장음표시 사용
181쪽
ORIENTALIS LIB. II CAP. IX. , Irr
nos quidem ibi non tantum fructibus arboreis, sedachircina, porcina, Mouilla carne nobis
prospeximus. vigesimo octauo die Iulii,cum illucesceret,aberant a nobis tres naues nostrates, Citrus, Delphi, o Aquila Decretum est ut apud Sterram Lionam earum aduentum praestolaremur. F cerant autem hae velaad Injulamvis Vbi magnam Salmonum piscium copiam ceperant, ut LXX.dolia carnibus eorum impleuerint. Caeterum nauem in eo portu offenderant nullam,
velut Kalendis Augusti ad nos reuersi narrabant. Λ IV.die Augustiusque ad VIII.perpetuis imbribus maduimus,multique ex nostris dy-πmm senteria, usu impurae aquae contracta, grauiter aegrotabant, moriebanturque passim subserta αἱ uenti illo climate, deleto eadem vi morbi Cornelio Boote, Consiliario in Contantia naue. Sed haec postea apud Sterram Lionam contigerunt, i lues seruiit acrius. Die undecimo vitatis periculosis quibusdam breuibus in littore Sterrae Lionae anchoras jecimus.Ibi quidam praefectus e nostris in terram egressus, cum rediret ad nos, barbaros quosdam Ethiopes secum adduxit,qui naues nostras videre cupiebant Sequenti die emissi fabri nostri lignaritvi doliarii undique conquisivere materiam, explendis rimis tabulatum idoneam, naues enim nostrae ob solis calorem valde hiscebant. Cum a.d.XIII. Augusti naues nostrae subire littus vellent, a barbaris accessu prohibiti
sunt,exigentibus prius de more a peregrinis munera Dux igitur noster Ethiopes eos qui ad nauem eius venerant, conuiuio exceptos, insuper donis deliniuit, oblato baculo ferreo,&quibusdam linteaminibus, aliisq; rebus non magni precit,ut ea omnia fratri regis praefecto pagi illius offerrent. Acquieverunt his Afri, permiseruntque, ut quantum vellemus Limoniorum malorum &aquae fontanae in naues nostras inferremus. Die XIV. ipse frater regis cum praetore pagi cum prius de aduentu suo nuncium mi Magna vississent,in praetoriam nostram venerunt.Obtulerunt hi nobis magnam vim eboris, ultra centum dentes vel si mauis cornua licet rudes&impolitos Nostri ipsis vicissime donauerunt, quibus eos delectari nouerant. Erant autem ludicra pleraqueri vilia.Sequenti die nostri ex hortis non adeo magnis ultra CXX millia pomorum Limoniorum in naues intulerunt Progressi quidam e nostris paulo longius, inprimis qui e Coni naui erant,inuenerunt humi jacente nuces,quibus eadem quae myristicissipecies, longe tamen maioribus .Has m. i.
collectas aperuerunt nucleosque auidius ingesserunt. Vix redierant ad nauem, cum unus eo- ,hisera. rum repente mortuus concidit,toto corpore veneno se liuidis maculis prodente. Caeteris i-oitur antidota exhibita vivos eos conseruaueres unde edictum propositum est, nequis eas nuces colligeret. Ab hoc usque ad primum septembris mentis diem nihil memorabile conia tioit, nisi quod Adrian Dunlinae raelectus Mauritio nauti pauloque post, Iohannes Alamannus Se Mo,itira. creta tuas in Am erodamo naui, tandem Pet V Commissarius in eadem vita excesse liquora uiarunt,&in vicino littore satis honorifice pro praesenti copia tumulati sent. Calendis Septembribus in locum Adriani Duni defuncti Mauriti naui praefectus est Petrus Harmenius Nauclerus spei nauis.Eodem die Dux noster voluit, ut quatuor illi Transsulani, qui hactenus ob delictum sine stipendio meruerant, quod virtute errorem correxissent, imposterum par caeteris stipendium militare perciperent.
A.d. IV. Septembris, ventum nacti Opportunum , leuatis anchoris Oceano nos com . . iato misimus. Sterra Lisna nomen est celebre in his locis,&nautis apprime norum, quo intelligun---.
tur montes continentis Africae siue AEthiopiae, in austrum proiecti, ubi non longe fluuius a disses Fiis. quae dulcis in mare illabitur. Statio nauium, ubi appellere nautae solent, Aquilonem respicit, abestque circiter VIII.gradibus ab AEquatore Terra ipsa edita valde est, proiecto mucrone in Oceanum, densis praealtisque consilia arboribus, unde longissime nauigantibus conspici potest.Difficile est ad fidem dicere,quantum ibi sit arborum in quibus poma citria crescunt,
Limoniis Hispanicissimilia,sed minora aliquantum:vndelicet cuiuis tantum quantum velit pomorum carpere,cum iuris publici sint. Nos tamen nimium eorum e sum parum salubrem postea deprehendimus hoc enim loco e nostris XLII. homines, desertis nostris nauibus, Charontis Cimbam ingressi sunt. Lignorum hic ad focum nacti sumus abundantiam,&materia obturandis tabulatorum rimis idoneae, inprimis autem aquae potabilis, cuius hic hauriendae magna facilitas. Vidimus hic nomina Francisii Draconis aliorumque Anglorum, qui
ante id tempus his in locis fueranr,erantque ea insculpta faxis. Vigesimo nono illius mensis die ostendit se nobis S.TMma Inlula, quam tenere non potui Instilas. mus,sed ne volitimus quide, non consentiente vento. Cum orientale littus huius Insulae cir Thoma. cuiuissemus, conspicati fuimus naues quasdam, quae longius nobis abesse ab Arce videbatur,
qua ut a tormentis contingi possent. Duas igitur captiuis Hispanicis nauib.ineas direximus; sed quiescente vento a proposito desistere coacti fuimus. a Kalen.
182쪽
F ,α,,f. Kalendis Octobris mensis diluculo ostendit te nobis Promontorium Lupi, quod vulgorium Lupi apo Iopea vocant,ad quod nos dirigere vela ventus prohibuit.Quod praetoriae naui cohaere-Cρnserui bat nauigium actuarium, ad explorandam terram missam est Causa erat,vi aquationem alicubi circumspiceremus, quam profecto in eo loco reperire ex sententia non potuimus. Sed ea quide spe lapsi fuimus. Aqua, quam hic hauriebamus,turbida erat,insalubris, mali odoris Funestum igitur deserentes locum, omni studio annixi fuere nostri, ut Annum Bonum Insilia hoc nomen est obtinerent .Huc appellere nostri non potuerunt, quia Praetoria nauis ecconcordi .i, cum carieras praeirent, in breuia delatae, ingenti cum periculo in puluinis illis haeserunt, nec nisi maximo cum periculo expediri potuerunt. Ad promontorium igitur Lupi Aquatio redeundum fuit.Tempestiuum nostris erat, cum ij qui ad hauriendam aquam missi fuerant, ni φρ nunciauere, aquas, quae paulo ante limo tur, id e fuissent,nunc aucta scaturigine fluere lim- -- pidasin tanta quidem copia,ut uniuersae classi ad aquationem sufficerent. A. d. XI. mandatum est praefectis Dei ct magi, ut periculum facerent, possentne promontorium siue Caput Gytense circumnauigare. Cum etaim Scorbulo nostri homines amigerentur, quod malum aureorum ac citreorum pomorum usu sedari solet, necessarium visum est,ut Anni Boni Insula a nostris adiretur, antequam proflaisceretur longius Multi autem dies elapsi sunt, quibus Hollandi nostri magnos sustinuere labores, antequam ad Anni-Boni Insulam appellere potuerunt, quod demum ad XXVII. Octobris factum est, cum jam omni spe illius potiundae lapsi fuissemus. Biduo post Cornelius Iacobio Praefectis A raro ex Praetolia naui in terram egressi,ab incolis vexillum in signum pacis praeferentibus excepti fuerunt.
Praeerat illi Insulae Antonius Nunenim cum hoc egimus, ut bona ipsius venia nobis cum Insulanis negociari liceret,in tantum aquae, quantum nobis necesse erat, vivi fluctuum arboreorum in naues inferre. Interea omnes nostrae naves appulerant, quare Dux noster centum viros in littus emisit, ut aquatoribus nostris praesidio essent, ne in quas inciderent insidias. Dum nostri in petenda aqua somis occupantur accidit,ut quidam e militibusvi vul-ο-- go nautico solita insolentia barbaris gallinas aliquot &anates interciperent, qua iniuria asia
Abesia secti inlutant,ad Praefectum loci querimoniam detulerunt.Venerat autem ad eum Hypothalassiarchus cum ductoribus quibusdam ordinum, ut de futura aquatio nevi comparanda alimonia agerent: obtulerantque homini donum,cuius precium ad CCC.florenos accedebat: quod cum ille parui aestimaret, parum aberat, quin eos omnes, sub specie raptorum alitum, detineret.Quia autem fidem&promissa eius secuti,ad ipsiam venerant, dimisit eos, monitos, ne posthac inimicis suis se tam incogitanter crederent. Et sane,si vel maxime arma expedire&vim tentare voluisset,erat Hollandis tantum virium, ut omnem ab se iniuriam depellere facile possent.In hac Insula duo e nostris nauibus ad Praefectum transfugerunt, Hispanus unus&alter Graecus. Erant autem ex eorum numero, quos in IV illis Hispanicis nauibus interceptos fuisse diximus. A iboni Caeterum ipse Insula, cui AN, O-Bim o diximus esse nomen,gradu duntaxat uno&ras quarta eius parte ab Equatore abest vertus Austrum, complectiturq; peripheria sua sex mil- si i liaria .Eminet haec altemper aquas, incoliturque ab AEthiopibus circiter CL .exceptis mulieribusvi pueris, quorum numerus longe maior est Parent hi omnes Lusitanis, qui etsi pauci in insula sint, ita tamen barbaros dicto audientes habent,ut satis mirari non potuerimus. Qui delinquunt,iis alia poena non irrogatur,quam ut in D.Thomae Insulam mittantur in exilium:
quod quidem Ethiopibus non leue videtur supplicium. Abundat solum eius multis variisq;
fructibus. nobis incognitis, quos ipsi Bananas, Amanasses, Coccos Famacindas vocant neque cannis mellitis,ex quibus saccarum fit,destituitur Pomorum aureorum citriorumque tanta hic abundantia,ut quatuor dierum pacto CC millia collegerimus, praeter ea quae a nostris hominibus conmmta fuerunt,&in computum non venerunt. Maior his quam alibi succi copia&mira saporis gratia in horum quidem aliorumque pomorum per totum annum affatim reperitur,cum Insula haec frigoris aut hyemis ne nomina quidem audiat Boum, Vaccarum, caprarum plurimum hic est, magnique porcorum greges, quos barbari nobis vili vendebant precio Aquationis ad Euroaustrum mira commoditas, defluente riuo a montibus in subiectam vallem, malis aliisque arboribus consitam, ideoque amoentisimam & hinc peten- Aquatio da est aqua dulcis initum nauigantium. Statio nauium Aparetiam ventum respicit, fundo in anni Tabulosovi anchoris recipiendis commodo,tantae prosunditatis,ut a VII usque ad XVI. OI--ρ' i ' gyias descendat. Iuxta conspicitur pagus ab Ethiopibus cultus , murum habens obiectum mari,unde eos, qui praeter arbitrium eorum appellere volunt, arcere solent. Si quae tamen vis maior ingruat, desierunt casas suas, ignovi culmine structas montes hae petatnt, in quibus
183쪽
oRIENTALIS LIB. II CAP. IX. 73
aggeresae munimenta quaedam struxerit ni Sclopetis aliisque tormentis manuariis scite uti nouerunt, unde temere lacessendi non sunt Pauperiem gentis vestium vilitas arguit, viti prope nudi incedunt, inprimisquirunt cum retenuiori mulieres toto corpore sepra umbi l cum nudatiunt,femur a coxa usque ad genua supparo lineo togunt. Quae huc aquationis m, s. causa appellunt naues exterae, caute cum atratis illis versentur Oportet, ne abiis circumuenti naisse 'a , in pericula incidant, neue quicquam eorum promitiis fidant. Semper igitur in excubiis sint dulanti necesse est,ut perfidiam plusquam Punicam euitare atque cauere malo possint. γε Mi. Die eius mensis vigesimo accidit, ut in naui praetori , cui Amstercidamo nomen erat, tres pueri luderent,&ita in summam puppim sensim euaderent. Cumque se mutuo amplexi voluerentur, repente ab naui in Oceanum, ita ut cohaerebant,praecipites lapsi Iunt. Confestim demissa scapha,unus vivus exceptus est duo in aquis perierunt. Ab hoc die,etsi perpetuo multum variante Venti tempestate,nauigauerimus, nihil tamen memoratu dignum accidit,usque ad secundum diem Februarii anno a N. C. M.DC. XXIV.quo die gubernator Concordiae nauis nomine Valentinin Iohannis, qui anno Salutis M. C. XIX. in his ipsis partibus nauigauerat,Fratum Iemire proclamauit ostensis montibus,qui ad latus occidentale faucium illarum attolluntur.Parum aberat,quin hic magno nostro malo in breuia incidissemus, nisi Spes nauis, quae cum alia nostrate aliquot diebus praecurrerat, missa scapha nos monuisset. Medium igitur Fretum tenuimus,&perniciem vitavimus, ubi duae illae naues se nobis coniunxerunt, ita ut nulla desideraretur praeter Guptam 9 Verturum. Qui his vehebantur,ostium fluuii cuiusdam subintrauerant, portumque inuenerant minoribus nauibus commodissimam praebentem stationem Egerant cum barbaris, sed refectioni; parum aut nihil fuerant adepti,praeter piscium, inprimis passerum marinorum magnam copiam:&haec quidam narraoant Duci nostro,cum a. VIII. Februatii se nobiccum coniunxit sent.
Decimo quarto eius mensis die venit ad ducem Hypothalassiarchus noster, proposui que in medium:cum proximis XII.diebus nauigando nihil profecerimus, an non consultum esset, circa Promontorium Hornense in sinum aliquem incurrere, ubi dulcis aquae nobis copia fieret 3Negauerunt plerique ita faciundum, cum in ignota loca tot naves deducere res es set plena periculi si tamen eadem ventorum pertinacia porro nobis molesta esset, tunc aliud
capiendum consilium.Cum autem Circius ventus perseuerantur flaxet, valuit Hypothalassiarchi consilium, qui ipse, cum primus in ordine nauigaret, in Sinum quendam satis capacem cui postmodum Sinai Nasuic nomen inustum est ingressus, signum caeteris dedit,commode ibi anchoras proiici posse,quem Sc caeterae naues essecuta sunt.Bono quidem
euentu. Nam tantum ibi e vicinis montibus defluentis erat aquae , ut plenis amphoris hauriri in naues inferri posset:sedac copiam lignorum ad focum ibi inuenimus, quo jam ege
Decimonono Februarii circa meridiem repentina tempestas procellosa oborta est qua aliquot naves nostrates rudentibus ruptis anchoras perdiderunt,&parum abfuit, quin inuicem colliderenturivespere tamen elapso conquieuit procella.Compar tempestas turbauit mare die tertio post,ita, ut Aquila celeriter ab littore soluere coacta, nouendecim homines,qui in terram egressi fuerant,recipere in ea festinatione n potuerit,nec in tanto fluctuu , acta impetum illa apha ad nauem deportare. Cum vero postridie nauis ea denuo appellieret, vi sis isti Miuebant adhuc e XIX. illis tantum duo, qui narrabant, sectos suos numero XVII.sudibus& Bollan .- perticis a barbaris fustim interemtos fuisse, cum tamen ipsi barbaros nulla re laesissent. In lit 'Mm, tore plura quam quinque cadauera reperta non fuerunt,nauclerio duorum puerorum,qui miserabiliter in frusta lacerati erant caeteros omnes effer isti secum rapuerant,ut eorum v scerentur carnibus.Cautiores igitur horum exemplo facti,iussi sumus deinceps manipulatim cum armis nostiis in terram egredi. Sed ab eo tempore postea barbari nulli comparue
TER A dei Fueg siue Terra ignium, quam veteres crediderunt esse partem continentis Dasi ἐν
terrae auitialis δcincognitae, nomen est aliquot insularum,quae diuersis aestuariis&intercur Terra de suis aris diuiduntur. Fuero. Praecipua earum montibus asperatur, amoenis tamen&arboribus viridantibus consitis. Valles pleraque riuulis eradice montium scaturientibus humectantur, unde herbis ac gramine cooperiuntur.Stationes nauium hinc inde securae4 paciosae , ad recipiendas quasvis naues, immo clatses. Montes, si procul aspicias videntur alibi quam in ipsa Insula enasci,sed propius accedens deprehendes errorem. Solum cauernosum est, intus latentibus saxis ple-
184쪽
num Venti hic frequentes,propter crebras exhalationes,vi varii, ut in momento oculi mutentu r, acciditque nobis aliquando,ut nec tendere recte nec demittere vela possemus. In quis neo huius terrae colore corporum albo sunt, ut Europaei: pingunt tamen cutem a
- r.eoloribus inprimis rubro ut alicubi rubri,alibi albi, vel etiam variegati apparean . Cor- pora ii, quadrata statura quae Germanis Gallisque Comam nigerrimam alum promittuntque ut terribiliores appareant.viri omnino nudi incedunt,ne pudenda quidem velati, quae tamen mulieres cooperiunt,praetensa aluta. Et hae quoque corpus variis illinunt pigmentis; collo circumiicientes funiculum,de quo cochleae, conchylia pendent. Praestantiores inter eos animalis alicuius vel ferae pellem humeris crudam circumiiciunt, ad modum pallioli. Domicilia eorum e truncis arbor um structa sunt, rotunda, inserius lata, in summo coeuntibus arborum cacuminibus in mucronem desinentia. od in iis terrae includiturAepressum est ad tres pedes , egesta humus foris fundamento circumiicitur. Omnis eorum suppellex A maia consistit innscellis quibusdam junceis aut vimineis, in quibus asseruant hamos suos piscatorum, istos,qui et sit nostris dissimiles siun i Arma eorum diuersa sunt. Quidam utuntur arcu sagittis, quarum mucrones non ferro sunt, lectacutissimo lapide. Hastas etiam longas vibrant, Dariter in aciem lapideam exeuntes, nec non cultros lapideos, acutissimos postremo fundas balearicas quibus lapides vi maxima ictu prope destinato emittunt.Semper hi arma sua secum habent, potueruntque nostra certis m- dici1s colligeres, bella hos populos inter sese gerere. Spectatu autem dignae sunt scaphae eorum siue lembi piscatorii Corticem continuum crassi utata arbori scite detractum uaflectunt incuruantque, ut carina speciem referat. Hinc semper ei aliquid demunt, ut in aciem utraque extremitas exeat fissuras apposite conluere nouerunt, ut ad extremum nauigium emergat Veneticae Gondulae non multum absimile .Vrque firmior euadat,duplicant corticem aliquibus in locis, ubi plus est periculi. Longitudo harum scapharum aliquando ad X. vel XIV. pedes accedit,latitudo non vltra duas. Hastam celeriter remis impellere nouerunt, ut
scaphis nostris actuariis nihil debere videantur. De ingeniis eorum sit quaeras,bestiis eos brutisque similiores quam hominibus depre- . hendes.Mera hie keffera barbaries,cum in cibis delicion carnes humanas habeant. Relirumstau gionis alicuius aut vitae ciuita lentia sectus armorum, quibus nos utimur, iis plane nullus, cum siclopetis nostratibus glaonique ρ'iμ' - homines interimi posse non credant.Callidi tamen sunt quod in illa seritate iure mireris &fallaces,cum se primo peregrinorum amicos simulant,deinde incautos nihil mali metuentes repente opprimunt,ut nostris e Concordia naui accidit. Cavebunt itaque qui ad hoc genus appellunt, ne ipsis dant,neu simplicitatem illorum4 barbariem contemnant, cum nihil apud eos fidum sit atque tutum via define armis adeundi non sunt. Non destitui autem
oras illas animalibus,vel hinc collegimus,quod stercora bubula,&interanea ac neruos animalium vidimus accedente cuiusdam militis e nostris narratione, qui ulterius penetrauerat,&se multas in sylvis bestias vidisse referebat. Die XXVI.Februarii mensis tam validis ventis commotum est mare,ut multi rudentes,V - quibus acl anchoras deligatae erant naues,abrumperentur,non paruo nauigantium periculo.
Avulsa est hae vitempestatis scapha abnaui quadam nostrate, parumque abfuit, ii in Octo viri,qui ea vehebantur,submeru perirent. Sex tamen ab iis qui in Delphica naui erant seruati sunt,duos autem Charon in suam recepit Cimbam:& illi quidem, qui a Delphensibus extracti fuerunt, ultra horam cum dimidia in aquis natando vitam conseruauerant. A.d.VI. Martii,cum Caurus ventus iuratus nauigationis nostrae hostis sine intermissio ne flaret,nec eo perseuerante fieri poterat,quin classis nostra dissiparetum, eo prospecto periculo conuocauit Thalassiarchus senatum, juu itque numquemque libere dicere sententiam suam,ubinam diuulsis nauibus quibusdam a caeteris, conueniendum denuo esset, Insulas enim Iohannis Fernandi eo vento tenere videbatur impossibile Variatum hic est sententiis, cum aliis Terra des Fugo, aliis Fretum Magellanicum, aliis alius locus placeret. Cum inter eos parum conueniret, decretum est,ut adhuc per duos menses nauigationem nostram continuaremus,
daremusque omnem operam,ut in Mare Australe siue Pacificum eniteremur. Et id quidem paulo post factum est. .chil pis Nam ad XXVIII diem huius mentis ostendit se nobis Chiis prouincia America Melidionalis siue magnae illius Continentis Australis, quam vidimus conuerso vultu in ventum Vulturnum: aberamus autem ab Equatore gradibus XLII.cumque circa vesperam Fauonuis piraret vehementior,acta est classis nostratam prope ad illud littus, ut vix uno milliari ab eo ideremur abesse.Biduo post,nepe Kalendis Aprilibus sub gradu XXXVIII. dimidio con- st: tuti
185쪽
s uti, tristi acceptimis nuncium, Hugonem Hypothalassiarchum nostrum graiiIteraegrotare,ut exigita vitae eius spes stiperesset Geminata ergo est tristitia nostra, cum Thalassiarehu
noster jam ante langueret. IAd. V. eius mensis aperuit se nobis Insula Iohannis Fernandi, in Circium ventum directo vult l, ad quam sequenti die, praemisso nauigio actuario appulimus. Adeo autem multae no his in ea re obiectae fuerimi difficultates,ut aliquot dies insumendi fuerint,antequam veruta portum inter tot adulterinas stationes tenere potuerimus. Hoc interim lucrati sumus, quod fres naues quae a nobis aberrauerint, hic ad nos redierunt. Insulae quae a Iohanne Fervando denominan tur,dua sunt, quarum ea quae orientalior est, Insuti ti- maior est Sita est utraq; XXXIII. gradibus, minutiis XL.ab AEquatore versus Austrum.Maia , nni io LXX.imilliaribus abest a continente Chiis, minor aliquanto pluribus. Insula Orteiitalis' dieitur ab Hispanis Isti Steria, minor siue occidentalis D eiuna. Errauerunt ij non hi ψ 66- ' rum, qui has prope cohaerere existiniaverunt, cum Oceanus XX milliarium inter utramque intercedat. Irisula maioris siue orientali oris,ad quam naues nostras appulimus, peridromus
complectitur milliaria VI longitudo ab drtu in occasum est milliarium duorum eum dimi dio. Iuxta stationem ad quam appulimus, valles aliquot sunt, trifolio aliisque herbis viri id antibus consitae.
Abundat haec Insula aqua potabili&pilcibus gratissimi saporis, oui prope sine labore eapiuntur vix enin hamum in aquas proieceris, certatim adsunt pilices &eleam dolosam.
redeglutiant,ut per lusium ocumque extrahantur. Leones Marini&aliud genus, quod Belia gae vulgo Zeerobnnvocant, hic cateruatim apparent,interdiu quidem in mari viventes, noctu ais Havero in terram egredientes aliquando etiam interdiu, ut a sole recreentur. Horum multos nostri fustibus interemerunt,eorumque in ciborant usi carnibus cum aurem plures interse '' μ' 'cii sent, quam vellent edere,relica a eorum in littore cadauera, faetore sitio malo infecerunt ae '' rem odore Carnes eorum primo bulliunt inferuente olla,deinde ablato abdoisine inerati Acula torrentur,&hoc pacho ouillae saporem referuntiinultis tamen eae comestae nauseatri vomitumque utulerunt: Capiorum hic astatim,neque tamen ea carnibus eorum inest bonitas,
tin S. Vilicentii insula seddidissicilius capiuntur Alia animalia hic videre non potuimus. Fructus arboreos hic vidimus nullos praeter Palmites it vocanto taliquot malos Cydonios, e quibus circiter centum poma Cydonia collegimus santali ligni hic reperitur copia, cuius tamen minor est praestantia , quam illius quod in otiue Insussa reperitur. Ligni hie ad quaevis opera glaberrimi durisiimique varia sunt genera, nobisque incognita, vivi ad focum:
ad malos tamen nauium arbores reperire idoneas non potuimus. Solebant Iim pauci barbari, numero X vel XII hanc Inscitam incolere, qui capiendis piscibus, aliquando Rob bartim piscium abdomine vitam tolerabant: sed nostro tempore penitus inculta est de inhabitata .Hoc loco P naui praetoria tres milite fac tres naurae substiterunt,quos tantum tam loli gae nauigationis taediuim ceperat,vi classem ulterius sequi nollent. A. d. XXIII. huius mensis, quia non dubitabamus, Hispanorum naues nobis fore obuias,eum quibus omnino depugnandum nobis et set,Thalassiarchus quasdam leges militares tulit quibus tota classi certos distribuebatur ordines,&re tormentariae prae et i,tribuni militum atque nautae jubebantur vigilare,ok offici quisque sui memor esse. Iam Maius mensis aduenerat, cuius die quinto Dux noster vocatos ad se singularum nauium praefectos monuit, ut quoniam ipse aduersa valetudine detentus id exequi non pos p=hmia set, ipse milites nautasque suos, in sua quisique naue ad virtutem cohortarentur, 3 ad oblat misi, ituantiam legum militatium:addita simul incitatione simulo fortitudinis, re viet,qui ve μυ-a. xillum a Praetoria naue His anica rapuisset,in praemium virtutis CC.Thaleri numerarentur, qui a subpraetoria centum, qui vero signum militare hosti ubicunque ereptum secum attulis-
O ltauo die eius mensis terra quaedam edita procu l nobis apparuit. Dux ergo noster tria nauigia activariani lite instructaeona Issit, Vt explorarent, essetne eo loco Portus I m. m quem Cottio de Livia vocant. Circa nae ridiem vidimus nauem recta ad nos vela facientem da,iea in
Hanc ut exciperent, nauem unam cum sicapha direxit noster Nauarchus Caeterum tria illa ιreepta. nauigia actuma jam ante eam animaduerterant cerant eu jam captiuam ad ThalasIῖrrchum adducebant: erat autem Liburniea, quam Pro rex
Livia miserat ab CossaqPortu,ut certum de nostra classe ad se referret nunclitin Veliebatur hi ea tribunus militum Hispanus, notu ineruarii dela Isrea, cum IV. militibus Hispanis septem Indis&AEthiopicis mancipiis Na. rabant hi, meriore die veneris, qui tertius dies Malimensa erat, clasiam Regiam
186쪽
μου argentiferam ab Collao soluisse,&Panamam oppidum petiisse,constantem V1I.nauibus, qua de classe a tuor mercatoriis&tribus militariter instructis.Esse adhuc inportu Collaensi Praetoriam Hi-IUt panicam,magnam sane nauem,XL. tormentis aeneis armatam necnon duas minores, quarum unaquae XIV. haberet machinas bellicas. Praeter has subsistere ibi in anchoris circiter XL.vel L. naues mercatorias inermes plerasque,quae triplici ordine a tribus munimentis xo quadrato structis defenderentur.In ipsis munimentis soIerestare VII tormenta, metallo fusa: caeterum Proregem conspecta nostra classe,de qua non dubitaret quin recta Limensem portum esset petitura, illis adhuc XL varii generis addidisse, ut iis aduentantes Hollandos salutaret .Esse in oppido Collao Hispanorum militum Signa IV. Septuagenos vel octogenos habentia militesci duo vero classi argentiferae praesidio addita fuisse, cum ea Panamam peteret. Intellecto vero Hollandorum aduentu , Pro regem celeritet ex omni vicinia militem Collaum, uocasse, neque se dubitares, quin breui tempore aliquot millia ibi essent con
A. d. IX.Maij,ortosole recta exaduerso Portus Limensis constitimus,&iactis anchoris conquievimus. Vocatique ergo Praefecti nauium decretumque factum est, ut postero die summo mane omnibus viribus in Collaum opidum fieret impetus. Eger ipse Dux noster, suo loco summum militibus adeoque toti illi expeditioni caput constituit Hypothalassiarchum,Hugonem Schaneniamum, Praefecturam vero vigilum dedit Oraelio Iacobi. Bonum factum visum est, ad quinque signa militum, quae in Batauia conscripta fuerant, alia quinque addere ex nautico genere lecta, quibus singulis sui constituti sunt centurionesin tribuni. ias . Deinde placuit,quinque illa signa militum primum in terrain exponere, qui acto aggere tan- η ,-ω tisper ex temporaneo se tutarentur munimento, donec quinque signa nautarum pariter sic
Decimo eius mensis dies, circa diluculum Hypothalassiarchus noster omnes milites in
terram exponere volens, propter aquae defectum accedere nonpouit Stabant in littore ali quot signa peditum Hispanorum , ut nostros exciperent: cum autem ad eos accedere non possemus,Dux noster tormentis aeneis in eos explosis, cum nauibus suis recessit Ferebantur interim tres naves Hi anicae circa Collaum, quae destitutae vento ulterius pergere non poterant has nostri interceptas ad classem adduxerunt, cum homines jam ante desertis iis inae ....is terram effugissent.Prima istarum nauium plurimum vehebatur panis bis cocti,&aliquot canio..is divini Hispaniensis, nec non magna Vis pomorum, uarum&aliorum fructuum: quae qui-imore. M. dem res nostris refectione valde indigentibns, peropportune accidebant. Caeteris duabus
imposuerant Hispani ligna ad focum. aridos salitosque pisces, cum aliis rebus minori, preeii. Postridie praeda illarum nauium diuisa est.
Die undecimo circa mediam noctem,tres centuriones Adriaxus Tollius, Hermannus SDb-b: seisinardus gebertus assumptis aliquot nauibus tormentis aeneis probe instruct is,&magna vi ignium artificalium ,recta naues Hispanorum petierunt. Stabant circiter quinquaginta post munimenta lapidea, de quibus superius diximus , quod in iis multae machinae consti- μιθ b, tutae fuerint, velut in loco securo. Nec defint successus Hollandorum conatui aliam enim navosa nauem post aliam inflammantes, plerasque illas incenderunt, quanquam tormentis a vallo Morandis, nauibus militatibus explosis imbre glandium esclopetis manuariis emisio in nostros ' 's grauiter detonarent,respondentibus nostris vicissim tormentorum densis ictibus.Ita tamen constiterant nostri,ut Collaensium tormenta prius in ipsas Hispanorum naues, quae propius munimentis stabant,quam in nostras fulminarent: asclopeiorum glandibus parum erat periculi. Correptae autem fuerunt igneo illo turbine circiter XL. naves Hispanicae, inter quas quaedam erant magni precii,& machinis bellicis suffcienter instructae,ut damnum , quod ea nocte acceperunt, leuiter non sit aestimandum .Ex nostris ceciderunt eo conflictu VII. vulne ratique fuerunt XV. plerique omnes e naue praetori , quae conata rapere nauem Hispani eam,quanquam frustra, magis se tormentorum ictibus exposuerat. Vbi diluxit,agebat vanaus refluente mari recta ad nos nouem Hispanicas naues, ardente svi flammam longe lateq; x nocturno incendio conceptam spargentes. His nostrae naves celeriter sublatis anchoris
Die duodecimo Vertagis noster nauigium Hispanicum optimo vino onustum intercepit&ad clamem nostram adduxit.Biduo post Coraclisu Iacobi,assurn ptis quatuor nauibus, incordia,Dauide, Gyphoopertago Vela a littore dedit,directis in austrum proris,ut loca atque In sulas Limae vicinas in suam potestatem redigeret Sequente nocte duo Graeci e Propraetoria, arrepta scapha in littus euaserunt,&ad Hispanos transfugerui.XXII.die potiti sumus alia naui Hispanica,lignis potissimum ad focum onusta, inque ea cepimus viros XXX partim Hispanos
187쪽
ORIENTALIS LIB. II CAP. IX. 1 γ
ψ mos partim Ethiopas. Biduo post nauta quidam e naui Hollandia ad Hispanos transfugete conatus,interceptus suspensus est.
A. d.XXVII.Libinitium noctis nauigium Hispaniense captiuum,in qua CC. librae pulueris tormentarii di sipositae erant, cum magna vi pyrobolorum4 alius materiae ad excitandum incendium&dissipandum quod uis obiectum aptae, ad praegrandem nauem Hispanicam adactum est. Vehebantur eo quinqueHollandi,qui ad hoc tam periculosum officium sua D in σο- sponte se obtulerant, inter quos principem locum obtinebat milhelmis Commenu , commi λη- farius Aquila nauis.Vbi tam prope ad navim illam accesserunt, ut glande e siclopeto missa tangi possent, nondum prae sientiam eorum sientientibus Hispanis,animaduerterunt,obiectis travi bibus 'rotensis remis longioribus ad nauem illam se propius accedere non posses infecta erga re ad classem redierunt. Secundo die Iunii mensis Iacobin Eremita Dux&Thalassiarchus noster diuturno fra υς--ctus morbo vita functus est. Egrotauerat continua febri inde a nostro disicessu absterrariona,'' i accedentibus variis symptomatibus , quibus ita exhaustus fuit omnibus viribu , ut vix lo ' 'quendi potestatem haberet. Neque tamen propterea vexilla ab naui praeditoria ablatasiunt, ne Hispanis mors eius innotesceret. Postridie corpus eius in Insula de Lima terrae mandauimus, exequiis ei factis satis pro presenti copia honorificis .Primo ibant quinq; signa egenere nau- tico lecta sequebatur funus a centurionibus humeris gestatum Campanarum vicem prae tis h stabant tormenta aenea de nauibus horrendis tonitruis aliquoties explosa Interea milites in stationibus atque munimentis dispositi, non auocabantur,& praeter solitarina, multa vexilla captiuarum nauium in summis nostrarum nauium carchesiis explicata agitabantur, utputarent Hispani, boatus illos tormentorum hilaritatis deletitiae signa esse, ob interceptas in
Sexto die eius mensis nautas praegnans incendiis iterum ad inflammandas triremes Hispanicas missa, non plus effecit,quam priore expeditione, cum in puluinum impegisset, atque ibi substitisset. In eam igitur hostes magnam vim globorum e tormentis, glandium e selo- petis manuariis grandinem effuderunt, ut desperabundi magistri iniecto igne sicapham conscenderint fuga salutem petentes. Fuerat autem nauigium illud igniferum adeo grauiter concussum,ut aliquot locis mare acciperet,unde puluis tormentarius madefactus, prope sine Lfectu inventos abiit.
Hispani,quos habebamus captiuos,incredibili tenebantur desiderio redeundi ad suos mssa,.svnde exorauere Hypothalassiarchum nostrum, ut scriptis ad proregem litteris lytron pro iis rara expeteret, minime dubitantes, quin is nihil antiquius esset habiturus eorum salute. Paruit 're ης noster,misitque nonnullos,qui conscensa scapha vexillum album, pacis indicium praeferen ' 'tes,epistolam exhibuerunt. Prore adeo despexit miserorum postulata, oblatas a Duce nostro conditiones,ut vix ab iniuriis temperauerit certe non oculos tantum sed, manus ligari nostris, qui in scaphaerant, jussit, eosque arcte custoditi Postero die solutis manibus sublata taenia multis blanditiis eos aggressus persiuadere voluit,vi secum in Collao manerent, sigillatim unicuique locutus. Cum autem surdis narrasset fabulam, nunciari iussit Ducinostro,non aurum argentumue,sed ferrum Sc ignem sie ei debere, monere igitur, ne quem posthac transactionis nomine ad se mitteret,alioquin seipsum in crucem acsturum.
Hoc accepto responsio, coactus senatus decreuit: cum captiui Hispani alimoniam frustra consumerent,&graue esset,lot homines exacte custodire, qui dies nocatisque effugiendi quaerererri occasiones: consultum videri,classem tam inutili pondere leuare igitur a. d. X V. Iunii mensis, tribus horis ante meridiem producti XXII captiui Hispani, inspectantibus V I. suis:blittore munimentis, in nauiptae toria a malo ok antennis suspensi fuerunt. Erant θ' ωμ' praeter hos tres grandes natu admodum, hos dimiserunt Hollandi ad pro regem, jusserunt 'μ' que nunciari , coactos se ita facere inhumanitate, barbarie proregis, qui tam in ciuiliter de contra morem belli respondisset. Diximus superius, Cornelium Iacobi cum quatuor nauibus vicina Limae oppida iussum obire, ut ea si possiet aliquo assiceret det-
peditione fuisse tristis narrauit longe enim munitiora loca illa se deprehendisse quam rumor tam vulgauerat.Cumque milites suos apud Asium oppidum exposuimet, Hisipanos ex insidiis prό-'usrama.
uolantes acriter cum iis conseruisse manum, ut Hollandi ad naves se recipere coacti fuerint. Desiperata igitur expugnatione loci, eum insuperventus australiora tentare non sineret, ad
classem rediere, ut diximus, desideratis quinque qui ceciderant, vulneratis XVI.praeter XIII qui e nostris ad hostem transfugerunt.
188쪽
Aecedebat,quod nostrorum iudicio ad duo Hispanorum millia in armis erant, duincenti equites,qui parmis lanceisque armati nostros a tergo fuerant invasuri,si res ad apertum praelium deuenisset. Incipiebant iam nostri laborare aquae penuria, unde die XIIIa lex aquaria lata est,tiis. Vis quantum quisque in singulos dies acciperet Tertio die post nauta quidam , qui ad hostem θα - transfugere conatus fuerat,comprehensus, insuper de conspiratione cum duobus Graecis invitam, salutem Ducis nostri consessus,in insula de patibulo suspensu9 est. Laborabatur circa hoc tempus vulgo in classe nostra Scorbulo, plurimis grauissime aegrotantibus,ut quaedam naues vix regi possent, serpebatque malum in dies longius.Non apparebat ullum huic morbo remedium in Insula Colla : neque nobis licebat inde soluere. quod Mauritius ct Spes naues se nondum nobiseum coniunxerant, quas si deseruissemus, po-εσεν vii tetamus videri illas hostibus prodidisse. Iam omnia plena erant desperatione, cum Deus no m ' bis casu remedium ostendit. Miles quidam Helvetius, qui vehementer eo morbo affigebatur, constensis summis Insulae montibus, in qui tali nihil viride inueniri posse putabatur, herbam ignotam repererat, qua masti cara micitis leuamen senserat. Digressus a montibus narrauit haec Hypothalassiaretio, qui e vestigio missis eo sub signo militibus, tantum huius herbae colligi jussit, quantum in omnes naues sufficeret Dabatur etiam oleum&acetum, ut lactucae instar cruda comedi posset aliqui etiam ad modum olerum coquebant aut in sartagine frigebant, qua re factum est, ut paucis diebus plerique omnes conuale
Kalendissulis mensis venerunt ad Concordiam nauem duo Hispani rati juncoae insiden. Dubvi artes, quia suis ad nostros transfugiebarit Deducti ad Ducem nostrum narrabant, duas na-nit nisu ues nostrates, Mauritium ovem Iub Insula Puna quatuor Hispanorum naues in suam redegi Di se potestatem,insuper& oppidum Guuia villam cum trireme Regia penitus exussisse.Collaum oppidum undique firmissimis cinctum munimentis , inque iis constituta tormenta aenea LXXX praeter quadraginta illa, quae in nauibus murisque ad Portum essent disposita. Esse in eo oppido signa peditum XL equitum X. Proregem misisse aliquot militum cohortes ad fontes, unde petituri essent Mollandi aquam, ut hos armati exciperent. Causam transfugii sui assirmabant, quod in digladiatione , quaestu per sicorto publico orta fuerat, Praefectus rei maritimae apud Hispanos confossas periisset, cui quidem iurgio ipsi intersitissent. Sollicitos igitur de saluteo vita sua, maluisse ad Hollandos transire, quam domi certum expectare suppliciunt. . . Augebatur penuria aquae in dies, Tolum lapidosum effodi ad faciendos puteos non poterat , unde judisiunt nautae milite sique non eos coquere cibos, ad quos aqua dulcis requirebatur te carnes salses,siccatos pisces & laridum, quae omnia marina aqua elixari coquique
Post hoc tempus Hispani nauigiis actuariis maioribus quotidie ad nostram classem a Guecti, in nostros fulminabant, inprimis Conco diariaui multum exhibebant negocii et respondentibus autem nostris tormentis maioribus , domum ad suos reuersi sunt, cum nec multum damni accepissent nec dedissent. Augustidie quinto in locum defuncti Eremitae supremus Dux sueThalassiarchus classisti .hi nostrae quem vulgo admiralium vocant constitutus est,is Schuypenhamis, qui hac stenus pri--C s. mum ab illo locum obtinuerat, cui eodem die omnes socii classis&ministeria nauticati-Hρον se delitatis iuramentum praestiterunt. Designatus est Hypothalassiarchus Ianis milialmi Ver- ' Ichmiis absens qui paulo post cum duabus nauibus, muritio Ove,&alia captiua naui Hispanica adfuit,re ulitque,quid ea expeditione effecerit. Tres ab se captas naues harum duabus se iniecisse ignem , seruata adductaque tertia. Inde Guaiaquillam, capiat portum prouinciae Vulto petiisse,quod oppidum valido fuerit munitum praesidio quo non obstante, resistentibus acriter Hispanis, se oppidum, expugnasse, amissis XXXV. eluis, qui omnes ita scaprius actuariss glandibus traiecti fuerint,dum terram petunt. Cum autem vix ducenti omni essent,& Hispanos validis cum copiis aduentare nuntiaretur, desperantes de retinendo Oppido, gnem ei iniecisse, quo non ipsum tantum,sed&vicinae triremes regiae conflagrauerint. Periis-XVILHi se in ea expugnatione Hispanos circiter centum, captiuos factos XVII qui, quod lytron non expedirent,in mare praecipitati,suffocati fuerint omnes Petentibus a Pana xnsulat' - idum Ventum Vehementer obluctatum fuisse,ut ulterius progredi nequiuerint, sed Collaum ad classem redire coacti fuerint. . Cum igitur apud Collaum oppidum' portum Limae diutius haerere,& rem impollibile
telare minime consultu videretur,a.d. XIV. Aug. mensis inde discessimus. Habebamus naues
189쪽
ORIENT ATIS LIB. II CAP. IX. 1 '
ohinino XIV.adnumeratis III .captiuis Hispanicis, quas ita instruxeramus, ut in partem classis nostrae venire,nobiscumque manere poterant.
Ab hoc tempore aliquot die his circa vicina Limae loca oberrantes Hollandi, cum in loco,qui ad Piscatam appellatur, nihil contra molientibus Hispanis, aquae dulcis aliquantum adepti fuissent, nec alia se rei bene gerendae in istis partibus offerret occasio , vela fecerunt, die XXV. Punam Insula tenuerunt. Fugerant autem jam ante omnes eius incolae, tam Indi una Inaquam Hispani, ut nullius mortalis ibi copiam habere potuerint. Missi hinc nostrorum aliqui β- ωιν-XII.minoribus nauigiis,denuo Guaiaquillam oppidum tentare jussissimi obsederant mon' ' 'res aliquot signa Hispanorum horum qui primi erant, aduentantibus Hollandis, simulata' fuga in penitiora montium se receperunt. Ibi quinquagintae nostris,receptum eorum conspicati, enitentes ad summa conserere cum iis manus coeperum Mox Hispanorum magna manus, qui in specubus se occultauerant, ita in nostros inuecti sunt, ut eos praecipites in fugam agerent Venerat prioribus subsidio aliud ignum peditum, sed &hi illorum fuga abrepti, simul ad naves se recipere omnes coacti sunt, amissis XXVII. suorum , de inter eos signifero. Fuerant etiam vulnerati aliquot ex ordinum ductoribus, qui fugientes sistere conati pertinacius repugnauerant,interque eos Schonenbergivi Osumtenens qui deinde ex vul
Undecimo die Septembris, cum nostri aquam dulaemri magnam vim fructuum arboreorum in naues intulissent, nemo vero mortalium interim compareret jussi sunt militates Pago' M, cui idem cum Insula nomen est, ignem iniicere, quod ignauiter effecerunt. Profecti inde animaduertimus, deesse nobis VIII milites , quatuor Anglos, totidem Gallos, qui in Insula substiterant, sine dubio ut ad hostes transirent, taedio ulterioris naui
Ab hoc die usque ad XX. Octobris nauigantibus nobis nihil accidit memoratu dignum. sequenti autem die vidimus Terram Firmam siue Continentem Nouae Hispaniae, qua praealtis montibus attollebatur,tu gradu abaequatore XVII. versus Aquilone in Sub initium nocti, θη i si quatuor Dux noster emisit scaphas,ut lembum aliquem pistatorium, si possent, exciperent, eqvibus disceremus,quantum ab Aquapulco oppido abcsemus.
Octobris mensis die XXVIII. ciente Sole vix unius horaelpacio ab apulcano portu aberamus. Cum autem dubitaremus, verene portus is esset an non misimus nauigium actuarium, ad pei titiorem eius rei cognitionem: accepto inde signo, sublataque dubitatione, Aviti, recta proras eo conuertimus&sub ipsius Arcis conspectu anchoras jecimus. Est hoe easteu 2'. ,2 lum satis munitum , non multis abhinc annis in proiecto quodam terrae mucrone aedifica eastellum tum,ut se naues a Philippinis Insulis venietes eo tuto recipere possint. Propugnaculis id munimentum constat quatuor,in quibus XII. disposita sunt tormenta aenea, e quibus duo in nos aduenientes emissi sunt globi, sed sine effectu,cum nos contingere non possent.
Sequenti die misso ad Hispanos caduceatores, ostendimus, habere nos in vinculis aliquot primi nominis viros Hisipanos,ductores ordinum tribunosque, quos ipsis essemus tradituri,si prius idoneos obsides a ijs accepissemus. Hi autem eo fine an ostris petebantur, ut ex ijs intelligeremus, an adhuc eo anno classem a Manillavi Insulis Philippinis expectarent,&,sii expecu arent, an naues adhuc procul abesse judicarentur.Respondit Praefectus castelli, seneque daturum neque accepturum obsides:caeterum captiuos se praesenti aere redemturum, in ea re bona virum fide.Sic consilium nostrum effectu caruit. Primo die Nouembris discessere omnes Hollandorum naues,desertoque portu Aquvul D.n- ωiis conuenit inter eos, ut nouus Hypothalassiarchus assumtis nauibus quinque, Am erada ρ itima mo, Concordia, Aquila, Davide Gupho, nec nota Verta de nauigio actuario,conuersis in au capuis strum proris, apertum peteret Oceanum, ut triremes Hispanorum,quas ab ea parte aduenturas suspicabarnur, vel exciperet ipse, vel conuersias in admiralium, qui adhuc cum caeteris nauibus in portu Aquapulcano consistebat, incurrere cogeret.Die tertio 3c quarto eius mensis aliquot nostrorum nauigiae portu cui deiMarques nomen est,aquam dulcem ad clauemat tulerunt In ea Insula Dux noster speculatores in edito monte constituit,qui dilhgenter obseriauarent,an sena uis aliqua peregrina ostenderet,& quo successsu nostrae naues uterent ut Die quinto nauta quidam e nostra naue Citro nando in Insulam euasit, Mad hostes transfugit. A.d.V I . Centurio quidam noster mitin nomine cum aliquot minoribus nauigiis ad inuisti, Insulam appulit, petiturus aquam Latebant in insidiis circa puteos aliquot Hispanorum Ulitatis manipuli, qui facto ex improvise in nostros impetu , quatuor ex iis interemerunt, aeteris si ςς uni. ad naves compulsis Substiterat in littore miles unus, qui cum diutius restitisset,caeteros ad scaphas properantes sequi non potuerat.Huius vii tuti aliquid danduratus centurio,
190쪽
pham eonscensem eo egit, ut illum reciperet. Et hic quidem seruatus est,caeterum centurio recepta in latus glande plumbea,non diu superuixit. Hinc peracta dierum aliquot tarda ob malaciam nauigatione, a. d. XXIX. tres naues minores,quae classem ulterius sequi non poterant, Dux noster cremari flammis iussit Naua clerum vero senem Hispanum,nomine Didacum Sangium, cuius bona hactenus fueramus, si opera, cum duobus aliis transfugis Hispanis in littus exposuit, ut donati libertate sibi quomodocunque possent,consulerent ipsi. Calendis Ian. an. N.C. M. DC. XXV.ut noui anni celebritas maiore peragi pollet laetitia, jussit Thalassiarchius unicuique nautaein militi sextarium optimi vim Hispaniensis exhiberi.Cumque Scorbutus iterum multos e medio tollere vetuit Praefectus, ne cum cadaue resin mare abiicerentur, tormenta de more exploderentur, cum is honor superuacaneus ese set: morientibus praesertim multis etiam ex primo militum ordine,ut numerus classiariorum valde imminueretur. Hinc a.d.XXV.vidimus Guesanam Insulam,quae una est ex Insulis Latronunt. Circa m ridiem aderant Latrones, lembis luis lintribus ue vecti cisterentes ad naves nostras GosFypium&fructus quosdam arboreos Indicos: nos ipsis vicissim fragmenta quaedam ferri dedimus.Hoc enim peculiariter expetunt. Die XXVI. reuersi iidem Latronenses eadem nobis obtulerunt,praetereaque circiter DCC.Nuces Indicas, quas vulgo Coccos vocant. Nolebant Latrones nos propius ad Insulam uiam accedere, parum fidentes integritati militum, cumq; omnis generis resectiones ad naues afferrent, nec haberet causam Dux noster, magno cum
labore eo penetrandi,eontentus misisse scaphas ad aquationem, procul constitit. Cum vero Latrones armati hastilibus xlandis nostros ab aqua petenda prohibere vellent, plures in Insulam sunt expositi milites,cum duobus minoribus tormentis campestribus. Sub initium Februarii mensis iterum aderant Latrones neque enim hostile quicquam in nostros tentaverant, in offerentes nobis aliquot faccos oria a plenos, quam sane vili vendebant precio Proseptuaginta enim vel LXXX libris orizae accipiebant securiculam aliquam hebetem nulliusque precii,vel cultrum rubigine exesium. Huius menias die quinto Census habitus est uniuersia classis, deprehensique sunt adhuc in vivis superesse viri M.CC. LXII in quem numerum etiam veniunt XXXIII. captiui par
Die undecimo, cum mane a Ministro Ecclesiae Concio habita precesque suis fuissent, omnes deserta Guagana Insula uaues conscendimus. Est autem Guagana una ex iis,qua vulgo vocamur distula Latronum, His ani appellant Iilas deus Vesas Abestque ab AEquatore versus septentrionem gradibus XIII. cum dimidio Statio ad appellendas naues in occidentem obuersa est: ipsa humus satis edita,selum orizae ferax,ut ex eo quod nobis attulerunt, facile iudicari potest. Arbores Gossypti feraces& Nuces Indica incredibili hic visuntur copia.Sunt&hie alii fructus nobis ignoti,quosi putuis nominibus vocant Amianas, annanas ct Palmites. Rapuerunt hic nostri milites circiter C C. gallinas, cum recentium carnium copia nobis non fieret. Ipsi Insulani corpore sunt quadratori robusto, proceriores Indis qui continentem incolunt:colore cutis subrubicundo Nudi ingrediuntur omnes, praeterquam quod mulieres genitale anterius folio arboris leuiter tegunt. Arma eorum sunt fundabalearica, MATagata, id est breuis hastasiue pilum utrimque mucronatum, quo magna dexteritate utuntur. Scapha siuas,quas ipsi Canoas vocant,non tantum sicite fabricare noueruit,& velis instruere, sed&remis ita agitare,ut licet vi fluctuum aliquando euertantur,restituere tamen eas atque erigere illico possint. Cum primum negociari nobiscum inciperent, videbantur bona fide agere sed mox patuit, eos non iniuria Latrones vel Fures appellari , nam saccos Origa plenos, subtus arena expleuerant,&semper nouualiquod furti genus atque fraudis comminiscebantur. Quotquot ergo hic pedem in terra posituri sunt, apprime sibi caueant oportet, nec nisi armati in Insula obambulent,ne magno suo malo experiantur, nihil hic a latrociniis & caedibus este tutum, ut nostri senserunt. Die XXIII. cum Nauarchi&Naucleri omnes ad consilium capiendum conuocati sententia'; rogati fuissent, placuit, conuersis in Africum ventum proris Gitaon Insulam petere, unde recta nauigatione Ternate una ex Insulis Moluccis peti posisti. Paruerunt omnes huic conssilio, estque omnibus viribus laboratum usque ad II diem Martii mensi s , quo se in conspectum nobis obtulit Mons Gammacanor,in aquilonari Giloloensis Insulae littore aisurgens: ad occidentale enim littus Moluccae Inulla praetenduntur. Quarto die aberamus tantum v no gradu, minutiis XL .ab Equatore. Cum vesperesset, stigidi uicula perflabat ab septentrione aura,cuius beneficio factum est,ut ea nocte ad Malciam, qvie primi nominis ciuitas est in