Nymphaeum beatissimae virg: Mariae Fabariensis. Sive tractatus de celeberrimis Fabarianis thermis, vulgo Pfefers Bad in superiore Helvetia / [Augustinus Stoecklin]

151쪽

docus, ad noui Nymphae aecli ficium visendum i . die Aprilis per Antrum

descederer, fortuito intromissi ma

nu in caldarium sensit frigidam inibi

congregari. Et ecce in redit uano .uo balneo cum denuo accederet, vidit calidam refluere cum amabili murmure iucundaque subsultatione super illuere, tu subtiles sursu nivapores ei j cer Deatram igitur denuo u omisit,ac reducem NJm pham laetus adeo felici omines alu- tauit, moxque D Eo ac Deiparae breu uiculam gratiarum adtionem ad11umeraui Gurges autem caliduc Torrenti vicinus veterum iuuenumque aeuo semper perennis solem in is quo fluxit.. Dominorum Ther. mae hoc septennio semel aestate aliquo nunquam fluxerunt et si perde-ruo tardius quam inferiores Thermae nobis annuatim restituantur . Supra balneorum tectum in domo superiori paucioribus anni . calli si

Fontes

152쪽

state, annona caritatem inco iudi l

repcritur, qui quando decrescit gra- Uena altia Onana, qua docxcrescit tu Disquis in fimen protendit, quod asseri Mag. lib. . Detrio. Ad Martinalia vel tempo-7 1 quo aduenientis Christi clebritas colitur, nonnihil calor 6 copia fradhermarum quotannis nainuit.

Paracessus ab Hohen heim existimauit aquam hance in autumno cum herbae flaccescunt pariter cita- utar I csccre ac denuo vernante Caelo, liui cum ijsdem prorumpere, Qu'd prae ieipue de facultatibus aquae nuper ba Fabritius il danus interpretatur. Etiamsi in hyemali tempore, inquit listes, aqua haec profluat, nullius ta-incia fere valoris esse testantur Inco ilae. Non minus quam herbae aestula ilIes , quae hyeme in sylilis reperiun- fu . Itaque quemadmodtim, brumali

153쪽

niali tempore radices herbarum ticaloris terrae , in ipsius visceribus propter aeris ambietitis Frigidate inclusi atq; rctetui, nouum Robur ac-βuirere videmus,ita etiana seminaria harum Thermarii tempore triberno in ipsis terra visceribus retinentur, nouas creparant vires,at experientia contrarium edocet; cum &hye

me ipsa saluberrimas, emcaees

omnino esse sciamus, k interdum biennio integro sine intercapedine

ulla virium suarum interpolata restauratione profluxisse viderimus Sed cur Thermae Fabarienses ut plurimum quot annis per hyem 4 stuntur 'rescunt Vere autem vel aestate primum denuo promanant An quia hyeme meatus vanfractus. antra rupium lacunas, alicubi gelu glacieq; obstipati calentium aquarum iter fluxumue prohibenta An quia in Thermarum coquinam hye-lnae conglaciatis undique petris, in

154쪽

lassiciens, d parcior aqua innuit, ivnde neq; Donranorum Thermae, lneque in seriores manare possunt An quia Caelestes influentiae, ut pla- h. et S. Thomae hyberno tempore,caSi. ziz:, surium euocare nequeunt, an quod ali affirmant, terrae sit is attrahendi aquas, quam si cit Venae Sanguinem exae pate lambunt isthaec comari aquam trahat quaeq; durante Bruma inbecillior si ZAn potius quae in quaeductibus fieri videmus, priores aquae Marinae,ex quibus omnes mundi fontes potissimu enascu-tur , subsequentibus protrudendo tandem per varios anfractus csse,-xuntur hyeme autem alicubi retax udantur frigore, aliaque occultiori

causa Haesiccatae per hyemem -

quae Thermarum, rationes, si displi gcent, mecu assevera, hunc Therma- .rum abitum, uti maris quoq, fluxus y ldi refluxus esse ex genere cortic Ouum,quos nature auctor nos admi d

155쪽

, scire aulcm nequaquam voluit /x tanta miracula Thermaria,quid is inagnale Facto Aris sui loquuntur 3 Paraccisus, vix aliquid de exiccatione 5 defcictu fo

ti &reditu eiusdem recte seripsit, I et

nil illud admittas, quod solis syderumque secreta virtute faba mensem Fontem hyeme siccari, subsidere dcinarescere, vere nouo elici, augeri de reproduci existimat , quemadmodum vernant aut aestuante Sol . Erpurpurascit a uineum Rosa Ostrum ac odorum lihol niueimur, gemiti onusta mitis Pamnnrograuidata Nimia Et rursum ata vice cadunt.

Caput XI.

USUS THERMARIUM PRAE τε aliarum balnearum morem , usus Thermarum Fa- barij, admirabilis est,sive Magnates, a siue Plebeios specte . Prima viai j

a die

156쪽

die, vetere Calendario sub vesperum litanumerabilis naultitudo, ex vicinis agris, Alpibusin vallibus accurrit, i, omnisque circumfluentium faex, in Thermas partim valetudinis, partim voluptatis gratia descendit, peruigi i lle in aquis noctem trahentes, quam lotioni iustae, absolutaeque balneorum curae aequiparant; Postero mane abiturientes, interulas crudi Ores ex cannabi, Thermalibus aquissu I udio inebriatas amiciunt, vim Medicam inest crati. Quod nonnulli liNobilium hospitum circa indusia 40 linteamina madefacta abituri obseruanto. Et quod alibi scrupulose 'magnis impensis Medicorum suasu a fieri consueuit,ut gradatim ac sensim i ascendendo S descendendo quotidie, per horas balneς auspicenturin fini laant,Fabariae non obseruatur sed ple- :xiq; dedita opera, maximo comodo,&securi aduersorum casuum, primis

statim diebus, Thermas plurimis

horis

157쪽

υ SVS oris insiden . Hinc euenit,ut l-

di s ioc es que 'ermis nunquam grediantur sed cibum sinus. som-ium in ipsis capian Ditiores id

ropter voluptatem,quanae Therlinis percipiunt, pauperes autem pro- pter egestatem, vel quo citius loti nem innem absoluant,ex pediant ques Plerique etiam Magnates iii gloria ducum praete integros dies, plurinus horis etiam nocturnis ponis Thormarum calorem perpeti; quidam insuper plurimo potu Ther-ἰilmarum gloriantur . . Et si autem locus per se uisu auis,deformis&squalidus sit, in Thermis tamen tanta est vo Elptas, eaque vere sola, ut multioer octi tuum, cis non caecedant. Ita dc Nobiles quidam magno cum fru-r ictu fac uuat, non tamen semper moridus ille perpetuo Thermis innatant, omnibus conducibilis fui . Qui autem a continuo . sine intermis sione lacrinis insident nouem, d -

158쪽

ias Cap. XI. Fabariensium Thermaraum

cc in aut duodecim dierum spatio totum negotium absoluuii . Multi l tamen hanc alii e fatigatam balnean' di rationem Don probant , dicuntia anaque strenua hac lotione calorem natiuum partesque Nobiles mirum in modum labefactari. Experientia tamen isus rerum Magister in plurimis contrarium ostendit ad quam tamen experientiam sic ait lGuarinonius ' ΕΣ perientia haec fal

laciae Elenchum patitur, compluri l

mi leuiculum morbum violenta naturae oppressione cura ut d vitam in terim multis annis necessario decuristant, calorem naturalem diripiunt humidum radicate corrumpuno. Nullus quippe excessi is naturae, non certo detrimento est licci non cito ob resistens naturae robur se pro latra veluti qui venenatomydrargyro perunguntur,alue quidem evadunt sed breui post secutura omnium viri

um iactura. Equidem nullum principium

159쪽

lentiae non rcclamet, quod obiter conscientia compulsus innuere omnino debui PaucioreSVcro& opulentiores tres septimanas circiter lauant, eoque amplius prout morbi, vel corporis conditio postulano.Quam plurimi orta praesertim corporis excoriatione ne quidem tantillum foris vel inni ollissimo lacto subsistere volunt aut queunt Aquae enim gros quasi magneSartrahunt. Alij prae assiduitate balneandi,&insomnio ad insaniam rediguntur, interdum aquis Thermalibus, vicinis juxtim sedentibus i sopitis, aliquit auriuntur . Alijsaepenumero immature ictu, consulte nondum absoluta lotione, cima cis subitum Patriae desideriunet admouetur digressi, maximo incommodo, trilina, pluriumve die rum iter subinde relegere,&ad Therina a reuerti aut certe sequent anno,

160쪽

ii AE . XL Fabariensium Thermaru- balneationem repetere compelluntata. Gulae felicitates, mensarum decus,crapulam, temulentiam,Vinaque generosa non fertisus Thermarum Fabariensium Nec iocamur tecum , ncc terremus . etsi

lectili a vina inferas, loci secretius ingenium illa breui mirabiliter

corrumpit, alterat ue. Vnde alternis diebus,parumperiatum inportamus no continuo aceat, aut muceat. Id-quc non sine singularim Ea prouidentia accidit . Ucl enim quaeso impedj magis operationem hermarum quana in cibo in potu, tot lautitiae&excessus Audite mortalesci pretioso Crystallino hoc Thermarum Fonte nullum gulonem, ne dum bibonem impune diu lauari,nobis tacentibus,

experientia vociferatu . . Re pria dentibus nota, vinolentis quamquam immeriti, prae omniis eratione,breuiter repetenda . Scitum