De naturae diuinis characterismis seu Raris et admirandis spectaculis, causis, indiciis, proprietatibus rerum in partibus singulis universi, libri II

491쪽

qualitatis oci, temporis. Fontes indicationum. id est pra- 3 cipua Penuaris pnde promantur, diserui pro vis ilimni, aut contruriorum inquisitio t. Num a bi consernare estavimus, prima indicatio siumitur a virtute , sest dana a

morbo. Confra ubi oppugnare decretum est v axime, prima habetur': ectus ratio virtutis non his ex accidente, vi ct G. it. Eleganter explichit Meth. ther. Ergo in conjeruanda valetudine a totius hominis robore, vel partis asse ritae, alimentorum ct pottium ineunda est ratio. In oppu-

nandis morbis,a morbi essentia cru ρroxiMis cui sis: quae semper ad minimum dis a constitui possent, locus inctus, ct ascimis forma: inter sum accedit materies loco

contenta, quam massint plataque biter afctrices recensere . si item quicqt id alii statitant de con inentibim causis, Caestas ci,n-- mundi res uniuersae formam ct materiem habeVt, quae nibu, datui dia illarum essentiam vere, proximet componunt. sico morbi, ctumplomata, asse esse quales cunque loci. habent in quo existat aut fiant velut materiem , o mo dum altius velut formam : est Arist. in metaphysici apte accidentum definitiones ingredi subiectum voluit loco syrma vel disserentias avi loco generis siue materiae. Vt inpleuritide, cu dicimus inflammationem membrana costas fluccingentis : instammatio generis quoddam poca

bolum est, Red a loci peculiari steti e re ringitur ad si=lius

pleuritidis notionem . Nunc vero quia sentes indicationum Indicatio. 'tram cli, siunt obscuri, quod intellectim acies astricta coria primi 'poreis ,rerum intima non ita paoxime consequatur, a proximis cat is vel fontibus totius compotionis ad riuqssingillos procedendum est, id est, diu, ct causas ulteriores it naturam facultatum , peli trium modum a posteriore cognoscitniu , per pusus ct retrationis os ister, alias

492쪽

acti es in ingulis partibuι apparentes '. apri i rerὲlerculusique temperaturam proprisae, O communem, peri e xus, aetatis discrimina, consuetudinem, qua natura proxima recensetur. Ita morbi essentiam rursu a posterioresue sectubus per actiones usis per excretiones O passi biles qualitates, quod harum unaquaeque in genere sub t. quantit. qualii. naturam causaesua proximioris 4. ωιi ct materia, ct ex consequenti forma totius indole repraesen- . crent,ὰ priore ver eadem frutuntur apraecedetibuι causis, ut naturae totius promptitudine, temperamento, partium

cssormatione procliui ad hac petitia assectionsistectepem ferendam. QVods ct horu ratio maximeperosura est,

reerra tu ad capita quada priora ordine, ad causas προηγμῶνας pra-rrim vivale catarcticas, velut fiscontinuo ducimur: id est per rerum m x xv ct causas, ν que ad eum eta. Sic enim explora di teperamenti gratia vel morbiscae causia, obyderam in res extrinsiecas,amii tempora, ct peculiares catastaston dissorentias: item locorum disirimina,ratione victis3 praecedentis,somni, vigilia abori3, oci, perturbations animi ,retentionis,excretionis, atque his omnibus saepe priores inluxus uuaestio να- fiderii caeli radios occulta in stiratione m4nantes Argo haec

eue iij pH,bse reris agendarumsuscepta indagatio inprobi alicasqM-

μ' ' sibiles apte resolutitur: ut o tot tu, subiecti passibilis natura ad siri potu exarata, illi per omnia quoddam repertus quod proportione risondeat instrumentsi. Nam ubi consensi rint singula segniusta applicatiorestat, vel agentis . . actio fortunata, qua totius methodi circularis primus estri; i tri iuxta an. lysim, o Ireim iuxta 57mbesim scopuι.

493쪽

bundia in se igm vn;-sium ac regiones initimo, rurba mortatu iucredibili utatim diluuio ct symptomatibuό aesente M- admirandis. Oportuit curaturis primὸ ut dixi ι haracteriis betuita nitimi morbi, vel usique adscrupisti vestigare: neque zi ignis '

duntaxiit circa diuint nomen haerere, ut medicorum vulgus solet in asinorum ponte Aefixum, occulta proprietatis assectum clamitans, vel forma totius, vel inflictam diu tus plagam,quae certe non ni csi artis, arti stam se pudore maximo vel apud idiotas maiorem nobis medicina partem inaccessam , atque incognitam profitentur . Vuin abi uafectionis cuiusque conmunissima, quaesie vel onte definita oe ingerit ubi animia tum lectione paulatum tum rerum usu 'suerit confirmatus, debemuι sensim ad definitam demonstrationem, circitu riptionenus essentia proficisti. Ergo cum rerum agendarum indicatio tum ab agrorum naturam, viribus, tum ab asserituum caussproximioribus, forma or materia sit petenda: has autem venemur ab esse labus priviis deinde oe pracedentibus causis atque occasonibus rmerito nunc morbis'eciem confui neum, vetiιt discursus totiuό centrum inter priora se posthriora. effectus

est causas ex ordine statuemus. Dii a primolia sit com- dam&con-

ra lympromata; deinde illa q1M cathenatim iuncta era cesserint, cum natura morbi siemel posta comparabo: raudem ct singula symptomata tum quae p. m obuenerint,tim qua plar φ duntaxat secundum idiotropiam. Coeperunt acuta lebres in populu divagari anno supra γδ mille a quingentes useptuagesimo siecundo, propemodum a mensibus Iulii, si .sed imprimis mense Octobris: tu enim s ij qui coualuerant, recidebant perculsi rerum tepestate qita ruc vigebat per Gallia inferiorem L. Germania. Ain, prima, vel comuni a aestimati eis morbu

s facit

494쪽

Hirpoetaxia facis a morbi acumine, uexigvus alta,vj sph. . t.' naturis & me-I O .lw. I . particulare Pero a D vias paraxmmu, ut ηρb.,ri. ' ' i I. I ρ .ac deinde utrumlh nobu incensi quadruplici fonte demat Aph. ia. Primum a morbis ipsis: Graece enim sita habet, τὰς παρ οξυσμὸς, ὰ, τα κίας ἱσiαι 1, ο ιν αἱ νουσοι ψαὶ ωοαι του ετεν:)norbi nomine intelligens ip-ebs mim interiorem loco ct materie definitam. Nam proficisci. etsi hἰc videatur ignotum per ignoti im explicandium, rapit tamen humanus animus lyeciem confusaneam primo, in definitum adhuc eam spaulatim ex characterimis generalibus ad certiorem ima inem quas di taxassubhπο- thesi veritatis idolum postea fingens, ct limitans partim

ab actionibus latis,qua partis es sentia proximὲ consequuntur: partim ab ex rementis propriis atque germanis, qua. loci assecti lectem, spe cum materie morbum continente .lT 'yr deumeant unde hacymia pathognomica dici rectissime Po-- luerunt. Cὰteragra dentia, ctius eruenientia GaIe-' nus nominat, triplicia ab Hipp. memoratum siuccessitie cimcnituti reciprocationes, ἀντι-δόσιας τ- περιόδιο Focant) anni tempora, quo nomine 9 Gis μου extereas, ct praecedentes merito comprehendit: excrementorum tardi

ias,celeritas, quorum ambitu qMli tutespasbilis .ct reliqua τα ε et φανόμενα signa complectitur, quas pius non tam steciem rei, quam modum qualitatenissi deforibunt.b- , - Pr edto qui morbi igius character num in pluribus ob-r est iris L- struarunt, etiam de communi semaforma plurimum du-ν Αμ bita ute, barebunt maxime, num acutam dicerent, nuvi diuti oru cut hario accenserent, num potius acutum degenerem,atque Pt vulgus ex dehi u vel decidentia nun-el inractere 6-cuparent. aderat enim των ό -υ τατων vehementis , , των. octili uiui 'χροινοιωνι Ἐσων inexpugnabilis contumacia. Erat ripis i-

min i mitis inter initia,notis obtaris admodum pel quali tatevi

495쪽

223tatem materiae, vel modum putredinis manifestans. Pri-inus assultus nunc cista in toncussione nunc cu horrore lauiculo: in plerus tante exigua tantu restigeratio: is paucis nulliu0jora siensius occurrit : qua quide accidetis immissi minori s novilue disterentia Gai alibi in alui cast fas st,n . m.

misio modo in materie putrefacta: nam M sanguis solus sexis p -- est qui putrestit,aut inflammatar, non facile it rigor, umisse constet ex humoribus in unam massam temperatis, algi ita diis siu, per uniuersis i enas, arterias,aequabilim extendatur. sed 'sit aliis humor: is aut permissiu sanguini putret ,aut ab eodem penitus peparatiu is qhi empermistus inaequiuiter, ut sepe in pituita borrs issensi sepius adfert,rieoru ηpsaces '. ii sieparatus omnino, quoi dita bili

promptifim v esit j rigorem incetiit ratione mobilitatiuesta, qua minor mutorae conicishr pro tenuitate substantia, pro Darationis modo, pro partis natura neruosa st sitim Ii qua continetur, ac dema pro incendis magnitudine circa cur,quo inflammatas Misti adstusim principium , ea cais ris fomitem tanquam ad succensem cucurbitam rapititur. Iam ipsa temporis ratio in morbo hoc valde mirabilis. aliu im consistebat statim quarto die: aliis septimo, nono, non stu prius decimoquam vigesimo vige mosi ptimo, qt odetia mitem varietatem tu Drusis ostendebat. Sape hocari aduerti crases imperfectas aseptimo in novu aut pndecimum fuissee ili latus rex hoc rursius deinceps in altos ait Cruos diuuiasios criticos dies matura sic interiin velut a morbis uitie

paululum rest runte,ac ruisu exurgente aliquoties: lohec vesse gasiuccumberet vi l adiuersarii vires, quod Pna no poterat crebra velitatione con qngeret. Obseruit inim taudem mum ortos nunem omnibus characterem, quem tro et . δ' xi

496쪽

in variis hci minibus spe . vitae. I. Comparatioeia hemitri .aeis Galerii. vera appella. eio morbi eriplexu et edi continua de quo. ai ilana & te. sinna.' -

tracipitis contagii vi descriptus, nas die in ea elui familia

tres,quatuor,plures aut pauciores inuicem uni consecuti. deinde se in circuitus rati,n ρgrinyba: nam quotquot iu-iust, iiii labor. 1ites:inteum nunquam periodos vel in an-rexiuiis desipientes ammailitertii sed tamen exacerbantur diebus singiqviquandoni bis quantit siemel tantum : ultis vesteri, aliis mani: dehinc se paululum remittebant. Versiasternis diebus maxi he ferociens 1 halu inualescebat acerrime, nunc cu horroris stecie vel rigoris: nunc absque maia

ui festo strigoris sensilli. intendebatur ea tia plurib iustatim a principiis usique ad quartum, sieptimi ,nonum, civium quartum , decimuis septimum diem i in paucis sta

tim a principio declinabant: in nonnullis vero tenore aequa leni ovido retinebanti vi ct pera continua lectes tres iuvno genere hectaretur, ουοτονοι , ὲπακμα ωὶ in I.Non polum iras exacte reducere ad GHeni Hemitritaeas,quas ex quotidianis continuis, ac tertianis interisit tentibim facit. Nam hk ut plurimum non magis tertiana quam quotidiana visa est intermittere. imo incertum saeptus, dis quotidiana cum tertiana continua fuerit complicata : an potius tertiana dis diebus alternis gubernacula

siusceperint. Sed vero similius est duplicesteciem fulse con

tinuis complicatum: ut neutra prosus internar fieret qua- qiuidem alterna accessi, res tum tempore, tum vehemetia maxini edi creparent. Pori o Gatenus nota omnes com

plexuum disserent ira est prosiecutus, imὸ ne quidem Issoruminimam partem. nam etsi exercitat imum fulse noti

dubitem p Iurima tamenon tam ex rerum νω, qua accu-

ata mentis indagine, velaatione constituit. Quin de esse ria febrium singularum nos aliquandostudiosis peculiarem commentarium scri simus, alterius lovgesententia quani

badiemus situ a quopi proditum fuit: ct nos tandem 'plea

497쪽

rum relinquemus. Nunc tantum repeto paucis quod etiam

tonio siveriorepes 'm, me usu assiduo se ratione

j vnsecutum: quo febres omnes in uniuersum ex duplici quadam materie constent , una quidem defixa in rasis,

lenta ct glutinosa 1 ue hac iterum sit oechlenitur bili seu

seritus crassor eurituit sinus melachollici humorraaltera rerὸ mobiliore,tenuiori, ac magis hilamabissi, quasi bilem satrain non exacte resert tanten ad illam prox e siemper accedat. Quὸ resspexit Hin . quando merbos omnes per κα-m o is vocabuli ni re dicebat ex bite Opunita .auhisse tenuior succiu incensi fomitem, hed crassor asivi οὐ structionis, materiem recursem totius nςc non rationi vinosum sub instrat, pro ut multae, paucus, sexto, se

'eli is deuigi vasorum ste labiis aut ρ4rtubus adiuersit.

Continuas omnesqMIunt i stima, etiam pestilentes, in arteriis collocari,propter phlago eos celeritarem ac Pehe- mentiaimqga et i remittat sepius, nuinquam lintermittat.

Intermittentium sides in renis apti'me constituta est.. Continuas per conpensim nothas ac Purias Adlicet te isto tu ipsis ν ceribus inflammatis, vel stati, intini bim contineri,ad qua penarrem auertarum fictus, est Vsio ita recta

positione pertingunt, ac putredinis talistio ita conti Aue ad cor transimittant.Intermittensit in qua quotidie repetunt, locum in pena cauae caudice, asset pragibbus hepatis partes poti simum mucinercvt. Materiem ex pauciore bile q a sanguini non adeo perini Li iacenditur, ea emque nnobi-

ter noua ab hepate, quantister ab ali era quadam materie glutinose,pituitosa truncus ille siuperiursecun m jnteriorem superficiem oblinitur,oc preter biluit sano i persius

p cor,

498쪽

coridi sciliorem transitum praebet. haec igitur diuturnita tis in iii t. p riter semo est ex natura hact propter vitinia cothionia tempus dis recursus quoquestequentisn it. Nam in νniuEsum filiis ui hau iuxta distantiam fomitis ab ipse caloris fonte, etiam lom ἡδε. . ' gliu quoque vel bressius statium ii febricitationu scitat.

Itaq ue tertianae materiem simister duplicem acceperunt, τερ ; hae tria praecipue tamen in I s hepatis vel minutissimis illius/k- ix i0ςv bus, qui divaricatione capillari propemodu infinita θη- anastomosim mutuam praestant Vena cattae, quam κοιλ ν, o portae, quam λ είαν anatomici vocant. Quanquam Mi ἡ i , iis Πρη obit m q in etiam in caudice praecipua vena portaplex. tertianarum materies colligatur, una quide ut bilis crassai . se faeculenta cui ccisi sit coaguli loco propter analogiam his etiam pituitae nomen attribui positi, ut veram sententiam diuini Hipfaciamus: Astera vero fluidior bilis, Phr, citrossi permeas, nome in ammationis periodum facit:espummatim in omnibus intermittentibus fere istaec tenuior

inta eurae totius materia pars causa sit cur a ri deniclo incalescant,

r' Υ ' ' Me glutinosior magis accessionis totius periodos, illa linquidior in paro sinis aestima reciprocum cieat, ct cotinen steri oeu.' temfebris materiem repraesentet. Quartanisfebribus natura locum a corde maiorepossit interkallo: nimiru in me- cernicis venis, atque bis praecipue quae propter Lienem satis conlpicuae, vel usque ad dem infimam prolabuntur. Μit stri ex Iu- Materies fixa vel obstructionisfomes ij lem san sentissi- mus, instar visit, ut verbis Hippocratis c sientaneum est, qui melancholiam voluit vel maxime glutinosam, mate- ,ries altera inflammationibus aptior, ct qitas sub priore constricta est bilis tenuior, qua accesssonis circuitum fa- a. cit, pro ratione distantiae a finistro ventriculo cordis., ad quarthm xidelicet diem . sti rebementiam partim

499쪽

n, 227 ex qualitate filia, partim ex copia prastat, ut par Umi

. Iongitudinem pro meatu i aptitudine, ac proportione ro-l boru naturalis ad ni.- M animatam quod etiam in careris obseruandum Iam vero in continuis qua remittui,

milites distantia a corde ct fomitis disserentia, exacer bationis speciem mutat, prout putrescens materies longius a Migro vetricido cordis remouetur, aut ici succens pro priu/flagrat, eaden:1 3'cipituitosi magis, pes biliosa, vel sanguinea vel melancholica .Rar. autem contingit,sc vllum humorem essesiecurua totasanguinis massi, ac proinde rari rigores in continuis,nisii sorte inter initia velpau-

D ante cri m. Ea verb qua de cui usiquefebris duplici fomite a nobis sunt con intuta, sic se habere docent se pulsio oeactiones caetera, o liberationes infinguli facta sit poli 'imii

pudoris, urina, atque alui excrementa tam deres: qua vero de semitis loco ron folium praeter hac ratio geometrica probat interpuncta distatiae ad dierum nu13 rei vim pulchre u coninio ans, Perum oper anator reis pitta frequens experientia contestata est. Sedplura de his, cum ex professor quiret occasio.

Nunc ut ad no lamn hemitriteum aquata totius cursius planicie reuertamur ipsa paros morum ratio frtis ostendit,morbi praecipuam partem :n arteriis,ac sinistri pentriculi cordis picinia latui se, etsi alium quenda n su praecedentem fomitem sui subinde ex venis,atque aliunde se ceperit. Fuit autem materies pi plurimum permista se uini,composita ex gluti sis particulis, qua a xa arteriai uconca occasionem putredinis darent,nec non tenuioribus

aliis ad bilem magis analogis, qua obstructa prater c Uue 'ruditum, ubi, qua decet moueri, aut trasti rare non possitiit, continue a cordis vicinia Accenduntur, insitam marath calorem regeruiit praIer natura, quas ebus appellaturata s

roxylmo es longitudinis. Clintinuae se biis icitui, ima telaesi fori . Demostrat . nis carita.

loco.

500쪽

eus.

issammatione putrescentis ectabatur. Mixtura

ratio talis apparuit, ut neι planesecreti esseni humores asangliive nec plaue in r/ritatem substantiae coniugati, sed consuli. inaequabili tersistensis, pt dixi, cra*oribus ad Jὰ per cient rasis. reliquo in ipsa sangui iis massi sursum or uinque mobili .u penitus Uiuauti uingi itinose partis vel obJructionis circumflusium vincullam expiraret. Nam

hoc si, luto Foluitur prompte ali disi utitor quo putre

factum quippe tenuis humor ac vias mi emens in omne esse

Dui xvi expeditas. Hiere qui em de proximis causis no probabiliter tunsum ,sed methodo quoque o demonstrati ne certi ima mihi vi Dor consecutιά . Utque a causis incipiam, qua velut pro roma sistorum esse utim,id est ipsus morbi, o causarum continentium ideam in se certi sinum complectantur: PMcesseriit aeris intemperies admiranda anni 1Π I. autumno aust o limio,nebulosio : hyemssecutus multo humi ior, api uis imbribus ventis ac niuibus agitata, que ad me iumsebr γῆ: quosne ingentiastigora, ex aquilone continuo vel IIest poto, cum aeris obscuritate ser ηὶ ad νeris aequinoctium perstiterant. Timuer cum aestate proxima in autumnam psique austris h multoribus madens subinde chasimati in variis ac meteoris igneis ardestebar: quam ι onstitus .em rursm excepit hyems, ventorum ct plumarum copia nulli praeterito rum temporum comparanda: ita magis magisque inualescens indies usique ail principium anni is 7. . Cum igiatur tota haec costitutio austrisia se humida, putredini Pa de obnosia fuerit: etiam de materiae promptitudine in comporibus Dicta per analogiam minimὲ dabitandum est. His accestis bis penuria ruam adulterino plurimum uteba-