장음표시 사용
201쪽
oRIENTALIS LIB. II CAP. XIII. 191
est questa decim pede saltus, innumeris assurgens turribus. Non desiunt, qui duplicato longitudinis pacto ne LXXX quidem diebus ad eius finem perueniri posse dicant, ipsis ita referentibus Cathaientibus,qui eo fine tam operorum murum structum a stirmant, ut sit propugnaculum limes inter Mugallenses& Cathaienses. Serviunt autem tuta es istae excubiis, accendunturque in iis ignes, indices aduentus hostilis. Extra hunc murum habitant Mugallentes Nigri Riccius Nigram Cathaiam vocat intus vero Cathaienses sic noster hic Chinenses vocat regnum vastissimum. In tam longo muro tantum quinque inueniuntur ostia siue aditus, adeo quidem humiles, ut eques insidens umento rectus ingredi non possit. Et per haec quidem ostia omnibus transeundum est.Iuxta murum hunc ampla assurgit arx, nomine sim dapide tota structa,cuia rege Cathaiensi,qui tunc ramis vocabatur, schubinus siroea a quidam praefectus erat Arx ipsa edita valde est, muro optimo cincta, per quem, vi&intur πιη ira rnam fenestris, multa tormenta belli cadit posita sunt, breuiora tamen nostratibuς. Summas 'usi'
hic est praesidiariorum vigilantia,qui semper ad arma praesto sunt. Exploduntur hic quotidie '
tormenta maiora dominora, ut in perpetuo conseruentur,sse. In attio arcis tabernae fiunt omnis generis mercium sicut in oppido , ut desiderari nihil possit Praefecto praesidii foras
prodeunt semper praesto sunt apparitores&stipatores corporis , securibus armati Amazonicis ipse sub conopoeo vel umbone serico ingreditur, praeeuntibus caduceatoribus cum scipionibus,& homines de via decedere jubentibus. Ab sire a trium dierum itinere peruenitur ad aliam ciuitatem , cui nomen est rara, aravrbs. quae tota saxis structa assurgit,in eam distensa amplitudinem, ut ambitus illius uno die confi- ei sed ne biduo quidem possit. Muris cingitia firmissimis,portisque ac vectibus ferratis. Fre quens hic negociatio ob copiam praestantissimarum mercium, inprimis gemmarum aromatum, ut omnes plateae miram spirent fragrantiam. Hinc unius diei via abest Tst , urbs validae In longum pro tensa, nec quicquam amplitudine aut firmitate cedens sit periori, do mos etiam ostentans elegantiores. Multae in hac tabernae publicae, nec pauca Lupanaria .Fructuum arboreorum hic mira abundanti adst vilitas,ut&radicum & aromatum. Praesunt huic duo Praefecti,qui alternis imperitant nomine regis Cathaiensis. Schiroan alius urbis vicinae nomen est, quae mercimoniorum frequentia superiores omnes vincens, mira populi feruet multitudine,&abundat diuitiis. Ab hac usique ad CH si Cathaia urbem, regni caput, duobus diebus peruenitur, quae tam ampla est,ut peridromus eius qua pG Rς
triduo vix ambiri post .structa est e lapide quadrato, coloris albiae mirae duritiei prequentibus muri assurgunt turribus , in quibus constituti vigiles diligentes agunt excubias vi tormentorum in muris dispositorum curam gerunt Ar in eius medio attolliture Magnetela pide structa, inque ea spectatur palatium Regis cuius tectum aureis laminis loco tegularum coopertum est. In regis conspectum prodire sine muneribus fas non est , quod ita ferat con suetudo regni. Hac de causa ita dicebant Princeps vester superiore sua ad nos legatione, etsi Reginostro tenue munus dono obtulit, antidoron tamen immensi precii accepit vos quia
nihil adfertis,aequum est ut nihil accipiatis. Contenti igitur simplici re 1ponso ad vestras litte. ras,domum redibitis Arx ipse,in qua Regium domicilium, loco plano sita est, quam orbis in m odum cingit Iuga fluuius,qui ubi hinc VII. dierum iter confecit in mare nigrum euoluitur,
tanto ab urbes acto naues lub anchoris consistant necesse est.Deambulanti per plateasvriabis, ab omni parte se offerunt pergulta atque tabernae mercatorum bosticinae artiti cum, Gnicatae supra quas domus habitabiles in aliquot tabulata assurgunt. Distrahuntur ex hoe Em porto varii generis merces preciosissimae in vicina regna&prouincias, interuentu fere Cleri
corum regni,in prouinciam Mugallensem, regnum Altini, ad Cara Cathaios,in regnum fer reum Bogaris dialia Tunicae incolis sunt manicatae: promissae, ipsi forma vulgo bona sint, firmis corporibus, imbelles tamen,Mercurio potius quam Marti dediti.Narrant apud se ori ri fluuium quendam, nomine Cara-tallam, qui in fluuium binostris quoque eoagraphis notum influat.Et haec quidem sunt ea,quae Ruthenus iste redux Principi suo exposuit.
202쪽
Rex Poloniae Oratorem ad Magnum Tartarorum Chamum ablegat. Is quam pollisere viderat obseruaueritque, refert, cum homo doctu uerit, multas Griacorum Antiquitates velath sepulchris cineribus eru
tas in lucem reuocat. Brasitaria ei uitate Podoliae, quae aduersus assiduas Tartarorum irruptiones firmissima arce: valido praesidio munitur,ad Silnicum fluuium peruenimus, juxta quem ponte eo loco stratum,Brascovienses munimentum excitauerunt&praesidium militum imposuerunt. Hoc transito alius occurrit fluuius,Bogvi nomine,estque verus antiquorum vanis,in quem quatuor alii minores aquas suas deponunt.In eo loco, qui ob confluentiam aquarum Saucandicitur , Thermae natiuae sunt&pons lapideus, qui olim itoldi magni Lituanis Ducis fuit. Multa hie occurrunt aedificiorum&thermarum rudera, quae veterem loci splendorem etiam in ruinis loquuntur, quibusvi operosa munimenta sepulchrorum addere possis. Nec longe abest Insula munitissima, Probita nomine, juge nostrorum hominum,cum ab Scythis vrgentur, refugium Piscantur hic Brascovienses, sed stlopetis ahisque armis probe muniis, ad arcendos latrones Tartaros. Maio enim Iunio Mensibus copiosa est in Hypani fluuio piscatio Intercedit autem longissimum terrarum spacium inter Brasisνiamo e con urbes, nec minus L .milliaribus,quam tamen viam Sarmatae quinque diebus equo consulunt.
Fuit tempus,cum tota illa regione innumeri passim occurrerent caprearum,aprorum, capreolorumque greges,nec pauciores cerui,vrsi aliaeque serae. sed cum ante annos XII.Insolitum frigus,&quale ne patrum quidem nouerat aetas,omnia per illas oras affligeret periere ferae illae prope omnes, ut tumulivi colles hinc inde ex ossibus earum,quae frigore perierant. structi,satis ostendunt. Sedo Hippocomiae hic erant eo tempore illustres, plures ovium quam dici possit greges, boumque armenta, quorum omnium possessio partim ad Polonos kRutas, partim ad Cuiονienses, Podolienses 9Mouauos spectabat: sed ea omnia pariter frigore perditassint. Accedunt ad illam animalium cladem etiam albentes humanis ossibus agri, praeliorum cladiumque in bello non falsi indices Caeterum ipsum tum satis fertile est frugum, de abundat pascuis rei pecuariae aptissimis. Transito Hinu, Moldauiae fluuio caput Valachiae, Staponotiam siue I fuattigimus .in via et occurrit Munimentum inrx Pruth-Techni quae a Turcis super Bory sthenem olim extructa fuit.Influit Nester, quem nonnulli Axiacen veterum esse asserunt, peragratis campestribus,in Pontum Euxiniim,iuxta urbem Bialograd,quam tali Moncastrum appellant.Putatura quibusdam haec olim Neoptolemus Straboni appellata:is enim Nicobiam ad dextram, Ophiusam ad λnistram eius collocat. Sequitur Bamoneum oppidum,protundis munitum fossis,a quo non longe abest Lacus, cuius littora vetustae, sed magnificae arcis rudera ostendunt.
Oeacouiam urbem veteres dixerunt Olbianct Olbiopolim sita hare est in ripa Borysthenis ossi olis fluuii,ad Sinum Curceniten, a Meletianis olim aedificata. Rusticae vilisque structurae sunt in ea domus, una adhuc assurgente turri, priscae gloriae indice. In fluit autem Borysthenes veloci ac impetuose cursu in aquilonare orificium illius Sinus, per quem in Euxinum Pontum irrumpit.Quarto supra Sinum milliari Bogus fluvius Borysthenem intrat, ubi Turcae excitata arce vectigal a nautis exigunt Excurrit autem Isthmus unius diei itinere inter Borysthenem ipsium Mare Solum sere fabulosum est, attolliturque alicubi collibus, in quorum radicibus paludes sunt&salis fodinae: Ceruorum hic,vrsorum,aprorum&caprearum magna multitu do.Triginta hinc numerantur milliaria ad Pracopiam urbem,quo toto spacio aliae domus non visuntur quam mapalia ktuguriola Tartarorum, lignis coaptatis dolimo atque cespite tectis structa,ea angustia,ut vix quinos senosque homines capere possint. Solent hi Tartari domunculas suas curribus impositas Aprili, Maio, Iunio mensibus de loco alio in alium transferre.Sequuntur equorum,camelorum&bOum armenta, oviumque greges innumeri, meliora captantes pascua,&sic tota oppida vel potius Hordae migrant. Accedunt hi Nomades aliquando Praecopiam, Tauricam Chersenesum,& in ea urbem τώ sto tapliaret,quam vetet es Theodosiam vocaverunt.Tanais fluuius rapidissimus, quem barbari Don vocant,urbem illam alluit,quam Genuatibus ereptam Praefectus Turca obtinet Versantu 2
203쪽
o DENTALIS LIB. IL CAP. XIV. I i
timur autem Errones illi Hamaxobii fere in Isthmo Tauricae Peninsulae intra Pontum Maeotidem Paludem,gnari solii mistud herbosum esse&pecuariae rei aptissimum Appetente hyeme, qti crebris pluuiis ventisque, ut apud nos,eos intra tecta se recipere cogit, in penitiora se loca recipiunt,ubi fixa habent domicilia sed&vt Cossacorum vim , qui tran-mo Borysthene,cum is frigore concreuit, multum his Nomadibus molestisiunt, emigiant. Agri, qui inter Borysthenem sunt&Tanaim, a Strabone Campi Roxolani vocantur, qui incolis eadem ferme tribuit, quae in Pramopensibus Tartaris nostro aruo deprehendimus. Est autem pracvla siue Pem is oppidum non magnum,in finibus Chersenesi Tauri Pra viacae siue Scythicae Vetera huic fuere nomina Eupatoriareompeiopoli eraclea, Gracida. Turris in ea assurgit,in qua Praefectus Magni Chani Tartarorum commoratur, qui Scythis Borysthenem intervi Tanaim colentibus cum imperio praeest,praesidium militum circum se habens, ad custodiendum utriusque fluuii traiectum: neque euim quisquam hac ster facere potest, nisi litteris silui commeatus instructus. Costonia sequitur,septem inde distans milliaribus. N nenum autem duodecim. Muni vi mentum hic est saxo quadrato structum,cum specusiubterranea mirabili arte subter ipsum is eia munimentum aedificata, qua totus ille mons subtus excavatur,quivi ideo Mons Concauus nida. a Turcis appellatur. Apparet in eo loco olim latomias fuisse celeberrimas, ubi Graeci lapides exciderunt ad fabrica urbis Cherlonie, de qua multa narrare solent. Constat&olim Legione consedisse apud Heraclea Pontica Apparent hinc inde variae inscriptiones Latinae&Graecae,&alia Antiquitatis monumenta. Ingeram oppidi veterem gloriam testantur fontes deputei seperstites,ut de viae lapide stratae de reliquiae aedificiorum.In vicino agro,qui fere a Turcis Tartarisq; desertus est. vineta quaedam sunt& praedia rustica, a Graecis , Iudaeis &Italis culta atque habitata. Quae olim urbs Chersona dic afuit,hodie a Turcis Sari Gennenam appellatur,id est Tur Chersonam ua a colore procul apparente.Non exiguum huius oppidi fuisse splendore testantur rui ur. nae sanae magnificae aquae ductus nobilissimi,per quos etiamnum aqua mille passibus in βρή- oppidum derivatur,clara quide&potui aptissima. Ipsa urbs prope deserta est, quanqua maenia: turres adhuc prope integrae conspiciantur: non obstante, quod Turcae pila colunasq;
marmoreas trans mare asportare solent,ad templorum domiciliorumq; sitorum ornamenta.Templa coratoria Graecoru funditus euersa sunt, sepulchra aliaq; monumenta subruta, nisi quod unius Monasterii claustra adhuc erecta conspiciuntur,1olo aequatis carieris aedificiis.Narrant Polonorum&Ruthenorum annalesinis mirum Culouia Principε,duas Plo misin templi valvas ex aere Corinthio&statuas quasdam metallo fusas operis Graecanici hine sis Ruthe rastulisse,i Cuiouiam deportari iussi illa,quae omnia Bolestans II Polonice Rex Cuiouia sublata Gasnam transtulit, ubi adhuc nostro aeuo spectantur Ademit autem hanc urbem Vlodomi- rus iste Graecorum Imperatori, Iohanni imi cuius cum paulo post filiam Annam uxorem Vlodo mirus duxisset,a Patriarcha Constantinopolitano baptisatus est. Hoc seca o Gener Iohanni Socero urbem illam restituit Narrat Strabo,in Promontorio illius urbis Parthenio Templum&Aram Veneris fuisse, apparentq; adhuc nonnulla ibi vetustatis indicia. Extruxerant Genuates in praerupto 3 saxoso monte validum propugnacitium , ut recalcitran tes Graecos compescetent; sed nostra memoria omnia prostrata humi iacent, nec nisi qua dam veteris structurae Italicae vestigia apparent.
Marcopia siue Mamr paulo longius amari abest,Vicinior montibus&sylvis.Non vili Mareotabu hane urbem claruisse aedificiis ruinae loquuntur, aquae ductus lapidei.Narrant Graeci, spidum. hanc anno decimo octauo postquam Turcis occupata fuit,tota conflagrauusse,ut paucilio die supersint priscae gloriae indicia , praeter inscriptiones saxorum, tabularum aerearum quibus Vulcanus pepercit.Templa adhuc supersunt duo semidiruta, alterum Constantini alterum Georgii memoriae dicatum,quorum custodia est penes sacerdotem Graecum, habitantibus ibi paucis quibusdam Christianis de Iudaeis. Accepi hic a Graecis sacerdotibus,duos
olim hic habitauisse Principes,e prosapia Imperatorum Graecorum,qui apud Trapezuntem suam habuerint regiam. eos iussu Selimi Tyranni Constantinopolim deductos, ibiq; securi percussos fuisse An fornicibus murorum adhuc visuntur statuae veterum Principum Graeco irum, palliatae&chlamidatae, visendo sculptae artificio. Non longe hinc distat propugnaculu, quod Turcico custoditur praesidio,nomine Cerces germen nkopulo montis vertice extructii, domos habes e solida petra artificiose excisas cum conclauib suis & fenestris, omni.bus adhuc integris. quae circum sunt,inculta uallent,vepribus&dumetis obluta Abhoe Regia Cha loco usq; ad mediterraneaTauricimulta occurrunt Tartarici Principis palatia, domus di 'Ρ
gnae spectatu Ipsiae urbi, in qua is habitat,nomen estBac erar,qua nulla in iis oris pulchrior.
204쪽
Sita est in valle amoenissima,quam duo vicini montes conficiunt,interfluente riuo a quo ipsa urbs denominata est. Intra ipsius muros assurgunt aliquot Templa Mahumetana, sepulchris principu illustria,e saxisac ruderibus antiquoru aedificioru structa, interque caenobium Maho metanu,in quo aliquot principes sepulti jacent: est a.omnis qui ibi visitur ornatus,etem plisvi oratoriis Graecoru raptus, huc cogestus. Ipsa Chani Tartarici Regia iam olim a maioribus eius illustribusvi operosis exornata fuit aedificiis,templis,domiciliis,thermis ad W-Qmvi delectationem .Ergo huc Scytharum principes cum uxoribusvi filiabus crebro etiam a remotioribus locis ventitare solent,non ob aquas duntaxat calidas, sed & venationis civ cupi gratia. In vicinis montibus hinc inde miseranda occurrit facies arcium&oppidorum, quae partim vetustate desitu collapsa partim vi deiecta in ruderibus iacent. Ea Cher nesi Tauricae pars quae a Perecopia urbe secundum paludem usque ad Crim-mum oppidum extenditur, culta est, plana campestris&fertilis, gramine abundans:adm ire vero, ubi palatia&arces regiae as Iurgunt,4 plures se offerunt pagi atque villae montibus Scstiuis plena visitur. Eminet inter montes unus caeteris editior, in cuius vertice lacus est aquarum dulcium qui ob sui magnu udiniem ab aliquot milliaribus longe conspici potest rex omnium vero illorum montium radice multi profluunt amnes, non quidem profundi, piscibus tamen optimi saporis abundantes. Sort in pagus est amplissimus,juxta arcem regiam, peculiaribus munitus prii allegiis,v- bisere Molicovitici oc Lituanici oratores commorari solent. Itali hic multi commorantur, gaudentes singularibus immunitatibus, t&templum hic habeant, in quo more Romano sacra peraguntur. Me ibi existente, rem diuinam peragebat sacerdos e familia Franciscana,
quem a Piratis captum mercatoressivo aere redemeranr:
Cremum sime Crimmuni oppidum est cum arce, nulla tamen ex parte, quod ad veterem splendorem, amplitudinem,aedificior tam magnificentiam, cum' eliquisTauricae urbibus co- ferendum .Putatur haec esse Ptolomaei Tqbres, Plini Taphra. Repetiuntur in hac urbe antiqua monumenta,templa Mahumetana vetusta cum inscriptionibus Arabicis, unde coniicimus eam ante Genuensium in Chersoneso dominium a Maho metistis habitatam fuisse.Narrant ipsi Graeci,urbem eam aliquando a Persis habitatam fuisse. Nosstro tempore vulgo aTau. ris Turcis atque Iudaeis,quanquam rare habitatur, kTartari qui circum eam incolunt, vulgo Tartari Crim mari appellalitur. Moneta aurea&argentea hic percutitur, asseruanturque concubinae Magni Chani in turri quadam, quae pro Gynaeconitide illis seruit. Quos Stesagios prisci Graeci vocaverunt, is a Genuensibus Sudacesses dicuntur. Sita haec urbs in editori faxosio colle non longe amari,ires turres habet spectandi operis. Fitere olim innumera hic Graecorum Fana, quorum pars deleta est, superstitibus adhuc multis Venit haec dissentientibus inter se Graecis,in potestatem Genuensium,qui eam splendidiorem fecerunt. Clarissimam hanc olim fuisse praecipui que nominis urbem, omnes uno ore testantur, siuMagantibus crebris sacellis templi' Christianorum, quae adhuc in ea. Adde his Basilicas, porticus,turres&maenia,aliaq; Genuensiu opera publica,quibus pCecipue inferior aula sipe ibit Vbi superiora illa loca omnia peragraui,inquit Orator siue scriptor polonus, ad Theodo que viantur em,quae hodie Capha est, perueni,& dorsum Tauricae, quatenus ad mille stadio iii 5 -' k gitudinem porrigitur,alpexi,asperum, horridum,montosum saltuosium, aquiloni, ventis expositu . hoc loco excurrit promontorium in mare, e regione paphlagoniae de urbis Amafri, quam Graeci, teste Strabone, Orione mon appellauerunt. Respondet huic exadueis aliud Promontorium,Paphlagoniae nimis uin, Charambis nomine, quo Pontus Euxinus velut in duas partesdiuiditur,constituto ibi Euripo Post montes illos sita est Theodosia, amplos patentesque circum se habens campos. Portus eius Strabonis aetate tam celebrisvi sipaciosus erat,vi centum naues maiores commode caperet hic idem scripto ponit limites Chersonen
Tauricaevi Bosphori. Ipsa urbs Capha nostra memoria sicile prima est totius Tauricae, qua parte mare attingit a Genuensibus Liguribus exculta. Haec cum olim diuitiis affluentissima fuisset, ab eo tem pore,quo per Turcas Italis erepta est,adeo dec euit,ut paucos ibi ciues, qui cum renatu ore sunt,inuenias. Inscriptiones Romanae, marmora, substructiones antiquae, omnisque splendor collapsus humi jacet. Sut in ea duo adhuc templa Catholicorum, totidem Armeniorum:in quibus sacra pro cuiusque instituto facere licet. Ciues plerique Turcae sunt, vel Armenii admixtis Iudaeis quibusdam Mnegociatoribus Italis. Territorium huius urbis sua luxuriat ubertate , vineta habensac hortos omni pomiferarum arborum genere refertissimos.
Frequens huc est a Constantinopoli nauigatio, quae, si secundi adspirent venti, pauoniorum dierum pacto confici potest.
205쪽
ORIENTALIS LIB. II CAP. XIV. IUS
Quae hodie Petegorensium regio dicit , veterum Colchu est, quae cum adiacentibus pro rilegara uinciis in orientem extenditur vique ad Mare Caspium plena sylvis & montibus. Populus G sua libertate gaude hs,externum imperiurn non agnoscit. Christianos se vulgo jactant, etsi mi. - vlla apud eos Clitastianismi vestigia deprehenduntur,cum dolis dediti sint,ac crudele inter se ipses, ut aliquando vicinus vicini liberps sarreptos trans mare vendat. Erg. peregrinos ta, men atque hospites quod jure miseris magis comes&humani, ut his ne filias quidem suas negent.Sed de horum populorum, Ut&Tartirorum Crimmaeorum, Praeco pensium, Astracanensium postremo omnium, cum ante nos alii latissime perscripserint, nos hoc loco pau
Abundat Taurica Sale subterraneoac jam coagulato, ut ita dicamus quem magna Bonitri
copia terra effodiunt incolae. Ager hic est amoenus, campi feraces,pecoris abundantia, vena Chersqnesitio, piscatio&aucupium frequens.Vineas&hortos amoeniores vix vllibi reperies, interposi τε ri tis plurimis villis praediis de mandris. Turcis pleraque subsunt, etiam oppida maritima. Hyemes hic temperatiores, neque tam diuturnae, ut in Polonia, cum nives raro ultra diem tertiam consistant. Aeris tamen pri iacipio veris quaedam malignitas. Fluvii primi nominis hic sunt partim,partim in vicinia,Tyrassus,Hypanis, Tanais, Bo rysthenes: maria Euxinum Maeotis Palus.
Tartari Crinimaei si historicis sua constat fides ijdem sunt eum Iabolensibus, quia oram hoo fluuio Rha siue Volga iam duxerunt originem. Ex iis Tarraria siue Scythiae partibus pro rum
gressi in Tauricam dicuntur concessisse Primus eorum rex Lochtonus Chinguis fuisse perhibe- μ ρηε tur,qui adscitis in societatem aliis Scythis, Insulam cum illis aequo jure partitus est. Horum posteros Selimus sibi subiecit, sed non sine magno labore,vistus prius a SachomateTartarorum Iabolensium rege ingenti praelio .Etsi autem regnum hoc ab initio in libera procerum electione stetit sublatis tamen per intestinas dissensiones nobilioribus, faetum est haereditarium adiuuante rem istam Rege Turcarum .Regi timinaeo ex Lege Maho meti tot licet habere uxores, quot ipse velit. Sterilibus nullus honorioeeundis eximius. Pueros ubi adoleue iterunt, ad aulam otio mannicam mittunt, ut ibi militiam addiscant. Si de religione quaeras, eandem sequuntur cum Turcis insaniam: nec multum ab his differt administratio ciuilis Pe regrinos comiter habent,&ab iniuriis defendunt.non item a furibus nocturnis. Terrae fce cunditatem negligunt,contenti re pecuaria,quae minus est, quam agri cultura,laboriosa rem porro rusticam alia sordida ministeria mancipiis deleg est, captiuis praesertim Christianis. Rex hic quotannis donum, vel ut verius dicam, tributum accipit Rege Poloniae, o mine magni Ducatus Lituanima Palatino Moldauiae,& a Circassis. horum Legatos aliquando honorifice excipit,aliquando carceribus Minedia macerat Idem a caeteris omnibus solis Turcis exceptis pro modo facultatum tributum exigit. Sumturus bellum,duobus mensibus ante imperat Praefectis ac beneficiariis sitis, ut ad Belligaren. diem armati praesto sint. Alimonia qua durante bello utuntur, vilis esto prope sordida, cum H - ρ- paruo contenti sint omnes. Consistit autem omnis Tartarorum militia in equitatu, cum abiectum putent, pedibus insistentem pugnare Arma eorum sunt gladius praelongus, aut acia Dacis in morem incuruus,jaculum amentatum,siue pilum, mucrone acutissimo Arcus cum sagittis longis&leuibus. Pectus lorica muniunt,caput galea vel eudone ferino.In uniuersum tamen gelis est imbellis exercitus eiusmodi potius ad terrorem quam veram statariamque pugnam aptus,cum triplo plures equos trahant sestare vacuos,quam militariter instructos,ut videas ipsbs in fuga ponere incolumitatem.
206쪽
IA ERAT vn fidem promissorum nostrorum , nunc ad fgpTENTRIO NI partes nos conuertemus non quod Indiae aliquam partem in Boreali plaga quaeramus, aut quod Orienti quicquam cum Aquilone commune sit,si Indos duntaxat spectes; sed quod nonnulli ex nostris hominibus, pertae si longi in iae illius circum extremam Africam , vel per Fretum nouum aut vetus vltra Chilen noui orbis nauigationis, noua animi generositate per Septentrionis partes glaciale mare viam in uestigauerunt, contem loque omni periculo, quod ipsis imminebat praesentissimum, vel ipsius natura obiectas difficultates eluctari conati fuerunt: quotam illustri ausi, quae proximis his annis Naucleri po
tissimum Angli&Bataui aeterna memoria digni homines, derexerint &annotauerint, antea non visa non indicata,breuiter ex eorum commentariis excerpere fert animus, x velut Corollarii loco aut additamenti superioribus subtexere.
gunt,penetremus, quaedam de Is LANDI A quae inter Aquilonare Insulas principatum obtinet, dieemus.Nomen huic a glacie,quae omni prope anni tempoπ praesertim qua in Boream circium ventum excurrit, littora pulsat atque lacerat. Is enim siue Eu, Germanis aliisque populis Septentrionibus glaciem signat,4 Lami terram siue regioiaem. Qui veterum Thulen esse putant, parum firmis nituntur fundamentis , cum veterum Geographorum dimensio, luantum ad gradus latitudinis nongitudinis, huic non conueniat. Habet haec In- si1la ab oriente regnum Norvegiae, ad Austrum Orcades Insulas & Scotiar extremari a Septentrione occidente Mare glaciale partem Groentandiae. Cingitur ab omni parte Oceano Septentrionali, porrigiturque secundum longitudinem ab Oriente in Occidentem ad Ugvi μ' Centum milliaria Germanica, lati trado eius conficit LVI.Coelum huic inclemens est,&octo vi inensium perpetuum gelu, spirante lubinde Circio vento,cuius tanta est malignitas, ut prodeuntes humo frutices, herbas frigore suo adurat, nec altius assurgere permittat. Solum a
sperum est,frequentibusque montibus attollitur,quorum cacumina aeterna niue cooperiun
tur. Sed nos adip rum incolarum originem conuersit, quo pacto a nostris hominibus priamum detecta cognitaque fuerit Insula ista, dicemus. Annus agebatur a nato Seruatore nostro DCCCC Episcopatum urbis Bremensis e. rente Adelberto velut alii eum vocant Alebrando,cum mercatores quidam Saxones ex urbe Brema&vicina Frisia decreuerunt, directa in Septentrionem nauigatione nouas terras Insulasve quaerere. E Visurgi igitur suuio prodeuntes, cum Orcadas insulas transiui sient, tandem ad Isiandiam appuli silent, eamque nivibus obtectam ii gentem glacie reperissent,
id ei nomen indiderunt. Omiliti igitur hac, cum ad CC. milliariavi ei ius versius Septentrios inuis nem progressi suillent,aliarn inuenerunt terram, quam quia viridiorem deprehenderunt, cui ut acta cespite ac arboribus alicubi consitam Graniandiam appellauerunt. V erius in Aquilonem progredi conantes,immensa vis glaciei proras vertere coegit a qua cum se vix magno labore expedivissent,in Syrtes inciderunt, multosque e sociis amiserunt. Caeteri vitato periculo in mare Tartaricum enauigantes , terram temperato fruentem aere attigerunt, inque linum quenda im
207쪽
ORIENTALIS LIB. III. CAP. L 107
qtiendam ingressi aurum ibi&aluis res preciosas ruentum in montes se abdiderant, collectis sine metu mercibus iis .inque suam nauem impo- siris discellerunt. His actis ferunt eos magno labore e nauigato mari glacialii Tartarico in mare Balti crura penetrauisse, Bremamque reuersos, quae viderant Episcopo exposuisse, quem in partem acquisitae praedae admiserint.
Circa idem tempus Normanni, prosecti ex Norvegiavi extremis Daniae, contrariam Norman- nauigando institere viam. Ad littora enim Galliae appulsi, totam illam oram, qua Oceano μὰ qu Britannico obvertitur, ubi Sequana amnis in mare erumpit,occupauerunt,& a suo nomine M tot'
Tanta autem huius gentis succedente tempore fuit virtus se prosperitas, ut peragra a victricibus armis tota Gallia Germaniaeque parte Saracenos ex Italia profligauerint Normanni, novumque sibi regnum in Calabria&Apulia pepererint. Sed haec alterius loci sunt. Apparet autem ex lingua standorum aliorumque populorum , qui vicinas Insu sin habitant, primos eorum colonos ex Norvegia eo traiecisse, cum idioma illorum parum a Norve-gico differat exceptis oppidis locisque maritimis, in quibus Germanica si1ue Saxonum in
gua,propter commercia quae ibi exercentur, praedominatur.
Regnante apud Danos Vorvegios Woldemaro, quod fuit circa annum ab C M. cishm CCCXCVIII.Iglandia cum vicinis Insulis, quibus rex ille dominabatur, ad fidem Christi .lis isti
conuert, fierunt,cum ante Idololatrae faissent.Multis vero annis post, Christiani II. Daniae lanilomm. Norvegi Regis ope cum in his tum caeteris eius regnis Augustanae Confessioni locus datus fuit, qui missis eo Diuini verbi Ministris populum erudiri,&constituta Typographia, Sacrum codicem populari lingua imprimi uilit. Vt autem res illa melius succederet, voluit, ut pueri existandia in Dan iam deduci i, primum in lingua latina&primordiis religionis,deinde
in Academia Ha iensi studiis Theologicis instituerentur, quos postmodum in patriam misit ut popularibus Christianae veritatis mysteria Vernacula lingua proponerent. Constituerat jam ante Wolde marus in ea Insula duos Episcopos, num in loco Scal-hγUen, cui Orientalem Insula partem commendauit: alterum in Holla, quem Occidentalibus
1egionibus praeesse jussat: utriusque redditus alii non fuerunt, quam larga casei butyricopia. Opposuit se Reformationi Christiani regis ab initio alis acriter Episcopus Scathoidensis pertracstis in rebellionem popularibus: sed armis regiis cohercitus &ad ossicium adductus
conquieuit Sequutus eum vir nobilis&potens intersitios, nomine Thaddamson inrmua plebe,&grauiore etiam excitato bello. Verum hic morte sua rebellioni finem imposuit.
Vulgus huius Insul:epotissmum episse
lembisque piscatoriis , vltro opulentioribus se in seruitutem addicunt. Diuiditur autem o GIsLindo-mnis Istandorum populus sie positis seruis mancipiisque in tres ordines Primi sunt, quos ita 'M-psi Di aderos dlaunt id est Magistratus, qui iudicia exercent, caeteris secundum leges jus dicunt, in aliquo rvrsium&ipsi diuisi ordines. Secundus gradus B indiumnest, id est Nobitalium,quibus nautae piscatores, nauiculari cum ipsis nauibus, vivi armentari id pastores gregum subiiciuntur. Ultimo loco plebs est in oppidis&villis,in nulla existimatione. Sunt Isian divulgo corporibus quadratis, lacertosi & robusti supra quam credi possit,ut, jumentorum onera subire possint. Viris foeminisque idem prope amictus, ut illi ab his distingui aegre possint. Cum linum non sierant nec elaborent, panno laneo crassi fili vestiuntur. Mulieres omnem corporis faciei ornatum negligunt. Utuntur multi inter eos familiaritate spitii sto sunt seruitia, non secus ac ancillarum sieruorumque: cumque piscatione potissimum rem familiares. faciant, monentur subinde a familiaribus illis succub is, quando commodissimum sit piscari, excitatis etiam de nocte herris cum famulitio. Hanc improbitatem,etsi Ministri Ecclesiarum e populo tollere omni ope annituntur, parum tamen efficiunt , cum malum illud tam altas in miserorum animis radices egerit,ut euelli vix posse videatur: sic multi damnandis illis sici per stitionibus immoriuntur atque pereunt. Nec defiunt his Magi Incantatores, qui nauigaturis prosperos vendunt ventos quod quin caco daemonis ope fiat dubium nullum est. Puerorum prima institutio est in litteris ronde plerique legere ac scribere nouerunt pisii italii lupiscandi artificio applicantur. Agriculturam ignorant, neque siementem aut messem fa ciunt potissima post piscationem tolerandae vitae ratio in lacte, caseo, butyro consisti imam ἔβη - . pro pane tuntur carne torrefactorum piscium in farinae speciem comminuta. Potus est vel aqua,vel se tum lactis: ad hunc viventes modum, vitam ad centesimum quinquagesimum annum aliqui producunt narrantibus Anglis, oblatum sibi senem, qui ducentetimum se a
208쪽
gere annum certa fide nariauerit;& ut magis mireris,in tanto tempore nec morbum nec me dicinam nouerunt. Elegerunt sibi mercatores Germani locum quendam portumque marinum , naturae beneficio egregie munitum, ubi subductis nauibusvi explicatis in littore tentoriis cia barbaris mercimonia exercet. Praecipuae merces quas Germani aduehunt, hae sunt: Cereuisi cocta, farina, cultellivi secures,vasavi ornamet vitrea,calceameta,tibialia , tegum et capitis,4 id genus res non magni precii,quas permutatione aequirunt Insulani, mercatorib.pro iis dante xpisces, adipe saebum,sulphuris massas,butyri copiam &pelles ferarum, in primis vulpium albicantium. Nihil autem egeris cum his hominibus , nisi prius cibo aduectitio&cereuisia Germanorum ventrem probe distentum habeant,ibi demum incipiunt negociari. Si quae nauis Germanica vel alius nationis exterae in portum appellat, adsunt e vestigio Insulani, inuissentque nouos hospites iisque filias suas nubiles, quas simul adducunt, offerunt, ut concubinarum loco illas habeant, donec ibi vertantur,& pro illo tam liberali mini sterio aliud nihil quam panem aut cere uisiam expetunt. Quod si quam impraegnari ab extero
contingat,in maior quam antea apud parente Sest preci O,qui summa ope cauent, ne quo grauida assiciatur incommodo. Proles quinde nascitur,ideo curiosius educatur, quod prosapiae Germanica habetur, suntque in uniuersum illae puellae, quae primum virgilii tatis suae florem Germano alicui homini vendiderunt,honoratiore quam caeterae apud illos loco Verbo dicam gens haec sub frigidissimo illo caelo&solo,libidinibus adeo dedita est,ut tam Ecclesiarum ministri quam magistratus incohercenda 1lla veneris licentia omnem ludant operam. Postquam opulentiores inter eos vini aut cere uisiae dolium emerunt, non utuntur parsimonia , aut in necessarios ac moderatos usus seruant, sed vocatis vicinis amici sique perpotandi finem non faciunt, donec omne exhaustum sit. Dum bibunt, si mulcanunt l, mnos,qui bus maiorum sitorum sortia facta depraedicant , ii eque tamen ea in rhythmos redigunt, aut certar alicuius harmoniae regulis cohercent, sed inconditum quiddam boant, ut iis in
Nocte paterfamilias, cum omnibus domesticis in eodem conclaui somnum capit statibi matula praegrandis, in quam e stratis surgentes omnes promiscuemingunt. Vbi diluxit, non tantum faciem & caeteras corporis partes, sed & gingiuas ac fauces urina perluunt, magnas illi lotioni vires tribuentes. Si pecudes, quas magno numero alunt,aut feras frigore in terire contingat, quod non raro fit carnes illas morticinas nequaquam abiiciunt, sed inter dedicatiores epulas referunt,ab ipso Deo eas mactatas asserentes. Tribus mensibus hybernis, cum sol Sagittarium, Capricornum, Aquarium perambulat, perpetuaesiint apud eos tenebrae, nisi quantum Luna vel stellae lucis suppeditant: hastamen tenebras intra parietes lucernis ex adipe balamarum pellunt. Contra cum sol aestiua signa percurrit, aeterna ibi dies est: quo quidem tempore dici non potest,quantum capiant piscium,quos aere exiccatos seruant venduntqde.
dum Naturae in Biandia miracula. Stupenditicus fontes Thermae naiisae: montium quorundam mira ingenia Ilectra Lusiones
SCaturiunt hinc inde per totam Insulam plurimi aquarum calidarum fontes, qui sulp
reas undas bulliendo euomunt,teste crusta , quae in illa aqua supernatat, manifeste sulphureae est substantiae.Etsi autem is aquarum illarum feruor est,ut cutem celeriter lardat,sub inde tamen iis vidimus innatantes mergos alites, minoris generis,coloris rubicundi, qui ad conspectum hominum profundo se immergunt,&fatis diu sub aquis commorantur. In parte Insulae Orientali lacus est amplissimus, ex quo etsi frigidissimus sit, perpetui tamen exhalant vapores: in hunc quicquid coniicitur, in lapidis duritiem conuertitur Pertica in eam depa-cta,qua parte in terram deicendit ferri speciem induit: qua aquis ambitur, lapidescit quae- minet extra lacum, ligni naturam retinet neque tamen id quod in ferrum mutatum creditur, ignem fert, sed in carbones redigitur.
Locus est haud procul a mares, eui ouoco nomen est, ubi duo prosiliunt fontes mirabi
209쪽
lis naturae, &valde discrepante ingenio cum alter feruore suo,alie frigore sit notabilis Vbi per aliquod spacium seorsit, quilque decurrerunt, miscentur postremo,& balneum constituunt ualubertimum. Haud longe ab illa confluge alius fons ebullit, lentam euomens materiam,similem cerae, quae multum valet in curanda lue venerea, quae ob immoderatas libidi
Haud longe a portu Non ordi rupe assurgit, bifurcatavi velut fissa, cuius rima in pu
tei speciem deprimitur, neque tamen infra VH.vel VHI.pedes. In huius fundum si despicias, aqua tibi nulla apparebit. Si vero lapidem aliquem iniicias, ad mediae horae spacium expectes,audies primum prosilientis aqua murmur,postea tinnitum,ac si peluem aliquam aut lebetem aeneum increpes: postremo videbis aquam usque ad summum rimae labrum ascendere,quae tamen extra os istud non profluit, sed paulatim rursis subsidit. Et quanquam haec aqua satis sit limpida, nemo tamen hactenus,quod ego quidem sciam, illam gustare ausus fuit. In media Insula lacus est vere Acheronticus,exhalans opaeus mephitii,& venenato suo halitu etiam superuolantes aliter enecans.Sed jam de montibus Istandia aliquid dicemus. Iam primum duo sunt tantae altitudinis, ut longe supra nubeSascendant, aeterna cooperti niue, ut adsimma eorum cacumina nemo se adscendisse dixerit unquam. Accidit ali- suando ut circa illos montes horrenda audiantur tonitrua fulmina,cum tamen in tota Inula aer sit serenus. Tertius locus Hecla monti tribuitur,qui uno latere mari imminet. Hic etsi altitudine ad caeteros illos non accedat, perenni tamen incendio, ri multis seculis durante nobilis est aeterna ac sibi ipsi sufficiente ignis materia. Sunt qui huic rei non alia in assignent causam, quam latens in terrae visceribus sulfur, quo cauernosium istud olum plenum est. Erumpit ex hoc aliquando vivida flamma, aliquando piceus turbo, aut materia liquefacta sed ignea aliquando tanta vis cinerum admistis tophis,ut solis splendorem diei inuideat. Ad hoc incenduim nemo impune accesserit sed ad sextum milliare inde consistunt,mnes, obsolum cineribus plenum,sub quo abstrus latent voragines. Curiosiores tamen quidam adolescentes,cum aliqua loquiescente incendio,in aliquam montis partem erepuissent, repente tonitruis fulgetrasque circumuenti atque ita exterriti fuerunt, ut vix praesentissimam mortem effugerin P.
Mirandus est autem stupor populi,cui persuasissimum est jam a plurimis annis,torqueri in illo molite sceleratorum animas,accedente ludibrio&phasmate, quo se specu rahorribi- I speeie aliqiando viatoribus offerunt compertumque est,aliquot diebus ante commissum
insigne aliquod praelium, ubicu'que tandem bellum geratur,maligno spiritus magna copiae faucibus illius montis euolare scilicet ut pugnae in tersi't,4 nouo sinistrinam suam adducant hospites. Tam altas autem haec persuasio in Istandorum animis egit radices , t melius quidpiam sibi persuaderi minime sinant. Nec segniter Cacodaemon aut Oscitanter agit in roboranda illa opinione; cum aliquando piscator quidam standus, dum intentus est operi , vi deret ignotae sorm qnautam cum scapha pariter peregrini artificii aduentare sciscitatus est ex
eo de more,undevi quoZrespondit alter, habere se in cymba Episcopum loci cuius iam quem in montem Heclam deducturus esset cognitumque est paulo post, Episcopum illum ea aliora expirauisse. His similia monstravi atrociora etiam,ad quae sensus humanos cohorrescete necessum est in illis locis subinde contingunt , quorum omnium idonea ratione ab periatissimo quidem expediri potest. Solet in seper circa initium Iulii mensis magna vis glaciei circa montem quendam huius insulae glomerari, de quo sibi persiadent barbari , animas defunctorum in fornace ignea excoctas ibi refrigerari,& de nouo ab immensio illo gelu torqueri. Est autem ea illius glaciei natura,vt postquam fere per tres integros menses ibi haesit,ad extremum unius noctis pacto uniuersa evanescat, ne palmari quidem crusta reliqua. Sed & si quis domi aliquam eius particulam asseruer,pariter eadem ilia nocte evanescit,nulla madoris tignificatione relicta, quod quo pacto fiat,valde mirandum est. Meminit huius glaciei etiam Olaus Magnus in Historia sita septentrionali, ubi libro undecimo ait se non credentem famae ipsum profectum eo fuisse, ut pleniorem eius rei caperet notitiam, quanquam profectio illa plena periculi esset & terroris. Ibi se animaduertisse glaciei praegrandia fragmenta rupibusvi cauernis illisa eiusmodi ciere sonum, ut qui procul absit,gemitus ac vlulatus murmura pereuntium hominum se audire existimare οὐ sit: quae res errori illi Insulanorum caua extiterit,ut crediderint patientium ibi animarum esse la
210쪽
Solum II TAmantea nobis dictum est, Istandiam habere Solum asperum& scrupulosium, alicubi ..., a perpetuis coopertum nivibus, pleri que etiam in locis praegrandes assurgere rupes,di terram ubiq; foetam esse latentibus faxis, unde horti apud illos nulli,in quibus pomifera arbores suos fundant fructus quos nisi viderint gustauerimque, ne apud nos quidem nasci credituri sint.Et quamuis his,vivi herbis medicatis omnibus destituunturAEumma tamen iis est
corporis firmitas, valetudo constans,vita diuturna.
misis, Vrbem ut oppidum muris cincturn in tota Insula frustra quaesiveris. Sed ne inpagis
a M. quidem aut villis domus aut aedificia contigua .Qui propius littus maris habitant, Speluncas subterraneas pro domibus habent,in quibus a ventisvi tempestatibus tuti sunt ex his ad piscationem prodeunt. Argenti atque auri signativsius apud eos nullus est permutatione mercium utuntur, more antiquissimo: sed nec ulla se hactenus ostendit vena metallica Sulphur apud eos tanta estoditur copia, ut in nulla prope sit existimatione. Ferramenta quibus utuntur, a Mercatori bus Germanis accipiunt.
Arbor in tota Insula tantu unica reperitur , pagus humilis vix ad viri altitudineas surgens ille media aestate floret, promissisq; foliis naua de se spirat fragrantia ubi tame sciendum est,abietesvi quercus plurimas quotannis ab littore Scythico vi glacie & ventorum ad hane Instulam appelli: ex his construunt fabricas suas ligneas.
. zia is copiam pabulivi herbarum abundant butyro: lacticiniis,estque pascuorum tanta
zr,. ubertas,ut pecora, nisi quandoque arceantur,pra pinguedine crepent. Boues fere apud ipsos .uis iis destituuntur cornibus, viri oues, quae tamen maiores sunt nostratibus Equi quos Istandi alam. gignit,commodos se praebent sessoribus. Canes habent praegrandes, eosq; magni aestimant. Vulpesvi ursi hic magno numero vagantur, quibus fere pellis alba ob id commendatior. Deficiente pabulo vaccas pistibus nutriunt. Aulum apud eos genus unicum, aquatile,mergi,fulicae,anates,&similes,quae littora ingenti copia obsident.Reperiuntur tamen 'erdices albicantes,& cores candidi,ti falcones ad aucupium laudatissimi,qui ab exteris gentibus valde appetuntur. piscium hanc Insulam faecundam matrem nutriciam benignissimam iure appellare posssis,cum in fluuiis quibus Insula irrigatur plurimis, optimae notae pisces sine numero capiantur, Truttae, Salmones, Auratae aliique delicatissimi saporis. De balaenis monstrisque marinis multa hoc loco perscribere,superuacaneum existimamus,cum ante nos alit,inter quos facile primus estolaus,id abunde praestiterint , qui adeundi. Constat hic aliquando hyberno tempore a piscatoribus sub glacie repertum fuisse cornu monocerotis, quod mercator qui-: . . . dammum agnosceret,ab incoli persuasis esse dentem balienae vili coemtum recto postmo dum Antuerpiam delatum aliquot aureorum millibus vendidit frustra indignante Danorum rege, cum id postliminio restiuisset. Certe ex eo tempore negociatio Hyberna Germanis interdicta fuit. Iudiciis & actionibus forensibus certus quidam in media Insula constitutus est locus, j.. . . o aestatis tempore sorious&gramine totus consitus, Vobidam cenissimus. Huc a.d.XXIX., ἱbuisau. Ium me nisi quotanni conueniunt, quibus lis aliqua est aut controuersia Praesidet Iudicio I Iaad. Prorex nomine regis Dania qui praesecto diplomate regio iudices monet , ut iustitiae sumiarum mam habeant rationem. Auditae litigantium orationes ckactiones ac responsiones finiuntur sententia iudicum,quam ex libro lingua patria proferunt, qua controuertentes acquiescere necesse est. Si quae maioris momenti causa agitatur, iudicium eius Proregi Dano referuatur. Non audiuntur hic querelae definibus agrorum aut possessionibus interuersis, aut patrimonio labefactato pleraeque quaestiones sint de homicidio , furto vel adulterio perpetrato,
quorum criminum rei conuicti securi percutiuntur. qui leuius peccauerunt,iis cauterioston inuritur,quo facto infames per omnem artatem vivunt,ut caeteri ab illis velut a rabido cane aut imprans a lamia diffugiant. Pi ict