Catonis disticha moralia Annotationibus quibusdam Antonij Nebrissensis illustrata. Dicta Sapientum. Mimi Publiani. Isocratis Parenaesis. Christiani Militis institutum Per Erasmu[m] Roterodamum

151쪽

LIBER SECUNDUS.

'il plus po: se putat,sua quam natura ministrat. Posse munit superans, se minus esse potest. Si tibi nota satis naturae metasuisset; re vilismec inops nee sine veste sereri Cui sua non sapiunt, alieni sedulu.s anceps.

Quod non est sapiens,desinit esse quod est. De mula θc mulione. MVla rapit cursum,nam mulam mulio cogit.

Mulae musca nocet vulnere, siue mirus. Cur pede sepito cursum tempus moraris re premo,te pungo pessima curre leuis. Mula refert,quia magna sonas,vismagna videri. Ne tua verba nocent,nec tua facta mihi. Nec te sustineo sed eum quem sustinet axis. Ut mea frena tenet,qui mea terga fel it. Audet in audacem timidus forti minatur,

Debilis audendi cum videt esse locum. De Formica Musca.' I Usca mouens lites formicam voce sagittat. IV l Se titulis ornat turpiter ipsa suis:

Torpes mersa cauis leuitas mihi queritur alis. Dat tibi fossia domum,nobilis aula mihi, inlicie sit nigrana tuae me regia nutrirMensani bis strena, sed bibo duIce meriIm. Quod b bis alimo suggis,mihi suggerit aurum

Q uod olbo saxa premis regia teist a premo. Rede cibis potin thalamo cum regibus utor. Reginae teneris oscula figo genis. Non minus Urente; mittit formica sagittas. Et sua non modicum spicula sellis habent. Ludo mersa cauis, nescit tua penna quietem Sunt mihi pauca satis,lunt tibi multa pa rum. Me laetam iubet esse callus,te tegia tristem.

Pius grana mihi placens:* ubi regis opes.

152쪽

FABULARUM AESOPI.

Venatur mihi farra labor, tibi fercula furtum. Haec mihi pax mellit,toxicat illa timor. Mundo farre fruor,tu fordas omnia tactu. Cum nullis noceam cuilibet ipsa rio P. Est mea parcendi speculuria,tua Ulla nocendi.

Sunt mea;qus carpo, non nisi rapta voras. Vt comedas vivis,comedo ne Uiuere cessem:

Me nihil infestat,te fugit omnis homo. Vnde petis vitam rapitur tibi inta palato. Dulcia vina bibens,lat necis acre bibis. Si negat ala tibi Ventoso victa flabello, Aut nece Vinceris aut semiuiua iaces.

Si potes sstiui dono durare fauoris, Caetera si parcunt, non tibi parcit hyems. Dulcia pro dulci pro turpi turma reddi

Verbosilet,odium lingua fidem paris. De lupo ec vulpe. o Espondere lupo de surti fraude tenetur I Vulpes ipse vocat,hic petit, illa negat.

Simius est iudex,docti non errat acumen iudicis arcanum mentis in ore legit. Iudicium fugit poscis quod poscere fraus est. Viso fidem de re,quam negat ipsa fides. Tu bene furta negas,te vitae purior vis Liberat hanc litem, pax domet. ira cadat. Simplicitas veri irauq est,puerpera falsi Esse solent vitae dii Tona Uerba tUae. Sordibus imbuti neqMeunt dimittere sordes. Fallere, qui didicit,fallere semper amat,

De homine 2c mustella. P Raeda viri praedo murum mustella precatur,

Da veniam .debes parcere Parce milai. duos caret hoste domus, quod abest a sorde, fatetur Eil e meum pro me te rogat,ergo faue.

153쪽

Ll BER TERTI US.

Sertii io trie redde tuo mihi redde laboris Praemia,prodCno sit mea vita mihi, Ille refert operum debet tir gratia ment Non operi: gratiam mens hona reddi P opus.

Nemo illaei prosit) nisi vult prodesse meretur. Nam prodesse potes hostiς obesse Volens. Cum mihi prodesses mihi nil prodeste putabas. Hostibus ipsa meis, di meus hosilis eras. Non mihi monstra necans,sed eras. tibi prouida soli Sic panem poteras rodere sola meum Panem eo pingi iis,mihi da pinguedinis usum. Damno penso necem digna Perire peri. Nil honorat factum,nisi faeti sola voluntas, Non operis factum,sed nolo entigop S, KDe ram di bove.

A Equari vult rana boui,tumet ergo,iumenti Natus ait.cella, prae boue toto nihil. Rana dolet meliusm tumet, praemit ille tumentem, Vincere non poteris,Uicta crepare potes. Fortius iratam vexat tumor. illa tumoris Copia scindit eam.Viscera rupta Patent. Cum maiore minor conferri desinat,&se

Consulat,ec vires temperet ipse suas.

Libri secundi finis.

INCIPIT LIBER TERTIUS.

De Ieone vulnerato.

Colicitiis preM currit te spina Ironem. Vulnerat offendit in pede mersa pedes. Fit mora de chirideuitas improuidalapsiuna Saepe facit Issio stat pede turba pedum. Vix egrii sinit ire dolor sen1e Plate Ur Maior idem loquitur vulneris ipse dolor,

Cum laedit miseros sertuna medetur eisdem.

Hoc est,cur medici in plaga leonis habet

154쪽

FABULARUM AESOPI.

Nam leo pastorem reperit,pastorcs leoni: Pro dape tendit ouem,respuit ille dapem. Supplicat, tenso plagam pede monstrat at ille Orat opem pastor vulnera soluit acu. Exit cum sanie doloridi res causa doloris

Hic blando medicam circuit ore manum. Sospes abit,meritumin notans in corde sigillati Tempore deseri gratia firma nequit.

Hic leo vincla subit romans gloria praedae Hunc habet, multas mulcet harena feras. Ecce necis poenam pastoris culpa propinat. Clauditur in med4s,N datur esca feris. Hunc Ieo prssentit. petit hunc imet ille,timenti Haec fera blanditur,sperat. abito timor. Nil fieritatis habens ludit fera.cauda resultat: Dam fera mansuescit.se negat esse feram. Hunc tenet,hunc lingit,pensati salute salutem. Nulla sinit fieri vulnera,nulla facit. Roma stupet,parciti vir parcit leoni. Hic redit in sylvas,ta redit ille domum. Non debet meritum turpis delere vetustas. Accepti memores nos decet esse boni.

De leone ec equo. Ondet equus pratum petit hunc leo: cirraleonis L Hunc Luet,ut fiat esca leonis equug.

Inquit equo,mi frater aue,fruor arte medendi. Et comes 8c medicuq sum tibi paret equus. Sentit equus fraudes:& fraudi fraude re stit. Mente prius texens retia fraudis,ait. Quaesitus placi cluso venis,te temporis affert Gratia,te rogitat pes mihi sente grariis. Hie fauet,instat equo obiecto Vertice calcem Imprimit, sopit membra leonis eRUUs. Viae fingit ille sopor,vix audet Uita re Verti. Vix laocolla mouens respicit,hostis abest,

155쪽

LIBER TERTIVR.

Selleo damnat, patior Pro crimine poenam. Nam gessi speciem paci 5 hostis: eram atroci non es, nec velis,quod es,esse fatere.

Est male,quod non est, qui negat, este quod est. De equo Nasino. Audet equus phaleris freno sellam superbit.

ista quidem vestit aureiasarn a nitcr. Obstat asellus equo,virus piemirarius asellum UeXal onus.tardat natus eundo labor.

Quod sibi claudit iter,sonipes inclamat asello. Occurris domino vilis aselle tuo Vix tibi do veniam de tanti crimine fastus. Cui .ia danda fuit,libera dignia peram. Supplicat ille nimis,transitque silendo timorem.

Fit timor,surda preterit aure minaS Summus equi declinat honoridum vincere tentat: Vincitur,ec cursitam viscera rhipta negant. Priuatur phaleris,freno pritia rur honesto. Hunc premit assiduo rheda cruenta iugo. Huic tergum macies acuit, labor ulcerat armos Hunc videt,'n iocosati det asellus iners.

Dic sonipeς,υbi sella nitens ubi nobile frenum e Haec tibi cur macies cur fugit ille nitor cCur manet hic geri illisecur illa superbia cessate Vindicat elatos iusta ruina gradus.

Stare diu nec υiς nec honor,nec forma,nec aetas Sufficit in muodo. PIUstamen ista placent. Ville diu sed vitie ciriser, cios* minores Disce pati ,risum det tua vita mihi. Pennatis ire crede bonis te nulla potestas In miseros armet,nam miser esse potes.

De quadro pedibus N auibus. i Vadrupedes pugnant avibus, vinoria nutat.

156쪽

Linquit aues,quae sumit auis de vesipere nome Ne timet oppositi castra subire gregis. Armat aues aquilae virtus, di viribus implet, Et magno torpet altera turba metu. Amplexatur aues ulnis vetoria laetis. Pro titulo poenam transfuga sumit auis. Vellere nuda suo pro pulmis vulnera sumit. Editum subiti ne nisi nocte volet.

Non honus est ciuis,qui praesert ciuibus hostem, Vuliter seruit nemo duobus heris. De philomenau accipitre. DUM philom ena sedet,studio mouet oris ama. Sic sibisc nido visa placere suo. init

Impetit accipiter nidum pro pigriore mater Supplicat. alter ait,plus prece carnem amo. Nec prece, nec precto,sed amoeno flectere cantu Me potes, ille silet, dulcius illa canit. Merite gemit, licet ore canat,mens eius arescit, Cuius mellifluum manat ab ore melos. Impia fatur auissordet modus iste canoris, Et laniat natum matre vidente suun . Mater obicri obire potest .sed vivit ut ipsam Vineat,vita necem plus nece cladis habens. Cor patitur matris.plus nati corpore corpus. Rodit auis rostro cor fodit ense dolor. Vestigat sua poena scelus,riam fraudibus vis Aucupe: fraudosam viscus inescat auem. Rne malo claudi mala vita meretur iniquus, Qua capit insontes,sed dolet arte capi.

De lupo N vulpe. Dilat preda lupum ducit lupus ocia longa.

Fausto cibo vulpes inuidet, ista moura. Frater aue miror cum tanto tempore mecum Non fueris,nequeo non memor esse Lui.

157쪽

LlBER TERTIUS.

Ille refert, pro me vigilat tuaciara precari. Numina non cestes; ne mea vita rVat. Fraude tamen mimila Uenis,falsem Venenum

Melle tegis,dolor est copia nostra tibi. Et torquere paras aliqui iurium*minaris. Sed mea furtiuam respuit esca gulama 1 Spreta redit,spretam stimulat dolor apta dolor Fraus subir.ad pecudum transvolat ipsa ducem. Hsic monet his vertist tua gratia numinis instar Sit mihi, nancy lupum dat mea curὴ tibi Hostem pede tuum,tuus iacet hostis in antro. Vir fauet antra Perit hic necat elle lupum. Ista lupi consuimit opes sed floret ad horam.

Vita nocem, i pes caseiretenta gemita Cui nocui noce t ecce mih cnocuiste nocivo I ure cado,curus concidit arte lupus.

Viaere de ra pto, vitam rapit,inuidus instans Alterius damnis in suadainnanuti De ceruo canibus.

Fons nitet argento similiscinis arida ceruum

Huc rapit, haurit aquas.se speculatur aquin Hunc beat,hunc mulcet ramos,gloria frontis, Hunc praemit,hu aedit tibia macra pedum.

Ecce canes,tonat ira canum.i ei ille.liment x M. Fit fuga.culpati cruris adorat opem. 'Sylvae claustra subit,cornu retinense morantur Crura. nec hunc capitim cornua lon a negant.

Spernere qd prosit, velamare quod obsit ineptis est. Quod prodest summus,&quod amamus obest.

De viro NUXOre. Vm vir ex uxoramant, uxorem priuat amato, Parca viro, nec eam priuat amore Uiri. Coniugis amplectens turmillim pro coniuge veXar

Vng te genas,eculos fletibu ora sono.

158쪽

FABULARUM AES I.

Hanc iuuat ipse dolor neqint haede sedere.HEGrandine seu tcnebriqueia prece, sea minis. Ecce reum damnat iuuencrax horrida punit. in cruce cristodit tempore nocti ζ eques.

Hic sitit,ad tumulum Vocat hunc, ει clamor Nignis. Orat mus munus.haec dat di ipse bibit.

Aegriam nectareis audet cor tangere Verbis. Hunc vocat ad Primum ccira salutis opus.

Sed redit,ec dulaes monitus intexit amato Cordi, vita subit claustradolor amor. Vir metuens furem capi, suspendia furis vitiised induam laetus amorepetit. Hanc ligat amplexu, fructum ligurit amoris. Hic redit ad scirem,sed loca iure carent. Hic dolet, hic queritiis,dolo instigat amicam. N oci bene seruatoscire timore Premor. Rex mihi seruandum dederat. me regius ensis Terret,ecenorrerit me iubetesse timor. Haec ait.inueni sipem , que tibi sciscitet artem. vir meus implebit in cruce furis onus. Ipse viri bustum reserat,pro fure catenat

I pla virum, restem subligat ipsa viro.

Huic inelito succumbir eques succumbit amori illa nocio, ligat hos firmus amore thorus.

Sola praemit Uiuos poenain metuo sepultos Foemina emineum non bene sinit opus. De iuuene Thaide. ARte sua Thais iuuenis irretit amorem

Fingit.& exficto fructus amore venit. A mciatis fert multa procis,exDmnibus unum Eligit.huic veri spondet amoris QPes. Sum tua si meus:cupio plus omnibus Unum Te volo,sed nolo munus habere tuum. Percipit iste dolos, Sc dedit qualia surrepsit. Sis mea ,sum P tuus,nos decet cutius amQri

159쪽

Viuere non vestem,nisi mecum vivere velles. Tu mihi sola salvis,tu mihi sola quies. Sed fallit, im eo quia me tua lingua fefellit. Prsteriti ratio scire sutura facit. Vita apis taxum quam gustu saepe probauit. Fallere vult hodie,si qua fefellit heri. iThaida siquis amat sua ne se credat amari.

Thais amore care munus amantis amat.

De patre ec eius filio. Est p ter est genitus,hic patri credere nescit,

Nam facienda fugit ec fugienda facit. Menet vaga discurrit,& menti consonat stas. Mentis statis turbine frena fugit. Ira senis seruos pro nati crimine punit. Instruit ista senem fabula nata sequi. Cauta bouem manus vitulumo supponit aratro.

Hic subit ille iugum Pellit arator ait. Gaude aetus ara tu,quem domat usus arandi. A boue maiori discat arare minor.

Non placet,ut sudes1eddes exempla minori ut pede,qui cornu pugnat abire iugo. Sic domat indomitli domito boue cautus arator, Sie veterem sequitur iunior ille bouem. Proficit exempli merito cautela doce LMaiori sita credat in arte minor. De vipera N Iima. T TIpera fabrilem dapis anxia tendit In aedem. Incipit haec limam roderedima loqui, Neseis posse meum,quaesis mea gloria nescis.

Dente meo pateris,non ego dente tuo, In tenuem forti ferrum molo dente farinam. Et radit attritu dura farina meo. Ferrea mordaci castigo tubera morsu.

Aspera plano,isco i ga foranda for .

160쪽

FABULARUM AESOPI.

Destras igitur cum dente minaris inermi. Rideo si seriotivulnera ferre genis. Fortem fortis amet nam sortem sortior agit. Maiori timeat obuius ire minor. Te IupIs Novibus. Ugna lupis opponit olies,ouium* satelles I Est canis,est vervex,hac ope fidit ouis. Palma diu dormit,desperat turba luporum, Et simulans lupus fallere tentat ovem. Foedus utrino fides iurato numine fulsit.' Id lupus, id simplex obside firmat ouis. Dat plupis male sane canis, recipit luporum

Pignora non metuit,nec sua damna videt. Dum natura iubet natos ululare lupinos, Turba lupina furit, foedera rupta querens Ergo pecus tutoris egens in viscera mergit Praeside nuda suo ic trucidatur Ouis.

torem retinere suum. tistissima res est.

Nam si tutor adest, hostis obesie potest. De securi di nemore.

Vo teneatur eget,nil ausia secare securis: Armat eam lucus,vir rogat.ille fauet. Vir nemus impugnat,lassans in corde securi. Arboris omne genus una ruina trahit. Lucus ait pereo.mihimet sum causa Pericli. Me necat ex dono rostica dextra meo.

Vnde perire queasarostera munire cauet inuidar, quo perea quem iuuat, hostepetit. De cane ec lupo. x

Vm cane sylva lupu socia lup' inquit, amoena.

Pelle nites in te copia saneia pater. Pro verbis dat verba canis, me ditat herilis Gratia cum domino me cibat ipse domus. Nocte vigil fures latratu nunci rutam Seruo domum. mihi dat cumulus aede thorum.