Opera quae supersunt omnia;

171쪽

cum illa magis si timenda ,quod visus e leth sed tum,cuna illum exterminari volabam aut reliquam Conjuratorum manum simul exituram, aut eos, qui restitissent, infirmos sine illo ae debiles fore putabam atque ego, ut vidi, quos maX- imo surore et desere esse inflammatos sciebam, eos nobiscum esse, et Romae reo mansisse et in eo omnes dies noctesque consumpsi, ut, quid agerent, quadriotirentur, sentirem ac viderem et ut, quom niam auribus vestris, propter incredibilem magnitudinem sceleris, minorem fidem faceret oratio mea, rem ita comprehenderem, ut tum demum animis saluti vestrae provideretis, cum oculis maleficium ipsum videretis itaque ut comperi, legatos Allobrogum, belli Transalpini, et tumultus Gallici excitandi causa, a P. Lentulo esse sollicitatos, eosque in Galliam ad suos cives, eodem itinere, cum literis mandatisque ad Catilinam esse missos, comitemque iis adjunctu ni Vulturcium, atque huic datas esse ad Catilinam literas facultatem mihi oblatam putavi,ut,quod erat difficillimutti,o scisque ego semper op-- diri mnem.

172쪽

talibus, tota res non solum a me, sed ἀ-am a senatu, et a vobis manisesto deprehenderetur itaque hestemo die L. Flac-Cum et C. Pontinum praetores fortissimos, atque amantissimos reipublicae viros, ad me vocavi rem omnem exposui: quid fieri placeret, ostendi illi autem, qui omnia de republica praeclara atque egregia sentirent, sine recusatione, ac sine etalla mora negoti ima susceperunt,

173쪽

IN L. CATILINAM. I67

quae erat Commissa, sedatur literae, qtraecunque erant in eo comitatu, in te gris signis, praetoribus traduntur: apsi comprehensi, ad me, cum di Iucesceret, deducuntur atque horum omnium scelerum improbissimum machi natorem Cimbrum Gabinium, statim ad me, nihildum suspicantem vocavi deinde item arcessitur L. Stati sus, et post eum Cethegus, tardisa me autem Lentulus venit, credo quod steris dandis, praeter Onsuetudinem proxima nocte vigil arat . cum vero summis ae clatissimis hujus civitatis viris, qui audita re frequentes ad me

mane convenerant, literas a me prius aperiri, quam ad senatum referrem, plaCeret ne, si nihil esset inventum, temere a me tantus tumultus injectus civitati videretur; negavi me esse facturum, ut de periculo publico, non ad consilium publicum rem integram deserrem etenim, Quirites, si ea, quae erant ad me delata,

reperta non flent tamen ego non arbitrabar in tantis rei publicae periculis mihi esse nimium diligentiam pertime GCendam senatum frequentem celeri ter,

174쪽

Φhus Cethegi, si quid Morem enuin

.se ex tribus ille marianum via rima numerami gladiorum extulit. I AEuoduni Vulturcimn sine Gallis fidem a

ulicam, iussa senatus, dedi hortatus

' ut ea, quae saret, sine timore india caret tum ille, cum vix se ex magnotis more recepisset, dixit a P. Lentulo se habere ad Catilinam mandata et literas,

ut servorum praesidio uteretur, et ad urinbem quamprimum cum exercitu acced ret id autem eo consilio, ut, cum urbem Omnibus re partibus,quemadmodum d

seriptum distributumque erat, incendiGsent, caedemque infinitam civiumsti Gsent, praesto esset ille, qui et fugientes

exciperet,et se cum urbanis ducibus conjungeret introdum autem Galli, jusjurandum sibi, et literas a P. Lentulo, C thego, Statilio ad suam gentem data eL se dixerunt: atque ita sibi ab his, et a L. Cassio esse praescriptum, ut equitatum in Italiam quam primum mitterent: pedes ares sta copias non dessituras Lentulum

autem tibi confirmasse, inrita isei n

175쪽

aruspicumque responsis, se esse tertiunt ilium Corneli una, quem regnum hujus urbis,atque imperium pervenire esset ne- Cessera Cinnam ante se, et Syllam suisse teundemque dixisse, satalem hunc esse annum ad interitum hujus urbis atque imperii, qui esset decimus annus post virginum absolutionein, post Capitolii autem ineensionem vicesimus hanc autem Cethmo eum caeteris controversiam fuisse dixerunt, quod Lentulo et aliis Saturnalibus caedem seri, atque urbem iniscendi placeret methego nimium id lon, gum videri Ac ne longum sit, Quirites, tabellas proferri jussimus, quae a quoque dicebantur datae. primum G tendimus Cethego signum:cognovit nos linum incidimus legimus erat scrip tum ipsius manu Allobrogum senatui, et populo, sese, quae eorum legatis confirmasset, esse facturum orare, ut item illi facerent, quae sibi legati eorum recepissent.tum Cethegus,qui paulo ante aliquid de gladiis, ac sicis, quae,pud ipsum

erant deprehensae, respondisset, dixissetque, se semper bonorum seit Neri m

176쪽

victus, repente .conticuit introductus Gratilius, cogno'it maninn, et .lantum suum. Mistae sint tabellaein eandem sere sententianire fessus est immota di tabellas Lentulor et quaesivi, cognos ceretne signum annuit est vero, i quam, signum quidem notum, imago ariaui, clarissimi viri, qui amavit .unicie p., eriam, et cives suos a quae quidem te a tanto scelere etiam muta revocare de λ

177쪽

IN L. CATILINAM. I7l est ita eum non modo ingenium illud, et dicendi exercitatio,qua semper valuit, sed etiam propter vim sceleri manifesti

atque deprehens,impudentia, qua superabat omnes, improbitasque defecit Vulturcius vero subito proferri literas, at

que aperiri jussit, quas sibi a Lentulo ad Catilinam datas esse dicebat atque ibi

vehemenvssime perturbatus Lentulus, tamen et signum suum, et manum cognovit erant autem scriptae sine nomine,

sed ita qui sim exeo, quem ad te mi- si, cognosces cura, ut vii sis, et cogi ta, quem in locum sis progressus: et vi de quid iam tibi sit necesse . cura, ut omnium tibi auXilia adjungas, etiam infimorum. Gabinius deinde intro- duillus, cum primo impudenter respondere coepisset, ad intremum nihil ex iis, quae Galli insimulabant, negavi ac mihi quidem, Quirites, cum illa certiis masunt visa argumenta atque indicia sceleris, tabellae, signa manus, denique uniuscujusque consessiora tum multo II

certiora, color, oculi, Vultus, taciturnitas sic enim obstupuerant, sic excaam intuebantur, sic surrimumcxo dira

178쪽

ter se aspiciebant, ut non Iam ab aliis his dieari, sed indieare se ipsi riderentiu . Indiciis expositis, atque editis, Quirites, εsenatum consului, de summa respuialeae quid fieri placeret dictae sunt a prines-pibus acerrimae ac sortissimae istentiae, quas senatus sine ulla varietate est consecutus et quoniam nondum est perseri tum senatus consultum, ex memoria vobis, Quirites, quid senatus censuerit,e ponam primum milia gratiae Verbis am-

179쪽

cenderatae urbis depoposcerat' in M. Caeparium, cui ad solliuitandos pastores, Apullam esse attributam erat in licatum in P. Furium, qui est echis coloniis, quas risula L. Sylla deduxit in Q. Magium Chilonem, qui una cima hoc Furio semper erat in hae Allobrogum sollicitatione versatus insta nabrenum,libertinum homnem, a quo primum Gallos ad Gabinium perductos esse constabat. atque ea lenitate senatus et usus, Quirites,ut ea tanta conjuratione, tantaque viae multitiid in domesticorum hostium, novem hominum perditissimorum poena, republica conservata, reliquorum mentes sanari posse arbitraretur atque

etiam supplicatio diis immortalibus, pro

singulari eorum merito meo nomine decreta est, Quirites quod mihi primum post hanc urbem conditam togato contigit et his decreta verbis est, quod urbem incendiis, caede cives, Italiam bello liberassem.' quae supplicatio si cum caeteris conseratur, Quirites, hoc intersit quod cacterae bene gesta, haec una conservata republIca, conium di .

atque illud quod faciendum Placitam vim

180쪽

uae religio C. Wario clarissimo viro oncterat, quo miniis C. Glauciam, de quo illi nominatim erat decretum, praeto-em occideret, ea nos religione in priva P. Lentulo puniendo liberaremur.

'unc, quoniam, Quirites, sceleratissimi ,ericulosissimique belli nesarios duces

aptos jam et comprehensos tenetis, exstimare debetis, omnes Catilinae copias, amnes spes, atque opes, his depulsis ur-ns periculis, concidisse quem quidem 'go cuna e urbe pellebam, hoc providebam animo, Quirites, remoto Catilina,