장음표시 사용
41쪽
M Ioannis demto derelicta sub hyeme, & vere iam consumpta pro semetipsis aledis,ac prς inopia agrestibus quibuscunq; oleribus, crudis,Vel decoctis fructibus , aearborum ramusculis, & quibuscunq; virentibus vescebatur.Indeq; in fine veris,& ineute Aestate in cute varijs ulceru modis laborauerunt,ex quibus Flegmone,ac erisipelate malignissimo affligebantur, aliqui serpigine,alij impetigines, vel quasi
scabiem, vel lepram patiebantur, no nullis instar carbunculi,&alia Cum febre acciderunt. Quare ex his ita male affecti vix paucissimi mortis periculu euaserunt,quin alui deiectiones grave olentes mordaces, atq; intestinorum tormina affer bant. Vrinae etiam cum acredine, & grave oleritia vessicam nonnullis exulcerabant.In alijs vero febres cum olido sudore silc cedebant,vel abscessibus putredinem contrahentibus iudicabantur. At quibus nihil horum succedebat, vel inflam tione alicuius visceris tenebantur, vel Veheme ti, prauaq; febre interierunt. Dum enim hac acciderunt, & necessariu erat sanguinem mittere, Medici abstinebant, ex quo duorum alteru succedebat. Vel statim vires prosternebantur.Vel dum sanguis exibat erat pessimi aspectus, multae acrimoniae, & pessimae ero- sonis. Nam si statim venam dissepta pungebant, ac vic usculum egre ad cicatrice coibat. Et om nia erant propcer corruptam sanguinis naturam
42쪽
ob victus prauitatem moriebantur gentes, quaru interius Causa erat. etiam Aeris Corrupti ,ut Causa agens ιMaterialis vero humorum corruptio,&putrefactio ob eorum prauam qualitatem a calido natiuo non regulatam. Quibus de causis, & si non erat Causa materialis communis,Vt aquarum
copia pro potu improbarum. Nihilominus praecedens praua illa victus ratio circa cibaria aequi- . ualebat, aquis superabundantibus non probis ad communem usum,sicut Nolanis, Ec alijs Campaniae locis successit. Verum antequam de mala qualitate aeris, vel aquaru agamus uti Medicus Phissicus de putredine, & in hominibus corruptione in humoribus quomodo ad hominu interitu fiat,aggrediamur.
GAlenus II .Meth.c. 8. dicebat, putredinem esse mutationem totius eputrescentis corporis ad corruptelam a Calido externo, hinc patetidifferentia putredinis, & corruptionis . N am si bene consideremus, putredo est mutatio in humoribus secundum qualitates activas,&passiuas ad inuice contrariantes, a qua Calor putridus eX-traneus oritur, & febris putris appellatur, & denominatione,siue nomenclatura ab humore pro,
prio,vel dominate sortit,si fuerit bilis biliosa,&c.
43쪽
De Corruptione. inruptio ergo est ad Vltimum terminu putredinis, cum putredo, ut supra, sit via ad eorruptelam. Quare Σ. Aph. Commento Idicebat Galenus,quando putredo est in via,ad pristinam naturam reducibilis est,exemplo sumptota vino acescere incipientis nam cum exacta aceti naturam acquirat, nec reducibile est ad pristinam naturam, quia Vinum corruptum est, ne
amplius vinum, sed acetum factum est. Sic quidem in humoribus putrefieri incipientibus Contingit; nam dum ad ingentissimum,sue ultimum putredinis gradum deueniunt humores,putredo incorrigibilis remanet, nec putredo amplius di citur, sed corruptio est, & dicitur Sed dum putredo aderat, nempe Via ad clirruptionem multitudinem potius appellabant, attamen humores, qui ad effatu dignam deuenit mutationem naeturae contrarium, C lim non possint demum a na turae coctione iterum adpristinam redire honit
Remanet ergo, quod corruptio mutatio est secundum substantiam in extraneam naturam, quae stare potest sine febre & tamen aduenitente febre ex noua putredinis causa, quae simul versus COr agunt,agente sui proprietate putrido callare, ac essumanta, & corruptionem impellente cordis,
44쪽
Lib. de Causis Calamis. Idis temperies aboletur, & mors tandem necessario succedit. Corruptio duplex est,Vel ortum habens a putredine, & ea, quae praecedentem habet febrem,& haec est, quae deuenire potest ad summum putredinis oradum; & mutationem secundum subiastantiam acquirit. Alia est,quae,neque a putredine, neque a febre ortum habet. Et tunc fit , cum alimentum non potest transire in naturam aliti,& aliam naturam extraneam acquirit, vel si humores a natura recedat ab aliqua potissima causa extrinseca, &sic mutati eXtraneam nat uram acquirunt, Vt a Veneno, ab alicuius morsu canis
rabidi vel ab inspirato aere prauo,vel prauis succis, in Corpore genitiS a malo regimine, ut dixit Galenus. Exemplo sumpto ab humoribus intra Vasi contentis, Ut pote quando sanguis Corrumpitur, & aspectu terribilis apparet,Vt quando se Catur Vena,videtur quemadmodum Galenus dicebat in lib. de cibis boni, & mali succi cap. x .In illa Annonae caritate,&c. ac etiam patet de Corrupto semine in viro, Vel in muliere, quae corruptio sine febre praua inducit SIntomata & qua-doque mortem, non secus si mortiferum hauxissent venenum,ut GaI. 6 .de Iocis scap. s .Quippe ut diximus fieri potest cum febre,& sine febre etiam ab aliqua causa externa, ut ab Aere, Vel Aqua praua qualitate inquinatis. .
45쪽
Verum corruptio,si ue putrefactio,vel in aere fit tanquam in se ipso, Ut quando causa ignoratur manifesta, & tunc ad Astrologos est recurrendutanquam a Coelestibus costellationibus, de quibus inserius dicemus, vel corrumpuntur humores, vel spiritus,sive putrefiunt ab aliquibus causis halituosis praua qualitate infectis, Ut ex barathro, siue terrae hiatu,vel loco stagnante,vel paludoso,aut ex cadaueribus insepultis,etiam a locis longinquis, sicut ait Gal. primo de differenths febrium cap. . ut in illa pestilentia ab Aetiopia ad Greciam, & caetera iό genus.
Rursus si putredo sola sit absque quod deueniat ad ultimum gradum, vel associetur,cum inuenta eorruptione in humoribus ex se ipsa agitroe intemperiei,& nisi ad dictam immodica inte- periem deueniat, no poterit Virtute prosternere. Et etiam corruptio stare,ac latere potest in humano Corpore, paulatim agendo, & incrementususcipiendo, ita ut tractu temporis pauca Februcula occasione hominem ad necem ducere posisit, ut dicebat Galen. 3. de crisibus cap. . Debiles enim febres sunt quandoque valde malignae,& c. Quod confirmabat in tertio, de morbis vulgar. Com. tegis test. s. dum agebatur de quodam Phrenetico dicens posse geperari in humano corpore corruptelam in humoribus veneno non absimilem, vel morsui venenoso alicuius via' rulentae
46쪽
utentae bestiae.Vertim exageratio cauis non potest simul cum effectu elucescere,nempe morte, nam causae pedetentim , & in dies exagerantur, atque diimeo deueniunt, quo sit possibile; statim mors succedit. Exemplo sumpto in comorsis a Cane rabido, dum rabies illa paruae molis sit,quae quamuis n5ocietur post morsum, nec sui ipsius aliquam notam ostendat, interea multa facta temporis intercapedine n Xa apparet. Patet ergo, quod causa,quae rabiem effecit logo iam tempore augetur dum eo tandem deuenerit,repetinam mortem afferat illis, ubi primam aquam aspexerint, corripiuntur formidine,atque breui post tempore moriuntur. Similiter etiam in humoribus accidit,dlim aliquis vitiosus genitus sit humor,letali veneno non absimilis, agens aliquid paulatim vicinis in corporibus, seu particulis,qui quando Vitio oportunus est,ut ad tantum corruptionis gradum deue niat letale syntoma apparet,& moritur,& taliter succedit quoque in his, qui absque causa manifesta de repente moriuntur.
Atque tempore pestis dum simul putredo, &corruptio inuadunt, prauis interdum praeparatissiiccis hoc fit tanquam a potentissima causa agete, Ut alias diximus,& mors breui succedit.
Post quoq; simplice putredine corruptio elu siescere solet,vel laguentiu erratis,uel Medicoru
47쪽
imperitia post multos dies ab aegritudine. Cum enim febres mites ab initio erant, & postea insurrexerunt, ac post dies multos moriuntur.
Putredo igitur sola stare in humoribus quoq;
ad putrescendum paratis, sicut Corruptio, neci adeo erit periculosa, nisi ad summum putredinis gradum de ueniat. Verum si simul iunsantur, siue tempore pestis, Vel in morbis tantum populariter vagantibus, vel in morbis sparsis victum comitantibus perniciem indubitatam producere possunt. Et sic etiam si1 corruptio effatu digna fiat, vediximus occasione exiguae febriculae perniciem inducit, ut in loco allegato de crisibus lib. 3 .cap. . debiles febres quandoque sunt valde malignae, &C. Est quoque alter mistionis modus putredinis, .& Corruptionis adnecandum facilis, si Aer,quem ' spiramus suscipiat aliquam malam qualitatem, ut ab aliquo baratro , vel carcere, vel detruso aere in aliquo loco sitflacato, ut ex suffocatis tugurijs, vel aliquo sepulchro, vel antiquo puteo, dum ab ipso sentina grave olens eX trahitur, vel si paludex effodiuntur, sicut euenit Venetijs in illa pestilentia anno is 3s in qua pleuritici, & anginosi moriebantur, & caethra id genus. Verum du de putredine, vel corruptione tractat ab intuso, & a remisso sumi posse iudicamus. Nam
48쪽
Nam quandoque putredo erit multa, & com ruptio pauea. Quandoque multa corruptio, Spauca putredo, quandoque multa putredo, &multa corruptio. Quandoq; pauca Putredo, &Pauca corruptio.
Si sorte multa putredo, & corruptio pauca erit, Syntomata multa apparebunt, sed non ita periculosa, & hoc Galenus 3. de crisibus cap. alleg. intendebat aliae febres calidae incendiosae, vi aliquando stomaco angustiam, & c. Si autem pauca erit putredo, & pauca corruptio tuta salus erit, paucis, vel nullis syntomatibus potius ad calorem putredinale spectantibus. Modus enim agendi utriusque tam putrefacti
Caloris, vel corruptionis in nos taliter operatur. Agit corruptio praua qualitate putredinosi se-brilis caloris impulsu versus Cor effumans, & si a temperiem destruendo cordis prostratur Virtus, ac mors necessario succedit. Omnis enim immodica intemperies virtutem prosternit. Diximus ergo, quod quando corruptio prae cedit putredinem cum Galeno in Epidemijs licet clam, & occulte dum agat Canis more insidiantis. Nihilominus accedente occasione aliqua, vel intempestiuo motu, vel Veneris usu, &caeteris huiusmodi uti rabies excitatur,& mox
exitium inducit,& in libro de Cibis boni,& mali succi corruptio manifeste praecedebat putredi-
49쪽
tatem,& tandem apparebat manifeste ex sanguinis missione. & Syntomatibus apparentibus,nulla adhuc existente 4breu . .
Causae si quidem corruptionis possunt esse internae , externm nempe quando humores in
Corpore naturam propriam amiserunt . Internae, utpote vitium alicuius vise eris, vel in parte corporis, in qua portiuncula alicuius humoris Corrupti contineatur, ut in Epilepsia per consensum dicente Gale. 3. de locis affect. vel inutero, ut in hystericis mulieribus 6.de locis affect .Cap. s. Vel in VIeere intrinseco, vel extrinseco putrefacto, cum alimentum ad parte illam demittatur,quod non potens acquirere propriam naturam ad nutritionem deputatae particulae, Inde sit ut in ex- Crementum inutile mutetur, tamquam ineptum ad nutritionem, quod idem euenire potest in asia suetis ad Venereum usum, qui dum eo priuantur ἔseminales humores, qui' olim ad deputata vasa mittebantur naturaliter loquendo pro sobole
propaganda,sive duce natura .moXque clim exitum non habeant, nec ad nutritionem deputari possint inseminabilibus vasis mora magis, quam par si,dum contrahunt necessario alterantur,&corruptum iri necesse erit, &sic venenosam naturam acquirunt. Sed ex naturae prouidentia nisi
copia sit multa exagerata ob Victus incontinentiam
50쪽
tiam per diuerse loca corporis expelluntur, ut viderei est in mulieribus viduis praesertim, quae in Η stericam sepissime passionem incidunt authoritate Galeni loco allegato 6. de locis affectiso Potest enim in ristericis mulieribus ex retento,& corrupto semine , & si Vapor prauae qualitatis eleuatur ad partes principes veluti aura frigida
calorem extinguendo nativum. Vnde Vix respiratio apparet, ac supine semimortuae iacent, &quandoque veluti apoplectice etiam ea propter
Potest quoque in causa esse non solum a veneris abstinentia,verum etiam, & immodicus ipsius usus, nam ob vasorum spermaticorum frequentem inanitionem, ne vacua remaneant. N ostis enim naturam Vacuum tantopere horrere, Vnde
semicoctis humoribus a vicinioribus partibus repleanturvi ut dum in naturam propriam non posissint de facili mutari,fit, ut corrumpantur,& alie
nam naturam acquirant, ac alios humores cor-
r umpant; possunt quoque humores ad corruptelam trahere animi passiones,tristis enim sui dicut)spiritus e siccat ossa. Aduertendo tamen, quomodo intelligatur illud semen diu retentum generat uenenum. Sedi Venenum aliud non est,nis naturae hostis,quare quodcunq, naturae aduersatur hostiliter uenenuo dicitur, cum enim semen diu retinetur, & multu D 1 est,