장음표시 사용
181쪽
, enis, & non qualemcunque consorinationem pei sectissimae formae onvenientem esse . Ita quidem sentit Ocha doctor dictus Anglica- nus cui adhaeret Fernelius&Lusitanus, id quod ii idem nobis proba- bilius videtur,nam ut docta est Aristot. sententia, non idem lsimul animal&homo fit, sed prius animal, postmodum vero homo; igitur et si 'ivat foetus . die, non propterea credendum est, perfecta illam r-ma rudi adhue ila imperfecto corpori,neq; plane conformato infusamy' e se. Caeterum ut nec sum alia metilla a natura instituta, ut ex iis fiat diu aurum, sicilii Chymici nugamur, ita nec caeterae animantes, ut ex iis si homo fiat ideo cum in scelusolitaria inerat anima vegetabilis eis fulicis instar vivebat, frutex utique non erat, neque cum anima sentiens μ
accessis.brutum is cet te fuit, non enim bos,aut leo, aut eoi u quidpiam Drma νε- ' .
sed persectiori modo de vegetabat &sentiebat, insunt enim hae vires - illi in ordinem ad rationalem,& quamvis per gradus sive partes ingre Salmar,tamen absoluto jam homine nulla potest perire reliquis latuis,
. tanta ut earum connexi inquae causa est, ut illi, quorum supra mentio-
nem fecimus, primo contarinationis tempore crediderint,suisseratim Tatuit nalem animam introductam, quae caeterarum virtutes contineret, de /um ptimo vegetativae opera edidisset, ecundo sensitivae, tandem rationa- ita pro maiori vel minore foetus organizatione de subjecti amplitudi- .e Quocirca hi sottassis minus subibunt vituperationem, quam Α- . vetroes , qui in erroiem multo intolerabiliorem se conjecit, quippe A rimo qui non prius mentem copulari corpori arbitratur, quam infantes o- nessoeminas matres, viros patres appellare consueverint, ita ne ex mente illius in utero hominis generatio non fuit absoluta , quia solae
. Uenita fuerunt vegetativa de sensitiva , sed quis credat mentem illum V i nabuisse, cum hanc de mente opinationem effudit, de se p:o indignam Q. ct a mente Philosophica adeo alienam, ut eam attulisse, sit refutasset nam,ut dictum jam est et si ra tionalis anima,an te quam foetus in lucem. 3o venia de loqui, velleia intelligere incipiat, nullam sui proserat actio- nem, ill id quidem fit quia humoris redundantia, veluti in lethargo aut ebrietate sopita nondum potest tuae suasiant munia exercere. Porro . -
quamvis extrinsecus illa adveniat.neque potestate inhaeserit in seminis I materia, non Propterea negandum e si in humano scelu quandam cor puris praeparationem, partium temperaturam & compositionem eri
sectiste produci,quae divinam illam mente quodammodo Hicit,a e
182쪽
Ima qtie conservat. requirit enim anima humana humanum corpus&ῆρο δε- ram; utrum vero appellente sen tiendi anima, pereat vegetativa, 5e cum -- '' rationis particeps accesserit, quae omnjum vim habeat, cauti interci' dant; in vero essentia sedibusq; distinctae manentes, eidem famulemur . 3A. . ocassideant, quod quidam minus apposite existimarunt,neque virtua-
seculo ei liter duntaxat, eminenter aut formaliter eidem insint, sed iealiter di- .. stinctae separataeque nraneant,non esti laesentis operis definire, si modo it . di, hoc attentia cille expendas caeteras sive partes animae, sive vectes, si- νι, . . . ves cultates ipsius nuncupaveris. sive eidem qualibet praedictarum ra- a tione inesse putaveris, distinctis sedibus sua obire munia vegetabit iai ab Aristot. dictam a Stoicis naturalem a Platone concupiscibilem, in jecorcianimosam, irascibilem,seu vitalem in corde eam veto qua senti
ἡ mus, ratiocinamur dc movemur in cerebro. Jam vero rationalem animam jussit Dei ab Angelo creari arbitrai tur nonnulli Nam Hebraei novem angelorum ordines constituentes, er quos Deus universa quae sunt in mundo,producar,in nono Cheri i ,.bis, vim Lot ocant,per quos homines procreentur;si ii non nis ab ipsos a. lo summo Deo produci, quia solam eam unam virtutem, quae nullam in rur plane id alias vires proportionem habeat, quaeq; fine careat,creationis . o μ' opus,quo nullum aliud majus potest excogitari, postulare censendum se est , utpote in quo ex nihilo aliquid fiat sine ulla substrata materia.
Quod si dicas Deum primu esse animae artifice,angelu vero mitium itum,neque hoc quidem admittunt, quia creatio subjecto non indigeneq; motu,neq; temporis impendii igitur neq; anstrumento, neq, ς cauti, sed agente rotali ; agens vero rotale in creasione angelum cinon posse,cuius natura terminata sit,insuper quia creatura est,quatum nulla potest elle ita agenti it nullius agentis ad productionem indigeat alis. ideoque sine medio a solo summo ac immenso Deo animam ci eata. Ex nam ni- dictis corruit eorum sementia qui animam ex tiaduce esse, ut ipsi lo quuntur, fidenter disputarunt , dc ut caro ex carne, sic annuam anima parentum propagari, noualiter atque ex uno lumine plura alia luminaria accendi solent; his ducti argumentis 'lilia non minorem vise tutem videatur habere homo ad producendam tuam formam , quani reliqua animalia mimus pei secta; & quod si adhuc de novo novaedio fierent creationes, mundus videretur impellectus, nec ejus Drus
lolutum septem diebus,quod tamen habe: ut Getieiis a. ubi ici tu 3
183쪽
a sacra docet, Deum creasse omnia simul, & cessasse die septimo ab omni opere, ex quo essici, omnes animas hominum postea creatas, i uille aliquo modo in anima et imi hominis. Non advertentes,sormam aliquam este ex traduce nil aliud est quam produci dependentei a potentia naturali materiae, ita ut nec fieri,nec conservari possit extra ma-. teriam, at animam rationalem a corpore separatam permanere & tin G se etiam antequatri corpus ingrederet ut for vir, inquit sacta pagin , Deus homine . ex limo terrae ct in 'iravit in faciem eisii iraculum
vitae,ut osteuderet animam exu insecus per divinam creationem intum sanabile. Quod velis rationalis anima non educatur de materiae polen- tia,non piopterea est, quia homo minorem habeat virtutem,quina cae era animalia Ad quia rationalis anima, ad quam ordinantur disposi- tiones, quas homo in materia inducit, est longe praestant or caeteris sormis rerum naturalium: homo tamen vere dicitur generare, non quod . animam generet, nec enim ad rationem generationis pertinet productio pallium,sed totius compositi, quod hoc ipso st,quod partes invicem copulentur,& quia homo attingit hanc unionem partium,intro-ctionemque formae alium hominem genetare vel E dicitur. Et sine ulla haesitatione crede udum est. totum opus mundi inserioris, septem di bus complerum fuisse de absolutum; Et certe cum scriptura ait, Deum inspirasse in corpus hominis animam rationalem, non obscvid indicavit eam exi r insectas advenire homini & a solo Deo creari,neque ex materia ulla, neque ab alio cinciente generati. Cum enim memararet generationem animalium efert jussisse ac dixisse Deum,ut terra dc aqua producerent animas terrestrium & aquatilium animantium lea ratione significans animas caeterorum animalium ex materia es ementati es productas: de anima vero hominis dixit esse a Deo insumatam seu m- iratam, ut intelligatur eam diuersae conditionis esse, cujus non ex re aliqua corporea, sed ex solo Deoiit origo. Verum haec& pleraque alia,quae in hoc negotio mentis acie percipi non possint Theologis du o scutienda relinquamus; quia multa involvunt, quae non hujus sunt loch hic satis sit, licere animam rationalem quia incorporea est 3c indi visi-
-- bilis. ideo non posse ex alia anima prop1gari &quia immaterialis, ideo non posse ex ulla materia procreati aut multiplicari.
184쪽
Humana me rationalem mentem mortis expertem esse.
Aud tamen inauspicate hiinc libello eolophonem impositurum me puto, si de animae rationalis immortalitate pauca addidero, qua in re cum pletisque omnibus prisci seculi Philosophis Hi p.
do singuine & spiritum esse foedissime sibi persuadens, irrepit inquit)
ri in homine anima gnis es' a quae temperamentu h.abens. Et et t. tex. l. de iii l. et, Si autem quis non credas anima anima admisceri demens est O o. pii p. s. hominis clima j mper pro citur ad morte Gaute igne at simul
H Amm. corpui depascitur. Hanc tamen Stoici assignabant Amm differentia. inter nai ut a & animam,quod naturam vocabant, qua stir pes reguntur; animam verbqua animalia,utrisq; vero substantia ing is, nitu spiritu statuebant ; quo in loco liberandus venit Gal. a multorum
M phi. calumnia, praesertim Petri Vaetii Lusi:ani popularis nostri viri alioqui . b . docti atq; disertias enim illum taxat,inad inscienter execratur,quod in V r commentariis praefati Hipp. loci mortalem itide aniama rationale esse. profiteretur,quo tamen comentario nihil minus, si diligenter inspexeris i Wisia ris asseveratu reperies, ut vero veritas amplius inclareat,s raeter consus erit. tudine meam eius de Galeni verba adjunga.quae ita jacent; Neiania c. δ. - - mesubstantia me mite cire anni persuade' vetota cerebra natur ἡ . ex 'Matuor clementoru temperatione ad ea ubsamia vel propriis te. i, j. rc ci siti r qηβm sensus motu , τοluntarii in animali primus,e-brara ctor habeatur cr memoria ct intes gentiae e quaedam alia vis corpore imι es vacans a nostro conditore cerebro inditafuerit ct morientibus anim Mimo
Iibus recedat,nutam hac de re mam rationem habeo quiv or eos,ri boc quippiam a marunt,audacia magis qua apientia nobis a recedere existimamui. Haec Galen. qu: bus equidem non video, qua ratione animae immortalitatem deneget, quin potius in contraria sen- et Porphyrii tentiam propensus videtur. Autor vero libelli de spermate, sive is G -
185쪽
tales, ac in homine incorpoream substantiam & immortalem In sui M. χ estantia mortali reperiri r Quare non erat, quod Vaetius nimis petu- Σ μή ira lanter litem adeo iniquam Galeno intenderet. Caeterum multo dete- mi
stabilius execrabiliusque, quam Hippocr. dc Stoici, Epicurus summu tu se iri Philosophus & post eum Lucretius Epicurearum opinationum rei ti- io Oxsectator, animam mortis lege solutam non esse mordicus credidit & scriptum reliquit,ita post pleraque lemmata & nugas varias con-- cludens: suapropter neque natali privata videturnu . E se die natura anima, nec funeris expers. Cujus cavillationibus, quia sna sutilitate corruunt,satisfacere haud Die Maqηaquam immoraremur, nisi hanc de animarum interitu vanam opi- rumis ilionem improbi, ac infeliciter nati atheis foedissimὰ usurpaverint, ideoque non mirum si scelestissimi evadant, vix enim, aut ne vix qui- . dein quisquam potest e ac piὰ vitam instituere, nisi & Deum esse lentiat & animam immortalem: quicunque enim sine Deo suetunt & a-ao nimam putarunt cum corpore interire, omnes ferὰ perditissimi, fuisse
moribus, memoriae proditu est, quippe qui subinde de omni bono siv. turae vitae desperantes & nihil post mortem inali timentes, omni scelerum generi semetipsos tradiderunt,m mur, dicunt, tanquamsi non fuerimus enite ergo ct fruamur bonis qua sisnt in terra; cui consi autesat danapali: tu illud est: Ede bibe ude, cum t/ mortalem voveris, mortalibus exple delitiis animum post moriem nulla voluptas. V leant tame itisi pientes, qui non pluris fieri sunt digni.quam ipsi faciut Alia uis animaru luam. Ex his velo. qui naturalibus rationibus de hoc negotio Monta . pensiculatius. imo profundius Philosophati sunt, Heraclit.incorporeae ro qr . Alcmaeon immortalem: Plato plano divinam esse animam nostram di- sputarunt,cuius ratio in summa est haec : anima ex se movetur, quod o autem ex se movetu ,semper movetur,quod semper movetur, immor' morial tale est: quibus Aristot.digitum aitolliens, hanc alteram rationem ad- em, dit corruptibilia tempore senescunt, intellectus tempore non senescit,
imo procedente aetate, silentiae ac sapientiae incumbent Bus melior evadit, est igitur incorruptibilis, neque enim senectus est, quia anima quicquam passa est, sed quia id, in quo est, aliquid passum est; etenim xsi senex talem reciperet oculum, qualem juvenis habet , ideret procul P in dubio sicuti juvenis: Insuper confit matur id ipsum,quia non in eni
186쪽
tur corrupi io,nisi ubi sunt contrariae qualitates corrumpentes, ideoq;
ma non habeat ncorruptibilem esse fatendum est: Quid 3quod appe- titus naturalis frustra non est , & homo naturaliter appetit perpetuo 'manere; nam ab omnibus expetitur esse, secundum quod cognoscitur. homo autem agnoscit,non solim sicuti bruta secundum hoc tempus, sed secundum omne tempus : Adhaee si generabilis esset &corruptibilis anima, omnes ejus operationes forent pure naturales, ita utpo- 'sto oblecto, seclusoque impedimento necessa rio intelligeret, sed operationes ejus sunt mei E liberae ac voluntariae , neque posito oblecto in obit operatione suam, quia magis aut minus intellit ad rem, pro V lun alis imperio;est igitur immortalis. Haec breviter sunt,quibus sine 'sidei radio naturales Philosophi amniae immortalitate artificiosissime collegerunt, sed omnium profecto rationum quae in hoc negotio sor- mari possunt,sanctissimus domini timor sit complementum & basis
enim vero si quis Deum opt. Max. reveleatur, timeat & animo secum posito profunda de abscondola ejus attentius rimetur, sui animi divini- Diem tacti ercipiet, e converso quicunque quolibet Thiresia caecio res animam immortalem esse negant necesse est Deum humanarum, rerum esse procuratotem ac judicem si enim justi migrant, assidii in- a juriis& laboribus;improbi vero gaudiis, & reium Omnium abundan- tu saturi; neque poli mortem aut beneficium est aut suprilicium,quae nam esset in coelo pietas. quae justitia, live de malos puniat. de praemiis bonos assciat 3 quamobrem, ad defendendam uri stabilem bonitate & justitiam Dei .fiteri necesse est animam immortalem esse:non mor- . tui laudabκnt te Domine, scribit Propheta ex quo constat, Deum celebrantes in nihilum reducendos non esse,seopiae naia habituros. Ideo . Sapientita 1.Creavit DE V hominem inexterminabilem ad imagi- nem s similitudinem siuam fecit illum; ubi de homine disserit iuxta a- so nimam,non autem juxta corpus ut ex litera patet, di per inextermina- bilem immortabilem legunt plerique omnes, juxta quam animam in homine imago si a DEI est. sic enim ait judicarunt honorem animara suarum, si non vidistis imagiuem mes, quod de imagine incorporea ac divina quae oculis corporeis v deri nequit, intelligitur, & clarius c. 3 sequenti: storum,iriquis ini in manu Dei se ni ct xon tanget i Di
187쪽
7proprium gentumfabri cant o se , tibint, neque es inventis operum clarum, terminat unt, ct ad inferos defenderunt 2 alii ioco corum Fur ex runt. Verissima igitur ac certo celtior de animatum lint utalitate ratio est iis, qui radio vetae lucis destituti non sunt, cum hoc tamen ' evidens deroonstratio ad id probanduiti formari minime potest , quia quod sub fidem cadit,etsi verissimum sit, aperta ratione vallari nequit. esten in fides habitus vetus &cemis,sed non evidens; Est tamen simplicitatis fides multo praestantior, quam euriositatis persuasia ratio, nec enim humano intellectu capiuntur,nisi quae prius in hominis sensu fuerant,& quae intellectus non capit, ea nec ratio discutit, nec rationis d scursus iudicat inec valent naturalia,qualia demonstrationis praemissis sunt, diri cere divina aut ea ulla ratione possunt demonstrare huma nitus scibilia; Cui rei recte accommodari potest illud Arist. Stultum esse aequalem omni b. rebus evidentiam exigere,in naturalibus quippe disciplinis minor est,quam in mathematicis dc in moralibus minor adhuc, quam in naturalibus;a nobis vero adductae morales sunt,nam quae naturae vires excedunt, ea demon strationum cancellis coarctati minime quelint; triumphent haec, si fas est, syllogismorum artificia in nati ra de humanis inventionibus atque figmentis; In divinis magnis sunt
contemplationibus dettimento, quam lucro: Furor enim est quaerere quae nostris mentibus excellunt, siquidem de in ipsa natura multa sine contioversia verissima reperies, quorum rationem reddere non possis, ut quod magnes ferrum alliciat, struthiocamelus idem concoquat: voratium & cicuta sit homini venenum , coturnicibus de sturni sal mentum, quorum quidem & similium qui rationem quae litant,simul cum ratione scientiam tollunt. Haec autem, etsi praeter institutum adnotasse libuit.ut siquidem de hominis conformatione sermo est, de alterius illius patris,& eius quidem praecipite excellentia non ambigat M ut obiter exectabiles At he si itum eri ores funditus evectan tur,quibus breviter applanct s ad pensum redeo.
188쪽
Quid partus, cursola mulier incertum habeat pariendi tempus.
Ω quidem multa sese offerunt consideranda, quid nimirum nomine par
Ostquam abunde explicuimus, qua ratione homi-
nis generatio contingat, sintus in utero consermetur dc ad partum moveatur , jam tempestivum est , ut de ipso partu de de lacte quo foditus in lucem editus enutritur sedula disquisitione consequenter perscrutemur. Ac de pii mo intelligamii,3 & eur, cu caeteris animantibus constitutum a natura sit patiendi tempus nultu tamen sit certum mulieribus definitum8 cut septimestres&octi inest es non raro edantia: Zcur illi vitales sint hi vero' minime qua tandem ratione dies,menses'; in uteri gestitione dinume- rari debeanti Ex num ad undecimum usq; mensem gestari foetus in uas, i, tero salubriter possiti Qaia vero quicunq; cum demonstratione quippiam perquirunt, ab ipsiua rei essentia ordiantur necet suinest, partum. Hi priino statuimus ὀeniti in uteto infantis, atque iam perfecti inlu-
189쪽
cem editionem : non me latet aliquando pro ipsa gestatione usurpari, qua ratione Plinius trieteris iniurianimantibus iatutum pariendi, ct partus I rendi tempus est. Et Arist catera animaisa omniasingularἔμc p ν η Amplici modopartum μή per ciunt. Accipit ut etiam pro edito in luce turalis infante ut apud Hippocratem innumetis in locis videre est, Nos vero ι . . Ac pro ipso potissimum pariendi actu parius nomen usurpanaus,tum&de 'edito in lucem instante, cum quaerimus. cur septimestres octim SEq, 'nascantur & quinam eorum vitales sim t. Porro partus actio est partim quidem utere, partim vero ipsius foetus, uteri quidem quoniam ille os Parundi
sensus gravitate adaucti foetus, de excrementorum redundantia pro
pria vi expultrice scutu in in lucem ejiciti,scet ias vero, tum quod auctioriaris alimenti a matre non accipit tum quod plus calidi nativi iam habens magis quoq; refrigerati postulat,quamobrem cum non istissiciat pa tio 'spiritus maternus. qui per arterias illi subministratur concitatur ad ex- ων, iri . i. itum,ut auctor est Hippocrates lib.denatu puer, Ex quibus liquido constit, naturalis patius triplicem esse causam , primam respirationis . defectum, quia calor cordis adeo crevit,ut diutius sine ampliori venti- Iatione vivere non possit:alteram defectum alimenti,quia id, quod a matre sumit, jam ei Latis non est, ideoque cogitur quod det si, aliunde r ' disquirere, atque ita calcitrat,acetabula disium pit , & matri pariendi initium affert : Tertia causa est loci angustia, quoniam uterus ipsum ' 'scetum jam grandiorem factum non capti :qua identidem ratione volucris pullus non habens sussicienter unde vivat, fortiter movetur, in . ovo uberius alimentum quaeritatis,ac pelliculas disrumpens,quod ubi b
mater sentit, putamen scalpens, pullum vehementer motu exedit:sic et i i. in humatio utero ruptis membranis, ichor prodit multus & ciuenta di quaedam e dum vincula disrumpuntur dolores varii parturiente di uia muta. vexant,majores,si primi parae sint ob dolorum insuetudinem, & via- eris; - I rum majorem coarctationem Hippocrat .cit. Quo in loco dubitare oc ' .. curri cur sola muli et in partu maximos sustineat labores, reliqua ani-
raptus tuos u dolorei raci illos,ex quo conssit, voluisse Deu eum se- xum. qui fuit mortis causa, hujuscemodi sub jci calamitatibus; resin- super naturales causae sant assainari eiusdem curatus : Prima est, 30 malia partus crutciatibus non premantur, hoc enim praeter expetientiam testitur Aristotelea Quod theologi asscribunt peccato primae hibi. .,
190쪽
t . H. in debilitas sc inatum humani generis,nam in genete brutorum femi-Ρ ἔ- nae plerumque matibus robustiores sunt,atin humana specie contra se h- Mea enim mulier magis timet,irascitur,moesta tedditur, ac dolore asticitur,quia facilius patitur,patius autem teste Hipp.tum iu finii situm etiam praegnantis vigorem exigit.Altera ratio est,quia bri in animalia sunt laboriosa mulier sedentaliam vitam degit de otios aniat delitiis deditam; quamobrem magis in partu quam bruta laborat. quod inde planum fit,quia inter mulieres eae,quae laboribus de exerci uti, tiis magis assueverunt, ut Belgae& Germanae facilius patiunt.Tert aac x ψιro bo' praecipua causa est magnitudo capitis sortiis humani, nam teste Albe to Magno homo sere in utero habet totam capitis magnitudine quod is . - , ex A istot suscepit, qui pueros omnes nanos vocat eo , quod habeant maiis, Pςrgrande caput proportione sui corporis,praesertim in utero , extra quaebru- quem parum aut nihil crescit, bruta vero in utero caput non habent ra tueri adeo magnum, si ad sui ina corpus conferatur quia vero caput est, quod ur . ita, P 'deo fit,ut magna dissicultas insit mulieri & quamvis Atissitoriis,. cit, bruta etiam pumiliones esse scribat,&habere sepernas partes ins
a iam. riori bus multo majores, tamen in utero non tanta est capitis ad reli-anim. , quas partes magnitudinis disserentia quanta in homine, na adhuc ex-c tra uterum caput illis multum augetur,cujus rei ratio est quia cum o put siti es animae praecipua,ut recte sentientes confirmant di tota a ρ et aia. nim limul ingsediatur,aequum omnino erat ut praecipuum ejus domicilium illico vel perficeretur, vel parum x pei fectione sua abesset. Parrin Considerant pleriq; omnes partii veluti quendam morbum,id quod non mo- ex Hi p. colligunt lib. te septimestri para.dlam te. Mulieribui ct 'tu- . conceptus er abortiones, O paraui, eadem te are iudicantur quo cry morbi O sanitas mors cuncti mortalibus sed omnivisoru alia qWi dem diebus alia mensibus la diera quadra exariis, alia vero annust to sis spacto evenire videntur, quio tamen in loco Hipp. potius gestationem si veruti ipsam morbum vocate eumque longinquum mihi videtur , partum ι vero crisin quod qui attentiuscule collimaverint . perspicere haud di Miax, se siculter poterunt, sed qua ratione idipsum intelligendum sit,si susi:
tan ha. ferius explicabitur. Nuuc cur homo solus, non uno, ed incerto ac va- - rtio gignatur spatio pelvestigemus,quamvis enim controversum adhuc. t .., si , ' u i id si s mentibus salubriter nasci possit sex o nim: rum, undecimo x duodecimo, amori septimo, lectivo, dc quod Plurimum