장음표시 사용
21쪽
Dκ suus o LIs hi Michiis, eo; olim designasse per navis gubernatorem, supre
reum Deum', primum motorem , tu primam illam causam rerum omnium, ut ostenderent omnia Dei providentia curaque administrarit ut per mundi lutum, materiam aptam
ad generandum, ipsumque corpus intelligi volebant. Atqui& interdum non alio symbolo DΕvM designabant, quSm oculo depicto, cui de baculum seu sceptrum substituebant:
quango quidem Deus unus est, qui omnia videat ,& pe vesquem sit praecellens de regia dignitas. Nonnulli tamen stan tem baculum ad altu 3 reserunt, nempe ad naturam divinam cet, De op - ω-M Olo, id est mutationi minime obnoxiam,& quae nunquam labefactari aut imminui ullo utiqua in pacto poss t. Hanc AEgyptiorum p hilosophiam Ch:eremon' complixus est, ut A: Oriis Apollo Niliacus; auxit Pythagoras; illustra rami excellentes quidam philosophi de scriptores nobiles. Athenaeus, Clemens de C3rilliis Alexandrini, Pausanius, porphyrius, Plinius, Apuleius, Plutarc suis: quam
que nostra artate pene intermortuam magno labore ac indu
stria, imo verb admirabili peneq; divino ingenio excitavit. suis q. perfecit numeris Pierius Ualerianus, magnis illis Nie rogis phicon Co in mentariis. C ujus printie sapienti .e ti su m. re id dis uel mulare videar, retinuerunt multo ante Pythago ram Moses, Salomon, aliiq; Hebraeorum sapientes. Sunt de qui de Chaldaeorum symbolis ex Ptelli commentariis, quil,
magica oracula seu Chaldaica Zoroastres exequitur, Non nu la posteris reliquerunt. Sic enim ex figura plantarii malorum, animasium, stellarum, rerumq; aliarum pleiaq; in vobruebant, ut minime putem commodius sapientiae veterum quas gam reliquias ad nostra usque tempora transmitti potu ille. Id ver1 si quis velit ostensum esse aliqua exemplorum farragia te, statim colliget, pro sertillitatis symbolo Pa paver usurpatum; Cupressum pro morte; Olivam signum pacis.
22쪽
E xt B L IM A T I B V s. pacis , Laurum & Hederam ingenii semper virentis , Ma- Ium cotoneam connubii notam iisdem habitam fuisse, ut Satyrum vel Capram libidinis; Leonem terroris, iracundiat, dominatus; Solem anni, Lunam naensis, & caetera alia longe multa, quae immenso labore parique doctrina idem Pietarius execusus est,
Ex quo sectum est e constxt, ut sapientes quique posteri
inventioni huic tam ingeniosae multum ornamenti adjecerint se is tum libris, tum disputationibus: sic etiam permulti nobiles & generosi, viriq; principes, qui bellicis olim negotiis praefecti si int, ut etiam hodie, qui eundem dignitatis gradum obtinent, quo sitii nominis atq; similiae sple dorirem quam latissime propagarent, stemata quaedam & symbola si1biu serparunt. Et certe omnibus pene gentibus in more positum fuit, ut speciale aliquod signum militare haberent, quo facilius cogi postent , & in unum convocari locum milites, qui vel sparsi vel fusi extra castra eslent. Occurrit mihi quod Diodorus Siculus 1 BIAλlo θ. retulit, quo loco initium eiusmodi schematum videtur repetere a temporibus Osiridis, his plane vel bis: THI'oια, Ob Ich v sρκTG ori δε ο λεγουαν Lim, A'νουβίν ε ηψ MαT Aνα, cpiet cristoWmς oris i siet. αρι νοτερους si ccci τοῖς lolii τοι τοiς - οις οι is 2νων ἰωχp ου σκανοικειωla 'ia tali ι υνυς ευπλμία. Pindar' eni in testis est Amphiaraum in expeditione Thebana pictum draconem in clypeo circumtuli lle: Statius Capanesi hydrae;
Polynicem Sphingis imagine, usos in scutis fuisse. In bello Troiano Agamemno pictum habebat in sicut o Leonem uia sum epigrammate: βροτῶp: Vlystia
23쪽
DE SYMno Os T delphinem: Typhonem Hippomedon Ore fumos efflantem Perseus Medita vel Gorgonis caput. Neque enim dubium potest esse, quin &caeteri Nobiles suor insignia familiae, seu symbola quaedam propria sibi vendi carint. Homerus alter 8. AEneid. id minime sibi praetermittendii putavit, cum Tutant auxiliares copias memorat, quorum hominum arma si
sinaque diligenter & studiose persecutus est. Cimbrorum di Teutonum bello illo horribili, quod in Mario Pluta chus describit, id memoria dignum notat, eos popillos, quanquam immanitate barbaros, si is in peltis, aliisque id
genus bellicis instrumentis, non modo nitorem armorum
habuisse, sed&depictas ferarum imagines. Non ulli putant
Narium primu Aquila pro schemate usum, ut prpeter caete. vos testis occurrit Val. Maxim. Primis enim imperii Romani temporibus, in expeditionibus bellicis cum educenda ecset acies, aut etiam manus conserendae, pro signo, foeni manipulis utebantur: unde legiones manipulares primo appellatas esse constat. Sed cum incrementum aliquod cepi cset imperium, signa alia sibi finxerunt, qualia fuere Lupi. Equi, Capri, Minotauri, pro vario Principum arbitrio, qui militibus praeficiebantur. Sed ut ea demum Aquila usi irpari carpta est pro publico perpetuo imperii Romani syinbo- Io, sic ullis invaluit, ut quaecunque legio distinctas insignium noras haberet. Quod posteris ita trans milli im est, ut
ejus rei memoria, quamquam longa temporum intercapedine, longoque spacio,&pen ξ vetustatis oblivione de me sa, scriptorum beneficio tamen nondum intermori potuerit.
Dio tradit in Pompeii magni an malo expressa sitisse trophaea tria , ut ante idem Sylla dictator fieri sibi curarat. Plutarchus vero ait in eo summi pretii lapillo, qui Pompeii fuit, quique post mortem ejus, Caesarem coegit ad lachrimas. Leonis
24쪽
B M n L T M A , I n v s. , Leonis conspicuam fuisse imaginem ensem tenentis. Quod genus doctrinae reconditioris quanquam pleriq; ludicrum elle censeant, ausim tamen dicere, id sapientibus olim hominibus similiare habitum pro Certo constare: quod declarant erudit κ&literata illa symposia: quo maxime nomine Principib' digna videri debet exercitatio, quos si vere Principes agant, literatis colloquiis suas epulas condire par est: non ut inertes quidam aulici, dc quod dicebat ille) arietes in aureo vellere, qui lapillis & tesseris, qui cu bis & foliorum Iusti non modo totos dies terunt, in quibus luditur quidem , sed interea permultum otii & pecuniarum impenditur, multoque plus temporis insumitur, quam nec elle ellet , cum in ea symbolorum doctrina exercenda, & liberis hominibus
digna cognitione, non mediocris utilitas capiatur, ingenium intendatur, judicium augeatur, exerceatur memoria,
mirifica oblectatio capiatur. Sed luec mista faciamus. Quam enim superioribus anteactis seculis hic symbolorum usus magnis quibusdam viris arriserit, exemplis innumerabilibus testatum habemus. Quin id antiquarii& studiosi longe ante, & hoc nostro seculo diligenter observarunt in quibusdam priscorum temporum numismatis aereis & argenteis, tu m Cixis & aedificiis, longa seculorum caligine, & qu si1 senio sere omnino collapsis, ex quibus illorum veterum hominum studium agnosciit in observandis familiis, &gei tis alicujus stemmatis, aut es ingendis iis, quae ipsi suo arbitratu conceperant, quaeque vel multis, Vel certe paucis, ct quidem eruditis atque ingensi os proposita esse cupiebat Si quidem, ut e multis pauca sitibIegam, Alexander Magnus serpentis imagine ullis est, qud die a Iove Ammone patre sub forma serpentis esse natum credi velleto Rugustus Cae-ser magnam siti animi moderationem, alter rinq; ab omni te inmeritate iudicium, id est maturitatem in rebus gere dis oste-
25쪽
caelari voluit: altero quidem tarditatem, altero Veio celeritatem intelligebat. Eundem & Sphingis imaginem in sigi
lo seu sphragidio sumpsisse memorant: quo plerique conliciunt eum designasse suam in rebus obscuris illustrandis, Meonficiendis negotiis alioqui perplexis admirabilem soler Atiam . quod tamen signum commutavit Republ. primum composita, & imagine Alexandri Magni postea sertur usius, fortasse ut Monarchiam, qua se dignum putabat, intellige ret: quam ubi magna, planeque inaudita selicitate consecutus est, non alia delectatus est imagine quam sua. Mecce.. nas eques Augusto familiarissimus, Ranam usurpavit, formiat Ise Seriphiam, ut quibusdam placet, ad arcani fidem, qua unice observabat ille, designandam. Titus Vespasianus Augustii in aemulatus, proprium sibi ac peculiare schema veIsymbolum habuit, quod maturandum esse praecipiebar. Delphinum anchorae alligatum. Narratur Iaistoriis Ecclesiasticis, & D. Hieronymi Commentariis, literam Hebraic1TAvi altatis Hille olim signum etiam paganis ipsis habitum, quod parietibus templi Serapidis passim visti in fuit. Nullus est ex nostris, quin audierit aut legerit memorabilem illam Constantini Magni expeditionem adversius Maxentium . qua, maximε signis militaribus, signum Dominicae Crucis
tum primum cepit. Et certe Crux merito pro salutis nota
usurpari coepta est, quod T literae, quod fuit olim absolutionis signum, videatur respondere, si pictura in& lineas spe . hes. Quid enim, ut externa illa quae innumerabilia fiunt, transiliam, ut quae leguntur de Atheniensi lim Nomia, Per 'ssarum A qaila aurea, vel Solis estigie, aut igni sacro, Tlieba norum Sphinge, Osiridis cane, Cyri Gallo aureo, & aliis et aiam eluribus, de quibus fidem scriptores faciunt; sed nestio
26쪽
tuomodo nos magis delectant & assiciunt domestica, ut est Navis illa, quam pro stemmate habuerunt Franci veteres. sicuti Sidonius Apollinaris & Panegyristes ille Pacatus testantur; quod idem lignum Parisiorum esse adhuc apertὰ videmus: ut tria illa Repagula rubea seu vectes, quibus in publico stemmate Burgundiones usi sunt: ut Vrsi, quibus Helvetii: ut Leones, quibus Germani quidam duces: ud Igniariu una cum silice, quo equites illi torquati, qui 1 Burgundo duce primum instituti sunt. logum enim esset in singulis immorari, & ad ea omnia explicationes adjicere , quid
inquam nunc memorem veteram illorum Gallorum stemiamata &iu signia, quae sibi vel ingeniosi finxerunt, aut aliqua nacti sunt occasione, vel tanquam haereditaTio jure posterilisur partant' Qiij a tamen multus essem,imb ver δ fortasse
nimius in ea rerum veterum comemoratione, quas si ibinde
fateri cogimur Ionga vetustatis oblivione nobis pene deletas&obliteratas: facilius videtur meo quidem judicio, iuiis pedem, ut ita loquar, figere, quae non tam priscorum homminum libri , qu m ipso nostrorum patrum, & quidem hujus artatis hominum exemplo, plane attinguntur. itaq; prae ter publicum di solenne imperii Germanici stemma, quo a Carolus quintus superiorib' annis pro imperatorio j ure habbiiit, symbolam etiam peculiare sibi vendicavit, duas Herculis colu mnas, una cum symboli anima VLTERI Us. Lodoi cus XII. antequbm ad regnum evectus ellet, aliqua ratione
Histricem, quem Porcum spiceum vulgus appellat; Franciscus 1. selicis memoriae princeps, tria lilia, quibus alii Reges regio nomine suerunt usi ad liaec nostra usq; tempora, & s Iamandram aliqua causia propriam sibi fecit: Henricus I Deius filius, crescentem lunam, una cum hemisti hio, DONE G
magni Francisci soror, heroina vere illustiis, Heliotropium C L nora
27쪽
non sine causa sibi legit: Corolus IX. duas columnas in se complicatas una cum, PIETATE ET I v s T 1 T I A , descripto epigrammate : Cathatina Medicea, Regum mater, Iridem seu coelestem arcum , adjecto symboli argumento; Φερ ιδ γαλκhlar Annas Mommorantius, militum Magister, nudum Ensem, una cum verbo AIIA AN OT: Marescallus Santandreus nodum Gordium : Plerique idem tribuunt Regi Catholico, ut Iovius ipse. Cardinalis Borbonius, pastoriciae dignitatis notam, Ensem seu gladium flamin meum habuit, quo verbi divini vim intelligi ajunt: Carolus Lotharenus Cardinalis Hederam altae pyramidi horrentem, undi cum versiculi parte altera, TESTANTE VIREBo.
Franciscus Turnonius Cardinalis coeleste Manna: Christophorus Madia crisas Cardinalis Tridentinus, Phoenicem se in igni comburentem, una cum sententia, PERIT UT VI v AT: Ferrariensis denique Cardinalis Hesperidum mala ab insomni non custodita dracone,quo virtutes significari constat. Alphonsus Aragonum rex libro aperto, ad libertatem designandam, uti maluit. Franciscus Ssorcia cum ducatum
Mediolanensem obtineret, Canis sibi symbolum pingi singique curavit, unii cum epigrammate, NEM O DIE TUM IMPUNE LAc EssET. Duo inter caetera Principiam Italorum symbola,eruditis hominibus placuerunt, nempe unum Laurentis illius Medicet,& alterum Prosperi Columnae Ille quidem tres plumas habuit colore triplici disti iii has, albo viridi, rubeo, uni, cum SEMPER adjecto vocabulo, quod eruditi homines ad virtutem triplicem, Fidem, Spem, Charitatem retulerunt: Hic vero Columna, quo tempore Ravennati Reipub. praefectus, urbem obsesiam defendebat, duplicem ramum complicatum pro symbolo circumtulit, alterum e Cupresso, e Palma vero alterum, uia, cum sententia adjecta ab eloquenti homine Antonio a Casan ova, ERIT
28쪽
E M B L T M A T I B V α ALTERA MERCE s. Illum quidem ramum, mortis; vij chori hunc elle notam volebat: ut significaret in ea expedito ne sibi certissimum est emori vel vincere. Quibus profecto notis & signis illustribus magni illi heroes ac Principes excellentiam aliquam sitorum animorum non obsicureostendi voluerunt. De qua quidem philologiae parte, ne cogar singula percensere, cum quosdam viros excellenti do/ctrina,& antiqui talis vel maxime studiosos aliquando disputare audiebam, memini ultro citroque habitos ea de re
sermones eruditos, ex quibus tamen ad extremum, ut uno
dicam verbo, nihil fere prieter conjectanea mihi compara vi. Nam ut prisca illa & externa ptaeteream, quidam auctores sint noli omninb mali, quibus accepimus priorum
Galliae Regum, qui 1 Pharam undo profecti sunt, insignia
fuit se tres Busones aut Rubetas: nonnulli tres Coronas malunt: alii Leonem qui Aquilam ad caudam habeat. Inqtio
illi boni scriptores temere interdum &sine judicio caligat: quippe qui quod Regum quorundam peculiare symbolum
fuerit, ad alios etiam tanquam commune omnium reserant.
Videri autem certius potest, tribus Liliis primum Clodo- veum fuisse usiim, cum phimum suadente Clotii de uxore lectissima, religioni Christianae nomen dedit: quod liliorum trium tanum posteri etiam Reges ad nostra usque tempora retinuertit. Polydorus Virgilius in Anglica historia, noIoco vitam Culielmi Nothi presequitur, auctor est, Reges Anglos ad eam usque Regis illius artatem certas insignium notas minime habui flet sed pro regum varia successione, etiam signa illa suille varia. In quibus omnibus prim d e cogitandis, essingendis, exornandis, aliqua ratione pingendis, vel sicut pendis, non video quid veri certique statui certo possit: nisi dicamus pro animorum &Opinionum varietate miram semper Peneq; incredibilem symbolocii in ejas-
29쪽
snodi varietatem extitille. Eslet quidem impetiti hominis, parumq; in rerum veterum historia exercitati, qui audereta sermare nullam subesse sententiam in ea ingeniosa inventione stemmatum, schematum, insi1gnium & Fymbolorii: quae veteres ipsi non tam studiose affectassent, nisi suae doctrinae- solertioris, suae laudis & gloriar, suarumq; cogitationum alia quam non minimain partem aliis notam eIse volui flent.
GENERAE.CIE. et a M' M ne hoc quidem praetermisium velim, symbola & Emblemata, de quibus hoc agitur libro, nulltiplicia elle varia: quorum tamen rationem multiplicem ad quosdam quasi cancellos revocare possi unus. Quaedam enim historica sunt, alia physica, s lia ethica & certe allegorica, quibus aliqua d petitum a fabulis aut rerum naturg, ingeniose ad mores ut plurimum traducitur. Historica sunt ea quae ducuntur ex historiis, ut Lemae statua aerea in acropoli Atheniensi posita, de qua is. Emblem. apud Alci attim: Tri iam plius M. Antonii triumviri de M. Tullio interfecto, χλEmblem: Hunni Scy thici descriptio, 37. &c. Physica vero, ut Bachi & Pallaais timulachris eadem ara erectis , 13. ut de Ciconiae G Iu Olc, 3 o. Quae tamen ad mores Omnia mi hi reduci posse facit E videntur, quia ex iis omnibus, quanis quam non semper ita perspicue, moralis sententia eliciatur.
SCHEMATA, IMAGINES, SEU IN S I
OV o n cum fortasse pluribus ostendo, no Io mihi quis
.piam iacenseant, ut qui nullum plane dio crimen constituam
30쪽
E ATr 8stituam inter schemata illa se ii insignia vel arma, quae vocata tur gentilitia, imagines, & peculiaria hominum, vel publica nationum aut civitatum symbola. Scio equidem ut pri-mb de schematis, id facile vel tacente me intelligi ab iis qui non omnindiunt obtusi. Nullum stemma esse puto, quod sy mbolo & nota non constet: sed tamen non omnia symbola shemmata esse pollunt: Alterum enim nempe symbolum, latius; strictius ver b &specialius alterum accipi compertissimum est. Alia verb imaginum ratio, quamquam ad eunde fortassξ finem olim Romani sumpsisse videmur imagines, ut posteri, & hodie nobiles sua illa stemmata. Ii cert Enobiles erant, qui sui generis imagines poterant ostendere, teste M. Tullio. quae causa suit ut siepe imagines pro nobilitate usurpare familiare sit auctoribus. Eas Romae patricii inprimis sibi tribuerunt,& qui soli majores magi stratus,nem pe AEdilitatem majorem, Praeturam, Censuram, Consulatu obtinebant. Quae imagines quales fuerint, lib. 6. Polybius me docuit, Plinius ut etiam M. Tullius permultis locis. Erant enim simulachra quaedam oris similitudinem artificiose fictam, coloribus & pigmentis adumbratam referentia , quas insigniore domus parte positas armaria lignea includebant. Eas autem imagines diebus festis exornabant apertis armariis: cumq; aliquis E propinquis aut amnibus mortuus
elatus ellet, in funere circumferebantur, addito ut magnita-dine qu1 in simili mi apparerent, reliquo corporis trunco. Eas demum cereas fuisse me locus admonet Plinianus, quem citavi proxime : ait inde appareat majorum imagines posteris etiam temporibus nominatas, sed non ita tamen usurpatas. Nam insignia Nobiliam imagines habent illas quidem, sed non humani vultus, ut fuere olim Romanoru. Pro quibus posteriora lecula carperunt habere sua illa, quae vulgbarma vocitantur, id est insignia gentilia: quae ut ad honor et ει gloriam veteribus usiurpata sitant, sic certe, uti credibile est, fuere postea virtutis praemia, & rerum praeclare gestarum a