장음표시 사용
11쪽
dum est,antegetam creavit Deus connexio verborum' versuum
eam interpretationem non fert rudis praeterea terrae moles prius non exstitit,quam Deus coepit coelum siterram formare.
Mystico autem sensu etiam heic potest subinteligi ipsia Dei sapientia , vel Filius Patris ab aeterno natu . Ita argum Hierosolymitanum, ' 'na in sapientia in plurimi Patres , in Figio Ferri enim possunt ejusmodi sensus mystici, ubi praeeuntem nobis habemus ipsam Scripturam Sapientia autem aeterna hoc de se ipsa pronunciat, Prov. III, et Dominus o sedit me Ura a principium viae suae,uae ibidem dicitia adfui Deo, ac delicium ejusfuisse , quum parabat caelos jundabat terram, v ag. et . In Christo quoque omnia sunt creata , Chl. I, 6.
et Tybium Creas it DEM T. Verbum simplici hac&nuda forma septies reperitur,
significatione propria mim propria. Propria, de creatione rerum omnium ex nihilo vel immediate,ut heic,vel mediate ut Gen. I, et . ii, A IV, et r. s. XL. a s Impropria,de rei novae&miraculosae produc Pone Atq; heic proprie accipi vocem de creastione ex nihilo immediate tum ex ipsa rerum novitate, quas De us modo condere coepit, intelligitur, tum ex locis parallelis diserte nihilum hoc per voces negativas definientibus Proeti ulli, et . Esai. ALLas. com IV, i . Hebr. XI. 3. Porro verabo singularis numeri unicus Deus demonstratur,qui non necessi tale quadam compulsus,sed liberrimae voluntatis motu adductus mundum condidit, sine ulla alia ope solo verbo,jubendo ut exta sterent, I sal XXX llos Hebr. XI, 3. Id ad refutandam eorum subtilitatem sufficit, qui mundi aeternitatem ex necessitate aeterni motus divini statuerunt. Nulli enim necessitati adstringitur motus ex libera voluntate proficiscens. Potentia autem
Dei ex eo maxime elucescit, quod ex nihilo tam magnificum o
12쪽
pus creaverit qui vero Deum excreationis actu mutabilem esieratiocinantur, male Divinam naturam concipiunt, in qua non est
i. Vox pluralis numeri est,non singularis,ut existimavit Cajetanus,nec communis , ut quidam Judaeorum aliis atque etiam Hieronymo persuadere conati sunt negandae pluralitatis causia,quae ex hoc vocabulo educitur. Ipsum singulare , locis quinquaginta septem reperitur radicem ejus es coluit,Arabibus usitatam tradunt doctissimi quidam Philologi, ac ex eadem Deisum quoque Arabice breve seu vocari. In plurali autem sexcenties septuagies bis hac nuda forma legitur , Deumque semper proprio significat , improprie vero qui vel apud Deum sunt , ut Angelos P LXCVll .s CXXXV m i. vel locum Dei tenent aut agunt in terris, Exod VILL XXII, a Mi Sam. II c. f. LXXXII. l. o vel qui loco Dei colantur, ut Dii gentium, eorumq; idola Exod XX S. Deut V, 6. Heic autem non nisi pro uno solo, aeterno veroq; Deo accipiendam esse
ex ipso Mose liquet, qui Gen. II, in hoc eodem creationis actu describendo undecies et , per c Tl R re explicat. Quo. rum prius nam unicam aeternamq; Dei essentiam , posterius personarum pluralitatem haud obscure indicat. s. Masorethae ter conjunctim legi et R et observarunt, idq; in lege C, i. Wri, J. T lv, a. quod ad integritatem
nostrorum codicum contra novos Criticos demonstrandam haud parum facit, cum Concordantiae nostrae idem ostendant. Cum singulari ire semel haec eadem simplex sine praefixo vel suffixo legitur Jerem. XXX , et g. Subintelligi autem ad omnia loca, ubi uel hoc vel aliud verbum singularem re construatur, nemo dubitaverit, cum Moses saepe utrumque jungar. Pluralitas austem illa verbo nomini Dei proprio lassentiali addita neqvaqvam mysterio caret. Quamvis enim usu eveniat ut pluralia
quaedam ad alia quaedam ingulatia similiter adhibitarc peracina
13쪽
tur,id tamen rarissime,ae non ex genio lingvae,sed per translationem quandam impropriam factum esse quivis animadverterit. Praevalent autem in primario exemplo loca clarissima, quibus eadem pluralitas per personarum varietatem explicatur. Non enim aut Angelos,aut terram,aut alias res creatas ut in epite regerunt quidam sudario intelligit, quando Deus vel secum init consilium de condendo homine: Ea molamininis .ginem nostram,velinqvita. Ecce Adamsicut unus ex nobis ira runm 'met. Illustria sunt illa quoq; dicta, quibus vel nomen vel verbum plurale additur vocabulo cauta vel dum,
Qum similia ostendunt non majestatis exprimendat
sed pluritatis designanda caussa numerum pluralem esse adhibitum V . Non plures autem quam tres in illo divinae natur avstestio ene, haud dubie primi Patriarchae ac pii homines ante- diluviani aeque ex revelatione Dei noverunt,ac qui post Iosen vixerunt. Ad fundamentum enim side sacra pertinebat, ut scirent Deum habere filium, in quo redimendum erat genus humanu, itom Spiritu ejus foveri&renovari Cuncta Terrepetitu nomen , in benedictione Araonis solenni Num. VII acas 1 . omnes eam fidem docuit Claram iubentis Dei, emanantis verbi, Prodeuntis Spiritus Domini memoriam sine dubio clare inter se habuerunt explicatam Patres antediluviani Quod Deus pronunciaverat de conterenda potestate Sathana per semen mulieris, ac Messiam Deum, hominem futuru, plenis vcrobis se intellexisse profitetur Eva Gen. IV. Lad fidem itaq; salutarem pertinet lissus articuli notitia, ut e fundamentalium numero uxta pacificatorum quorundam nostri seculi sententiam ex.
14쪽
pungi non possit. Delirant autem Muhamedani, Sociniani, sic milesq; alii Anti-Trinitarii, qui in divini dijudica, dis ratio.
nem sibi Docem hinterpretem faciunt, quae Potius, si sana est, sublimiotibus se magis submittit,quam refragatur. R in remi Caelum Sterram. x. mn hoc loco coelum illud denotat , quod initio cirea rudem terrae&aquarum globum fuit creatum , nec adhuc in sua spatia fuit extensum id enim tum ex adjuncto vocabulo vinintelligitur,quae mox sequenti versu de Chao primo explicatur, eum ex opere secundi diei,quo primum coelum in aeris aetheis
ris regiones amplissimas fuit diductum. a. Non itaq; eicveriolum sidereum coelum, vel totum coe lum intelligitur,quale nunc est, nec ex ' demonstrativo utriq, voci adjecto id recte probant ejus sententiae autores, quoniam tam 're' cum praefixo , quam TR sine n , promiscua acceptione modo pro aereo, modo pro toto coelo usurpatum e gimus, a connexio sequentium obstat, quominus hic de solo sidereo explicari possit. s. Nec per anticipationem,aut quasi summatim primo versu exponi,quae deinde creata sunt, recte alii opinantur: Non enim id singularis connexio versus plimi cum secundo permittit, quae vocabulum Udn in sine praecedentis positum , in eadem forma mox idem mittio sequentis repetit ex quo claru est, haud aliam terram intelligi primo vers quam quae secundo det cribi. tur. Prodest ad hanc evidentiam Molaretharum observatio, qui similiter in principio versus hanc vocem cum iisdem prae,
fixis octies legi annotarunt, quae si evolvantur, docebunt candeterram in iis intelligi, quae similem sine ulla exceptione aut di stinctione habent cum praecedente conneXionem. . Qui cx Patribus Angelos per mi intellexerunt, ab ipsa lit cra nimis recesserunt. Non enim ita vocem unquam
accipi, ullus lociis ostendit. Angelos tamen non ante mundi
15쪽
ereationem,sed hoc ipso primo die,vel simul cum coelo,vel cum
reliquis Spiritibus a Spiritu Domini incubante aquarum moli, de
univcrsae natura ingestis fuisse creatos, merito credimus tum
quod omnia creata visibilia&invisibilia non ante vel post sex-tiduum hoc,sed ipso sexti duo creata dicantur, ac demum quie, visse Deum ab omnibus suis operibus M. u,i. I, COIIo 6. tum quod simplicissima invisibilia ordine naturae vel praecep dant, vel comitentur visibilia tum quod ad initium fundatae terrae Angeli dicantur laudasse Deum XXX VII. . s. Qui coelum Empyrarum habitaculum aliquod Angelorumhbeatarum mentium supra sidereum hoc primo initio factum
Munt, nil praeter conjecturas ad verborum interpretationem asferre possunt: imo nec recte in rerum creatarum numerum coelum illud gloriae piis destinatum referunt. Interiret enim cum mundo, quando coelum terra igne conflagrabunt. Petitura enim sunt omnia creata,nece Duampum Apoc. XXI, 1. Novum vero coelum successurum est Et LXV, I LXVI ,ra et Petau, 33. Am. XXI,id quod A piis est paratum, sed in decreto, non ipso mox Opere inamvis itaq; Deus per coe
lum per superna Majestatem gloriae aliquando depingat, ae
stationem vel habitationem suam habere in coelis dicaturis Reg. VIII,go. . Chr. VI i. go Jerem.XXV, 3o, ac similiter alibi; haud tamen ideo intelligendum est modo, quo vel Philosophi, sive Gentilium sapientes sibi persuaserunt, aeterna immutabi lia supra coelum spectabile locum suum habere, vel Muhameda, ni delicias summas corporeas in coelo ejusmodi summo sibi promittunt, sed modo Deo conveniente sic ubi Pater est, ibi quoq; domus eum coelestis est, oh. XI , et domicilium non manufactum. Cor mi. Hebr aer aeterna tabernacn a Luc. XVI, p. terra
viventium Halm.XXVI lG SCIIT'. CXLll,6 Paradisus Luc XXX Il, 3. Cor. Xll, focu . Observare adhaeelicet,loca ex quibus saepe se gloriose manifestavit Deus non suo pra
16쪽
pta omnes coelos creatos, sed in coelis creatis,ae etiam saepiustu
se in ipsis inferioribus fuisse. Me coelo enim sidereo intelligen dus es locus E XVI, quod ex opposita terrae ratione colligitur, cum coelum non alia ratione suum Dei dicatur , quam terrasabe am pedum ejus De aereo Ex. XX, D. ubi e coelis visdem vox Dei edita dieitur, quod diversae sententiae Patroni ur. gent ex Dest. IV, 36. Mehem. X IS. sed quale illud coelum fuerit, Moses explicat, quum vel caliginis, vel fumi, vel ignis, fulminisq; in monte visi meminit, ac ex eorum medio vocem Dei auditam ait Ex in in Deut iv, 36. N. q. In regimi
ma ejus parte posse intelligi, ex addita eorundem descriptione liquido Paret. d. Vocabulum C ' cum binis praefixis chitricies octies
reperitur, communiterq; significat terram tam inhabitabilem, quam habitabilem; sic; vel latexmeton universum globum ter. restrem cum omnibus in eo contentis,uel stricte terram, quae diis stincta ab aquis coeteris rebua est , vel striestissime terrae aliqua regionem, partem aut tractum. Heic universum terrestrem globum notat, qualis primo die creatu fuit,aqvis coopertus, forma sua ultima adhuc vacuus,variis vero formarum essentiis inretum seminibus mox a Spiritu incubante repletus. Id ex connexione hujus vocis cum proxime sequente colligitur.
dan Unc bili , tenebras eravi super abyssum et . Ex connexione primi vocabuli huius versus Udm cum ulti, mo praecedentis verius ejusdem formae, constructionis mani, festum est terram heic non alio sensu accipi quam priore, irisorem terram non alio significatu, quam hoc posteriore accipiemdam esse, sed eandem hic describi, quam nuper creata dixit Mo
17쪽
hane explicationem prodest observatio Mamretharum supra memorata. Ex octo enim locis,quae initiale habent dri', tria reperiuntur , quae in fine proxime praecedentis versus idem C3n habent, nempe Leυ. XXVI, g. I. XXIV s. Hos H, et . quae semper ita sine alia explicatione vel distinctione repetita eandem notant terram, quae in praecedenti versu memoratur. t. Vocabulum inm vicies in scriptura legitur, serenude hac forma tantum decies, redditurq; vel vacuum, ut si XXVI,p. E XLV. S. vel vanum Oinane. iram XII, et . f. XLIV,p. LlX ser iv v vel desolatum, s. XX D, io XXXIV, ra. vel adverbialiter in vanum , frustra EL XLV, o Qualiter autem hei explicari debeat potissimum ex Elai. XLV, 18, colli gitur ore reia, non ad vacuitatem creavit terram, sed ad hahitandam formavit eam. Erat sic terrari ut primum producta , inhaditabilis deinde vero Deus eam ita paravit, ut habitari posset. g. VI ter tantsim in scriptura legitur, nec si norim adjun clo, sed bis tantum eodem vocabulorum mutuo situ, quomodo Masoretharum observatio supra ad marginem posita, cxplican da est;coeterisq; duobus locis desolationem extremam a posteri ori denotat ut urbis v. XLIV regionisser. IV, et q. heicvero summam vacuitatem a priori nam juxta naturam rerum de
quibus agitur, voces explicandae sunt. Rudis nempe informis inordinata confusaq; fuit illa terrea aquosaq; moles, quod nullae adfuit species, forma, venustas,nulla grata terrae aquarumq;distinctio, sed vacua fuit ab habitatoribus,, laetissima herba, rum, plantarum, frugum arborumq, ubertate. varietate&c. Quo senis vitet ' prima haec moles dicituro tap. XI, i S. Ita autem placuit ioco principia quaedam rerum informia primo creare, qaum res ipsas adornare ac perficere voluit, quia liberris rime omnia operatus est C C XV, 3, MCXXXV, p. A liud iis qui ordinis rationem ad suo iudicium temero vocant responde re non opus ex Pulchra autem est, Ambrosii ad hanc quo illo B cin
18쪽
nem sententia, primo vastam condidisse, deinde venustasse Deum
terram , ne increata di sine principio crederetur, Jecies rerumve ut ingeneratae ab initio , no postea additae viderentur. Et Crassostomi rudem S abis forma prim actam esse terram,ne beneficia terrae tecuris Natura,sed ei tribueremo, qui eam ex ni,hilo formavit. . Vocabulum communiter tenebras lucinaturali op. positas significat, heic vero tenebras primum productas Atatendendum enim est,uoces usus capitis commate primo, paulo aliam obtinere significationem, quam post rerum omnium proinductionem Ieparationem ab invicem,quod ex ipsa natura inistelligitur. Multum vero a recto sensu aberrant, qui has tenebras pro Numine quodam myrincipio retum malarum habuerunt. Nam x. Ex oppositae lucis ratione satis liquido constat,heie non spirituales quasdam, sed naturales intelligi tenebras a. Non ex maloptincipio producta est res bona At ex tenebris lucem splendere fecit Deus. Confer et Cor. IV, s. Diabolum vero initio fuisse bonum,ac ex ordine Angelorum Dei fuisse,sed deinde propria originis suae desertione evasisse malum Scriptura alibi clare docet. Ah. VINA . ud . o c. . Vox m)m Abyssus vicies bac nuda forma reperitur, signi. ficatq ut plurimum solas aqvaS,vel aquarum profundas voragiis
nes; nunquam vero infernum Daemonia maiornm, quo sensu ex.plicari posse vocem ex fundamento fidei existimavit Origenes. heica globum vel molem illam terrae aquarum quae tunc inter se confusae erant, postea vero separatae id quod ex vocum mmm mm opposita ratione non modo post creationem Gen. VII, ii vi II, C sed etiam initio ipso creationis Gen. I. i. inistelligitur. Ab aquis a. primus ille globus potissimum denomi natus fuit, quod hae universam terram ambierint,unde, terra a Graecis interpretibus dicitur tunc fuisse ά .d. inaspectabilis
aquis enim tota erat obtectata quo etiam respexisse David creditur
19쪽
uris domo ovi, ndi Et Spirituu Domini incubabat
i. Vox ' per se sine additamento vel rim posita significat modo ventum,Ex. a. ig Alam. XI, 3 Iam .XI. .ete. modo animam & flatum hominis Iob. Lami g. Eri DLII Dio ai. ere: modo animum, IT LI, D. Ivov. XVu,rr.1VIII, i . Exegh XI, s etc. modo Spiritum sanctum PDI LI, i T. x . Eetech IIci . XL ad Junctim autem cum additamentorim vel mutamquam aut Angelum aut ventum,inisi aliud vocas hulum alterius explicationis causa accedat aut ignem clemenistarem, ed semper Spiritum sanctum , Sacro sanctae Trinitatis Personam quod ex plena locorum evolutione constat. a. Masora Judaeorum 8 esse loca tradit, quibus-mis junctim leguntur. Siv. sola loca , quae habent praefixum antem intelligit, mendum sit omnino inliteram necesse est, pro quo haud dubie legendum est 2 Si v. simul reliqua uiuet, riburi', legitur sine praefixo a sub hoc numerocomplectitur, undecim quidem sunt loca,quibus haec utriuiq; vocis conjunctio sine alio additamento legitur , sed quia tria ex illis bis repetuntur sine sensus aut verborum varietate,haud incommode ad octo reduei possimi. Sed dolemus Masoram antiqvam non integram perveonisse ad manus nostras. g. Omnia v. quae juxta certiorem concordantiarum nostratarum Masoram haberi possunt, Micannotata exhibentur.
Et Spiritis Domini induiti Zacha
Ubi inveniemus virum in quo Spiritis Domini est Bri Exod
20쪽
i. Sam X. io. Pyy n aera sit requievit super eum Saulum .i TVR ISpiritin Domini. 1. Sam XI, c. mire m Et requievit Spiritin Dominisu-V m R per Saul. 1. Sam XIX, 2 o. Ex fuit Spiritus Domini superdui re nuncios Sauli. i. Sam. XIX , et g. m Et fuit spuitis Domini super
. Hic quoque locum habet unicus singularis locus, in vorari, ni habet a praefixum, nempe: Erech. XI et . mrix VII Spiritus elevavit me in tibiare iis det in Spiritu Domini. s. His praeterea plenioris lucis causa addi possunt similes construca ioncs ejusdem vocis, cum vocabulo rari quales nu. mero habemus viginti quinq; nempe: cum a praefixo: si
t iam XVI, id img. XVIII, 32 sine praefixo ud
m, io AI, as XIlI, ae XIV, S.IS XV, I . Itam. A, 6. XVI, i et aram. XXIri,a i Reg. XXILag. R ILici. a Par. XVIIJ, et g. XX, i . f. AI, a XL, .ig. LIX, io. LX DI, E .XI, 3. Hos Xm, s. Mich. II, 6. III, 8. Item unicus cum singulari nus XXVII, 3. Unicus cum m XXXIII unicus cum ' praefixo ante ra ei h. LXXVII, 1. unicus cum vim ab El. LXI, Ccti Ex his itaq; omnibus clare ad unum intuitum positis mani. festissimum est prave tam Iudaeos,quam Socinianos,aliosq; nati Trinitarios ei spiritum Domini alio interpretari modo, quam