica; hoc ultimo modo praedicta L. t. C. juris stricti rationem appellat, sub cujus nomine neutiquam venit iusicriptum. Statuimus proinde, quod in his casibus, in quibus Leges & praejudicia majorum habemus, ex scripto iure iudicandum sit ; quia propterea scriptae sunt Leges, ne quis ab
eis disicedens arbitrio mo figat atque refigat aequitatem; ne que vero imaginandum est, aequitatis centram desiderari innis casibus, de quibus principaliter Lex scripta statuit. Quis enim credat, quempiam hoc saeculo graviore deliberatione boni & aequi judicaturum esse, quam a Romanis Legislatoribus iustitiae consultissimis factum sit, in illis speciebus, deruibus nominatim & principaliter scripserunt: itaque jam
e scriptae Leges formam habent optimam de nepotiis nominatim comprehensis, nec egent censoribus, imo magis o servatores desiderant, ac Momophylaces, quales olim apud Athenienses erant. Porro iudicis decretum seu pronunciatio habet autoritatem, non quod sit privata Autoritas ne-rue enim hoc iudici expediret, propter implacabilia conem natorum odia sed quia viva vox Juris scripti est, ut dicit MARTIANus in L. nam Vsum β. de jusl.Vjur. In illis
autem casibus, qui nominatim scripta Lege eomprehensi non sunt, quandoquidem omnes comprehendi non potuerunt)si ex circumstantiis facti sit dissimilitudo quaedam, non admittens, ut reseratur ad jus scriptum, permittitur sane iudiei, ex probabili tamen humanitatis ratione ut supra dictum mitigare Legem scriptam: Sicut enim peritus Medicus non omnium oculis uno collyrio solet mederi, teste HIERONYMO aq. dist. C. ult. Sic eruditi Magistratus & judices alii qua-Ιitatem rerum, personarum S temporum perpendere debent, quid in huiusmodi factoruini speciebus ex bono & et quo pronunciandum sit; & huc sane pertinent solertia, eruis ditio & fides, quas avs T IN. in Inst. requirit in administratoribus Reip. Patet proinde ex dictis, quomodo Iudex aequi-D 3 tatis
29쪽
talis rationem sequi debeat, ne tamen ius scriptum contemnatur.
Verum enim vero, cum iam dictum fuerit, quod in his. quae iure scripto sunt statuta, non sit ambigendum de sequi. tate: sorte quis putabit, hoc nostio tempore usum requ i laistis non invenire locum. Nam dicet: nil recens nunc accudere potest, quod per tanta taculorum intervalla non saepius evenerit; si evenit, haud dubie redactum est in ius striptum per JCtos & Impp. qui vigilantissimi semper fuerunt, ne quid incertum relinqueretur in Repub. Ergo quid nunc
opus est eiusmodi censura aequitatis, quam majores nostri satis exercuerunt 3 quid Z quod JUSTINIANVS toties glorie, tur, se omnem vetustatem deperditam reparasse in Atita. d. mandatis Prine. in prines. Ast fanaticam hanc opinionem refutat sussicienter avLIANus in L. non Possunt f. de L. L. ubi, non pollunt, inquit, omnes articuli sigillatim aut Legibus aut Sciis eomprehendi. Quod Cane imponabile est, etiamsi totidem M. huc promulgarentur, quot nunc exstant: aeque, quin &multo minus omnes circumstantiae Cassium poterunt descri. hi; Et avs Ti N. ipsis multis in locis admiratur hanc rerum varietatem, quoniam experimento plerumque didicit, cessariam esse Legum emendationem. in authent. de his εω ingredi. ad alpelland. g. illud etiam. Et tametsi de testamen. tis plurima lcripsisset antiquitas, adeoque pleni Legum coduces exstarent, tamen fatetur aliquid evenire, quod aut novam Legislationem, aut emendationem secundum naturae consequentiam, h. e. secundum aequitatem desideraret. in Authent. de trient.'Semis. Deinde plurima eveniunt, quae
nullo modo describi, aut incertam Legislationem redigi poΩint, quoniam ex circumstantiis planc mutabilibus, non ex te aliqua constante nascuntur: Exempla huius propemo- tuum infinita sunt, praesiertim in cognitionibus iudiciariis, in quibus omnibus consulenda est aequitas incorrupto animi iudicio; Exigenda tamen ad pr epta sive regulas, saltem ge