Salubria de tuenda valetudine praecepta / Guilielmo Copo interprete. Item Encomium artis medicae, D. Eras[mi] Rot[erodamo] autore

91쪽

pAVLI AEGINETAE.ei cordis,pulsus di dura & magni, di ueloces et frequentes sunt,ati respirationes magna ueloces stequentes,ac hirsutis limum es eis pectus,similiter o praecor, dia sunt intractandis negociis prompti, furiosi,audaces,moribus tyranniciS, Uera loces ad iram, ct non facile placane. Si uero cum calore incerit humiditas, tales minus hirsuti sunt quam superiores, eXPediti ad negocia, neque sero sunt anta emo,sed ad iram duntaxat proclures pulissus magnes,molles celeres, di frequetes sunt Humidioris &frigidio is pulsus molles,mores pusillanimes timidi segnes sunt,pectu glabrum, neutiquam Mari unt,ac ne ad ram quidem proni sunt Frigidum o siccum cor, pulsus essicit duriores O paruos i omnium minime irascantur sed cum irati fuerint, retinent iram,ato glabrum est eis pectus magis omnibus aliis. Qitibus indiciis iecoris temperam

tura deprehendatur CaiXVII HEpatis calidi signa Venarum latitudo ,flauae bilis abundantia, alc peringoris aetatem atrae,calidior est illis san

92쪽

PRAECEPTAptris,ati eadem ratione totum corpus,

nisi cor obstiterit,uentreme praecordia habent hirsuta. Frigidioris Venae anae gust.e ultum pittutae sanguis frigidi Orciti tinniersi quoc corporis habitus, nisi a cordis influxu calescat, uenter ocPraecordia pilis nuda. Aridioris an aeguis crassior & minus abundas,uende siccae,ato uniuersia corporis habitudo aris dior Humidioris notae sanguis oc abii dans dilutus,uenae molliores, ac ni suersum quo F corpus nisi cor obstiterit. Calidi uero oc sicci simul indicia praedicordium hirsutissimum sangui sic crasmor de na1nus abundans,amara bilis pluri ima,aim per uigorem atra,venarum di latitudo oc duri ties,aim uniuersum corpus calidum 8c siccum, Sane calor a corde incedens frigiditatem aesecinore orta Uine: cere potest, quemadmodui frigiditas calorem.S1ccitatem uero non potest cor humidius ad contrarium ducere. Igitur manifestum est quod si in unum convcaenerint utriusq; principii temperaturae secundum illas exquisite assicietur uniueris

sum corpus. At calidum δέ humidum hepar

93쪽

rAVL AEGINETAE.calidum inccum,plurimum uero a ginnis generat,venas latas habitum caudum' humidum esscit ius cor renitae quod ii plurimus naturali modo sitier, utrius in qualitatis excessus,a morbis qui ex putredine ac intios humoribus sunt iacile corripiuntur sic affecti,id in mastis i plurimum humiditas, calorugo pari

increueri Praeterea uitiosis quoin hii 'moribus abundat. Iecur humidius sitigidius et glabrum habet praecordiu, sanguinem pituita naturam imitantem fucit uenas angustas,at totu quom coris Pus smiliter asscit,nisi a corde ad con trariam naturam traducatur. Frauidu

in una,parsi sanguinis obii nau

Praecordia nuda,nisi & hic quom cor dominetur. De testiculorum tempe nn , x xxi . Cap. LXVisi Uiticularum calida temperati ira ad A bidinem prona est, ct masculorugeneratrix de foecunda ct celeriter enitales partes hispidas facit ac uicinas ocu

atum partes Frigida uero ecotrari

94쪽

PRAEc EPTA Hinni da quidem ,humido multo Φ semine abundat. laca uero exiguis quide, sed crassum semen producit. Calida et sicca temperatura mediocriter crassiim semen genitale habet, ta foecundissima est,ac celeriter ab initio ad concubitu excitat animal, ct citissime genitales partes hirsutas reddit,ac uicinas quoq; superne semora, quippe uehementer in libidine irruit huiuscemodi temperatura,sed ilico

satiat di si coacta fuerit laeditur. ii caliditas humiditati copuletur, hirsuti quidetales,&abundant magis genitali semion sed non magis appetunt aliis ac mi inus nocetiisseques coitus, quod si plurimis incrcuerint caloro humor no sine noxia uenere abstinet. Frigidi humida testiculorum temperatura,adiacentes partes glabras reddit o tarde coire

incipiunt,necypromin Venerem ruUnt,

aquosumo tenue si cis semen genitaleta paruloecundum, foeminarum ψ generativum. Frigida uero b sicca, in reli

quis qui dem superiori similis est,scd crasum est ei semen genitale o perexigua,

95쪽

PAVLI AEGINETAE.

Ingiuae in nobis partes peculiare quadam re temperaturam 8 uim obtinet ted omnii notas perstringere haudqua s,quippe quae infinitinere sunt,oc nos compendium scribere latiumus. Porro illas duntaxat persequuti .imus quibus reliquum quoin corinis coassicitur,reliqua uero per has,uia et ratione perpendere oportet tu ab X s. I I i Sittim ex reliquisecaditionibus tibiis,ipsarum temperaturas scruta, a te Atainsuperest,ut ad praefidia quibus

inurersi corporis inteperies corrigi pos isti,nostra conuertatur oratio Calidae corporis intemperantiae

medela. a LXX. Kgo cum in calidis distet eranisi in bilis redundet, si per inferiores

subit partes,nullum negocium praebet,si uero ad superiorem uentriculii ascendeis rit,post exercitatione d ante cibum, ac epota aqua,uomitu eiicienda est. Exercitatio eis utilis est, non uelox, non uecthemens sed segnior atque lenior Nonae nulli qui ita calent , prorsus exerci a

96쪽

PRAEc EpΤΑeationiblis non utuntur,sed deambulant Onerati lauacro contenti sunt, quinetia

post cibum lauacris delectant . Quos cum calore simul siccitas infestat,ii humidiori egent uictus ration tu ex humidis eduliis,tu lauacrris,abstinere uero ualilidis multis in exercitationibus debent, quare per aestatem citius abluantur deinde a cibo iterum,ac stigida quo Q potio eis prodest.Porro aridis teperaturis invis estissima uenus est.Abstinere uero a fatigation aestu, curis aligiliis debent.

Humidae natura temperaturae per aetate puericiae morbis corripiuntur,qui ex de

furione uel plenitudin uel putredine quom proueniunt Agitur di multa exeris

citatione.&exaeha uentre concoetion ato per urinas etiam secretione indigent,quod si bis terue ante cibima lauentur,iam ex aquis suapte natura calidis,

mirifice iuuantur,at ne defluetionibus infestentur providenda est, lauacris, de multa exercitatione occibo,ct secretio, ne rim per urinam,tum per aluit,ac nihil

prohibet interdum apophlegmatismi qU,ac purgationibus uti,alimentis, bou

97쪽

PAVLI AEGINETAE.ni succi,&uinum bibere quo urina moes

ileatur Frigidae distemperatiae re

Rigidarum distemperantiarum tres sunt differentiae, quaru quae sicca est Pe ima censetur, qmppe quod alias se aenibus tractu temporis euenit,id statim a principio tales molestat. Ergo humectare calfacareri eos oportet, modice exerceri,alimentis calidis humidi uti,uina calidiora bibere,durtius dormire.Neque Iaegligere debemus,ut contreeta quam

die in corpore excrementa euacuentur.

Concubitus sicciores quidem omnes dit,maxime si ariditati frigiditas quoque iungatur. Calidis uero humidis duntaxat tutus est. Ac uitiosae quom sunt teperaturae,quae frigiditati humiditate coisputant,quoniam morbis creberrime calapiuntur qui ex defluctione proueniunt, hos a lauacris abstinere oportet,stequEter Xerceri,uietu tenuem,di mediocris ter calidiora unguenta adhibere. Qui uero natura stigidiores quidem sunt,modum uero siccitatis humiditatis pio exced ini,horu excitare dc roborare ais

98쪽

siccitatem in pertinet in uniuersa uictus rationc medium obseruare Aridae distemperantiae in uentriculo ueluti exemplo,mox aliarii quo distemperantiaris medela. Ca.LXXII

DI temper nuarii siccarum, alia est

quado similares partes,quae solidae ubstatiae sicciores essecta sui.Haec nullo me ametouincitur. Alia subeste liuore copactae peculiaris effectus est cuOpria humiditas qpartes alit prorsus deperdita est.Haec moibus animalis partibus,ueluti sparsus ros cotinee,sed sine cibo in partibus repones no potest,qua prapter difficillima est huiustemo affectiois nis medelaan paruis uero arteriis uenis consistetes ariditates,curare licet, si humidos cibos exhibentes,si nguis partes peculiari humiditate impleuerimus mitur utile fuerit laborante diu in aqua teperati lauacri uersari,mox a balneo asininulac,nouis,nuper mulctis,cui paulu tepi

di mellis adiectu sit exhiber deinde lugescere sinere ad secundu ΓΦ lauacru, tu unguento aliquo modice persticar duo

99쪽

p AULI AEGINE TAE. modo exhibittim Iac exacte consectu ersie: tu ex riictibus tum ex uentriculi tumor conscccris. Porro interscinati atq; se cundum lauacrum quatuor ium*ue horae equinoctiales intercedere debent, si tertio quot ipsum lauare proposueris. Sin inmus,pliires. Atque post singula lauacra antea quam induatis , oleo perstiis candus est Qtimetia post secundum lauacrum lac ei dabimus,si id quide et graistiana est. Sin inmus,ptisanam exacte coractam, aut aliquam ueluti ptisanam praera paratam, deinde rursus interposita re aequie ire ad tertium lauacrum uel ad coeaenam ducemus. Panis ita praeparetur, ut sit .pbe in sornace astatus atl purus Obsonium pra beant uel pisces faxati Ies,ue asellus quem Gi ceci onsscon vota cant e tur albo. Atin ut breuiter dicacaput educationis est,ut cibus coctu facilis boni alimeti haudquas uisicosus,nem superfluitatibus redundans. Potio aut esto uinti aquosum album , purum, paura Ium aquae sustinens modice stringens. H ecfut maxie ariditatis psidia Modica uero siccitas, ta exquisita cilca victu

s iiij

100쪽

PRAEc EPTA obseruatione indiget, atm pleniorem cihum admittit. Igitur proponatur nobis siccitas prior quidem similis sed cui modica stigiditas luerit annexa,in hac caloaxificorum materia pro fragiditatis mensura mutare oportet,adiiciendo eis quae iadicta sunt,ut lacti quidem,plus mellis,ac Umum minus aquosum qua id quod proposuimus,atc edulia etiam calidiora dahimus,non solu natiuis temperaturis,uerumetia recentioribus qualitatibus. Praeterea nardino,naas ichino Q ungueto iii agiter illinemus. Vbi uero multa stigiis ditas ariditati iungitur, ea ut difficillima Putatur ita maxime curationi resistit quare uel eisdem ei medicamentis succurrere uel mel coctum abiectatum perie exhiber atin uina peruetuita eligere couenit.Nec aliud salubrius medicamenae

tum inuenitur eo, quo assidue picatorestriuntur,uentriculo illitum, alc mox ano periorem uentriculis attingat,efficaciter auxiliatur. Caeterum si ariditati medio a

ctis calor coniunctus est,in hac prima ui