장음표시 사용
571쪽
snes sui imperi ilatauit praeterea sublato Mahum et morte, fili us eius
Am murates secundus regnauit, hic Thessalonica urbem illustre euertit, Cyprum 6 Aetholia subegit Tribulos Illyricos ex Hugaro uastauit, Vladis a/um Poloniae& ungaria: rege in primis selliciter pugnante, ultimo c6gressis ad lacu arnensem, Ioanne Hunyascu ungaris c praelio siccedentibus supcrauit, de misere u suis occidit,clatu scp uictoria, Peloponensium ui cepit,&muros Isthmi Corinthiaci funditus deiecit: uita de nil functus, Mahume/tem filium octauum regeres quit, qui Constantinopolim anno Christin. cc cs L. O.die ultimo Mail post obsidionis quartu&quinquaoesima diem, summa ui extrema oppugnatioecepit, Pera subinde opulentissimuoppidu per deditione demolitis muris accepit Bulgariaci 5 Rascia potitus, Smyderou magnificu castria Rasciae supra Danubiustum adeptus est, et ex eo Dalmatia et Croacia in solitudine redegit Stiria quoq; et Austria pene/trauit. Deinde Nigropontu sub Venetis expugnauit, Theodosia, nuc affam nuncupata in Taurica insula, Ianuensiu colonia una cra prafata insula expugnauit' coprehedit, binosci principes de castro Mancup. ut sere postremas Gothor reliquias gladio percussit,& Mendliger Imperatore Tartaroru in praedicta Chersoneso Taurica, ut iuris fecit Moldauiam te Vala chiam uastauit 6 cum Venetis sedecim annis continuis pugnauit, cum Hasacasan rege Persaru similiter continuu bellum gessit,saepe uictus, non uncinec ipse uictor fuit. Obiit prima die Mari,anno domini millesimo quadrin/gentesimo octuagesimo primo, in Costantinopoli sepultus: pro ipso Turci 7Baissetum fili eius ad imperium assumpserui. Zeli abus uero minor natu filius Mahum et indignatus ad Sol danu Aegypti recurres,d exercicu com paras, cum Baisset infeliciter pugnauit, dc ad Rhodien fugit, que magisterordinis Rhodiensis captiuu in Franciam misit,s postea Alexandro papae sexto obtulit. Ludovicus autem rex Galliaru ad Appulia cosequendam per Roma transiens,Zeliabu a domino papa per contractu accepit,&intereundu ueneno, an fatigatione itineris, incertu est, extinxit. Expugnauit aut Batsctus nonus rex Turcora Cilia dc Albu castru in Moldouia. Modon quo, insuladcurbe eius denomini phi rege Persaru saepe pugnauit,&quasi semper succubuit. Du aut senuisset fili us ipsius Sch m zabeg que nostri homines Selebeguocant, impertu sub
eo arripuit,&Baissetus ad insulam in qua nutritus erat,deductus brcui occubuit. Decimus rex Turcor Zclembe modernus surrepto imperio. fratres suos necauit εἰ extinxit,deinde minax Christianis, praxipue Pannoniae bel, Ium inferre proposuir. Deus aute omnipotens excelso suo iudicio aduersus eum Sophi rege Persar cocitauit aliquot pra in conflictu superare con/cessit. Tribus aut Imperatoribus poperi j, quonda secunda Ro ma dicta, domicilium assiduu factum est ita uta circumsitis
572쪽
circumsitis incolis, praesertim acidauis, non Boantium nec Constantinopolis, sed Cetaroadom id est domus Caesaris diceretur,lcest Constantinopo/lis triquetrae figurae duobus angulis mari adiacens, tertio capos prospeclas, eius ambitus decem dc octo milliaria Italica continet, non habet grandia palatia, nisi thermas&scholas philosophantiu magnifice nouiter struct as:toplam uero sanctae Sophiae, hoc est: sapientia det,qui est Christus uera sophia patris,egregie olim aedificatum,per Mahumetem imperatorem secundum Turcoru deiectu est,& stabulum feraru factu.Roma uero Italiae rotubdae figura ambitu muroru triginta duo milliaria continet,serer duplo ambitu Constantinopolis excedens xhabet septem colles despalatia pretiola De familia Tartarorum lanorum siue Preco/
ALtera soboles&genealogia ex Tartaris riuolliensibus derivata est
Tartarorum lanora ab Vlano inuasore insula Taurice cognomnata.Vlana puella est&uirgo,&quia ut anu de uirgine dc puella genuus est sine legitimo thoro,Vlanus nuncupatus est, suisc posteris in Cher neso Tauricano nomen indidit. Etia uirgines impregnaria concipere absque uiro apud Machometistas nullum miraculum est quum apud ipsos hoc saepius contingat e praedicetur. Est autem Tauricana insula inter paludes Muotidas,longitudinis uiginti quatuor milliariumuatitudinis uero quindecim milliarici,habet tres ciuitates Solat,Kirhel, Carfam: duo castra,Mankupd Azau.Solat Tartari appellant Chrim, oc Caesarem Precopensem. exinde Chrimensem Imperatorem uocant desciuitas illa domus exiles habet,d est deserta pro maiori parte.Alia ciuitas minor est Kirhel de supra eam in rupe alta est castrum ex lignis argilla factum.In hac rupe,ut fertur
draco commorabatur,dc trucidabat homines et iumenta, propter quem ita colla fugientes habitatione propinquas uacua reliquerunt, et quia Graeci et Italici insulam inhabitantes gloriosam dei genitricem Mariam precati sunt, ut eos a dracone liberaret, uiderunt successu temporis candelam ardentem intra rupemrinciderunt ergo c secuerunt gradus ascendendi in ripe,& peruenientes ad candelam ardentem, imaginem sanctissima viuitri cis Maria conspexerunt,coram qua lumen arsit,draconem ci desubtus per medium ruptum iacentem. Egerunt itaque gratias de tam miranda libera tione,& draconem in frusta sectum, proiecerunt extra rupem dc quiamcciis lae glorificantes beatam uirginem,ad imaginem eius ascendebant ueneratum.Acigeri Caesar Precopensis contra fratres suos pugnans, exemplo eorum motus, supplicauit beatae nirgini Mariae, ut eum adiuuaret, uotum uouens quod uirginem benedictam remunerare Nam Mahumetici uenerantur beatam Mariam, profitentes eam uirginem ab a thoro uirili magnum
propheta Iesum benedictum concepisse Speperisse. Quuc adiutus supe
573쪽
LI Bh ' Rinus iraret suos aemulos binos equos quos habuit meliores uendidit,& exinde cera empta,maxima duo lumina siue candelas fecit ante imaginem coram ardere quotannis iussit, quod in hanc usi diem per subsequentes ImperatoreS continuatur. Tertia ciuitas est urbs Theodosia, nunc Cassa dicta quarti expugnauit sub Ianuensibus Mahumetes secundus Imperator Turcorum s . castrum uero Mankup, quod est uersus occasum a Cassa praefatus Turcus urbc Mahumetes ut accipies binos fratres principes 8 dominos castri Manliu p. ut dicitur, reliquias ultimas Gothorum gladio occidit Azou quoq; astrum circa ostia fluud Tanais situm in castellauit,&Turci usi nunc tenent Taratari uero laniab ingressu insuta in campestribus eius, ut est innata cosue ludo Tartaroru degunt, dc extra insulam jdem campestria Sarmatiae Euro/piana iuxta paludes Maeotidas&mare Ponti usi ad Album castru occu/pando possident. ingresTum c in insulam seu introitu ad occasum sol is secerunt aggerem de terra longitudinis unius miliaris, in modia pontis sternen, tes, rude tamen d emiplene, ita ut aquae maris in aliquibus locis aggerem pertranseatnnsula ergo antiquitus Taurica dicebatur: nu uero Prezekop, quod sonat fossa tu,quonia aquae circumdederunt&eam protegunt, an fossata aquis plena ciuitates: sed haec hactenus. Videamus deinceps genea/Iogiam. Post lanu in Taurica regnauit Tachiam is Cetar, qui una cu i toldo duce Lithuania cotra fratrem suu Temircuitu CetardinperatoreZauolhen. pugnauit, superatus est. Ex Tachiam is zar filius eius Setidachmeth zar regnare uoluit: scd Aciliere Cetar expulit eum,& ipsemet pro eo regnauit. Setidachmet aut pro auxilio in Lithuania perrexit, d captiuatus per
Lithua nos cum uxore dc hi as in castro Co uno in carceratus est, ibi cum coniuge & fili js mortuus in diebus azimiri tertii reo is Poloniae& magni ducis Lithuania defuncto Adetigeri zati quia septe filios reliquerat senior filius
Haider nominatus obtinuit imperi v. Mendligeri uero unus ex praefatis ili is ad Imperatore Tiarcoryco fugit,dc accepto subsidio dc uxore a Turco, di/spersiis eiecit Haider, amurcitu atris fratribus. Hi ad Iuam Vasilouicet Mosco uiae duce fuget ut qui suscepit eos, &ducatu Cosancsem eis donauit Ex Mendligeri Czarticine stri nati sunt, primus Mahum et Ceret, alter Achmet Cerci, tertius Machmulceret, quartus Berhi Ceret de est submersus dupraedam ageret perfluuiu in alachia, anno domini N. D X. Quintus Bur nasceret, lexius Mubarec Ceret, septimus Sadech Ceret, octaui& non inominano teneo. Nunc pro patre suo regnat Mahum et Cerci Cetar. Et scias quod licer Tartari Prezecopenses magis ciuiles mitio resci ratioe aurae sexti climatis quod inhabitat deberet esse. tamen no deseruerut prisca sua lupina rapacitate desserina crudelitate, sicut bestiales qui capos dos tuas inhabitantire nocivitates nec uillas. In uadu tenim singulis annis uastat& depraedatur
Russiam, Lithuaniam,Valachiam,Poloniam δε quando i Mosco uiam. De Tat
574쪽
De Tartaris Ko sanensibus ec Tataris Nahaten/sibus Caput V M. TFrtia horda Tartarorum Kosianensium nuncupata est sic a castro Ko san supra flumen Vollia circa metas Mosco uiae sito, penes quod commorantur. Et exiverunt de principali horda omnium Tartarorum uidelicet de TartarisCzahadaien . sive Tauolhen sicut occaeteri Tartari omnes. Ha/bet autem praedicta Cosanensis horda quasi duodecim millia pugnatorum in necessitate autem,quando aduocant alios Tartaros ad triginta millia bellatorum constituunt. Istorum principes,dc facta eorum , genealogiaci non scribuntur,quoniam magiales sunt ducis Mosco utar xpendet ex arbitrio eius in uiuendo,in bellando,d duces sibi eligendo: idcirco quod de Mosco/rum principe dicetur de ipsis poterit accipi dc adaptari. Quarta horda reces e noua, ultimo ex Tartaris Tauolhensibus orta est Occassorum siue Tartarorum Nahaten.Nam postquam Occassinsignis seruus d miles magni Cham, habens triginta filios occisus est: fili j secesserunt a capitali horda
voliten.& iuxta castrum Sarai degere coeperunt ante hunc annum Christi. millesimum quingentesimum decimum septimum circiter septuaginta annos, uel paulo minus subitoq; in immensum creverunt, intantum, ut hac tempestate numerosissima de maxima surrexerit horda ipsorum. Isti sunt septentrionaliores dc frigidiores omnium Tartaroru Moscouiae a parte orientali adiacentes,d sepenumero ea inuadentes atq; spoliantes Dominantur inter eos filh dc nepotes OccasT. Non habent pecuniam nec monetam, sed
res pro rebus vendunt, puta pro seruis, prostris, pro pecoribusta iumentis.
MATIA EUROPE A LIBER SECUNDUS.
De Russia de tractibus eius,5c abundantia, e contentis in ea, Caput .
orire vini diximus deSarmatia Asiae, qua Scythia uocitatur, restat dicere de Sarmatia Europea,ec in ea primum occurrit Rustia olim Roxolania dicta. Latus eius orientale adiacet flumini Tanai et paludibus Maeotidis, secernetibus Asiam et Europam. Priscis autem seculis Alani habitarunt
ad flumen Tanais: deinde iuxta illos ad meridiem Roxolani Hae autem gentes in toto deletae perierum,campic latissime patentes spectant deserti,solis feris et Cosacis seu praedonibus perui j,prout supra di stuest.Post hos supersunt reliquiae Circastarum uersus meridiem, et sunt gentes serocissimae et bellicosissimae, genere et lingua Ruteni Deinde est castrum
575쪽
strum C rco inuncupatum,quod Imperator Tartarorum Prezecopen/sium extruxit, in dominio Lithuanorum,& post quasi duobus milliari is ab Ocetarco in meridiem sequitur Deta flou kfuit castrum quod ante tempo/ra nostra demolita est: a Detasta in Byaligrod quod Turci occuparui sunt
sex miliaria. Sequitur Podolia ad occasum Moldauiae ex Valachia conter mina ad meridiem,ad orientem uero campis Tartarorum d Tauricae insu/lae: haec est terraru fertilissima, cereris , mellis feracissima. Nam agro rude cultovi parum inuerso ait exarato, sen mentot supersieminato, tribus an tris sponte frumentu germinat, ita tamen, quod colligendo tepore messisse/getem,aliquidpia granorupermittatur iii terra decidere ad surgendu ex eis frumentu in anno sequenti,sine cultura& sine agri aratura. Gramen quoq; N pascuata cito ac uberrime fundit&prodit, ut pertica si tribus diebus lupercrescendo cotegat et aratru in locis graminosis derelictu in paulo pluribus diebus,graminibus sepiat et cooperiat. Examina uero apum no solum in mellifilaissset arboribus cavatis mellificant veru in ripis et terra pote meIla reponunt. Cotingit saepenumero, ut examina apum superuenientia, et priores apes exterminantia,ruricola aduolatia agmina apum trucident aut
in aquis mergant, ut quae praefuerunt, haereditarie mellificarent et maneret.
Postea ad montes Sarmaticos habitat genus Rutenoru, quibus praesident nobiles Polonorum. In Kolomya n Zidaetou, in Staiatin, in Aoatin in Bitsco etc. Sub eisdem montibus sunt tractus Halicienses, olim Gallicia dictus,MPrezemissien.&inter montes Sarmaticos tractus Sanocensis. In medium
Russis tenendo est Leopoliens terra, et urbs in ea belle munita eodem nismine nuncupata, habens duo castra, superu et inserta et est metropolis Russa an Septentrionem sunt tractus Chelmensis et Belzensis, terraque iii medio iacens. Clauditur autem Russia a meridie Sarmaticis montibus, et sumine Tyras quem incolς Niest appellant. Ab oriente finitur Tanai et Maeotidibus Taurical insula. A Septentrione Lithuania, ab occasu uero Polόniar Ex Mosco uia autem aduenit Borysthenes,ab incolis Dienprnuncupatus famosus fluuius, per Lithuaniam et Rustiam currens, et sub Simo/lens co et sub Kiou labens, in hunc ab occasu circa Chinyei nil oppiduco, surgens Boli no exiguus fluuius illabituri et quu mensus esset Borvsthenes quasi trecenta milliaria Germanica, in mare Ponti cadit Amplius terra Rubsia Muci sit fertilis abundat melle et medone potu ex molle facto, adducitur
et uinum ex Pannonia,et uinum ex Molda uia atque alachia, quibus adiacet: sedet uinum Graecu ex Graecia et est forte etiam ceruisiam ad nutum habet.Abundat equis bobus,et ovium gregibus, abundat cera in maxima copia abundat pellibus mardarum, scismorum, vulpium et bou. Abundat suminibus quibus irriga et aquis pisculentis, ii aut ubi aqua inuentae, et pi
sces in ipsa reperiaturmo impiscant stagna et piscinae Rustar ed ubicunt
576쪽
aquae reperiuntur, illic, pisces de rore coeli, ut aiunt,demittuntur, absq; ho/minum curae impiscationei sunt que in tractu Leopoliensi luce magni de laudabiles ic in petras laquam in laminas diuisibiles. Abundat Rustia calamo aromatico in terris uersus Tanaim dc paludes Maeotidas. Item reupon/tico in eisdem terris S in Lithuania, sic d pluribus herbis ac radicibus alibi non uisis. Abudat tota terra Russiae granis tinctorum quae copiosissime ex/crescut: dc quum priscis temporibus ad Ienuam dc Florentiam urbes Italicas importarentur, nunc uix aliquid de eisdem colligitur. ferec in toto frustrata dc non collecta pereunt. In traei Chelmensi rami pini arboris desecti dein terra iacentes,in anno aut in duobus in saxa silices uertunturies que ibi creta seu rerra alba in copia quae ad nos ducitur. Est sal quod in lacu Kaczibeio temporibus siccis colligitur, ecqui prope est Oczarhou castrum Tartarorum, intercipiuntur Scapiuntur interdu per Tartaros ductores frulis una cum plaustris ducentis quando lis trecentis Anterra quoq; Praeno initIiensi di in Drohobiasal coetum Sin bolas ac portiones collectu repo RugifὸFues nitur. Praeterea in Rustia sunt plures se est enim religio Christiana Ro, uio mano pontifici subieci a Silla regit,&praeualet, quanqua sit exigua nume/ro. Est altera secta Rutenorum amplior,quae ritu Graxorum insectatur,toici Rustiam adimplens. Est tertia secta ludaeoru no usurariorum uelut fit interris Christianorum, sed laboratoru agricolarum domercatorum agnom, praesidentc, ut iape teloneis Zoexactionibus publicis. Est quarta secta Armenorum, praecipue in ciuitate Kamyenyecensi dc Leopoliensi. Hi sunt mercato/resperitissimi,ad Carfam,Constantinopolim ad Alexandriam Aegypti, ad Alkairam Spartes Indiae penetrantes de merces asserentes Ruteni habi/tu de ecclesiasticis ossic as Graecos insequutur, habetin proprias literas, Sabecedarium instar dc proximu Graecis. Hebras similiter Hebraeoru literis utuntur de disciplinis, uerum etia artes liberales astronomiam domedicina perscrutantur, Armeni suo ritu gaudet&literitanter sanctos colunt plus Tadda uapostolum,asserentes quod eos conuerterit,& fidem Christi docuerit Doinde e Bartholomaeum sanctu de apostolum ueneratur, per quem multos articulos, ut asserui de fide acceperunt: habent magnifica dc plurimum deco/raecclesiastica apparamenta,planetas&ornatus non scisi's, sed omniquaque rotundos,libros, calices, dc caetera Christianoru ueteranoru splendidam
supellectile. Quo aut ad spirituales praesidcfac pastores Christianoru archi praesul est Leopollen. Metropolitanus Russorum de Lithua noru habes sub
sua ditioneKio uten Kamyenyecen. Praenem ilien Chelmen Lucersen. de Mednien. episcopos. Rutenoru uero metropolitanus est Kio uten. quae olim
metropolis Russiae fuit:habet subiectos Vladicas, d episcopos destitu Grae/co in Moldauia de Valachia usq; ad flume Histri seu Danubi j. unu in Russia Chelmensem alteru in dominio Lithua noru ladimiriensem siue Bre
577쪽
sten. tertiu Pinsci seu Murouuta, quartu Polocen quiritum Luceni sextum Smolensem,& passim omnes alios ladicas ac episcopos in terris Moscoru&in Septentrione de iurisditione Moscorum protensorum. Isidorus metropolitanus olim Liomen. lingua dc doctrina Graecus peritissimus tempore Eugens papa quarti ad conciliu Florentinu in centu equis iuerat,d unione ec clesiae Romana percepta in Rustiam redierat: huc Mosco uitae obedientiam Romana cis praedicante spoliauerunt, dc in necem extrema impulerunt. Soquuntur Ruteni doctores destheologos Graecoru praecipue Basilium agnia, Gregorium Nazanzenu G Ioanne Chrysostomu Gregoriu Nazanzenu eorum sermone Bogossomnuncupant, quod in latinos naidaudans deum. Acceptant&nostrum sanetum Gregorium papam Romanum praxipuc in libris moralium, quem transsatum legut,6 lingua eoru Byessed ni quod ualet concionante, persuadente uel praedicantem, uocant. In ecclesi s Rutenorum lingua Seruiorique est Schauonica, diuina celebrantilegunt Sc cantat. In ecclesii js Armenorum sermone Armeno. In synagogis Iudaeorum lingua
Hebraea orant. Christiani aute ritu Romano latino sermone cantant,orantec egui. Et scias quod in fluminibus Russia: dc Lithuaniae, praecep ue in Bori/sthenes Boli tempore aestatis multiplicane ephim erae,& sunt uermes & uolatilia alata, quaternis, interdum scitis alis oriunture generant, mane currui
super aquas, obuolant super ripas circa meridiem : in occasu aute solis extiri/guuntur. De his loquitur Aristotcles primo de historris animaliuo in Pro/blematibus: domedici de febre ephim era.
MAgnus ducatus Lithuaniae est regio latissima, in ea sunt plures duces
Lithuania dc Rustiae: unus autem praeses domo narcha, cui caeteri om/nes subsunt, magnus dux Lithuani vulgo nuncupatus. Aiunt aut uetustiores&antiquitatum relatores, quod quidam Italici propter Romanorum dissensiones deserentes Italiam ingressi sunt terras Lithuaniae, dc nomen patrio Italia genti uero Itali indiderunt quae per pastores terra Litalia&gens Li/tali,litera praeposita coepit huncupari. Ruteni autem &Poloni eorum uicini maiorem immutatione facietes, usq; in hodierna diem terram Lithuaniam,
gentes uero Lithua nos appellant. Hi primum condiderunt oppidu Vilno, eleuationis poli quinquaginta septem graduu &ex nomine ducis Vitri, quocum illas regiones ingressi sunt, lino uocauerunt,fluminibus quoque circa ipsum fluentibus Vilia de lina ex eiusdem ducis nomine indiderunt nomina.Sam agithiam aute de suo sermone sic nominarui, quod lingua eorum, terra inferior sonat Aliqvi aut ignari historiar, a lituo quod est cornu, dc tuba uenatoria, eo quod regio illa plures uenationes exerceat, Lithuaniam appet lari uolucrunt, quod ad effectu, non ad historiae origine spectat. Haec gens Lithua noriannis superioribus adeo obscura,contempta, uilis apud Ru/X ten Os
578쪽
tenos scit ut principes imiten ab ea sola perizomata dg subera ob eoesta tem de soli natiui sterilitate in signum tantummodo subicctionis exigerent: donec Vithenen dux Lithuanorum rebellionem primum contra Rutenos inducens,&seipsum ducem inter populares costituens, astu principes Russiae aggressius coflixit, sensimq; adeo creuit uiribus, ut iugo principibus Russit iniecto etiam in tributa eos redigeret sibi pendenda, quae perplures aetates Rutenis ipse penderat.Posteri duci Vithenen succedentes furtiuis lupinis 5 subitis incursionibus finitimas getes Russiae, Prussiae, Mazo uiae deso, lonia inuadebant ecdiripiebant: donec fratres crucifer Theutonici ordinis beatae Mariae per Conradu ducem Mazo uiae aduocati;&in auxiliu assumqpti Prussia uia cotinuis armis coquisita, Samagitas aithua nos a resti, oebellare captiuare, opprimere plutibus oppugnationibus ceperui, tamdiu donec ad Olgerdud Ceystutia duces Lithuaniae successive peruenerui. Fuit autem Olgordus magnus dux Lithuaniae, cuius filius erat Iagello, po stea baptizatus & Vladictaus nominatus, in regem Poloniae coronatus Frater autem ipsius Olgerdi fuit Ceystuth, maximus expuo nator persequu tor Christiano ita, qui inter pugnandum cum cruciseris Theutonicis in Prussia ter captus, terc astus mira euasione contra uoluntatem cruciferorum liberatus e uinculis fugerat. Huius Ceystuth filius fuerat ita udus seu itoldus macte uitlutis princeps, agello aute qui postea et ladis laus, sub reugis pacis captiuando Ceystuth, et filium eius ita udum Ceyuth in carcere
occidit, Vita udum uero in uincula coniecit. Tandem a cruciferis et Christianorum exercitibus tapenumero agello pressus, deo miserante ad Polonos declinauit fideq; Christianacta fratribus suis, quos octo inium cro habuit, unda baptismatis ablutus, ct in rege Polomae coronatus, Heduigim filiam Ludovici Hungariae et Poloniae regis illustrissimam ac speciosissima in comsortem accepit, anno Christi millesimo tricentesimo octuagesimo sexto die Iouis, quartadecima mensis Februari j quae sui sancti Valentini Coepit pr fatus rex ladis laus secundum promissa uigilare et instare, ut genicin Lithuanicam a tenebris erroris ac idololatria expurgare assumptis Guocuesecuto detant archiepiscopo Gneetnensi, et pluribus uiris ecclosiasticis atq; religiosis licin rcgina tacduigi, Semouito et Ioanna Mazo uia Conrado Olesnice fiducibus et coplurimis baronibus,anno domini millesimo tricem te simo octuagesimo septimo, in Lithuaniam intrauit, et baptisma suscipere Lithua nos procurauit. Colebant autem ab origine Lithuani numina, igne, sylvas, aspides et serpen res ignem qui per sacerdote lingua corurincet imm/cupatum, subiectis ignis adolebatur sylvas autem et lucos sacrosanctos et habitacula deorum putabant: aspides uero atq; serpentes in singulis domibbus uelut deos penates nutriebant et uenerabantur. Rex itaque ladis laus ignem sacrupulatu in ciuitate Uilnensi, barbaris inspectantibus, extingui, templum
579쪽
temptu, aram in quibus fiebat hostiarum immolatio dirumpi, sylvas uero succidi 5 confringi, serpetes quoq; necari praecepit, barbaris sentibus deorusuorum falsoru exterminium, contra regem aute nec mussitare audentibus,
mirantibus quoq; quod Poloni sacrorum uiolatores ignis sylvarus serpen tium intacti it sic ad ths eorum, secus quam ipsim et quoties uiolabant, fuerunt Exterminatis itali dolis,gens Lithuanorum per aliquot dies de articu, lis fideis oratione dominica per sacerdotes Polonos, magis tamen per rege Vladissa um qui linguam gentis nouerat edocebatur, et sacra baptismatis unda renascebatur: largiente pio rege Uladissa singulis ex popularium numero post susceptu baptisma,ex panno de Polonia adducto nouas uestes: qua prouida liberalitate effecit, ut natio illa rudis obpannosa lineis in ea die
contenta fama huiusmodi liberalitatis uulgara, pro consequcndis laneis aiteruatim ad suscipiendum baptisma ex omni regione accurreret & quonialabor erat immensus unum quemc credentium baptizare singillatim mandante rege multitudo sequestrabat in turmas docuneos,&uniuersis de qua libet turmarum benedicta aqua sufficienter conspersis, cuilibet turmae Duniuersis qui in ea constiterant, nomen usitatum Petrus, secundae Paulus, tertiae Ioannes etc, foeminis per turmas diuisis Catherina, Margaret 6 c. iuxta numerum turmarum imponebatur. Militaribus tamen spiritualis impendebatur baptismus. Fundauit insuper rex ladissa usin ilia ecclesiam cathedralem sub titulo sancti Stanista patroni Polonorum, principalemc aram in loco ubi ignis qui falso perpetuus credebatur, constituit, ut error gentilis fieret cunctis patentior. Constituit etiam in eade ecclesia linensi episcopuuirum spectate uirtutis Andream Uazilo,natione Polonia, genere nobilem. de domo accipitrum professione fratrem ordinis minoria, olim Elizabet re/ginae Hungariae conseissoremvi praedicatorem insignem episcopu creten.
Eodem quoq; ladissao rege instante, Samagithia fidem Christide baptisma suscepit. Ad cognoscendam autem natura prouinciae ex gentis illius ani/maduerte quod regio Samagithia est Septentrionalis&gelida Lithuaniae, Livoniaeoc Prussi arcontermina, sylvis, collibus de fluminibus circumsepta, in hos tractus distincta, scilicet Iragola, Myed nici, Chro Te, Rosena, Vidulii, Vyelu nya,Celthini, Caethra gente regioni procerae dc altae staturae, agrostes Aincultae pauco docastigato uictu uiuentes, sitim aqua sedare solitae, ra ro cemisia aut Medone: auri argenti,aeris, ferri , uini illa tempestate expertes Signarae: apud quos licitum erat uni uiro plures habere uxores,d patremortuo nouercam, fratre lotem in uxore accipere:nullus illic stubarum, nullus aedificiorum nobilium, sed tantummodo tugurthinius usus, uentre distentum d porrectum, extrema uero habens coarta, ex ligno de culmo structura largius ab imo sensim operis incremento edificium in arctius cogi/tur, in carinae seu alea maximae similitudinem elaborata, in cacumine sene/X stra una
580쪽
stra una superne lumen reddens, subter quam focus de cibos parabiles o qucias, frigus quo regio pro maiori anni parte constricta est repellens in
ea domo se, uxores, pignora, seruoS, ancilla S, pecu S, armentum frumentu, de
omnem supellectilem condunt, gens ad diuinationes auguria procliuis. Praecipuum numen Samagitticum erat ignis, quem sacosianctum perpe/tuum putabat qui in montis altissimi iugo super ffluuium Neuyassta sito assidua lignorum appositione a sacrorum sacerdote alebatur. Accedens ital Vladi aus rex turrim in qua cosistebat incendit,o igne disiecit SextinXit, Succidit dein despcr milites suos Polonicos sylvas quas non secus quam sanctas&deorum habitacula Samagittar iuxta illud poeticum, Habitaruidi j quoq; sylvas uenerabatur in eam caliginem mentis prolapsi, quod &sylua praefataeo aues ferae in in illis cosistentes sanctae forent,& quicquid in illas ingrederetur, ut sanctum deberet censeri uiolantiquom nemus, seras uel ali/teS,manu Saul pedes daemonum arte curuabantur, Maxima itaque barba/ros tenebat admiratio, quod Polonorum milites nemus ritu eorum exci
dentcs nulla laesio qualem ipsi in se frequentius expertierant sequeretur. Nossubpupa Habebat praetera in sylut praefatis focos in familias domos distinctos,rentationes in quibus omnibus charorum Tamiliarium cadaucra cum equis sellis Nucstimentis potioribus incendcbant: locabant etiam ad focos huiusmodi ex subcre facta sedilia, in quibus escas ex pasta in casei modum praeparatas de/ponebant,medonem c focis infundebat, ea credulitate illusi quod mortuorum suorum animae, quorum illic combusta fuerant corpora nocte ueniret, esca in se exsatiarent insuper prima Octobris die, maxima per Samagittas in sylvis praefatis celebritas agebatur, dc ex omni regione uniuersus utriusq; sexus com ueniens illuc populus, ciboSoc potus quilibet iuxta suae conditionis qualificationem deferebat, quibus aliquot dicbus epulati di is suis falsis praxipue deo lingua eorum appellato Perkuno, id est tonitru,ad focos quisque suos offerebat libamina. Rex itaque ladisiaus primum eos pater no ster deinde symbolum docuit, quoniam nullus sacerdotum linguam Samagittica nouerat, et undis baptismatis ablui iussit Vuns autem ex maioribus Samagittarum pro omnibus respondit. Ex quo, inquit, serenis sine rex,dri nostri ueluti inertes&languidi adeo Polonorum deleti sunt, deos nostrosta sacra eorum deserimus,s deo tuo at Tolonorum sortior adhaeremus, sicci baptizati sunt.Rex autem in Myed nilli cathedralem ecclesiam subio, norextitulo sanctorum martyrum Alexandri Theodori&Euancti, in atris autem locis ccclosias parochiales fundauit, dc illis dotem sufficientem confi=gnauit inscripsit. Mediaicensis ecclesiae primus episcopus Mathias origine Almanus, in Vilna tamen natus, eo quod linguam Lithuanicam, Sama/gitticam norat praefectus estri consecratus. Contigit aute in prima planta/tione dum Samagitta per magistrum Nicolaum azic, fratre ordinis pridicatorum