Salubria de tuenda valetudine praecepta / Guilielmo Copo interprete. Item Encomium artis medicae, D. Eras[mi] Rot[erodamo] autore

121쪽

PAVLI AEGINETAE.auissimo praecipuus honor est, hunc nonnulli cum ipso ecinore coquere consuerauerunt,ac alfi cum reliquis quom uiscerihus.Sunt etiam qui iuuenis porcelli fanis guinem edunt Homerus uero, caprinu anguinem nonnullos comedisse poste aritati tradidit.

De lacte Ca LXXXVI. LA coctum aut quidem corpus, sed

gingiuis, dentibus p nocet,qua prapte postea quam ingestum est primim mullis,mox uino acerbo os abluere oportet.Caeterum capiti dolorem affert,praeis cordia uentriculum , inflat,aim in renita hiis calculum generat. Igitur ut id quod dilutum magis est,minus quide altillus

uero citat aluum,ita econtrario crassius,

ualentius quidem alimentu praebet, sed non facile descendit. Porro caprinii lac mediocris est substantior ouillum crassioris.Praeterea Otinus a partu tenuius est, tractu uero teporis cras ius, deteriri pessicitur. Quid obseruandu sit ac potatibus. a LXXXVII OV lac potaretioluerit,ab aliis cibis abstinere debet quous y cocoquaui

122쪽

PRAEc Epes Atur ac per inferiora decedat. Igitur praeά fiat ipsum recens mi altum m matutino bihere,dem ieiunare,atin tum Vehemetes Iabores uitare,acescit enim si quis laborauerit,ac satius est quo in leniter deambuis lar atin interim uigilem conquiescere.

Sane ita facienti primu quidem per aluis subit,ides in post deiectione aliud bibendu est,aici si hoc quo in ad secessum subisierit aliud Inprimis enim utiliter purgat non ita multu quide uniuersae molis ted

eadutaxat quae in Uentre Cotinent,mOX uenas ingreditur,atiu Optime nutrienS,

haudqua delicitur An biliosis uero fluis

xionibus,at ibi uentriculii eliquari laenauerimus,coetum lac exhibendu est, at sic ipsum coquere oportet . In primis quidem sensim paulatim' p ut e pars idam asstimatur, ei pars concoquatur, deinde magis ait magis coquere Cauen adum Uero,ut nec aduratur,nec in castatim coaguletur,1 aq; optime fiet,si lem, ter ipsum coxerimus , miscendo id crabscesserit,undit detraxerimus. Igitur ferula polita tenur is miscere oportet, oc

siquid in labiis aulae servet, id spongia

123쪽

PAVLI AEGINE TAE. purgare hoc enim saepcnumero reliquulac corrumpit. Ergo coquendum est lac ut diXimus, donec aequabiliter crassius,5 crudo lacte dulcius euadat. Pra teurea quod in lacte tenue serosum cp est cosiimitur,si calculi marini ex igne candentes in ipsum demittantur,iso aluo fluenti maxime si biliosa fuerint excrementa eximie prodest.

De lassi eschisto.

Cap. LXXXVIILSErum lactis a caseo discernitur, si ue

hementer ad multum fumum coquatur,deinde exactetici per linteii uel per pannum coletur. Miscetur autem serosae parti uel mellis, uel oxymellis, uel salis modicum ato ut aluum subducat datur, adultis quide,ad sextarios duos iunioriae hiis uero haud minus sextario. Qiuod uero marinorum calculorum aut serri ex igne candentis demissione incrassatum est lac,dysentemar,ct almifluuio haud meis diocre praesidium est.

De caseo. Cap. LXXXIX.

CAseus Ois acris est,sitim excitas, coctu dissicilis,mali succi,calculum gi

124쪽

PRAECEPTAgnens Innocentior uero est,qui recens est,imus,mollis,suatus S modico sale conditus, qui uero aliter asssicitur, pessi

intis est De piscibus Cap. XC. Constat omnes pisces frigidior huis

i nidiori citemperatura esse. At qui saxatiles uocatur caeterris sunt meliores quippe coetu faciles sunt boni succi, at et modice humectant,nisi dura fuerit eis caro.Non saxatilium aute in pelago deis gentes,multo discrumine differunt ab iis qui in limo nutriuntur aut qua flumina irruant sed omnium pessimi, tui uel in stagnis uel paludibus aluntur. it partiistulatim Capito quidem si in pelago deis guerrit,modice suauis est, sanguinem uero praebet oc tenuiorem occimbecilliorc. Huic haud ab simil1s lupus est. Acm aequore quoc mullus Uerfat,caeteri spiscibus de duriore fragilior, coctu facilis,mensis idoneus,praedulcis, pinguedi

nis expers. iribus testa pro tegmiisne est. Ca.XCLPIstium genera quae testa integuntur

omnino falsum, crudum humore

Pariunt.Horum ostrea qtudem mollissi α

125쪽

di alia dura,ac quae crustata quoq; nomi

cul ,Squillae,mens quidem conueniae unt,sed coctu do cilia sunt, ac si saepe in

aluum stranaut.Ius omnium quae testis concludune alvu duae cit,hanc ob causam terrestres quocu co

cleae uentrem si Iuunt. At uero dura nis' coctu dissicius sunt,qua licet nutriat,mali tamen succi est quapropter nonnulli ius cum Raro oc oleo condiunt alcutii uenti emfibducunt. Echini modice refrigerant, parum alunt, atque urinam

cient. emollibus. a. XCII Molle pisces,ut polypi,sepiae,solligies duri sunt, coctioni in renituntur,praesertim polypi,atq; falsum quodamodo habent humorem,si uero concoaectione uincantur, haud parum alimenti corpori praebent.

Asenex cartilagineo torpedines, pallinacae,molliati praedulci carne

126쪽

PRAECEPTA constant quae ei celeriter subiti facile concoquis,alitq;.Raiae,leuirataei litati nae,5 reliqua huiuscemodi genera, diri iora coctii ldissiciliora sunt, o plus aliis menti praebent.Atq; in totis diar scarnis animalia haud facile concoqiiunt, sed ecualens solidis alimentum praebent Decelaccis . a. XCIIII. Etacea,ut balena, Uitulus marinUS, ,hbella,delphini ciliuiam praegrann des durae e coctu dissicilis sunt carnis, ac crassi succi,sale aute condita moderaestiora reddunt,aim aliis piscibus vividiora ,superfluitatibus magis abundat ad perturbandu proniora sunt Salsamentorii differentiae,piscium ex quibus constat sequuntur discrimina.

De uini potentia. i. XCV,

Vis nitati studet quanta sit uini po

tentia non ignorare debet. Itam in timuersum omne quide uinu nutrit,Iam

magis si rubidu,crassit c est sed hoc mi

nus boni succi est,dulce uero quavis ut tria,tstomacho tamen alienu est Acerbustomacho quide gratu,sed no facile trans mittit,ac minus alit is Q milto minus u

127쪽

PAVLI AEGINETAE.fuerit albusulito nititu aliud melius est. Vetus uinu recenti calidius siccius is est sit 'ama,uini potetia haec est. In

rotu uero inti calore nostru excitat una

de Sc coetio meliore sanguis utilior sit.

ibu,utpote facile penetras in oes paristes deducit, ob qua causa attenuatis δα iri morbi boni habitu restituit,cibi appetentia erigit,pituita extenuat,bile per urana eXpurgat,colore emendat,animis hilariore iucundis ,reddit,corporis robur auget. Atm hae sui vini modice epoti coismoditates Ammodice uero ingestu contraria efiicit, hinc emittentor eversio ines,dementiae,s pores Fa uenitit,qua Propter cauenda est immoderata nimio ratio,quamuis, si ex longis temporii in teruallis liberaliter bibat comoditate no

ire ac siidore profundit. At mox assimipto mulso ipsi uomere satius est, ut ne Paruae quidem noxae uestigii relinquat. Igitur potationi opera daturus, alio cibo non admodum se replere debet, aloe

4 Mater bibendum brassicam elixam eder O bellati a,praesertim quae ex amygdalis

128쪽

PRAECEPTA constat,degustare.Haec enim capitis dolorem leuant,neci ulla uomentibus mois Iestiam afferunt.Ac macerati quoci ab sinthn cremor ante potationem sumptus

haud mediocriter auxiliat,ut ne alid quidem inueruri possit crapulae magis inimicum, aliod si quempiam mordeat uinis, frigidam aqua bibere debet, postero die absinthiicremorem sumere,ambulare,fiacari,lauacrum ingredi,at' subinde exi guo cibo refici

De melle di mulso Nap.XCVI. Dcoctum magis alit qua alitu sub

ducat,non coctis,contra, ac si igiis

dis humidis, temperaturis conuenit

Mulsum biliosis non admodum prodes rse uidetur quippe quod ipsis in bile uertitur Agitur huiusmodi naturis oportet pissum magis aquosum exhiber at quibus

Miscera quoquo modo assiciuntur,iis alienum est. Caeterum hoc modo mulsum Praeparatur Octuplum aquae melli ad ci, tur,ac donec spumare desierit coquitur, spumam uero simul atque orta est, iugii ter auferre oportet.

De somno Cap. XCVII,

129쪽

ILL AEGINETAE. V perest post omnia quae de uictus ra

tione diximus,ut de somno quodidis eramus quippe' in omniurat ausis gna ex parte admittitur. Igitur somnus stu formula quada loquamur est animaliis una uiriu quies,ab utili humore cerebrumadefac late proueniens Hinc qui redi

e capessit multa consequitin comoda. ibo enim oscit,humores inerit,do ore sedat,fatigationes solatur ristidarediat, nimi aegritudines obliuione delet metis insaniam corrigit. Tempus somno accomodatissimum est post cibum interdui uero factus laud omnibus idoneisus est,id enim tempus quo dormiunt aliqui haud satis est, ut in eo cibi persecte

conficiant,intercisa enim ante suam otiixam concoctione,per meridiem exurae tes penumero acidum ructant,flatilius implentur, nonnulli fitinuatione citio, molestantur,nisi uel ex consuetudine, rquia satis dormierunt huiuscemodi casus effugiant. Noctin no aut somno haud alius melior est,siquidem nox suapte natura lina humor tum nanquillitate somnum alliciens coctionem persectam vi

130쪽

PRAECEPTAert.Praeterea post nocturnos somnos magna ex parte ad excrementa deiicieda sestinamus. cmporis aute somno debiti terminus ex alimentorii persccta concoctione sumitur,qua tum ex ructibus, si ex Ventris contra 'ioe deprehendemus Post hanc excitatio non inutilis est,utpol quae concoctionis excrementa adde cessum agit.

De uigilia Cap. XCVIII

VJgilliaris,quar ia aegrotantemaut ex dolore, aut sebri,aut si O quoris accidete infestat,curatione in libro de sebrihu persequemur An psentia uero de his uigiliis dundaxat dicendu est, fanos interdu male assiciu agitur si uel ob moesticia,uel solicitudine,aut alia animi aegritudine quis uigilauerit an primis moerore, quoad fieri potest fugabimus, deinde sonorum suauitate cogitatio abigenda est id quod nonnulli per lenes aquae sonosessicere molitant qui enim sic demulcent facile somnii subeunt. Ac balneu quo ppotissimum uespera,cu bene concOXe si intingredians cibum' cpiumcctantem assumant,ut lactucas alios Q huiuscemo