장음표시 사용
651쪽
nunc Schinas uocant, ubi cadidam gentem, ciuilem satis repererunt,Germanis nostris similem, Credunt Seres&Scythas Asiaticos eo usque pro/tendi. Et licet incertus quidam rumor peruagaretur Portu gallenses in Oribentem eousque progressos, ut limitibus suis transcensis in Castella notum terminos uenerint, Malacchams sinum magnum intra nostros fines con tineri, omnia tamen dicta potiusquam credita fuere,donec ante quadriennium Ferdinandus Magellanus ortu gallen uir clarus, dc qui multis an/nis Portugallen. nauium praesectus oras totius orientis peragrarat. in odi
um regis sui, quem in se ingratissimum querebatur,oc Christophorus a ro frater soceri mei, qui ex Vlyssipone,quam uulgo Lisbonam uocant per suos multos annos in oriente illo Standem cum Sinarum populis meracaturam fecerat, ita ut earum rerum magnum usum haberet is quoque
iniuria a Portugallen. rege accepta, se in Castellam patriam reccpit Caesari ostenderent, nondum quidem satis compertum utrum Malaccha Castellanorum finibus aut Portugallen. cotineretur. Propterea quod hactenus nulla certa longitudinum ratio inueniri potuisset, satis tamen constarc si ima/gnul Sinaru populos ad Castellanorum nauigatione pcrtinere. Hoc ite haberi longe certissimum, insulas quas Molucras uocant, in quibus aroma/ta omnia gigneren unde in Malaccham ueherentur, in occidentem Cistellanorum contineri possecis ad illas nauigari xinde aromata facilius m/nore 'inpensas pretio tanquam ex natiuo colo in Castellam deportati.
Ratio nauigationis erat ut ex occidente subter inserius heini sphaerita in orbentem usq; nauigarent. Res pene ardua&uana uisa est. Non quod graue existimabatur, recta ex occidente in orientem subter hemisphamum uehi, sed quod incertum et Tet, utrum ingeniosa natura, qua nihil no summa prouidentia constituit, ita orientem ab occidente partim mari, partim terra di/stinxisset, ut hoc itinere knauigationis cursu ad orientem perueniri posset. Non enim compertum erat, utrum illa ingens regio, quam terram firmam uocant,occidentale mare ab orientali disterminaret, liquebat continentem illam ab austro in meridiem 5e inde in occidentem vergere. Repertas etiam ad septentrionem regiones duas quarum alteram Baccalearum a nouoscinere piscium alteram terram floridam uocant. Quae si terrae huic firma coniungerentur, nequaquam ex occidente in orientem posse deserri cum nihil
de freto aliquo huius terrae quod trusiri possetalce diligentissime magnis
laboribus perquisitum, nunquam tamen inuentum effet Per Portu gassen sium aut limites Sorientem , rem incertam, longe periculosissima iudica/bant Qua de re Caesaris suis uisum est, eos quidem rem ut magnae speia te maioris dissicultatis polliceri. Cumq; uterque in diem duceretur, obtulit Magellanus sese iturum, Christophorus autem impensis suis 6 suoru cla flem instructurum dummodo autoritate Mauspich Caesaris nauigare liceret. In
652쪽
quo dum obstinatius persisterent, parauit Cesar ipse classem quin inauio, & huic Magellanus dux praeficitur. Mandata erant ut ad littora terrae firmae uersus austrum nauigarent, donec illius regionis aut finem, aut fretum alii quod inuenirent, per quod ad odoriferas illas Moluccas perueniri posset. SoIuit ita*Magellanus die decimo Augusti, Anno M. D. ria, quinq; nauibus ex Hispali. Unde paucis diebus ad insulas Fortunatas, quae nuc Canariae passim appellantur uentum est. Ad Hesperidum inde insulas peruenerea quibus cursum suu inter occidente& meridie uersus continente illam qua
supra memorauimus cepere, ac intra certos dies felici nauigatione promon/tortu detexere cui saneta Mariae nomen inditu est. Vbi Ioannes Ruydias Solius nauiu praesectus. du iussu regis Ferdinandi catholici litora huius c, tinetis dat se peruagaretur ab Antrophagis quos Indi Canibales uocat, cualiquot socrjs suis comestus fucrat. Hinc nostri perpetuo cursu huius conisenentis littora legerri quae longissimo tractu in austrum, quam nunc plagam subaustrali polo appellandam duco.&paululum ad occidentem vergentia protenduntur, ita ut Tropicum capricorni ad multos gradus trascenderint. Sed non tam facile quam dixi. Sunt unim ultimo Marti j sequentis anni de/lati ad sinum cui sancto Iuliano nomen imposuere. Hic potu an tarticu gradus,&- - super horidion te suum illis cleuatu, iam X altitudine&decli/natione solis ab a quinoct tali, qua a plurimu&plus quam altero quovis syder naute nostri utuntur, quam ex ipsius Antarctici altitudine d ederint. Longitudinem uero a Fortunatis insulis in occidentem sc gradus tradide/re. Nam cum prisci Cosmographi,dc praesertim PtolemaeusJongitudines locorum a Fortunatis insulis in orientem usq; ad Cattigaram centum Docto ginta gradibus metiretur,& nostri quam longissime in occidente nauigaue/rint,coepere a Fortunatis insulis per occidente ut debuere, usi ad attigara alios So. gradus designare.Tamen ostri nautae propterea quod in ta onoin qua adeo in alterra distante nauigatioedongitudini certa signa terminos
sibi praefigere designareΦ possunt potius mihi in longitudinu ratione hal
lucinari, qui in uicc certi attulisse uidentur. Attame ea interim qualiacun/que fuerint,donec certiora reperiantur, non prorsus reiicienda sed admittenda existimo. Sinus hic vastus uidebatur,xspeciem freti referre. QuamobreMagellanus praefectus duabus manibus sinus situm explorare iubet. Ipse reliquas in alto anchoris firmat. Post biduum relatum est sinum vadosum nec longius in terram praetendi.Nostri in reditu aliquot Indos,ad litora conchylia legentes conspexere. Indos uocat omnium incognitarum terraru in/digenas. Erant procerae longitudinis,palmorum scilicet dece, scrinis pellibus tecti, fusciores quam regionis situs postularet, ad quos du aliquot ex nostris in terram egrederene atq; illis tintinnabula, chartas papyraceas depictas
ostenderent, coepere nostros ad rudemurmuria inconditum carme circumjsaltantes,
653쪽
saltantes, uici nostris sui admirationem facerent, demisere absq; nausea sese quicubitales sagittas per guttur ad stomachius 3 sunssu. Quas protinus rursus extrahentes quasi ea re fortitudinem sua ostentassent gaudere uisi sunt. Venere tandem tres an in legati,&nostros signis quibusdam oraru ut se/cum longius in terram: progrederentur, quasi essent eos omni hospitalitate excepturi: Mittit magellanus cum his uiros septe bene instructos, ut regio/nem 5 gentem diligenter quoad possent indagarent. Hi cu eis ad mediter/ranea regionis milliaria profecti sunt, uentum est in desertum Minutum nemus. Hic erat tugurium humile admodums feraru pellibus cooperturri Duae erant in eo mansiones, in altera mulieres cum prole sua, in altera uiriuersabantur. Mulieres&infantuli tredecim, uiti quinq; erant. Hi hospites suos ferali apparatu, qui tamen illis regius uidebatur excepere occisum est animal quod haud multu ab onagris differre uidebatur, huius carnes semi/tostas nostris apposuere nullo alio cibo ne sotu apposito. Nostris noctu
praeter more sub pellibus cubare necessarium erat, ob ingcnte uim niuium d uentorum. Quare priusqua dormirent excubias disponunt.Ide&qndi faciunt qui ad focum horribile quid stertentes, prope nostros strati erat. Quuilluxisset nostri postulant, ut cu familia una secum ad naues reuerterentur
Quoercu Indi illi diu negassent knostri hoc imperiosius exigere coepissenti ingrediuntur uiri ferale illud gynecium. Hispani arbitrati sunt eos cum uxoribus hanc transmigrationem consultare. Cum interim alijs quibusda hodiribilibus pellibus, planta pedis ad summu uerticem tecti, facie uari j colo/ribus insecta arcubus 8c sagittis ad praelium terribilis stupendo hoc acciti,ctu ornati&longe maioris quam antea statum in aciem prodcut Hispani qui ad manus deueniendu putabant, pixidem emitti iubent. Qui ictus etsi irritus fuisset, egregio tam egigantes, qui paulo ante Iouem debellaturi uide/bantur, hoc sonitu adeo sunt deterriti ut protinus de pace loqui cceptu sit.
Summa erat ut tres uiri reliqua familia dirnissa, cu nostris ad naues redirent Itur itaq; ad naues.Sed quia nostri non modo gigantuloru cursum, sed nec passus cursu aequare possent duo exi j sex itinere ad conspectu onagri pro/cul in monte pascentis quasi hunc insecuturi essent, fuga euasere.Tertius ad naves perductus.sed inedia, qua sibi Indoru more ex taedio indixerat, intra paucos dies extinctus est. Et licet praefectus nauium ad tugurium illud reuisisset, ut denuo unum alique gigantum eorum caperet, quem pro rei novitate Caesari afferret, nemo tamen inuentus est, sed omnes una cu tuo urio alio
sese transtulerunt.Vnde liquet gentem illam quoq; uaga esse, nec postea nos ridicet ad sinum illum per mulios dies ut infra memorabimus permansissentandu amplius in litore illo cospexere: sed nec tanti etiam quiccb in ea re/gione esse arbitrati,quo dil mediterranea illius longius scrutari deberent Et quanqua Magellanus animaduerteret longiorem mansionem illic inutile
654쪽
esse, tamen quia mare aliquot dies fJuctuosum coetu in turbidia essentixteria illa continue ad austrum vergeret,ut quo magis progrederentur,eo regio nem frigidiore inuenturi essent, discessus necessario de die in diem dilatus est.donec iam mensis Maius aderat, quo illic asperrima hyems tauire inci/pidati adeo ut iam in nostra aestate ibidem hyemandu esset Prospiciens autem Magellanus nauigatione diuturnam fore,commeatu inter suos,quo longius copia eius suppeteret, parcius iubet distribui Hispani ubi per ali/quot dies rem aequanimiter tulissent, hyemis quoi magnitudine ac terra rigorem uerithorarunt tande praefeci um suum Magellanum,ut quonia ani/maduerteret regionem illam perpetuo tractu in austrum protedi, nec spem finis illius aut freti superesse, hyemen quot saniam imminentem,& multos inedia rerum c incomoditate extinctosses quot legem illam sumptuaria quam ullisset diutius no posse sustinere Caesarem aut nunqua eius animi fuisse, ut quicqua obstinatius tentari deberet, cui natura carte cydifficultrutes obstarentdabores suos iam satis perspectos probatosci fore. Quu eous que prouecti iam essent quo nulla unqua mortalium uel audacia uel temoritas progredi ausia fuisset. Posse aut facile sante ab austro uento intra usi quot dies, si meridiem uersus uelificarent,in mitiorem aliqua plagam deser/ri. At contra Magellanus cui iam decretuerat aut mori aut coepta perficere,
respondet sibi a Caesare cursum nauigationis praescriptu, a quo nel posseu nec uellet ulla ratione discedere,& propterea eousi nauigaturu,quoad terarae huius aut finem aut fretu inveniret. Quod etsi hyeme obstante in praesentia praestare non posset in aestate tam regionis illius rem facilem sore Siquidem ipsos tunc uersus Antarcticu terrae huius tractu secuturos, quoad illius ista pa aestas unicus 5e perpetuus foret dies. Esse quoquo modo uellent,unde inediam & hyemis incomoditatem leuare possent. Siquidem ignoru magnam esse copiam,mare, conchylia dc plerat genera pisciu optimorum praebere:Fontes ibi salubres,aucupium quol&uenationem subuenire multis. Panem uero equinunethara enus defuisse net deinceps defutura, dumo/do ea ad necessitatem,&tuendam salutem, non ad uoluptate&luxu dispeniari patiatur. Nihil aut hactenus actu,quod aut admiratione dignu aut quo reditui necessitate praetexerent. Siquidem Portugallenses no modo quotannis,sed quotidie fere tropicum capricorni, cu in orientem penetrarent, nullo
negotio ad duodecim usq; gradus transcendere Se aut quantula laude dignos existimandos qui quatuor no amplius gradibus longius in austrum
processissent.Sibi certe hoc statutum,antea se extrema passurum quam Hispaniam cum ignominia repetituru:credere socios omnes, aut saltem eos
in quibus generosus ille Hispanoruspiritus nodum prorsus esset extinctus. eiusde quot animi esse.Illud italautaxat hortari, ut reliquu hyemis aequo animo sustinerent: tanto fore uberiora praemia,quato maioribus laboribus pericu
655쪽
εἰ periculis Caesari nouu& incognitum aromatum alla uti diuitem orbe aperuissent. Hac c5cione agellanus suorum animos mitigatos erectos esse existimans intra paucos dies nefaria foedac seditione afflictus est . Nauulgo inter nauales socios coepere sermones de uetere atq; merno Portugallentium Castellanoruin odio, Magellanum Portugallensem esse. Nihil ab
eo gloriosius patriae suae geri posse quam hanc classem cu tot uiris perdere. Nec credendum,etiam si posset, Moluccas insulas reperire cupere sed satis habituru si Caesarem aliquot annos uana spe possit circumducere, interim noui aliquid euenturu unde Castellani ab aromatum inquisitione prorsus auertantur. Neq; item coeptum iter ad Moluccas illas beatas pertendere, sed
ad externas aliquas nives ac glacie de coeli perpetuam intemperiem Mageb Ianus his dictis mirifice iritatus corrigit socios, sed asperius aliquado, quam homini peregrino, idq; in regione longinqua praesectura gerent coueniret. Ital faeta conspiratione nauem occupant, regressum in Hispaniam appa rantes, illecu reliquis quos adhuc dicto audientes habebat nauigium illud invadit. ducemq; eius ac alios praecipuos supremo supplicio assicit ias etia in quos iure id fieri non poterat eam sorte subeuntibus. Erant enim regi j qui/dam ministri, in quos nemo praeter Caesere ipsum eiusue senatum capitali:
poena animaduertere iure potest . Nemo tamen pro tepore regni impetium
detrectare ausus fuitLicet no defuere qui adinvicem susurrarent, Magella num eo modo in reliquos ad unum omnes Castellanos familia grassaturu, donec sublatis uniuersis e medio ipse cum paucis Portugallensibus suis ea dem classe in patria reuerti posset Altius ital hoc odita pectoti Castellano/rum insedit. Magellanus tamen cu primum maris procella dc hyemis aspe/ritatem mitescere animaduertit, soluit ex sinu diu luliani α Augusti Vt
antea multos dies terrae tractum in austrum vergente fuerat secutus, conspectum est tandem promontortu,quod sanctae crucis appellauere Vbi da eos saeuior tempestas ab oriente exorta deprenderet, una ex quinque nauibus
ad litora elisa est hominibus cum mercibus armamentis saluis praeter seruum unum Aethiopem, qui fluctibus obrutus de demersus fuit, Hine tellus paulo inter orientem Saustrum protendi uisa est, quam dum more suo lustrare incipiunt, is Nouebris fauces quaedam quae speciem freti praese ferrent detecta sunt,ingreditur eas Magellanus, protinus cum uniuersa classe,dum alios atq; iterum alios sinus cospicit, iubet eos omnes diligenter nauibus collustrare, si uspia transitus pateret, quas se ad quin tu die qua cumque acciderent, in freti faucibus expectaturum recepit una ex his cui ipsius Magellani ex fratre nepos Aluarus Mesci, ita praefuit, per sinus ipsius rescixus iteru in mare unde sinu ingressa suerat desertur. His an aut cum se lona reliquis nauibus distare o siderarent, facta cospiratione de reditu, Alciaria praefectu nauis suae in uincula coinciunt, ac iter suum septentrionem uersus
656쪽
capiti suntq; tandem ad litora Aethiopia delati, inde parato comeatu, octauo ne si postΦ a reliquis discesserat in Hispania uenere. ubi Atuatu causam ex uinculis dicere facitat, quasi ipsius maximo cosilio atq; suas patruus Magellanus lata uitia in Castellanos usus fuisset At Magellanus ubi aliquot dies ultra statutu tempus, navim hanc expectasset,& altera redi jsset, quae nihil praeter sinum vadosum, scrupulos ch&rupes altili imas in litore coperissct: tertia uero nauis nuntiaret sinu hunc maximum steti similitudine habere, quia triduo nauigantes exitum quide nullum, sed quo latius progressi su/issent,angustius maris spatita inuenissent,&eam altitudine cunas multis in locis nulla longitudine fundum attingere potuere: animaduertisse etiam exaestu maris, fluxu aliquando quam refluxu uehementiorem, inde illis quoq;
persuasum esset illa transitu in aliud aliquod pelagus patere: statuit per huc
uel uentis dare. Erat fretu hoc,quod quidem tu fretum esse onorabatur, latitudinis aliquando trium aliquando duoru non nunc*dece, aut quinq; milliariorum talicoru, vergebatq; paululum in occidente. Altitudo aut po/li australis duos supra quinquaginta gradus inuenta est: longitudo uero ea/dem qua ad sinum sancti Iuliani coperissent. Aderatia mensis Novembris, nocte habebant paulo amplius horaru quin Q. ex nullos unc mortales in litore conspeXere. Visa fuit tame nocte quada ignium maxime a sinistro late/re multitudo, ex quo coniectura faciunt se ab incolis regionis illius fuisse conspectos. Magellanus aut qc terram illam fragosam atq; insuper aeternisfrsegoribus rigente uideret indignu iudicabat in ea indaganda plures dies per/dere, quamobretribus tantummodo nauibus cotinuo cursu in interiora freti uectus est,donec uicesimo secundo die postqua in eo nauigare coeperat, in aliud mare amplum ti uastu desere: longitudinem freti milliarium Hispanorum scro centu esse attestantur:Terra quam ad dextram habuissent: continentem esse qua diximus haud dubiu est. Ad sinistram aut non emportu, sed insulas esse existimant, quod aliqua do e latere illo, in ulteriori litore maris cpercussum c fremitum audiuissent. Videt Magellanus, continente rursus recta ad septentrione dirigi quamobrem iubet di missa terra illa ingenti ad dextram nauigationis cursum per vastus ingens hoc pelagus, quod iaci
scio an unqua nostras aut alienas naues conspexerit recta cam oram dirige/re,c qua Corus Jare consueuit, hoc est inter occidentem, septentrione ea quide ratione ut tande per occidente in orientem ac rursus sub zonam torridam perueniret, satis enim exploratu habuit Moluccas in remotissimo esse
orieted haud mulin adinea uinoctiali posse distare. Hic perpetuus cursus fui tmeq; ab eo unqua discessere nisi quantu cmpestatum, uentorum uis eos aliquando aliorsum declinare coegit, ubi quadraginta dies hoc mo/do uehementi&ut plerun*secundo uento per altu delati fuissent, ac nihiIunqua nisi pontum Nundit pontu conspexissent am*rursus sero subtropico
657쪽
pico capricorni nauigarent, uenere in conspect u insulae dupexiguae tamen resteriles, ad quas dii naues appellere conarentur eas inhabitatas inuenerui ad castamen curationi corporu Nam piscatio habebatur satis comoda hi duum consumptu cstansulas tamen has infortunatas comuni decreto ap/pellant. Tum rursus inde soluerunt pristino illo cursus nauigationis insti tuto. Dum 4 iatrimestre supra dies uiginti feliciter per altu hoc ueherentur, ac ingens maris spatiu mensi essent, uastiuscis quam ultu humanum tingenium caperet,quod aissidue ferre magna ui uentoruacti essent, consistereici iam denuo citra a quinoctialem in ea, cospera a est eis tandem insula quaedaab indigenis,ut postea cognouerutati uagana nominata. Quid a propius accederent,cbpererunt altitudinem poli Arctici undecim graduum. Logitudi/nem uero a Gadibus per occidenteissarbitrabantur. Protinus alias atque iter a alias insulas prospexere ita ut se in archipelagu quenda ingente dela/tos uiderent, ad In uagana uentum est, attamen insula inhabitata inuenta est. Accedulaliam exilem licet, ubi duas Canoas Indoricospiciunt, sic enim
hoc genus nauigη quod peregrinum est ab Indis nuncupari solet,est enim
excidam cauatuc, ex unico arboris trunco, capit in unum uel ad summum alterum hominem, indicris ac signis sicut muti cu mutis loqui solent. Ab In dis scrutantur nomina insularia, Sundenam eis corneatus copia submini
strari posset, cuius magna penuria premebantur, intelligunt illa in qua fue/rant in uaganae ubi tunc essent Acacan nuncupari, sed utran 'hospitam. Caeterv haud longe distare insulam cui Selani nome esset, qua dessere digito ostendebant Eam habitatam, d copia omnium rcru quae ad uitae neccilitatem spcctarent in ea reperiri Nostri quatioe in Acacan faeta ad Selani tendunt, deprehendit hic eos aduersa tempestas ut ad insulam illam naues ap/pellere nequiuerint, quin ad Massanam aliam insulam deiecti sunt, ubi triti insularu agit rex inde ad Subuit peruenere,ampla haec esto ingens insula, ubi inito cu regulo scedere protinus in terram descendunt, ut sacra de more Christianoru faceret. Aderat enim festu resurrectionis illius qui nos saluos fecit. Quare in litore ex nauiu uelisa ramis sacellum alc in eo altare Chri/stianoru ritu constraui patrio timore sacra faciunt Accurrit regulus coemagna Indorum multitudine,qui omnibus peractis uisi sunt hoc deoru cultu delectari, Praeseci um cI atq; aliquot ex praecipuis in tuguriu reguli deducunt
ec ea quae habebat cibaria apponunt. Panisque sagum uocat,erate trunco
seu ligno arboris haud multu a palmis dissimilis. Haec frustratim dii Iecta,ae in sartagine oleo frixa pane hunc praebet, cuius particulam Reuerendisi.D.
T. mitto: potus erat humor qui exc5scissis palmaru ramis det quere dc mana/re solet. Aucupia quo conuiuiu ornabant.Reliqui fructus illius erat regio, nis. Conspicit Magellanus in domo reguli quenda aegru&iam prorsumere extenuatum, scrutatur quisna hic esset, et quo morbi genere torqueatur. Intelligit nepote illius reguli,doiam biennio uehementi sebri laborasse iubet
658쪽
eum bono animo esse: si modo Christo se deuoueret, protinus salute&pristinam ualetudinem recuperaturum. Indus conditione accipit. Crucem, adorata baptismum capit, postridie se incolume affirmat, surgit ex lectulo am/.bulat, cibum sumit ut reliqui. Nescio quae insomnia Indis suis narrat Quid multa Regulus ipse cum Indorum duobus millibus supta ducentos bapti/zatur,Christic nomen, relligionem profitentur Magellanus autem hac insulam diuitem auri&gingiberis esse considerans, praeterea omnibus cir cum uicinis insulis situ suo adeo opportunam ut inde facile earum opes de terrae munera posset explorare. Quapropter regulu Subuth adit illic pedi .suadet, cum ipse dimisso vano atq; impio deorum cultu, se ad Clitisti religionem conuertisset, aequum esse ut reguli proximarum insularum eius iussui imperio in pareret, statuisse se itaque hac de re legatos mittere,&cos qui mi: nus dicta audientes forent, ad hoc armis cogere. Placet barbaro conditiode/gati mittuntur. Venit idem atq; alter regulus, εἰ Subuthicum patrio more adorat. Erat proxima insula Mauthan cuius rex caeteris milite Marmis pr. stabat, ille recusat se eum adoraturum cui imperare iamdiu solitus fuisset. Magellanus,qui quod coepisset conficere cuperet, armari iubet quadragin/ta ex suis, quoru uirtute & in bello robur perspectu habuit, in que Mauthan cymbis transuehitur, quae proxima insula erat. Subuthicus regulus aliquot ex suis ei adiunxit, qui insuta situm gnaturam locorum doceant, et si in rem esset acie etiam decertent. Rex Mauthan nostros aduentare prospiciens ad tria milliaria suos in campum educit, agellanus suos cum tormentis maρchinisque bellicis licet paucis, in litore exponit, quanquam se longe hosti/bus inferiorem num cro animaduerteret,gentem praeterea bellicosam, quae anceis, ali j longioribus armis uteretur, satius tamen duxit cum eis acie decernere, quam aut regredi aut Subuthico milite utidubet itaq; suos bono ac constanti esse animo, neque terreri hostium multitudine: cu saepe uisum, esset, cum alias tum proximis diebus,in insula Iuacatan Hispanos ducetos, aliquando ducentena, nonnunquam trecentena hominum millia acie fudisse. Subuthicis uero ostendit, se non eos ad pugnandum, scd ad suoru sortitudinem de in bello robur spectandum adduxisse. Itaq; impetu in hostes facto pugnatur acriter utrinq; sed cum hostes numero nostros superarent Solongioribus armis uteretur, quibus nostris multa in comoda inferret, cosossus est tande ipse agellanus. Reliqui aut & si nondu plane uicti uideretur. amisso tam educe pede refertat. Quos hostes, quod in ordine retrocederet,in sequitio audet. Reuertunt ita Hispani amissis classis praefecto agellano 5bali j socris septe in Subuth, ubi nouu classis praefectu eligut Ioanne Serranti, uiru haud spernendu is protinus inita foedericu Subuthico rege, nouis muneribus renouati ac Mautha rege se deuicturu spondet. Habuerat seruuMagellanus ex insulis Moluccaru ortu,que alias in Malaccha emerat, Hic
Hispana lingua absolute callebat,&eo alio adhibito interprete Subuthico,
659쪽
qui Molucce. sermois gnarus erat, nostri negotiabatur:hic praelio Mauthesi terfuerat,d exilia qua dam, ut uera in eo acceperat. Quadere cubabat toto die in tetus ualetudini. Serranus qui nihil sine eo pertractare potuit corripit hominem durioribus uerbis, eum scilicet nodessesse seruuatq; mancipium esse occiso Magellano, sed grauius scruitutis iugia subituru de asperrimis risca sum iri nisi ossiciosius demandata ministeria excqueretur Seruus hic ex his uerbis ingens odiu in nostros concipit Dissimulata tamen ira post aliquot dies regulum Subuthicu adit docet insatiabilem esse Hispanoru aua, ritiam. Illisc hoc statu tuail decretum, ut deuic' o Mauthano rege, in ipsum postca saeuiant locaptiuum abducant, nec aliud rebus suis remedium ad/hiberi posse, quam fraude fraude praeuenire. Barbarus omnia credit Clampacem cum rege Mauthan de reliquis facit,& in nostroru exitium cc spirant. Vocatur ad solenne conuiuium praefectus Serranus cum reliquis omnibus praecipuis,qui numero'. fuere. Hi nihil mali suspicati quod Barbari omnia astute dissimulauerant, secure dc incaute in terra tan wr, qui cum regulo sebum sumpturi essent descendunt. Inter epulandum abiis qui in insidhsco locati fuerant opprimuntur. Fit clamor, undit nuntiatur protinus in nauυbus nostros occisos xin tota insula hostilia esse omnia: prospiciunt ex nauibus nostris, pulchram crucem quam in arbore posuerat: a barbaris magno furore in terram praecipitari de in frusta secari. At Hispani reliqui qui in n.uuibus manserant de sociorum clade edocti, maiiores insidias uerentur. Ouapropter anchoris sublatis uela uentis Ocyus comittunt. Adducie paulo post
ad litora uinctus misere Serranus obsecrat, ut tam dira captiu. tate redimatur, se impetrasse ut redimi liceret, modo de suis hoc fieri concedatur. Nostridosi ducem turpe hoc modo relinquere existimabant, tamen fraudem dom/sidias u crti in altum tendunt, relicto Sarrano misere ad litora lachryman te,opemc, ait auxilio suorum planctu nilenti lugubric implorante. Hi spani duce soci j scp amissis tristes anxi nc nauigabant, non modo calamita te 8c sociorum clade perturbati, sed quod iam ad eam paucitatem de numeruessent redacti. qui ad tres naues gubernandas impar haberetur. Quadere consilium ineunt,6 continuo communibus suffragris nihil magis in re esse decernunt, quam una aliqua trium nauium igni absumpta, duas duntaxat
asseruare. Accedunt ital proximam insulam cui Cohol nomen erat, Mar/ mamentis in alias duas naues translatis; tertiam hanc concremanti. Inde ad
insulam Gibeth deferuntur. Quam ec si auro ac Gingibere multisque aths
rebus felicem cognoscerent, diutius tamen ad eam non norandum censent
quod Indos illos nulla beneuolentia ad se allicere potuerint Armis autem decernere paucitas prohibebat illinc ad Porne insulam tendunt. Duarici hoc archipelago insulae erant ingentes ampla que, quarum altera Silolidiseta est cuius rex sexcentos liberos habebat Altera quam diximus Porne
Siloli maior est. Quippe quae nauigatione sex mensium ambiri uix possit,
660쪽
Porne aut triu. Sed quemadmodu illa uastior, ita hare&terra felicitate beatior Durbis eiusdem nominis magnitudine clarior est Sed cu Porne insulis ceteris quas hactenus collustrassent nobilior habererur, unde dc caeteros bo nos mores uitaec cultu accipere uidebant statu horu populorum mores et instituta paucis attingere.Sunt omnes hi insulani Caphrae, hoc est getiles, solem et lunam deos colunt: soli dieidunae uero noctis impertu ascribui, illumarem, hanc staminam dicunt, ait hos caeteraru stellarum parentes uocat, quas omnes deos esse,minutos tamen, arbitrantur. Solem oriente certis car/minibus salutant potius p adorant. Ite lunam noctu fulgenae,a quibus liberos, foecundam pecoris foetum, terret, uberes frutices,aliac ut genus depo scunt. Caeterum pietate ac iustitia colunt,& praecipue pace ait otium amat, bellum uero maxime detestantur, regem suum dipaci studet, ut deu colui.
Cum belli cupidior sit, no quiescunt donec hostium manu in acie ceciderit. Qui ubi bellum gerere statuit quod raro fit primus a suis in acie collocatur, ubi omnem hostium impetu sustinere cogitur. Neq; strenue in hostem inserunt sese, nisi donec rege suu occisum intelligunt, tunc enim primum pro Dbertates futuro rege pugnare incipitat. ncq unquam apud eos uilas est rex belli autor quin in acie ceciderit. Qua de re raro bella gerunt, fines protendere iniquu putant. Omnibus aut praecipuu est studiu ne finitimos populos aut peregrinos iniuria lacessant Verti si quando ipsi lacessiti fuerint, par pari reterui. Et ne latius serpat, protinus ad concordia spectant. Neq; quicquaapud eos gloriosius esse poterit, quam si quis prior pace petieriim ecpite ma/gis indecorum quam in pace petenda praeuentum esse, foedum aut at detestabile censent pace petenti tacgare, etiamsi quis iniuria lacessitus fuerit. Nanque in huius egitiu finitimi omnes tanqua diruatq; impiu protinus conspi/rant. Quo fit, ut omni fere tepore tranquillitate de otio fruant . Nulla apud apud eos latrocinia,caedes etiam nulla. Nemini regem praeterqua uxoribus eius de liberis alloqui fas est,no nisi eminus per cannas quas auri illius appo/nunt,& quicquid uolunt per eas insusurrant. Post mortem homini nullum esse sensum dictat, quod nec ullus ante natale suisset Aedes habent exiles ex lignis c terra costructas, partim rudere, partim palmatis frodibus coopertas In urbe Porne uiginti millia domoru esse certu habetur.VXores ducut quot alere possunt, cibo utuntur, quem aut aucupiu aut piscatio praebet Panem ex oryza conficiunt. Potu ex liquore quide conscissis palmarum, ut diximus ramis stillat. Alr mercaturam in propinquis insulis faciunt, ad quas iuncis deferuntur alia uenationi, ath piscationi,alh agriculturae student Vestes ha/bet exesossapino animalia etia sere omnia quae apud nos sunt praeter oues, boue,eca sinu. Equi tame perexigui et exiles sunt Caphorae, gingiberis εἰ cynamomi magnus apud eos prouetus. Inde nostri rege illo salutato de muneribus codonato ad Moluccas tendui: quatillis ab code rege comostrate suere Veniunt ad litora insulae Solo,ubi margaritas magnitudine ovoru turturu