장음표시 사용
621쪽
mentis remedium signatum qua rerum omnium penuria urgerentur simi/nistris auibus miser Aldiuia prouinciam suscepit in Iamaicae insulta Hispanibota Cubaec lateralia meridie prospectu repentinus uortex in arenosas detu/lit syrtes Ea voracia caecac uada Hispani uocant uiperas Squadranter uiperas, quia ibi multae naues implicantur, uti ui perina cauda lacerti: discinditur Carauella, uix Aldiuia Mosoci j triginta licuit in Carauella scapham descendere sine remis , siue uelis misere raptantur a pelago defluenti diximus nanque in Decadibus esse ibi maria perpetuo fluxu labentia in occidentem: tredecim errarunt dies insci j qu tenderent, nil esui aptum repererunt umquam septem ex eis consumpsit fames fuerunt ipsi marinis piscibus esca, in Iucata nam transportantur. Superstites iam incdia deficientes in crudelis re guli potestatem inciderunt Ualdiuam praetorem una iocios quosdam trucidauit, mox immolauit Cemibus, demum cum unitatis amicis cotra edit. Hostes autetra, aut appulsos hospites hi depascunt, dereliquo a carne hi /mana abstinent. Hic Hieronymus Aquillaris , dc ioci j sex in tertium diem immolandi seruabantur, nocte ruptis uinculis truculenti manus tyrannie uasere: ad regulum huic infensum, supplices confugiunt: admittuntur, sed inseruitutem.Admirandum auditu est de huius Aquillaris genitrice: ubi rem intellexit illic insanivit prae dolore, licet in nube tantum filium audiuerit, in potestatem carnes humanas edentium incidisse. Haec si quando carnes assatis inspectat,aut verubus affixas clamoribus domum rcplet, inquiens, En matrem omnium miserrimam, en fili mei frusta . Habita igitur epi/stola praetoris Aquillaris per Cozumella nos nuntios, coram regulo Hero, qui Taxmarus dicit , quid Cozumellani afferant enarrat, I potentia
regis eorum , qui ad eas partes appulerunt, deque uirorum fortitudine, de illorum beneficentia in amicos , de saeuitia in detrectantes, uel eorum po/stulata respuentes, multa edisserit trementem reddidit Taximarum. Det operam, ne hostes suam ditionem ingrediantur , seruum rogat, sed pa/cato ueniant animo Pollicetur Aquillaris pacem, si opus fuerit, contra hostes auxilium&fauorem . Aquillarem dimittit, tresque illi dat familia, res comites cita iunctim trainciunt ex Cozumella in Iucatanam , ad frumen , Alam in nauclero regente , alias repertum tendunt fauces eius a/renis erant conclusiae, uti de Nilo Egyptio legitur , flantibus Etesi s pro/pterea maioribus non licuit nauibus aduerso nmine procedere , quam uis sit alias huiusmodi nauibus aptum suscipiendis . In Bergantinosina usum lintres ducentos uiros in litus exponit praetor . Per Aquillarem pax olffertur. Quid sibi uelint percontantur accolae: Dapes inquit Hieronymus Aquillatis. Spatium erat ingens arenosum adlatus oppidi illuc tendant, insinuant acco . Eunt, Postero die afferunt gallinas octo carum more qua
sunt pavonibus et minores, neque insipidiores suffusci coloris, xtantum
622쪽
M,)iuti Mathch, quantum uix sufficeret decem famelicis.Est aute Mahcium frumenti granum quo ipsi panem conriciunt, nostro panico no multum dissimile Pro/testantur una ut inde discedant, propere ingens armatorum ad nostros discodere renuentes multitudo concurrit iterum,quid sibi uelint per alienas terras uagante interrogant: pacem se cupere, per Aquillarem respondent nostri, ecrcrum permutatione dapes, aurumq3, si aurum possident nolle se pacem aut bcllum cum eis, respondent: abeant iterum, ni malint usq; ad unum trucida/ri nolle abire nostri inquiunt, non habita ciborum copia quae alendis militibus praesentibus suffciat crastinum adserenda cibaria signant. mentiti sunt: mane sequenti nostris,qui castra locarant in arcna.dc fuerant pernoctati, tantundem a Gunt epularum , dc sui reguli nomine iubent abire. Cupere se oppidum uidere, ec potiores dapes, nostri dicunt. Recusant illi e terga uer/tunt submurmurantes inedia nostri urgebantur, uictum qum ere coguntur. In terram mittit subpinores praetor cum uiris centum quinquaginta. Per di uersa tendunt ad oppidana rura: e turmis unam obur barbari male tracta/bant non longe aberrant soci j, audito strepitu dabo ratibus soci j opem serui. Alia ex parte praetor tormenta in Bergantinoso scha phas locat, ad litus se applicat cum reliquis militibus, litus tutaturi & prohibituri descensum pro/peranti cursu ad pugnam parati, occurrunt Barbari, sagittis ec iaculis eminus nostros impetunt, seriunt imparatos: uiginti circiter tormenta in hostes prae, to exonerat strage globorum dostridore,ac flammarum eruptione perculsi, perturbantur palantes crurum tenus, in aquas se proh ciunt e nostri hostes insequuntur fugientes, una cum perterritis oppidum ingrediunturi continuo cursu barbari tra iaciunt oppidum,5 domos deserunt. Ad fluminis ripam protentum dicunt esse oppidum, quantum non ausim dicere, mille quingentorupassuum,ait Alaminus nauclerus , dc domorum quinque ac uiginti millium: stringunt atri, ingens tamen fatentur Scelebre hortis intersecantur domus. quae sunt egregie lapidibus Scalce fabrefaebe, maxima industria de archite citorum arte. Ad quarum sedes habitabiles per decemis duodecim alicubi gradus ascenditur,s spati j interiectis secantur. Nemini quidem licet uicini murum trabibus onerare, sunt domus omnes trium domorum intercapedi/dine separatae culmis tamen d paleis coopertae maiori ex parte lapideis la/minis plerae . Quadraginta hominum millia barbari professi sunt eo die pulgnae interfuisse, uictos tamen a paucis ob nouum pugnadigenus cum tormetis:& quia praetor in terram equites sexdecim exposuerat, qui pugnae interfuerunt,a tergo barbaros adorti, turmas findebant celeri cursu, non aliter quam si greges ovium interficerent, perimendo. seriendo 'dextrisoca sinistris imbraculo perculsi miseri haesitabat, ne exercedi tela locus dabatur, ide animal
arbitrabantur homine equo annexu, uti decentauris nata est fabula. Duosdcxx. dies sunt potiti oppido, laute sub tecto nostri, sub dio barbari esurientes
623쪽
degat, neq; sunt ausi nostros adoririri: munitiore oppidi parte, ueluti arce tutiel Verum, nocturnisq; freti custodi is suspecti semper emptionem timentes, somno uacabant. Potanchanum dicitur ab accolis oppidum d a uictoria ibi adepta. Uictoriam nostri appellarunt. Mira etiam de atriorum ruralium ad delicias in praedij aedificiorum magnificentia, magnitudine ata, elegantia, cumsolariis impluvqs,8 tabulatis egregi s more nostro ut quatuor Hispa/ni rurale quoddam ingressi, per horas quatuor inco uagati fuerint, antequaipsius exitum ob magnitudinem comperire potuerint . Per interpretestan/dem ex captos in praelio, regulumis eius primarios accersunt, ut inermescit supplices ueniant: datur opera, parent dicto domus quisque suas repetit pa/cem illis praestant lege proposita, ut ab horrentibus humanorum corporuat caerimoni j erga manes c perniciosos daemones, quorum simulacra ueneratitur, abstinererentino sto deo Christo coeli rerrarum cpiator X uirgine muda pra&stito. N ad humani generis leuamen crucifixo, dirigant mentis ocu/los, ut que regi Hispaniae se subditos fore profiteantur. Pollicentur utrunque quantum breuitas temporis passa est instruuntur, restitutos nostratibus mu/neribus contentos reddunt. si caelo mistas arbitrantur uiros, qui adeo pauci numero ausi sint contra ingentern multitudinem manum conserere nostroέd illi quibusdam aureis donis affecerunt, seri fas etiam uiginti donarunt. His ita relictis, alias eorundem litorum terras quassituri abeunt, si uum repetunt sub Gris alti repertum ab alamino, cui nomen dedere Bian sancti Ioannis: Bian uocat Hispanus sinum, pacatis animis ueniunt acco . Ab litore oppi/dum erat distans milliare domorum at ut mille quingentarum, super tumulo creetum ad oppidi hospitia inuitant nostros dimidiam oppidi parternorserunt si perpetui uelint est sium exemplo perterritos ad quos iam forte fama peruenerat, uel sub taliurri uirorum umbra sperasse in uicinos hostes fauorem dc auxilium habituros.
Perpetuis anc mutuis se bellis conficiunt semperio cupiditate. Recusant cete,
nam sedem,annuunt temporaneae. Redeuntes ad litus, nostros sequitur populus scenas illis 6 ramata mapalia summa cum diligentia eriount ex tuitissimis tegminibus pluuia cooperiunt: castra ibi locant, ne marcescant socri. Praetor Alam in nauclerois Francisco Montegi dat eootium, ut illius terrae occidentem uestigare intendant, festas interim ipse recreaturus.& cura/turus saucios In Potanchaia manet ergo praetor cum reliquis,Ber antinos
praebet ituris duos, homines quinquaginta. Ad hunc usque sinum Itiis erat
decursus aquarum ubi paulo inferius ad occidentem ad naui arunt, ac si ex montibus altis torrente raperentur, ita impetus illos aequo Is breui spatio ad quinquaginta a soch transportauit milliaria: in aquarum concursum incidunt. A laua uasta maris planicies sese ostendit, quae descendentibus ado ridentem undis obviabat, uti duo ingentiai qumma, quando conueniunt ex aduersei
624쪽
ex aduerso, ita uidebantur a meridie uenientes aquae, tanquam hostibus inius alienum pedem inferentibus,primis possessoribus uelle obsistere. Ex opposito terram uiderunt longe ab uaria dextra minime fluctuabant intcreos conssicius uorticibus agitabantur in diuersa; qui sere illos deglutierantissae spe uine diu haesitaruntIlectunt proras,aduerso torrcnte unde uenerant, luctantur remis uelisci innixi superare uix poterant impetum, quando socet Iusse putaru ad minus passuum duo millia, iuna nocte quatuor se suisse re/tractos inuenerunt Uicerunt tande illud graue certamen deo fauente Duos xuiginti dies in eo paruo maris spatio consumpserunt,ad socios tandem revdeunt,remis pcriunt, finem eum est e terram Colluacanae, putatici continetis adiudicarunt. Terram uero procul visam a fronte, uel continenti nostro annexam, uel Septentrionalibus coniungi plagis ad Bachalaos. de quibus late
in decadibus. Restat adhuc res haec in dubio detegetur aliquando. Dum Alam uius& Franciscus Montegius haec secreta in uestigarent rege prouinciae. qui Multoxumam dicitur, per unum ex eius pro cenibus praedicto imperan tem oppido nomine Quintalbitor, multis pretiosis mirisci modis laboratis inuneribus aurcis argeteis P Llapillis ornatis nostri donantur statuunt ad
nouum Caesarem nostrum mittcre decolonia deduceda gubernatore Dieco cla uen inconsulto qui eos cum mandatis misserat, ut prouinci is peragra iis,&redempto auro, regrcderentur. Consilium incunt in diuersa tendunt,
errorem fore proponunt aliqui: pars maior sui sagatur,non esse de guberna/tore curandum, quandoquidem res ad maius tribunal ad regcm cilicet de duceretur: uicit populus. Benigno rege commeatum capi ut Ad millia in de duodecim in gleba fortunatissima condenda cotonia locum assignant, generalem eligunt gubernatorem , praetorem ipsum Corthesium non csunt qui putent eo invito. Is magistratus alios creati ad condendae urbis regimen, Portucarerium&Montegium, de quibus satismuntios ad regem mittendos eligunt eodem Alam in nauclero duces, quatuor sponte tua primari no/stras uisum terras ueniunt,regem in adeo potentem, ut cius autorita Siam in infinitum protendatur: ducuntur foemina' du ae quae nostris more patricipareant &obsequantur. Suffusca gens est, auricularum torulos uteri sexus perforat, gemmatos Uaureos perpendiculos circuserunt , cd uiri quicquid est inter inferioris labri marginem extremum &dentium inscriorum radisces perturant uti nos auro digitos gestango circumligamus in eo labiorurn foramine ampliori lamina subtili retinente interius prodeuntem, Geteum Carolenum aequat eius morulis rodunditas crassitudo digitum. Foedius me uidisse nunquam recordor Putant tamen illi elegantius nihil esse sub orbe lunae. Quo exemplo quam uane ruat gen Shumana in sui caecitatem, qua que fallamur omnes edocemur. Existimat Aethiops nigrum colorem can/dido pulchriorem . putat eccandidus aliter: detonsus capillato, barbatus
625쪽
imberbi se credit esse spectabiliorem. Appetitu ergo urgente, non ratione sua dente tendit gens humana ad ineptias huiusmodi, regiturin suo sensi qualis
prouincia, ut inquit diuus Hieronymus, uana eligimus, a certisvi commodis abhorremus. Unde habeant aurum satis dictum est, sed unde aroentum nostri sunt admirati Montes altos ostendunt, horum cacumina perpetuis canescunt nivibus,&paucis anni temporibus uerticem ostendunt, ob nubiua ut nebularum densitatem Plana ergo uel mitia montana,aurum procrea/re uidentur, asperi uero montes c gelidae eorum ualles argentum aurichalcuetiam assequuntur. Secures bellicas nant ac ligones fossorios apud hos inueniunt, ferrum aut chalybem minime. Ad munera ergo regi allata deuenia/mus,' a libris ordiamur. Diximus libros habere gentes has libros attulo
runt una cum caeteris muneribu S, hi Collua canae noui coloni, procuratores,
nunti j multos Scriptibilia sunt eorum folia ex interiore arborum tenui coratice, sub libro superiore creato. Rarum aiunt esse, ut videmus, non in saliceo aut ulmeo sed uti cernere fas est in palmularum esui aptarum tela dura folia exteriora intersecante, ueluti retia foraminibus domaculis augustis contextabitumine tenaci retiacula compingunt. Adoptatam hinc formam molle facta conuertunt, dc extendunt ad libitum, durec facta iniunt gipso. Putan/dum est autem eos aliqua ipso consanguinea materia tabellas uidisse Cre/dendum est ipso in sarinam cribrato superfultas in quibus quicquid uenu:
in mentem, scribi potest, deinde spongia uel pannulo deleri, ut denuo reite/retur. Ex ficuum tabellis fiunt libelli,quos magnarum domorum dispensato res perfora secum ferunt filoc metallico merces empta coaptant, delen/das quando iam in computatorio codices eaduxerint. Non foliatim libros conncinnant sed in longum distent ad plures cubitos: materias in qua,
dratas reducunt partes, non solutas, sed tenaci bitumine flexibili adeo con/iunctas ut ligneis compactae tabellis, arguti librarq uideatur manus sub asse Quacunque pateat liber apertus, duae sese facie inscriptae osterant, duae pa/ginae apparent, totidem sub illis latent, nisi protendatur in longum. Sub uno nanquefolio multa coniuncta folia consistunt. Sunt characteres a nostris ualde dissimiles, taxillis hamis laqueis imis stellis ac formis eiusmodi lineatim exarati nostro more, Egyptias fere Armas aemulantur interlinea tim hominum animalium 4 species regum praecipue ac procerum d pin/gunt, quare credendum est gesta esse ibi maiorum cuiusque reo is conscripta , quemadmodum nostra fit tempestate . idemus penumero eos generalibus histori js fabulosis etiam codicibus, ipsius rei quae narratur, ad alliciendos emere cupientium animos autorum , figuras interserore , arte quoque grata superiores tabulas compingunt, nil differrea nostris clausit ibdentur: legum quol&sacx ciorum, caerimoniarum cyritus astronomicas annotationes, d computationes quasda, seminandic rationes retempora,
626쪽
libris commendant. Annum ab occasu heliaco Vergiliarum in cipiunt,&mere Ton ibus claudunt lunaribus.Mensem autem a luna nominant tona: quum meses signare intendunt, tonas inquiunt:lunam eorum lingua tona dicut Dies autem a sole, unde tot soles quot dies: eorum idiomate solio naticus dicitur,alicubi tamen alitern sed nulla ratione moti,annu distribuunt in menses uiginti. menses autem etiam diebus uiginti concludunt. Templa quae frequentanti aureis ornant auleis, de supellectilibus gemmeis admixtis,die illucescente thurificant templa, pias spargunt predices ante rerum initia. Hortendum facinus in sacrificias. xistorum tractuum habitatores omnes pro uictimis pueros pu/ellas lacrificant eo modo quo supra dictum est. Quo tempore semina iacit in terram,&quando iam spicat segetes, populus seruos pretio emptosilaute depastos,ec pretiosis uestibus ornatos suis emibus destinat sacrificandosi per dies uiginti immolandos circumducunt, transeuntes per uicos oppidani
suppliciter salutant, ueluti inter coelites propediem annumerandos Acria/lia plerate emes uenerantur, suum proprium sanguinem offerunt, elin gua, hic e labhs ille ex auribus, aliqui a pectore uel semore, aut cruribus.
multi acutis nouaculis uulneratim emungunt sanguinem, quem manu rece/ptum roratim proiectum coelum uersus, per templi pauimenta conspergunt, ita placatos reddi deos arbitrantur. A uilla Ricca, id est, noua colonia distat milliaria nouem oppidum domorum quindecim millium ueteri incolaru nomine Centobal no a Sibylla regulum reperiunt clausos habentem immo/Iandos seruos quinque abductos regulus supplex repetit, inquiens pernicie mihi regno in huic meo uniuerso astruitis, si seruos immolandos mihi auferetis. Irati nostri emes sata omnia a gurgulionibus corrodi, uel grandinibus deturbari aut siccitate consurni, uel torrentibus imbribus uastari permittent cessantibus sacrifici js. Ne desperati desciscerent empoalant,minus malum elegerut in praesentia rati non esse tempus eis inuitis prohibere, quin ueteres ritus exerceant, seruos restituerunt Licet illis sacerdotes gloriam aeternam;&perpetuas delitias polliceatur deorumc familiaritatem post huius seculi procellosos dies: maesti tamen haec promissa auscultabant, maluissentc liberari. m Sacerdotes Quine appellant, singulari numero Quin coelibes uiuunt 8 in
corrupti. Cum timore reuerenti sacerdotes uenerantur:hostium, in bello captorum ossa carnibus exesis in fasciculos ligata, ad emium pedes suspen/dunt, ueluti uictoriae trophaea, luctorum titulis superpositis.Notandu aliua Referunt anniculos iam pueros puellas cum pri caerimonhs,sacerdotes intemplis aqua inclucem cum ureeolo capiti superiniecta baptizare uidentur.
uerba non recipiunt, actus&murmura licet animaduertere. Neque illi, uti
Mahumetici aut Iudati putant eoru templa uiolari, si alienigenae legis quis Φeorum sacris intersit. De libris, templis,ac sacrorum ritibus satis dictum puta mus, ad alia regi allata munera deueniamus. Duas attulerunt molas, uti tru satiles,
627쪽
IN svLI NUPER INVENTIS. σν satiles,unam auream,argenteam alteram, solidas, tenues tamen circumserentia sere pari spitanarum octos uiginti ponderis Castellanorum est aurea trium millium octingentorum. Diximus castellanum esse monetam aurcam,quae ducatu triente luperat. Eius centrum occupat ueluti regis in throno sedentis cubitalis imago dimidia ad genu usque uestita, Genrisimilis, eo uultu quo nocturnos lemures pictores nostri pingere sunt soliti,campus ramis,ffloribus effigiatus: eadem est argenteae facies. Fere idem pondus
trunque, met/llum purum Aurea etiam grana rudia,non conflata,in argumentum auri natiui,uti ciceres aut lentes attulerunt. Torques quoque au/reos duos, quorum alter constat catenulis octo,quibus inserti sunt rubri lipilli non pyropi tamen,duo&triginta supra ducentum uirides autem tres et octaginta supra centum,non maragdi tamen. Eiusdem sunt existima/tionis illi,qua hi apud nostros nobiles. Ab eius torquis fimbria tintinnabula pendent aures septem Luiginti,figuris quatuor gemmeis auro ligatis imterfecta. Dependent singulis aurei perpendiculi. Torquis alter est qua tuo catenularum aurearum,per gyros rubris ornatarum lapillis cetum duuobus uiridibus autem centum septuaginta duobus,sexd uiginti aureoruintintinnabulorum eleganter comptoru. In ipsius torquis medio decem sunt insertae magnae gemmae auro circumligata a quibus centum perpendiculi suspensi egregie laborati Coriaceos cothurnos diuersorum coloru asserui, forte duodecim,hos auro,argento illos,gemmis alios fultos coloribus turn glaucis tum uiridibus, singulis tintinnabula pendent aurea Tiaras,nυtras,uarns gemmis insutas plaucis sapphyros aemulantibus refertas poditant.De cristis, zonis &ssabellis plumeis quid reseraequeam non sentio. Si quid unquam honoris humana ingenia in huiusmodi artibus sunt ade pta.principatum iure merito ista consequentur. Aurum gemmast non admiror quidem:qua industria quo ue studio superet opus materiam stupeo: mille figuras,& facies mille perspexi,quas scribere nequeo. Quid oculos ho/minum sua pulchritudine aeque possit allicere meo iuditio uidi nunquam. Notarum nobis uolucrum sunt pennae lucidissimae ut pauonum aut phasianorum caudas visas admirarentur: ita denos illorum pennas, quibus&sabella cristas consciunt,& elegantia ornant cuncta. Glaucos, uirides, flavos ac rubros,ac candido',suffuscos etiam colores pennis inesse natu uos inspeximustauro cuncta illa instrumenta confingunt Galeas attulere duas gemmis glaucis coopertas: unam tintinnabulis aureis fimbriatam aureis pluribus Iaminis duobus aureis calculis tintinnabula sustinentibus altera gemmis eisdem, sed quinque ac uiginti fimbriata est tintinnabulis aureis cristata uiridi uolucre conum occupante, cuius pedes, rostrum &ocu/
li,aurea.Singula uero tintinnabula singuli sustinent aurei calculi, fuscinas. Bb quatuor
628쪽
quatuor tridentes pennata uarq coloribus intextas, quarum dentes sum gemmei. si is aureis colligati. Eodem ordine sceptrum ingens gemmatum cum duobus aureis tintinnabulis Aureum etiam brachiale calceos exco/rio ceruino, aureo filo consutos sole candida subiecta lex lucido lapillo semiglauco,una dccandido circumseptum auro speculum, sphingem sorte lapidem diaphonium auro circumligatum magni lacerti caput, locochleas ingentes duas anates aureas duas Suariarum uolucrum species aureas. Quatuor&pisces cephalos aureos& ex aurichalco uirgam pennis miris modis insuta omnia. Portarunt bellicas peltas, mancylia Scuta quatuore uiginti aurea, Sargentea quinque. Mitram plumis uariis contextam. in cuius fronte media lamina insculpta est aurea, essigiata emi idolo.Fb guram quatuor aliae sepiunt in modum crucis aureae laminae, uariorum ani/malium, leonum puta, tigrium, luporum capita, uirgis dotabellis sor ma/ta animalia,ipsorum corijs superinsutis, aurichalceis tintinnabulis ornata, de diuersorum animalium corrjs integra, egregie consecta Lodices ua/rias ossapinas, candido, nigroic 'avo coloribus intextas, duas auro 6c gemmis dites,ircsque alias pennis de gossapino intextas scacorum ludo, quod argumentum estoc scacorum fritillos habere eos in usu. Aliam a fronte nigro, candido, rubrόque coloribus intrinsecus rasam sine uarietate. Alia eodem modo intextam aliorum colorum, rota nigra medium tenete, radiata pennis lucentibus intermixtis candidas εἰ alias lodices duas peristromata aulaea,& sagulum patrio more uiri gestamen d textas interiores, doca pilis uelamina uaria tenuisama,&pleraque aIia pulchra uisu magis quam pretiosa,quae arbitror iam plurimorum ieetorum ingenhs,quod harum rorum cognitio parisit fructifera,taediosa potius fore, quam delectabilia nar/ratu. Pretermitto dc innumeras nauigantium particulas de laboribus, coe/state,&periculis,&demonstris,&ia interdum non abs uitae discrimine exerciti fueruntiqua in suis annotationibus quisque
edisserit, in nostroci regio rerum Indicarum senatu legutur, ex uari j sic multis eorum indicibus& priuatis literis haec pauca collegi. Munerum tamen latores Ferdinandus Cortesius, classis ipsius praefectus xcondendae Cola
niae nouae in extremis terris autor, a regio Indico scnatu contra rectum iu/stum Q secisse iudicantur,qui inconsulto Cubae gubernatore. qui eos autoritate regia misera prouinciam susceperint ab eius madato alienam, vim uenerintvicet ad regem, se insalutato. Per procuratorem fugitiuos latrones, desa se maiestatis reos Cuba gubernator appellat, ac in ius uocat. Illi autem
se maius multo praestitisse regi obsequium venisscque ad maius tribunal arguunt. Petit capite puniantur gubernator. Petunt magistratus isti di sumptor tot laborum εἰ periculorum praemium Praemiu demulcta differture
629쪽
ut pars utraque audiatur statutums sancitum est. Iam ad Darienses Vra bae sinus in putato continenti habitatores ueniamus Darientem diximus esse fluuiu in occidentale Vraba sinus cadentem latus. In huius ripa Hispa/ni coloniam,regulo emato ut armorum pulsio,posuerunt.Colonia nomeex uoto pugna tempore promista dixere. Saneta Maria antiqua Ad hos diximus in calce decadum fuisse mistas eo anno quo scribere desininus duce Petro Aria Abulen si uiros mille ducentos id petente Vasco Mugnoe Bal/boa, qui primus australe pelagus latens adhuc detexerat, de Darietieti sibus pra erat. Appulso ad Darienem Petro Aria gubernatore cum ampla regum
potestate diximus fuisse destinatos per diuersa cum uarijs peditum turmis diuersos centuriones. Breuibus absolua, quia horrida omnia suauia nulla ex quo nostrae decasses desierunt,nil aliud actum est, nisi perimere ac persems, trucidare ac trucidari. Ad uoluntatem creaverat rex astum: nequiuit
diu ferre petri Ariae imperium:dissideruntanimis consederunt oninia in tercessit tempus Ioannes Caicedus Franciscanae religionis pulpitarius is, sco promisit filiam in uxorem Petri Ariae Ars inter rerum duces,qua conue/niat, nulla reperitur.Dissident multo acrius de res ad talem casum deductas est, ut occasionem nactus in Vascutri Petrus Aries, processu per praetores urbanos formato iugulari Vascum mandaueri una prinaarios quinque alios, inquiens Vascum sociosq; desectioni studuisse in imari Ostrati, ubi classiculam nauigiorum quatuor Vastus ipse construxerat,ad australis hu/tati continentis littora inuestiganda,dixisse Vascum commilitonibus receiitis, quos secum habet:En quid usti tot aborumi periculorum mecurriparticipes alieno semper subluci imperio erimus Quis ferre possit iam hi
ius gubernatoris insolentiam litora haec sequamur u sors dederit.&in ter tot Elysias prouincias tam uastae telluris unam eligamus, in qua nobis ipsis quod uitae superest liberi iam tandem uiuere possimus. Quis hominu nos reperire poterit,aut repertis uim in serrer Res ad gubernatorem delata est viscum ab Austro accersi Petrus Aries: paret dicto Vastus:iticatonas conqcitur,negat Vassicus tale consilium cogitatu:testes quaeruntu malefaci orum quae patrauerasta initio dicta colliguntur: morte sonus cense/tur: perimitur.Ita laboribus xpericulis, quae subluit innumerImiser is,scus, quando maiores se titulos adepturum sperabat, finem imposuit Clasesiculam Petrus Aries ipse, uxore in Datione relicta, conscendit, scrutaturus litoramondum an redierit intelligimus: neque ipsi deest fortuna Aam alius est designatus gubernato dictus Lupus Sosa,exsortunatis insidiis, ubi evtitit prorex,reuocatus ab Darien quid stomachi sit habiturus si redieti petrus Aries,boni iudicent: nil unquam gloria dignum sub eo aestum est tibmium remissum ab initio fuisse hinc arguitur:illinc autem nimis indulgen/tem,d parum seuerum in corrigendis erroribus.De hoc fatis omissa quis
630쪽
dam repetamus de flumine ingenti Dabaida profundissimo, quem nostri ob latitudinem ac magnitudinem eius immensam Grandem uoci arui qui labitur inultimum rabae sinus angulum, per portas uti Nilus in Aegy/ ptium mare septem. Cuius copiosam descriptionem reperies in decadibus nostris. Quod eius montana sint auro diitissima, ex accolaru quos super ijs
rebus accurate interrogauimus relatu dixi. Dabaidae arcana scrutaturi Vascuso, praetores ali j compositis agminibus aduerso suminecti nauibus di uersarum specierum, quater conscenderunt, quadraginta millia passuu primo, moX quinquaginta, demum octuaginta, ex transuerso alias O ingens facinus,5 nostram detestandam ignauiam,gens nuda uesti am inermis ar/matam in omni fere conflictu profligauit semper, trucidauit ad unum, ali/quando uulneribus confecit omnes. Sagittis bella gerentes uenenatis hoste lacessente impetu i 5 qua uisu hostium carnes aissequuntur detectas ctum figunt certiissimum. Habento iacula , quae pugnae tempore tam crebra ia/culantur minus, ut more nubis solem hostibus eripiant. Habent de ligneos durefactos enses latos quibus cominus certant ferociter, si ad manus de ueniatur 5:Vascum ipsum multis uulneribus consecerunt aliquando. Ita
flumen Debaida propulsantium accolarum rabie exploratum relinqui/θήαρ- iu Restat ut de Hispaniola reliquarum insularum genitrice ac ceu prima ria earum,de quibus narrare instituimus, pauca dicamus. Resarcitus est in ea senatus quinq; sunt additi iudices qui uniuersis illis tractibus leges pr. beant. Sed propediem in ea colligere aurum, licet sit auro praegnans, desinent, quia fostares deerunt: ad exiguum miseri accolae redacti sunt num dirum, quorum opera auro legendo usi sunt. Absumpti sunt ab initio bellis acribus, fame multo plures: quo anno radicem, qua panem nobilium confi/ciebant eruerunt Sa marici grano seminando pane populari abstinuerunt: reliquos uari j morbi, ignoti hactenus, anno millesimo quingen resimo decimo octavo, qui tanquam morbosas pecudes cotagioso halitu eos inua/serant,dc una, ne mentiamur, auri cupiditas: in quo effodiendo cribrando ac legendo miseros post, iacta semina, otiosis ludis ac tripudi js εἰ piscatio ni aut parui cuniculi uenationi assuetos inhumane nimis exaoitarunt. Iam per regium uniuersum senatum sancitum est, ut liberi reducantur in populosoc agricultura generationiq; indulgeant. Serui autem Sc aliunde empti. ad id aurifodinarum opificium trahantur. De auri mortifera fame satis dictum. Auditu es mirandum, quantu in hac insula coalescant omnia. Octo. dc uiginti in ea suut torcularia erecta, quibus magna saccari copia extorquetur.baccareas aiunt cannas altioreSirataiore&que in hac intula creari quam
alibi usquam reperiantur,ad crassitudinem lacer talem aiunt ustilis staturae,ac semis altitudinem nutriti, de quod maius Valentia Hispanae, ubi ingens saccari copia quotannis elicitur, ubicunque saccareis cannis inuigilatur,