Opera quae supersunt omnia;

181쪽

que manus deerata jam ad caeteras res onficiendas certos homines delectos ac seriptos habebat neque Vero cum ali- id inandaverat, onsectum putabat ni erat, quod non ipse obiret, occurre, vigilaret, laboraret frigus, stim, fa- serre poterat hunc ego hominem

aerem, tam paratum, tam audacem,

callidum, tam in stetere vigilantem, in perditis rebus diligentem, nisi e pesticis insdiis in castrense latrocini- compulissem, dicam id, quod sentio,

rhes mon facile hanc tantam molem a cervicibus vestris depulissem non obis Saturnalia eonstituisset, neque ante exitium ac sati diem respubli- denuntiasset, neque commistiset, utam,ut literae hae testes denique mali sceleris deprehenderentur. quae illo absente, sic gesta sunt, ut nul in privata domo furtum unquam sit

palam inventum, quam haec tanta

et i publicam co juratio man i festo in ta atque depreliens est. quod si Caia in urbe ad hanc diem rema insisset: an*Uam, quoad suit, om*-RAESU

182쪽

lavissime dicam, dimicandunt nobiscum illo suisset, neque nos unquam, dum ille in urbe hollis suisset,lantas periculis rem publicam, tanta pace, tanto otio, tantusa entio, liberassemus. Quanquam haec omnia, Qtiirites, ita sunt a me admini strata, ut deorum immortalium nutu at que consilio et gesta, et provisa est videantur idque cem conjectura consequi possumus, quod viX videtur hi1mani con

183쪽

Palsa sunt, et statuae veterum hominum deiectae, et legum aera liquefacta tactus est etiam ille, qui hanc urbem condidit, Romulus quem inauratuin in Capitolio parvum atque lactentem, uberibus Iupinis inhiantem, suisse meminillis quo quidem tempore cum aruspices A tota Etruria convenissent, caedes, atque in .cendia, et legum interitum, et bellum civila, ac domesticum, et totius urbis atque imperii occasum appropinquare di- Nerunt, nisi dii immortales omni ratione placati, suo numine prope sata ipsa flexissent itaque illorum responsis tunc et ludi decem per dies iacti sunt, neque res ulla, quae ad placandum deos pertineret, praetermissa est iidemque jusserunt, simulacrum Jovis facere maius, et in excelsi collocare, et contra, atque an te fuerat, ad orientem convertere ac se

sperare dixerunt, si illud signum, quod

videtis, solis ortum, et forum curiamque conspiceret, sore, ut ea consilia, quae clam essent inita contra salutem urbis atque imperii, illustrarentur, ut a senatu populoque Romano perspin 'o cx. . que iliud ita collocandum e cinerti

184쪽

statuerent sed tanta sat operis tarditas,

ut neque a superioribus consulibus, neque a nobis ante hodiernum diem collocaretur. Hic quis potest esse, Quiri-ytes, tam aversus a Vero, tam praeceps, tam mente captus, qui neget, haec omni, quae videntus, praecipueque hanc urbem, deorum immortalium nutu atque potestate ad manistrarid et enim cum esset ita responsum, caedes, incendia, in teritumque reipublicae comparari et ea

185쪽

IN L. CATILINAM. 79trIsdormellila atque tectis, sed etiam deorum templis atque delubris sunt funestos

ac nefari s Uries inΚrre eo nati qui bus

ego si me restitisse dicam, nimium mihi sumam, et nor sin ferendos ille, ille

Iupiter restitit ille Capitolium, ille haec

templa, ille Hanc urbem, ille vos omnes salvos elle voluit diis ego immortalibus duellius hane mentem, Quirites, Olu1

tatam e susisse, atque ad line tanta indicia perveni jam vero illa Allobro-mmsillicitatio, si a Lentulo caeterisique. mesticis hostibus, tanta res tam dementer credita et ignotis, et barbaris, commisiaeque literae nunquam essent prose , nisi a dias immortalibus huic tantae audaciae consilium esset ereptum. quid ver, ut homines Galli ex civitate male pacata, quae gena una restat, quae populo Romano bellum Beere et posse, et non nolle videatur, spem imperii et rerum amplissimarum ultrosibi a patriciis hominibus oblatam negligerent,vestramque salutem suis opibus anteponerent: id nonne divinitus factum esse putatis praesertim qui nos non pug Soba, Sis tacensi superare potuerunt.' M

186쪽

obrem, Quirites, quoniam ad omnia pulvinaria supplicatio decreta est, celebratote illos dies cum conjugibus ac liberis vestris nam multi saepe honores diis immortalibus justi habiti sunt, ac debiti, sed profecto justiores nunquam ereptieniniistis ex crudelissimo ac miserrimo interitu, et erepti sine caede, sine sanguine, sine exercitu, sine dimicatione togati, me uno togato duce, et imperatore, vicistis etenim recordamini, Quirites,

187쪽

INL CATILINAM. Ilidissensit . Lepidus a clarissimo et sortissimo viro Q. Catulo Q attulit non tam ipsius interlius reipublicae luctum, quam caeterorum atquealtae dissensiones erant

hujusmodi, Quirites, quae non ad delen dam, sed ad commuta iustam rem publicam pertinerent non illi nullam esse rem publicam, sed in ea, quae esset, se esse

principes neque hanc urbem conflagrare, sed se in hac urbe florere voluerunt. atque illae tamen omnes dissensiones, quarum nulla eratium reipublicae quaesivit, eiusmodi fuerunt, ut non reconciliatione concordiae, sed internecione civium dijudicatae sint in hoc autem uno post hominum memoriam maXim , cru-

desissimoque bello,quale bellum nulla umquam barbaria eum sua gente gessit, quo in bello lex haec suit a Lenteso, Catilina, Cassio, Cethego constituta, ut omnes, qui salva urbe salvi esse possent, in

hostium numero ducerentur, ita me gelii, Quirites, ut omnes salvi conservaremini et, cum hostes vestri tantum civium superstiturum putassent, quantum insi-nitae caedi restitisset tantum a in v. -

188쪽

praeterquam talis inpiternam in aetim ego vestris triumphos meos, omnia munenin honoris, monumenta gloriae, laudis italaunia, condi et esω- volo nihi mamulum potest delectare, nihil tacitaea, nihil deniqtie hujus di litiae et numnus demasse res possint metare aves tra Quirites,nostriae res alant , serino nibus crescent, literarum mominientia inveterascen et emet aboratariiser eam di que dient inremo, quam spero minternam for is fidi s remi uinis, et ad memoriam eonsa tua mei, pro galami

189쪽

IN L. CATILINAM. - 83 quod mihi vivendum si cum illis, quosviei ae subegi; isti lio Iles aut intersi' flos, aut oppretas mi lucrunt vestrum est, Quirites, si caeteris ieeta sua secta pro sunt, mihi mea ne quando obsint, providere mentes enim homi num aua, et D

simorum sceleratae ac nefariae ne oblanocere possent, ego providi: ne mihi noceant,vestrima est providere quani suam,

Quirites, mihi qui dem ipsi nilad jam ab

assis noceri potest magnum enim est iri bonis praesidium, qtiod mihi in perpetuum comparatum esti magna in re publica dignitas, quae me semper tacita de fendet magna vis est conscientiae, qllam

qui negligme, o in me violare volant, seipsi indictabilint est in nobis is a. -s, pirites, in risi modis nulliosa idateiae cedamus, sed etiam nescim probos ultro sem-r laeesse inis quod si

omnes impetus domesticorum hostium depulsi a vobis, se in me unum converterint vobis erit providendum, Quirites, qua conditione posthac eos esse velitis, qui se pro salute vestra obtulerint invidiae, periculisque omn& H. v x in

190쪽

gess in consulatu, privatus tuear, atque ornem ut, si qua est invidia in conservanda republica suscepta,laedat invidos, mihi valeat ad gloriam denique ita me

in republica tractabo,ut meminerim semper quae gesserim, curemque, ut ea virtute, non casu, gesta esse videantur vos, Quirites, quoniam jam noX est, veneramini illum Jovem, custodem hujus urbis, ac vestrum, atque in vestra tecta discedite et ea, quanquam jam periculum est depulsum, tamen aeque ac priori nocte custodiis, vigiliisque defendite id ne vobis diutius iaciendum sit, atque ut in