Sylua. Frutetum. Collis

21쪽

SYLVA

Campestris fagus,nigra est materie,quapropter minus petita et Fructum habet montanae simile.durat in aquis incorrupta, madefacto a. que firmior redditur.Vtra humidissima est: quamobrem ait Barbarus , lectulos qui ex ijs fiunt incuruari,cedentes ponderi. ILEX, Graecis unde etaeis ινορ latis nis ilicetis, vel ilignus , ut iliceae trabes Statio sexto Thebaidos:& ilignea frons quam Colua mella libro undecimo bubus prinendam cem set.Vulgus nostrum ilicem vocat du boux oubouson:viide etiam ilicetum lime bougoe. Surgentem focus excipit superba Vicini strue cultus iliceti inquit Martialisb: Glandifera arbor est, roboris magnitudine &folio, verum paulo minori, & pungentibus

aculeis utrini armato, cortice ac caudice leauiori:materia compacta ac robusta:glandoso

fructii,sed pusillo: radice multiplici, in altumaci a.Fert praeter glandem, granum quoddam puniceum,omnibus notum. item etia viscum in ramis,ut reliquae arbores glandifers perpea tua fronde viret, & in iustam arborem prosilit,cum sibi commodam nacta est humu.Hac

plarrae' h luae Galliarum scatent, sed in mulitis locis tam pumila arbos, tetimque crescendi pigra, ut inter frutices potius sit referenda, quibus saepes vitiae in pagis passim construus tur, baccis sanguineis per autumnum rubet. Glandifera autem ilex Gallis certe rarior est,

22쪽

SYLVA. I 3

quam ut saepe consipiciatur . satam tamen in hortis suis Ruellius glande crevisse scribit , cingente robusteam frondem spinariim vallo. Eam existimat ilicem aquifoliam appelladam potius,quam aliam herbam,quam Theophrassius crataegon, vel crataegona appellat, cui lasmen hoc nomen aquiselij dedit Plinius,fortassis de ilice aquifolia intelliges,cum neget sucsci quicquam habere aqui iij baccas. Dores Ariam siue agriam arborem Theos phrasto dictam pro ilice aquissilia usurparunt, quos sequutus est Gaza in Theophrasti versione. Ea Arabes pheliodryn nucupat quasi sub.

eriquercumrarbor est inter robur & ilicem mediae naturae:vt ilicem foeminam quidam affir, ment dici debere, Dores agreste ilicem:cuius materia cubi deficit ilex in utuntur in carpentas

xijs praecipue fabricis. Sed de Aria & Cratargo

postea dicemus suo loco. Est & alia ilex superiore minoriquae coccifera appellatur,Narbonensi prouincis frequens, ubi huc appellatur a rusticis uermillon, ab alijs Gallis escarlate. Frutex est paruus:ramis exilisbus,& aculeato solio:rubens lenticulae formargranum fert cuius succo pretioso tingutur lanae,& purpureae fiunt: aspectu coloris gratissi. mo,in rosis micante,imperatorijs paludamen. tis dicato: eundem fruticem Iones & Graecia

tota coccum nominant. quo vocabulo etiam

granum intelligunt,quod Mauritani, querines

23쪽

siue utiermes vocant,unde quermesimis color.

qui quisquilio rutilat, amuh. De loto arbore hoc loco dicerem',pplex Diiorum cum ilice similitudine: nisi priuata posvus esse quam sylvestris:ade6que hodie in nostiatibus hortis frequetior quatin in sylvis:vubgo vocant absier.praeterea filichrum fert, cerassum referentem, des ae es: unde commodius visiim est nobis eam arborem post cerasiorum ordinem in seminario describere,quam hoc loco.Lotus aute herba tam aegyptia si sylvestris, etia quae nostras diciturunter herbas prateses suo ordine describetur,nempe post trifolium. s V B E R latinis,graecis phellos, vulgo siege,

inter gladiferas arbores conumeratur. Arbor est caudicose,parum ramigera:admodu pr cera:aucti i isignis ligno robusto,cortice uni.

crasse,sblito disrupi fraxini folio, sed oblongior perpetuo vireti:fruetii glandose, aquila,

hae glandi spe simili. Vnde suberi,& ilici foeminae X quibusda vocatae inua supius pheliodryn

nominauimus & nonulli nigra ilice appellant eania tribuit descriptionε Plinius. Alio tamen

loco Suber,minima esse arbore cotendit, pessisana glande , rara,tartice tantum in fructu prae Crasso ac renascente,atque etiam in denos pes des undiq; explanato.Cuius usus est in anchooralibus nauium,piscantitimque tragulis, & casdorum obturamentis : praeterea in foeminarii calciatu Huaobre grsci, mulieres,non infacete

24쪽

Suber in Italia aut Gallia non visitur. Au tamen hodie in Hispania reperiri humi folio ilicis,aculeato, tristi glande, cortice percrallo, de multis inanitatibus fistuloso.Cortex ad nos plurimus defertur,munigdis adue sus muris iniuriam hyeme calciamεtis. Ac de gladiberis arboribus satis: nuc ad nostratiu 'luam amo,

res,deinde vero ad externas deueniemus. RAE, ET RES IN ACBAR Ne quid c5fi indamus:vt 3 ordine alique obsseruare videamur, generes amores una nemus ab alijs.Ita post gladiferas,de conitearis dicendum,quae omnes etiam resinaceae Tinuntur,qui1d resinam ferat,nam etiam pice inter resinarum genera pQnmu '

Coniserae arbores,grscis κωνοφο ι di ,a fructibus,quos ferε similes gerit nepe turbinatos,quae est coni figura. κῶνος igitur,inuerim turbinem proprie significat graecis:a qua figus xa proprio vocabulo nuces pines primum api Pellais,atque adeo ipsa pinus:deinde vero militudine,alij etia resimaceam arboruvnde coniferas cyparissos dixit Ouidi . Sedec nuces pineae graecis strobili appellatae ,& co

25쪽

Resinaceae arbores dictae, resinam ferentes ac destillantes: quae resina varie colligitur:siue

combusta teda, ut in pinu catl haec demit pix dicitur: unde nihil aliud est pix u fluxus comι bustae in teda sita resinae siue ligno praegusta

to,ut in abiete dc picea:siue radicibus,ramis &caudice vulneratis, ut in Terebintho. Resinam aute graeci ἐκτινον κααπιτυίνην Vocant pol resine. Qtiam aure resinam Columella corticatam appellat,hoc est,quae una csi ipse cortice legitur ac decerpiturigraeci ἱυλώσhoc est lignosam vocat:Dioscorides Tyrsrheniam,sive gallicam. Nam etiam a nationis bus cognomen accepit,vi Cypriam & Syriaca quae colore mellis attici erant plurimum lau dauerint antiqui.item etia Colophoniam,quae praeter caeteras fulva fuit. Quinetiam ab arboribus dicta resina,vt larigna,abietina, terebinthina,&c.a larice,abiete,

terebintho. Atqui ex ijsdem arboribus collige, batur duplex resina lia quide sicca, alia.liquis da,quemadmodum iusius ex antiquis auctoribus habebis.

Resina cocta, prima tantum coctione pix appellatur, graecis ad io e , vulgo . Unde

zopissam aliqui vocant cinquit Dioscorides

derasam nauib' resinam in cfra, Vulgo a nos stris nautis braF.Bis autem cocta resina, graes

26쪽

SYLVA. Is

resinae coctione primu fluit pix,ea liquida vo. catur, de bourgove: quae postea remanet, appellatur sicca,poir sieccbe. cremata aute pice vel in clybano vel alio loco occluso, quod sunsum ascendit,& concrescit ex fumo,fuligo piocis appellatur: qua atramenti impresserij con, sectores praecipue ututur,sumee de pord pissas phalion autem graeci vocant quod nos picis bitumen:quo praecipue pleantur naues,& doalia,por grase.dicitur etia pisseison,oleum picinum, quod fit separato aquoso liquore qui suspernatat pici, sicut serum lacti. Sed de resina, hacten'.Nuc ad nostrates arbores resimaceas.

NOSTRAT Es RE INACEAE ET coniferae.

Quae mastichem resinam & picem ferunt arbores, latam inter se destilladi similitudinem, adeo multam in natalibus eatam appellastionibus misturam habent, ut nihil incertius prima frote videatur in ijs auctoribus qui eas descripserui.Fruemur tamen in hac parte, dos ehioru opera: & quod breuiter ac succincte de ijs perstringi poterit,paucis docebimus, ab ab,

tete incipienteS. A BI E s,arbor conifera & resinacea, graecis

de pars eius inferior quae enodis,eiecto tirulo,ad intestina opera comparatur, Vitruvio sapinea appellata est: superior autem quae noσdosa durior est, fustema eide minori dicta.

27쪽

s YLVA.

Sed 3e elate vocabulum,Dioscoridi,palmamni adhuc florentium fructus inuolucrum est:quo utuntur pigmentarii institores ad domandum oleum: spitamenti loco. Galeno autem quod elate vocatur,tenerum est palmae germen. Nan Dioscorides iret Galenus,unquam in arborum censu,abietis meminerunt. Hinc factu est, ut Plinius in duodecimi voluminis calce , abietem cum ea palma confuderit, quae meducinae confert germina, folia de corticem . Ait enim quandam esse abietem ad unguenta perstinentem,quam Elatem vocat,alij palmam,sis spaten. Sed certe nulla pars abietis c quod ad, huc inuenerim) unguentis nedum medicaι minibus addicta cognoscitur. Itaque videto quam non sit tutum Plinio in omnibus fidem hibere, qui δc vires & nomina, ait interini

descriptiones tum herbarum,tum etiam acto. rum ita confundat.

ietis descriptionem ex Ruellio petito. dc quas pilutas,quosin fructus proferat, quot in

loco crescere gaudeat,& quemadmodum semine tantum micatur,quod est omnium coniserarum proprium, floreati croci colore circa solstitium.Videbis apud eundem duo esse abietis genera: marem dc foeminam: quae male,rie inter se disserandinam foeminae materia est mollior, ndidior,operibiisque facilior: in eo, tum prolixior caudex: mari autem versicolor,

latior, turior.Ea est qua i Gallia Lugdu.

28쪽

nensi di superiori Germania, no selum in seius , sed etiam in domestica supellectile ii

Mea utuntur.

Abietis truco,ad radicem vel interdum alti. usobi arbor & lignum carie tentatur, fungus vel adnatum quoddam gradiori fungo simile nascitur,cui nomen agarico datum is,de inarie.Id autem in Delphinatu frequenter reperis tur.quicquid existiment nonnulli radicem ess cuiusda stirpis . eo nostri medici hodie passi ututur in purgatorijs pharmacis.est aute duo. rum generum.mas,grauio densior, rotudios, minus albicans. formina candidior dum fran, gitur,ac leuiore ostenditque in ipsa fractione, strias quasda,vestigijs dentium in caseo a mu.ribus relictorum similes .praestantior est mare, qu ropter medicis magis est i usu.Crescit erimnu agaricusjn aquilalia arbore multi alijs glandiferis. P I N V s graecis c ut diximus 'θ κώνει dicta, Iatinu quo in Gallia nomen retinet,uri pin, a pinnato foliorum cacumine. Arbor est vul/go nota. Folium gerit,capillamenti modo pret. tenue ongcmi,& mucrone aculeatum:breuiseta villosum,pectinum modo dissectum, prosmissam 3 materiam habet,candidam,& abieti similem. Non nisi a vertice ramosa est. nucessere sue conos lignossis, frequenti nucamenato in turbinatam effigiem compactiles in quisbus nuclei singulis cameratis toris includuno

29쪽

tur.Fert pinus minimum resinae, interdum ex nucibus ipsis. Vstis radicibus no repullulat, in quo maxime apicea differt. Materies prscipua trabibus & plurimis vitae operibus : expetitur quot nauigijs Duplex pinus:quemadmodum yc abies,nempe mas , & foemina Mas sterilis,breuior, folio duriore.lignum habet retorridum,prscinctum medulla,durum,& ad fabrorum opera contortum. Foemina,procera est,folijs pingitur mollibus,& simplicibus nec rigetibus, minus est tesdacea, laevigati'r ac probior cursit meatuum: gerit quam graeci vocat aegida, mellei coloris, pictorum tabellis immortalem, nullisquelem ri S. Duo alia genera in Troade quidam faciut: Montanam pinum,sive Idaeam vocantes, quae recta & celsa est, assia materie,nucibus oblos gis,viridibus,sero dehiscentibus, pice copiosa, Maritimam,solio tenuiore,infirmiore 3:cortuce laeuiore,& corijs utilioremuce rotunda, &qus breui aperiatur:valida robusta materie.

PINAsae ER nihil aliud est quam pin' sylvestris:mira altitudine c5surgit, & a m io ramosa est, sicut pinus a vertice: copiosiore haec radice rundit in summo. Nascitur tum in mostibus,tum etiam in planis.Ital quae prius des scripta est, pinus urbana dicetur. Haec autem stluestris.

Nuclei pinei,graece strobili dicuntur, ut iam

30쪽

explicauimus. quanquam & strobilos, tripudii genus sit apud Iulium Polluc .Galenus etiacoccatos vocat. Sunt etiam qui coccatos pro cocco gnidio accipiant. Nucem sapineam vo. cauit Columella,alij nuce pineam: vulgus nos strum pomum, siue malum pineum appellat: pomme depin.Sunt autem eius quaterna geneara,quae tu longiori sermone descripta in Barbari commentarijs videbis. PICE A,quam graeci ad Isrυλδc poetae biotrevocant cui quidam rentuo arbor est pino congener,& huic fere similis,folio breui,seis probrimo,crassiore tamen,duro 3, ut cupressus,immortali virore &c. In summa larice qua postum describemus proxime imitatur,& pinu.Tastum hoc a pinu dissert, quod pinguior ac tesnuior folio est,minus alta, minusis recta. Fere Praeterea conum minorem, & magis algetem: nucleos quom resina perfuses gerit, ustis elisam radicibus repullulat, quod pino non acci. St.Frequens est in alpibus,funditque resinam plurimam,candida gemma interuenient quae thuri us adeo similis est, ut pro eo sispe fallat: gratissimum enim odorem habet.Huius speci, em Theophrastus phthiropaeon vocat,hoc est Pediferam,tineosam*,quia totis paniculis no Prima tantum in parte, ut abietes, nucleos reminores & nigros habeat. PICEAsTER quemadmodum & pinaster,

Picea fuestris est, quae in Hispania visitur,ex