Sylua. Frutetum. Collis

91쪽

Pentaphyllon autem cum triphyllo in pra, 'to describemus , nam magis pratenses sunt dc

aquos, quam *luestres huiusmodi herbae.

ORCHIs siue cynoserchis, vulgo testicul' canis,& satyrion minus,l eius radix etia masnu gestata venerem concitet, dc eum assectum

quem graeci satyriasin dicunt in saxosis,petrosis, di fabuletis, atque adeo sylvis frequentius apud noε inuenitur quam in vitibus: folijs est circiter caulem imum in terra stratis,oles moI Ii similibus,longioribus,angustis,laeuibus:causte semipedali,floribus in vertice purpureis, ras dice bulbosa, oblonga, in modum olivae minisna:superiore quae durior, dc callosior est, inses riore quae mollior & rugosa. Duplicem cynosorehin quidam faciunt.ma . rem non miticantem,flore spicato, viplurimualbo, interdum nigris maculis variato, forijs etiam nigra plumbagine maculatis, tribus ad

summum: foeminam, internodijs pluribus di,

stinctam,ramosiore frutice,flore ad purpuram inclinante . Vtrunque genus, radicem gemis Nam testes referentem interdum habet, quos in sinister dextro superior est δc breuior, dexster viplurimum oblongior & mollior: inter. dum vidi tres, quodam veluti naturae ludicro. Sunt quibus radix lutea ac in manus effigiem rarnosa, unde vulgus, manum Christi vocat. Sed hae radicum formae indifferenter utrique

satyrio conueniunt, ut nihil ob hoc distam.

92쪽

co LLIS.

llae statuere possim.

orchis serapias, ab Andrea medico dictus, propter multas utilitates radicis: frequens est apud nos in pratis, tamε etiam in nemoribus, sed ijs nous adeo saxosis visitur:satvrion maius vulgo vocant: folijs est porri, oblongis a. tioribus,pinguioribus,ex alarum sinu emicanstibus de inflexis :caule palmeo, flore quasi pura pureo , nihil olenter radice interdum testicus lis simili, interdum manum extensam res rente. Certe memini me reperisse pluribus in pratis, εctum maxime circa Medonium paugum nostrae Lutetiae vicinum, plantam Omones has supradictas notas eleganter reserenatem, cuius flos delicatissimum spiraret odo . rem: sed ab alijs plantis,cum quibus una esscebat,hoc tantum disserentem, qubd non usi queadeo spicatum florem gereret: erat enim ille rarior,promin&ir a caule,delicatius pura

purascens, εc paulo magis expansiis: certe casxyophyllon redolebat. In siunma,quidam ex nostris su uerubentem hyacinthum de quo tantopere praedicat poeta esse iudicarunt. etera, δc solijs, 8c radice, diceres esse eam herobam quae paulo ante dGripta est nempe cyan' orchin.

H QRMINUM sylvestre nam de sativo in hortulo duimus est quod centru gallinae voacat herbarij,vulgusviuste doultre in ossicinae

gallitricum, Ortassis pro galli cetro ina aliud

93쪽

est gallit iciun ) folio est satis ad salutam accedente,sed paulo latior caule sesquipedali,aspero,leuiter hirsuto,in quadragulum striato,no, re subcaesio, ad aquilini rostri effigiem falca. to, calyculis pluribus in terram depressis , in quibus ad summum quatuor grana reperias parua,rotunda, subflauescentia, laeuia, quibus nonnulli utuntur ad oculos expurgandos. R v T A sylvestris vulgo, Arabibus & offici. nis nostris Harmel, Cappadocibus ut inquie ualenus moly: planta, colles amans ac laeta, Ocie tamen neque odoratu rutae similis, sesquicubitali proceritate,cauliculis teretibus,sos ho minuto,rumicis effigie,sed crispo: flosculis ex luteo candicantibus, odore virose, siliquis tripartito distinetis,paulo quam satius lonito. Mus,in quibus triangulum semen, subrufum

continetur.

ELLEBORus siue elleborum album,m5tes & sylvas amat,ut frequentissimum sit inuem apud nos circa eum colliculu nemorosiuniuxta Lutetiam cui Bruyerae nomen est an tamen id sit certo, statuere vix audeam libere Itali veratrum album appellat,rustici du uerare,folijs est plantaginis, sed paulo atrioribus interdum latiorib' ac minus solidis, canalium dorse rubescentibus, ule quincunciali,ferulaceo, bulborum tunicis obuoluto, radice cepae modo multis fibris capillata.

Elleborum autem Anticyrese dictum c um

94쪽

COLLIS. 49

de prouerbium , nauigandum esse Anticyram cui communi seiasu sit opus sesamoide siue sesamida quida vocant:rutae aut senecionis similitudine habe folio paruo,flore candido,radi, ce gracili, nullius estectus : granu sesamae gu. mi amarum, unde sesamoides maius dictum,

nascitur tantum in Anticyra. Elleborum nigrum, etiam veratrum nigrua latinis dimim,ab alijs melampodium, a Me, lapode pastore qui primus ea herba purgauearit sanaueritque furentes et paulo altius frutiscat,quam superiora genera,foliaque habet herbacea,fere platani similia sed minora & spon, dylio proxima,pluribus incisuris,nigrior 3 dc subaspera: caulis illi est scaberet flos ex purpus

reo candicans, & uuae modo racemosus, somenque in eo vi cnici, quod ab Anticyrensi, bus sesamoides vocatur,purgationibusque ad. hibetur. Radices nigrae,prstenues,ab uno fastigio pendentes cpparum more, in quibus tam tum usus cosistit. nascitur aspexis collibus sic, caneisque locis.

Elleborine, alijs epipactis & borion,frutex est pusillus & minimis folijs, quem Plinius in

Asia & graecia nasci tradit. Non desunt austem qui eam herbam esse contendant,quae aspud nostras bruyeras parisinas visitur, quam elleborum album esse paulo anth existimauis mus:liberum tamen in hac re omnium iudicisum esse velim.

95쪽

v A L E R I A N A quae hodie vulgo inor,cognominatur, lucis & carduis familiaris est,siti, enti &ieiunis locis multo minor cubito coasurgit,quamuis laetioribus nonnunquam id ae. quare conspiciatur . Caulis molli lanugine pu, bet geniculatus, larui purpura candicans , alis quantum striatus .Folia quadamtenus olus atri similitudinem referunt. flosculi summis caustibus emergunt,paruuli, aceruatimque coeunstes,& in purpuram candescentes. Radix ex obliquo capillamenta iacit, & in multas plexiles

fibras conglomeratur: odorem emittens pinsguem, irim cum grauitate potius quam nara dum subolens. Nostrae matronae hanc herbam , valerianae nomine agnoscunt,& in febribus ardentibus , carpo admouent, haud scio quam Reliciter. Valeriana quae maior dicitur, vulgo verten ne ea est quam DioscoridesPhu,siue nardum creticum appellat: adolescit caule sesquipe,

dati,concavo,articulato, ex purpura candicante, folio olus atri, flosculo lacteo,narcissi essi, sie magnitudine narcio tamen ce adat in per medium leuiter purpurascente. radiace obliqua, villosa, subpingui, fibris veratri ni, gri modo capillata, nardi odorem emittentis bus,m nonulla grauitate. Colitur hodie apud nos in hortis quamstudiosissime, tum propter plantae venustatem,tum etiam magis quia ad

multa medicamenta sit Vtilis. . i

96쪽

Inuenitur etiam in incultis circa itinera de prata interdum,hetbula cubiti fere altitudine, folijs nasturtij, lael eo flore, quem sitate fudit, semine in siliqvulis tam exiguo, up temere vissum effugiat, sed una frequetius radice quam duab' nititur, odore nasturtij quamacerrimo, cui rura nullum adhuc indidere nomen, quod equide potuerim extorquere, nisi quod obiter herbarius mihi pratestem appellauit valeriana, quod folium cum primum exit alatim & laci,niatim disiectum spectatur. ARO N,vere nouo in nostratibus sylvis pas,

sin erumpit: quidam a folij figura pedem vitiili appellant vulgo,alij sacerdotis virile,quod pistillum promat exerti fere genitalis effigie,ofificinae corrupto vocabulo Iarum vocant, Messites lupha vocabulo barbaro nominat:n5nuisti dracunculum, siue serpetariam minorem,lsela magnitudine a dracunculo discrepet,caetera sit ei similis . Folia enim promit qualia fere dracunculi,minora tamen,paucioribus sigillabia lituris,caule semissem altu, purpurascetem, pistilli facie, in quo fructus croci colore nitet, radice bulbosa,candida. Sed non est omittens dum,l ante seminis partum sagaci naturae artificio dignit erumpit inuolucru,palmari longitudine, qd mucronata in turbine vaginula pis stillii c5plectitur,& suo fouet sinu,tam est dili, gens seruandis rerum seminibus natura: sed

ubi fructu primans falliiscit in hiatum,solida

97쪽

pistilli facies dilutiore purpura rutilans emersgit: & anfractu penitus patente, crocea semi. na spectantur, quae in coronae modum c5cins

contexta,imam eius partem ambiunt.

Dracunculus autem, qui serpentaria maior vulgo dicitur, siue colubrina, dc dracontea ab effigie,nascitur in opacis sepibus,simplici cau, Ie binum cubitum alto, laeui glabroque,baculi crassitudine, versicoloribus anguium maculis variegato, purpureis etiam intercursantibus Illuris,ita ut planE serpetis habitum colorεmsque mentiri videatur. In vertice comoso folia prodeunt, sena septenave, crassiore pediculo, digitorum ritu propedentia,candicantibus resspersa notis,mmicis figura,specie tamen hederacea, sed paulo longiore . A foliato stapi n. stigio vagina quaedam foris herbacea prosilit,

cubitalis fere longitudinis, in mucronem sen. sim turbinata, velut erupturi partus inuolus crum: quae cum dehiscens sese pandit, purpu, reum cornu in acumen fastigiatum demon, strat.Ea seminis incremento dissilit in rimam,& tandem elanguestens flaccescit,subarescEnsque perit relicto cornu. cuius imam partem racemosus fructus ambit, acinis prima puberta' te virentibus, & per adolescentiam cocci rubore rutilantibus, gustu mordaci, odore viros', quandiu ianthinum illud exerit cornu: radice bulboia,tenui libro vestita. Dracontem aliam ostendunt herba ij no,

98쪽

stri in Iris limitibus 8e lapidosis apud nos familiarem,sbbrutila radice,draconis conuoluti modo,iunceo cauliculo,glabrescente, per ima tantum foliato,spicose florum vertice, quibus dilutioris purpurae color inest. Draconem herbam aliam olitores nostri aps pellant, toto genere superioribus dissimilem, quam mirabili quodam modo nasci praedicant ex lini semine,raphanis aut scyllae bulbis incluso, sic in terram obruto . Herba est pusilla, caule cubitali, nigro & minuto semine, folio tenui & oblongo,acri,utranque originem pro dente , linguam & folio dc radice amburens, aceti & salis gustii. Quapropter hanc quoque inter acetaria olera gratissimam celebrant, quod nec salem, nec acetum exigat,utriusque saporem referens,utriusque parentis dotes ut puto retinuit. PHYLOTIs in opacis & praeruptis nascitur,interdum etiam hortorum parietibus quapropter nonnihil de ea in hortulo diximus, hic tamen uberius explicanda 'luestris ru, nam appellatur a quibusdam cinquit Dioscori, des o Folia enim habet satis ad lapathum acacedetia,longiorabanterius laeuia,posterius quia busdam versibus,ceu liris utrinque exasperata cum adoleverunt: rigent ea quide & in altum surgunt.Caeterum murorum aut saxorum quibus haeret asperginem sentiens,foris pensiles, ceu vermiculos ostendit,interius summum lae,

99쪽

COLLIS.

uorem repr sentat: nullum florem,caulem aut semen profert: diu viret, contra gelicida hye.

mis contumax. H E MI O NITI S, ea cognostitur esse, quae

falso nunc ab officinis & herbarijs scoloptaria nominatur,pleris p lingua ceruina: nascitur inpetris :Folium fundit dracunculi,instar cornis culatis lunae falcatum:radicibus colis rei mulstis,exilibus , nunq florescit, nec caulem aut se, men parit,esti austeri saporis.Insunt ei a terago. veluti sessiles neruulorum fibrae, luce pauluin versus utrino digestae prominent. I . Hemio ition autem,quod ea mulae delectentur appellata, siue asplenion,a purgandone, scolopeiadrion siue scolopeiadra aut scolo, pendrula,a folij similitudine cum topendra animali: ea est herba quam totus officinarum

atque adeo herbariorum carius antiquo Vocaabulo ceterac appellant: in petriς & opacit at padeo parietibus siliceis nascens:sine caule,sine flore, sine semine: pediculo nigro , folio pri naum conuoluto,ianugi so,mox dextantali, angusto,corrugato, sti perne viridi, fulvis nersutilis imbricato, variat6 , utrinque polypodii modo disse sto: radice limosa, cauernosa sicue filicis ,candida,hirsuta. Phalangium,qua aliqui phalangiten vocant, in collibus prouenit, ramulos duos emittens vel tres,pluresve in diuersa tendentes, flos illicandidus ilio similis, multis incisuris praecina

100쪽

mis,semen crassum, nigrum,latum,ad lenticu lae dimidiatae figura,multo tame tenuius:radi, cula est gracili,herbacei coloris cum eruitur. Η Y P E RiI C O N,vulgo herba perforata,mille partuis, quod folia soli obieci a innumeris fo

raminibus scatere videantur , alijs androsae, imon quod folia & flores triti sanguinem vetusti humanum resudent,Galenus etiam ascyron& ascyroides nuncupari tradit,olgus herbam Sancti Ioannis appellat: in sylvis nostratibus plerunque crescit. Sed & etiam in agrorum se mitis interdum surculosa est herba, dodranatalis,stibrubens, lio rutae, flore violae matros natis forma, quem si digitis libeat terere, masnus inuenies sanguine cruentatas. nam & olesum in quo flos fuerit maceratus, sanguineum concipit colorem. siliquam gerit teretem, hor. dei magnitudine, semine intus nigro, resinam olentemanque si nares consulas,siliqua semesique tibi resinaceum odore repraesentabui. Duo

in hyperico inuentutur,qus tibi certitudinis faciat fide,cruetus comae floriis triti liquor, os dor siliqvs seminissit resinaceus tuae vix I alijs quibuscunt huiusmodi specieb' reperiuntur. Andros armon aliud est hyperici genus,honysias cognominatum cinquit Galenusa nam inter hyperici speciem conumeradum est:in as gris potissim cresces,sed non perforatu. Herba est fruticas praetenussi' festucis,surculos &