Orationes III Theophilus Hogersius

21쪽

tium, quod semel invaserat , dimittere in animo haberet. scd ante dominationem pernitiosa consilia impiis sermonibus detexit; praecipue quum semper in ore veluti gratisit mam cantilenam haberet ac identidem repeteret versum illum Etheoclis apud Euripidem: Si violandum esjus, regnandigratia Violandum esci aliis rebus pietatem colas. Quo quid capitalius dici possi, non video. Excipiebat id unum, inquit M. Tullius, quod

omnium sceleratissmum erat, anilcbatque se ad reo num parandum omnes boncstatis limites trantilire in animum i duxisse, nihilque pensi habere per fas an nefas illud sic luci e tur Principatus enim nomen adco animo, jus arridebat, ut aliquando ad amicos viliss

inum in Alpibus oppidulum transitas dixerit, se malle ibi principem esse , quam Romae a principe secivadum. Quis ex his omnibus, nisi plane oculis captus perspicere non potuit,

quae Caesar in animo suo volveret Ocaecas ictitur Rona mente i qui non praevidistisio lummodo Levitastis exorientem atque imminentem tempestatem, verum etiam omni ope excitastis .in capita vestra attr istis. Ostolidum Pompeium' qui cervici tuae impositisti. ultro, quem nunquam postea excutere

potuisti. O felicem demum empi si hostibus

22쪽

Catonis, de litus fuisset. Sed ita se res liabet, ut inquit ille, ineluctabilis fatorum vis cujus

culaques Ortunam mutare constituit, consilia

corrumpere solet, essicereque quod miserriamum est, ut id quod accidit, etiam jure merito accidisse videatur Galliarum igitur tam

senatus quam populi benefici, suffragante inprimis ipso Pompeio , potitus, nihil aliud

cogitavit quam apertum bellum patriae inseri ut quod diversis artibus profligaverat, vi atque armis exequeretur Magni uri igitur , simul in provinciam venit , dc validum exercitum consecit Megiones privato sumptu atque e barbaris gentibus , quo sibi fideliores , ad omne facinus paratiores ha- beret, conscripsit milites quotidianis bellis

exercuit atque induravit bellorumque propterea occasiones non modo oblatas avide arripuit, verum novas Mimpias undique conquilivit nulloque discrimine amicos, hostes; socios barbaros notos, ignotos aggressus est. Quanto tibi sanguine, Gallia, quanto, Germaniavi Britannia, unius hominis ambiutio stetit Tum Caesar Madium suum tot innocentium populorum caede imbuit, quem post cruentum in patriae suae viscera adegit. Sed quoniam re ejus familiaris continuis allis S inlinitis largitionibus adeo attrita erat, ut aes alienum quod conflaverat dissolvere non

23쪽

posset nisi divitiae Crasti intercesi sient, jana ludiim creditoribus suis addictus suisset;

multo autem minus tanti belli impensas sustinere valete , non pauciores aut minus nefarias rapti as in eadem provincia exercuit, quam caedes perpetraret ut plane incertum esset sangu ne an praeda magis gauderet, vel minus satiaretur. Non enim sacris, non profanis pepercit socia. amicas civitates, ac

portas sibi ultro aperientes hostiliter diripuit: temptavi delubra Deorum sacrosancta, quibus larbari abstinent; expilavit societates denique Rom. quae non nisi optime derep. naeritis lac utari senatus beneficio tribui solebant regna totasque provincias pretio impudenti si me vendidit. Immania profecto flagitia& scelera, nisi majus siet propter quae illa omnia patrarentur. Per latrocinia enim ista sacrilegia ad parricidale belli a pro gressus est. Quas autem causas tanto surori praetendita Provinciae suae prorogationcm utque absentis ratio in comitiis haberethir, cles illa non obtineret, ut Pompeius etiam pron incit illis exueretur, a senatu impetrare non potuit. O egregium praetextum, o pulchram speciem legitimi in patriam belli tanquam ipsius esset conditioncs pacis senatui ac rei p. praescribere dc paret di te res dicere. Venim somnia illa Minancis imagines bello consccto facilC.

24쪽

L ORATIONES. facile evanuerunt Pompeianis enim ac adver- sariis ad unum omnibus subactis atque trium-

phatis ad si immam votorum pervenisse videri posset, ni majora ambitiosiim ei tu agitasse set. Tunc oportuisset illum, si bonus civis quam regni praedo videri maluisset, dictatu-

ram Mimperium deposuisse, seliatui populo que remp. liberam reddidis se ac restituisse suum civibus jus, quod ipse hactenus contra us usurpaverat. Sed longe alia Caesari mens fuit Victores enim simul xvictos uno impe- rio prellit omnia in rep. pro lubitu suo egit ac tulit solis temulentis suis Mavaris satelli- tibus, Antonio, Dolabellae Lepido simili- iu cuncta indulsit, ut ab ipsis vicissim immo- dici, divinis honoribus assiceretur, ut re

gem salutarentvi diadema capiti imponerent. illustrissimos vero Moptimos cives alios post victoriam occidit, aliis post multas lacrymas .deprecationes amicorum veniam dedit, cum nihil venia dignum perpetrassent; alios

in urbem recepit, alios aeterno exsilio damnavit senatum ut minorem despexit ac universo cum honorificentissimis in ipsum decretis aliquando ad se venienti ne assurgere quidem dignatus est quom quot vellet magistratus creavit quos vellet dignitate privavit regium denique nomen, cujus vim sed alii titulis exercebat, palam affectavit, iis sit alis hora

25쪽

Σo THEOPHILI OGERsri praecipit assci, ab ove dubio invasisset. . Et adhuc aliquis Caesarem tyrannuin uitie neget, qui obtritis legibus, everso more majorum, vilipenso senatu illius iop. potestatem in se transbilit, atque ita regnum plenissime occupavit Z Ne quis mihi hic clementiam de moderationem, quam postea ostentavit, objiciat. Clemens fuit in victos. Quid tum ita conducere rebus suis putavit. Credebat caedibus stippliciis nihil praeter metum civibus incuti, illum autem malum diuturnitatis custodem esse, eo vere ab Ennio dictum:

Gem metuunt o erunt,

uem quisque odit perisse expetit. Audierat Dionysium , Phalaridem aliosque tyrannos ob tavitiam vel imperio pulsos, vel a parentibus occisos esse. Famam igitur clementia quaesivit, quam etiam crudelitatis expe

tiisset, si id sibi utilius suisse judicasset. Non

etenim vera haec in ipso virtus, ne decipiamini, auditores, sed tantum virtutis simulatio Mumbra fuit, sub qua tyrannicum ingenium occultare atque abscondere studuit. Si haec imperatoria virtus, quae sola nos stiperi aequat, penitus animo ejus vfixa scdcbat, ubitum Caesaris clemcntia suit, cum tot millia

innoxiorum hominum in externis, tot civium

26쪽

popularum strage vastavit, sed Hispaniam, Thessaliam, Africam, ipsamque Italiam civili finguine replevit cum tot senatoresa equites Rom. post pugnam Pliarsalicam caedi imperavit tum clarili imos viros Afranium consularem, .Faustriin Syllam dictatoris fili uni indicta causi intersectio cum L. Caesarem

singuine ibi junctum ultroque supplicem factum occulte, quum palam non auderet, per insidias oppressito cum tot homines suarum partium sibi suspectos vel invisos aut per commilitones aut per hostes interemit' O virum dignum cujus clementia templum consecretur Considerate quaeso mecum, auditoreS, quam facile hanc eius superficiariam virtutem innana solidiora vitia expugnaverint. Mundum sanguine manare voluit, ut ipse uni er-s , imperaret Asranium Minultos alios illustres viros occidit, quia bis ignoscere nolebat Syllam obtruncavit, quia didicerat generos timere L. Caesarem, quod patriae cognationem postponen a diversis partibus stetisset, atque illa enixe juvisset Judicate nunc an haec in ipsius pectore virtus firmam sedem habuerit, an externa potius species & nudum simulachrum, virtutisque, ut ita loquar calumnia fuerit; quae nullo negotio ab adver-firiis affectibus ejecta saepe atque exterminata est. Quando autem post triumphatam patriam

27쪽

civesque illius arma secutos, his non modo indulgenter habitis, verum etiam ad summos honores productis, se tanquam re bene gestastcure aetatem agere, tyrannide sua placide ac tranquille frui posse opinatus est in eo sane graviter erravit Min hoc uno artes suae artiscem sesellerunt. Annon didiceras, o Cai Caesar, unumquodque eo modo conservandum esse quo partum est, armisque principatum quaesitum, ut recte te monuerunt Pansa&Hirtius, armis tenendum esse tuam infr-mam putasti libertatem Romanam, tot saeculis annorum spatiis coalitam ac altissimis radicibi is haerentem, ut ad primum istum concideret adeo ignavos Rona animos, ut non recordarentur boni modo amissi dominationem aliquando detrect arent an ignorabas acriores esse morsus intermissa libertati quam retentae An vero credebas Brutum Cassium ac paria illis generosa pectora ad prodendam remp. vanis honorum tuorum titulis

Millecebris permoveri posse Nonne providebas, hos simul ac occasio seri et vocaturos ad pileum Quirites, qui assci tores quotidie flagitabant Callidior certe in illo te suit nostri a vi unicus Britanniae tyrannus. qui gladium illum, quo principis domini sui c.aput detruncaverat, nunquam in vaginam recondidit, nunquam sanguine siccum reliquit, ut, Quod amo-

28쪽

ORATIONES. 23 re popularium non poterat, metu terrore

imperium contineret. Ille igitur post dominationem aliquot annis posse1lam tua morte defunctus est, cum per innumeros cruciatus ac tormenta scelestam animam evomere debuisset tu conspiratione nobilissimorum ac optimorum civium initio regni tui, in ipso senatu viginti tribus vulneribus confossus curiam sanguine tuo commaculasti, qui terrarum orbem humano finguine inquinaveras. Quibus autem vos laudibus efferam, illustres animae, qui libertatem patria capitisu fortunarum

periculo quasi postliminio reddere tentastis' Sique Harmodi, Aristogitoni, qui a Pisi

stratidis urbem liberaverant, Athenienses jure merito statuas erexerunt; quae statua tibi M. Brute, quod simulachrum satis mao ni ficum Castio statui debuit, qui non urbem sed orbem terrarum, cujus illa princeps erat, tyrannide exuisti. O meliores successus egregiis ausis Ameritos, non morte aut exsilio, sed victoriis de triumphis digni si mos heroas Sed obstitit nobili vcstro conatui fatum urbi serviturae. De creverat enim Deus Opt.max. illi, cui fatis longa de matura imperia contigerant, quae in tantain magnitudinem is olcm excreverat, ut

se sustinere amplius non posset, am jam in se ruitur esset, quae denique vitiis sitis in prae ceps ibat in exitium ipsa suima totis viribus

29쪽

1 THEOPHILI HO GERSII incumbebat, dominos ac rectores dare, iii corruptos mores castigarent, procacem lasciviam de indomitam licentiam refraenarent, ac rendo decando, quoniam mitiora remedia contempserat, foeda ac pestifera illius vulnera curarent. Quamvis autem huic non inutilusuerit potestatem ad unum conserri, qui discordem luxuriantem populum in ordinem redigeret, nullo tamen propterea modo Caesar excusari potest, utpote qui non bono publico sed improba dominandi cupiditate impulsus exercitu pop. Rom. ut utar verbis oratorum pri acipis)populum ipsum Rom. Oppressit, civitatemque non modo liberam sed

etiam gentibus imperantem ibi servire

coegit.

Deo opt. nam oratias ago, nobiliti mi auditores , ouod mihi libero ad vos liberos haec verba facere liceat, qui inaestimabilem libertatem majorum virtute partam post demiis, atque eadem in summa pacis Motii tranquillitate fruimur. Opto autem ac voveo, ut haec nobis pax iublica libertas stabilis ac perpetua siet. Sed agnoscamus quaeso hoc divinum munus, neque illud vilipendamus. In primi curemus, ne iisdem vitiis quae Romanam libertatem pessundederunt obnoxii, eandem nobis pestem attrahamus. Quaenam autem

erat reip. soriniquum illam Caesar oppressit

30쪽

Ambitio 3 avaritia in illa dona inabantur ac de pecunia Mimperio mirum in modum cer tabatur. Hinc empti Quirites ad praedam strepitumque lucri suffragia vertebant illinc magistratuum candidati non virtute aut claris faciis se civibus commendabant, scd epulis

largitionibus, ipso sivoris sui sicciore populo,

honores eniebant aut adunata faectiosoruna manu ferro caedibus orassabantur ita uti e critore forum manaret, saepe cadaveribus civium campus cumularetur. Nusquam tuta fides, nulla probitas, nulla sanctitas aut legum reverentia erat. Omnia enim nummorum Schonorum aviditas corruperat Sibi quisque consulebat, remp. omnes rapiebant atque di lacerabant ac misera Roma

Ipsa suim rces erat o sine vindicepraeda. Non quidem ad tantam insaniam singulari Dei beneficio hactenus devenimus , auditores; scd vitiorum illorum conta io pestilentis in star serpere incipit Mantiquos mores inficere. Nccdum ad vim Marma descendimus scaan eo minus omnia virtutis praemia ambitio post det nonne fasces pretio emuntur ξ venalis populus, venales patres h ffragia sua exponunt Ic addicunt plurimum licitantibus Nonne videmus eundem reip. letalem ambitum multos subigere falsos fieri aliud clausum in pectore, turd in lingua promptiinin habere;