Opera quae supersunt omnia;

121쪽

voci atque imperio non Obedireῖ atqui videmus, haee in rerum natura tria Risse ruta ut cum Saturnino esset, aut cum bonis, aut lateret latere, mortis erat instar turpissimae cum Saturnino esse, sarotas et sceleris: virtus, et honestas, et pudoreum consulibus esse cogebat hoc tu igitur in crimen vocas, quod cum iis suetit C. Rabirius, quos amentissimus fuisset, si oppugnasset turpissimus, si reliquisset

sint C. Decianus, de quo tu saepe commemmoras, quia, cum hominem Omnibus insignem notis turpitudinis, P.Furium,accusere summo bidio bonorum omnimum, queri est auius in concione de mor-. te Saturnini, condemnatus est et Sm. Titius, quod habuit imaginem L. Saturinnini domi suae, condemnatus est statuerunt equites Romani illo judicio, improbum civem esse, et non retinendum, in civitate, qui hominis, hostilem in modum seditiosi imagine aut mortem ejus honestaret,aut desideria imperitorum mi sericordia commoveret, aut suam significaret imitandae improbitatis voluntatem itaque mihi mirum videtur, unde manc tu, Labiene, imaginem, quam ha

122쪽

lisses; nec tuas unquam rationes ad mascopulos appulisses, ad quos Sen. Titii affictam navem, et in quius C. Deciani naufragium sertunarum videres sed in his rebus omnibus imprudentia laberia. causam enim suscepisti antiquiorem memoria tua quae causa ante mortua est, quam tu natus esses qua in causa tute prosecto filisses,si per aetatem esse potuis sesinam causam in judicium vocas.an non intestigis,primum quos homines,et qua lea viros mortuos summi sceseris arguas deinde quot en iis, qui vivunt, eodem

123쪽

is, singularis humanitas i a M. Scamam, illa gravitate, illo consilio, illa prudentian duos Mucios, L. Crassum, M. Antonium, qui tum extra urbra cum praesidio filiis quonam minae vitate longe maxima consilia, atque ingenia iu- erunt caeteros pari dignitate praeditos, custodes gubernatoresque reipublicae, quemadmodum mortuos desendemus equid de illis honestissimis viris, atque optimis civibus, equitibus Romanis dice.

mus, qu tum una cum senatu salutein

rei publieae defenderunt i quid de tribuis

nis aerariis, aeter riamque ordinum Om

nium hominibus,qui tum arma pro con 6 muni libertateceperimit Sed quid ego de iis omnibus,qui ininsulari imperis p ruerent, loquo Dde ipseM- consuluna fama quid fuim um est L. Flae n. inminem cum semper in republIca, tum in magistratibus gerendis, in sacerdotio, caeremoniisque,quibus praeerat,dilige tissimum, nefarii serieris ac parricidi mortum condemnabinnini adjungemus ad hane labem ignormniam e mortis, etiam C. arii nomen 'C. Μarium, minirem IVix patriae, paren-,M. Θαυ

124쪽

estrae libertatis, atque hujusce reipublicae possumus dicere, sceleris ac parris- dii nesu ii mortuum condemnabimus tetenim, si C. Rabirio, quod sit ad arma, crucem T. Labienus in eampomarito defigendam putavit: quod tandem mc gitabitur in eum supplicium, qui vocavit ac, si fides Saturnino data est, quod abs te saepissime dicitur: non eam C. Rabirius, sed C. Marius dedit; idemque vi-

125쪽

C RABIRIO M

que quisquam nostrum in reipublicae periculis G laude ac virtute versatur, quin spe posteritatis, seu que ducatur. itaque cum multis aliis de causis virorum

bonorum mentes divinae mihi atque ae ternae videntur esse, tum maxime quod

optimi et sapientissimi cujusque animus ita praesentit in posterum, ut nihil nisi sempiter num spectare videatur. quapropter equidem et .marii, et caeterorum virorum, sapientissimorum ac sortissimorum civium, mentes, quae mihi videntur ex hominum vita ad deorum religionem et sanctimoniam demigrasse, testor, me pro illorum fama gloria, memoria, non secus, ac pro patriis sanis atque delubris propugnandum putare ac, si pro illorum laude mihi arma capienda essent, non minus strenue caperem, quani illi

pro communi salute ceperunt etenim, Quirites, cxiguum nobis vitae curriculum natura circumscripsit, immensum

gloriae. Quare, si eos, qui jam de vita

decesserunt, ornabimus justiorem nobis mortis conditionem relinquemus sed,

si illos, Labiene, quos jam videre et sipo ramus, negligis ne his syndem, Q

126쪽

inere potes; quia - emini, in te m Intis, C. Rabirii nomine, His tr. to dit Saturninum Rabirius utiname et non supplictu deprecarer, sed iraemium postularem. eterum, si Scevae, siervo Q. Crotonis, qui oeiadit L. Satur lmnum,liberias data quod equiti R mano praemium dari par fulget i et, si C.Μarius,quod elatas,quibus aquaser pessitabatur Iovi optimi Maximi templis ne fretibus praeetili imperarat, quod in olivo Calutolino impriaborum elui

127쪽

L. CATILINAM

n , patientia nostra quamdiu eiam furor iste tuus nos eludet trium finem sese effrenata jactabit audacia rhilnete noctumum praesidium Palatii,ihil urbis vigiliae, nihil timor populi,

hi concursus bonorum omnium, nil hic munitissimus habendi senatos locunihil horum ora vultusque moverunt patere tua consita non sentis constritam jam omnium horum conscientia ineri coniurationem tuam non vide: quid proxima, quid superiore nocte epris, ubi fueris, quos convocaveris,'

conssili ceperis, quem nota mi uu

128쪽

arbitratis o tempora, o mores senatus haec intelligit,consul videt;hic tamen vivit vivit immo vero etiam in senatum venit sit publici consilii particeps notat et designat oculis ad caedem unumquemque nostrum .nos autem,uiri sortes latisfacere reipublicae videmur, si istius fitrorem ac tela vitemus.ad mortem te,Catilina,duci ussu consulis ampridem oportebat in te conferri pestem ista ira, quam

129쪽

IN L. AT LINAM. I a

nos, no S, dico aperte, consules desumus.. Decrevit quondam senatus, ut L. Opimi . us consul videret, ne quid respublica de trimenti caperet nox nulla intercessit; interfectus est propter quasdam seditionum suspi iones C. Gracchus, clarissimo patre avo, maioribusu occisus est eum

libet is M. Fulvius . consula ris simi ly natusconsulto, C. Mario, et L. Valerio consulibus, permissa est respubli a num

unum diem postea L. Saturninum, tribunum plebis,et C. Servilium praetorem, mors ac reipublicae poena remorata est at nos vicesimum jam diem patimur hebescere aciem horum auictoritatis habemus enim hujusmodi senatusconsultum, veruntamen inclusum in tabulis, ta quam in vagina reconditum e quo e se natu seonsulto confestim interfectum te

esse, Catilina, comtenit vivis et vivis non ad deponendam, sed ad em firmandam audaciam cupio, Pines conscripti, me esse clementem et cupio in et tis rel- publicae periculis non ditabitum viderie sed jam me ipsum inertiae, nequitiaeque condemno castra sunt in Italia contra republicam, in Etruriae s lucibus col-

130쪽

eomprehendi, fi interfici justero metio erit verendum mihi, me non hoc potiuomnes boni serius a me, vam quisquam erudelius factnm esse dicat verum Phoc, quod jampridem factimi esse oportuit, certa de causa nondum adducor mi faciam tum denive interficiam te, cur jam fimo tam improbus, tam perdktis

tam in similis thveniri poterit, qriri non jure sistim est fateatur. Itiamst qui dari erit,ueti te defendere sudes

vives et inves ita, ut 'iurae vividi rimis moes,et firmis praesidiis odiemus,ne is hiovere te contra rempublicam mamultorum te elime en retauras nonserientem, ficti adhuc ecerent, spe res