Praxis sanctae inquisitionis

21쪽

Ad probandum contra haereticos suffciunt m nores probationes , quam in alijs criminibus , non solum ad inquirendum sed etiam ad faciendam plenam p obationem criminis.17 Noto unum , quod scilicet contra haereticos d itinctos potest inquiri,& eorum memonia damnari, Mnon solum hoc contra haeretigos conuinctos verum est; scd etiam valet contra de haeresi suspectos, alli praesumptos , videlicet de illis , qui citati causa Fidei is re contumaces per annum , ese deinde mortui sunt.18. Et si Papa non possit accusari de aliquo crimine , potest tamen de crimine haeresi, quod Deus non permittat, accusari, atque condemnari.

I9. Qui verum solum corde deuiat a Fide Catholiaca , non tamen, verbo , salpto, aut facto , aliquod signum haeresis ostendit, non incidit in rinam exc municationis, neq; in alias psnas a Iure hqreticis imp sitas , quia Eclelia non iudicat de occultis, Galderic. Galinus Gerundansis in sua Prait crimin. pag. 39. Ll. 2 o. Inuocatio Demonum distinguenda est ; vel fit ad hoc , ut quis sciat futura , & hoc sapit haeresim monisestam , quia tribuitur Diabulo , id quod est proprium Dei, nempe sutura praescire , aut fit ad mulieris pudicitiam tentandam , de similia , & hoc non sapit Oaeresim, quia aduocatur Diabolus ad id quod proprium Diaboli cst , cum ipse sit tentator animaritat ,& in hoc secundo Cisti Iurisditio etiam spectat ad Inquisitores , dc ad ordinarium , quia in tali crimine potest esse tam Secularis, qua n Eclesiasticus , nam tale delictum est comunis sori, in quare seruanda est

.consuetudo locorum , meo videri. Proceditur vero contra

22쪽

contra istos delinquentes , licet de Iure cum ultimo supplicio, & confiscationis bonorum ι cla consuetudine tamen 'oceditur contra istos, vel psna fitiligati nis, aut ducuntur in publicum cum nutria depicta in capite , & deinde eiciuntur.

De Haeresis sponte Comarentibus r. Poritὶ comparentes dicunt iis, qui se praesentant ex sua libera voluntate Tribunali Sanctae Inquisitionis , nullo concia eos praecedente indicio , & se accusant, se incidisse in haeresim , eo quia crediderunt aliquid contra Fideiam, protestando se velle detestare , & abiurare , neta non velle amplectere Fidem S. Eclesiae Romanae ,& fiunt abiurare de formali , iuxta formam praescriptam , quae datur eis , cum clausula citra pinari relapsi, si sentetatis minoris viginti quinque annorum , sed sine ista clausula , si sunt minores, quibus imposita rinitentia salutari dimictuntur. 1- Qui si sunt viij haereticorona, tam matris , quam patris, & ita haeresibus educati, aut nati ex catholicis,& 'etiam ita Fide Catholica instiucti, sed postea subuersi , ac seducti . Primi n, sua depositione , quem contra se ipsos faciunt, solent interogari, an sciant quod in locis Catholicorum sint aliqui haeretici ,

quatenus , &c. queritur de eorum nomine, patria, cingnomine arte, &c. & fit ut describant personam ill rum . Secundi autem interrogantur diligenter super subuersores , sequaces eorum , ac compliceS , faciendo etiam illis alia interrogatoria , secundum causae quali-

23쪽

qualitatem. primis solebat dari attestat iis authenticatum abiurationis, & reconciliatiostis cum Felesia ; sed quia inuentum eii , quod ut pitifimum sunt misonae vagabundae , & petulantes , de tali gratia se inseruie bant ad malum , mutuando lsibi inter se tales ta uesa iones , ut illas ven=ndo , mutato sibi . nomine , aut nomina , Inatim pro alio , aut illas pigndraildo in Cauponis, cum alijs indignitatibus : Piopterea Sacra Con-glegatio tales attestationes prohibuit, nisi pro aliqua iustacatisa, dcc sed scribantur litterae eorum Urilitarin.

De Fautoribus Haeretisorum a

r. Autores Haereticorum sunt ipso Iu re excomuni L cati s & non solum sutit suspeeti de haeresi, i

cidunt in grauissimas p as , extruum de haeret lib. s. p. excom. f. credentes , & lib. cap. vi In illa sitionis prohibemus ; & fautores haererieonina dicuniatur illi qui praestant fauores haeretidis.& in hoc g tnerali nomine c6mpra hendunttir reccit torcs, auxiliatore , 'desens ire; Ire conia' aiij de delictis hiax ticalibus tructans ines oti toti s detriciniateria scri bestes ue frequenti cstetui' pigna, & sequatii phcudi ab omnibus in sito Dilector. par.corn. 78. superquγstionem 31. D. EnaerEi & com. 77- super quaest.' 3 2'.

24쪽

gistratibus. Princeps , & alij dominium habentes, cum teneantur haereticos extirpare , & eicere extra suum dominium , & ad hunc eflectum omne auxilium M. uerendissimis Inquisitoribus praestare , sed hoc relinquendo considerationi faciendae de Iure cum maturitate conuenienti casuum qualitatibus ι ob con sequentiam seditionum , quae accidere possunt, suffcit, ut in simialibus occasionibus Inquisitores inferiores non sine miles ad prouidendum , sed scribant Supremo Tribu .cali , & tuum mandatum expectent. 3. Personae vero priuatae incurrere habent in hoe capiteomissionis, quando videlicet eis notum est, quod in illo loco , M. sunt aliqui haeretici notorij, ac publici , & cum ipsis incumbat ex ossicio quomodo sunt Cruce signati , qui de hac praestant iuramentum denunciare illos tenentur, & Operam dare ut c piantur , dummodb a legittimo impedimento non e cusentur. Sicut quilibet Christianus Catholicus in tali omissione cadere potest , quia omnes fideles tenentur hqreticos , aut de hsresi suspectos denunciare . Sancta tamen Inquisitio lento pede in hac re procedit; considerando cum omni mensura, an ille qui omittit d nunciare, capturare, M. facit timore correptus , aut

obliuione , aut alia probabili causa, ob quam excludatur suspicio omnis eiusdem malitiae, aut lautoriae dolosae . V. G. si mulier sola scit, quod eius vir actus haereticales committit, & illum terribilem virum cognoscat, ita ut cognoscat, quod facilius occidet illam , aut verberabitur ab eo , si vir sciret se ab ea denunci tuni suisti in Sancto Tribunali ; in tali casu mulier excusari posci ; unde in casu omissionis plures muneis consi-

25쪽

considerandae sunt, & circumstantiae , ' quia secundum illas sit iudicitim; sicut obseruat Concilium Narbonen. cap. Iq. II. & I6. quod melius caeteris Concilijs, αDD. de hac gnateria scribentibus dat inditia , vel sig ad cognoscendum , ac distinguendum gradus But xum , & seu tricium , prout refert Pegna in coment. supra citato pag. 374. Vnde concludo, quod Iudex non dedet ob omissionem denunciandi faciliter xenere. pro scis pecto , ἐκ- fautore , ia0n denunciantem .. iq. Fautores de facto , & cooperatiopis dic tur il Ii , qui latenter , di libere aurcillumi praebent Ii reticis, aut ne aiustitia apprehendantur, aut e manibus ei thy Ienter extrahantur, iustitiae resinendo ,& haereticis assis stcndo , ut astaciando illos pro eorum securitatesdem arma , dc victum prstando.. Iudex tamet pr deus , an isti fautores defendant persenam, an vero elus errorem& haeeresim , quia si dςsendunt personam, ut sic tantum pro aliquo mundano respectu, alia via procedendum est ab ordinaria, etenim isti, & si ob resistentiam factam ab eis Iustitiaeexcommunicati sint ipso iure , non tamen simi haeretici ; sed solum se reddunt suspecti vehementer de haeresi aut leuiter iuxta

grauitatem , aut leuitatem resistentiae, vel defensionis haereticorum contra Iustitiam. At si errorem , , vel hanesim defenderet , reputarentur haeretici

sine dubio etiam ipsi ι & ideo hic locum habet regula

generalis , ut secundum modum Varium , & qualitatem desensionis, &c. propter haereticum factam , Variati debet causa pro modo expeditionis , nam grauius

delinquit, qui cum armis haereticos defendit, q uam qui sine armis. Et qui violenter de manibus Iu uitiae

26쪽

extrahit haereticum ; quam qui voce tantum reonet illum, ut sugam arripiat ; & ab hac varietate protectionis , sue defensionis, & ab abiura arguitur poena, quae taliter delinquentibus danda est . De quibus omnibus la*ὰ docet Pegna in coment. 77. 1 quidam alij, & Innocent IIII. & Clemens IHI. in Buls ad e tirpanda, g. quacunque. s. Sub illo nomine , & ficto fautoris locum habent etiani receptatores haereticorum , & sunt proprie illi, qui scientes quod sunt haeretici, & quod recipi non possunt, adhuc eos receptare volunt, & illos occultant in suis domibus, aut villis, M. ad hoc ut fugiant ρ manibus Iudicis: ne mutantur. At quando praest mitur quod tales receptatores is rabant tales elle ha reticos, si presumptio est verivmilis excusari debent ;in hoc adum dum est, si haereticus receptus est lenunciatus , di notoiuis ; pi upponitur malitia in recissente. 6. Hinc oritur, quod Stabularij, Nauicular , T, bernari), & alii similes , qui non tenentur perscruta ri & inquirere mores illorum , qui transeunt, & Per diem , aut per iacciem sirnt apud illos , excusa

tur enim tales receptatores , quando receptuS non

est publice denunciatus haereticus; ita ut ipsi praenominati de tali re cinnitionem ,&certam notitiam habeant. 7. Suspicio autem haeresis , quae ex tali fautoma Oriri potest in mentem Iudicis contra receptatores; sicuit' pro quaritate sim personarum receptantium , NYriodo receptatonis ; talis quidem sespicio potest esse leuis , '& vehemens , & sic poterit imponere abiurationena de leui, aut de vehementi sto suo arbitrio, B 3 mode-

27쪽

moderatus tamen ab his circumstanti)s , nempe s r ceptatores sciunt in specie hqreses, quas tenet heret Cils receptatus , &ab issis receptatoribus occuItati fuere , debent illas hsreses , siue errores in specie abit Iare econtra vero, si tantum sciunt ese haereticum in genere tantum abiurare debent, scisti notat Pegna inc man. ent. 79. S. sic tales. Qui auctor respondendo alicui dubio sibi proposito a D. Petro Dusina Asse ore S. Officij in Urbe; quo ad poenas vero , func illae,

quarum idem Pegna mentionem iacit comment. 76. alis hi citato S. ac prster, &c. 8. An vero cum rigore procedendum sit contra comsangnineos, circa poenas ordinarias , nempe contra uxorem, patrem , matrem, filios, & similes &cir ceptantes , & occestantes maritos , filios , fratres,&α

sibi coniunctos haereticos,&si inter DD. aliqua sit coris trouersa , tenentes aliqui, ouod ob immanitatem,&enormitatem deliin locum timeat poena rigorosa, in legum rigore ; attamen comunis opinio, & praxis contrarium docet, nempe quod mitius puniendi sunt, dumodo constet, quod talis receptatio, &c. non sit in Fidei contemptum, & gratiam haeresis, sed solum rati ne aflectus sanguinis , & naturalis amoris, quo non ita faciliter quis potest se spoliare , unde tribuenda est receptatio pramicta iuri naturae, putando illos recepisse,

ut consanguineoS, non autem tanquam haereticos , &talis praesumptio stare debet pro ipsis receptatoribus ,&c. Concurrunt tamen in hoc aliqua requisita, de quobus mentionem facit Pegna in director. a. pari incoinm.

8. S. Ceterum multa.

. s. Primum requisithim est, ut qui receptat consa guineos

28쪽

guineos haereticos , quamuis mitius puniendus sit, nouexcusatur tamen a tota paena , quia non sunt totaliter immunes a delicto. Secundum reqilistum est, quod talis ratio non debet militare pro omnibus consanguineis , aut coniunctis , etenim filius receptans patrem haereticum , uxor maritum , frater fiatrem suum, mitius puniendi hunt, quam si magis in gradu distarent,

aut alios haereticos sibi non coniunctos recepissent. Tertium requisitum est, ut receptatorus praedicti, qui

possunt participare berugnitate Iudicis , & mitiori poena non pallici pent in delicto, cum persena recept ta ι nam si participant pari poena debent puniri. io. Videtur tamen ab aliquibus m. quod in hae

materia de occultatione, receptatione, desensione, &c. haereticorum, Iudex debeat respicere , an inter receptantem , & receptatum sit amicitia stricta , quia cum amicitia vera sit vinculum rigorosum& non inserioris conditionis ac sit sanguinis vinculum , unde si re reptans non participat in delicto haeresis , &c. cum re ceptato haeretico , videtur ut non cum poena ordinaria,& rigorosa contra ipsum sit procedendum ι sed poena mitiori, & extraordinaria. it. Sed considerandum est , & maxime considerat dum si adesset esca passio , atque immoderata amoris

quae a DD-inter species lautoriae annumerari lat. V G. si receptans esset catholicus.& persona receptata esset haeretica ab eo amata Vehementer , veI econuer-

se . tunc in tali cassi alleviaret poenam , sicut solet ab alleviare in alijs casibus S. Ossicii. Ia. Fautores consiliari; dicuntur illi, qni consilium praebent, & suadent media exequenda; alijs, ad hoc

29쪽

ut haeretiars ab eis ut talis ci nitus, noli sit denum

ciatus, aut capturatus , vel violenter extractus de manibus Iustitiae , vel quouis modo Iudex sit impeditus ne examinet testes , formet Processum , sententiam pronunciet, M.&hoc quis faciat siue directὸ ,siue indu, circa quos fautores obseruari debent eaedem condixiones , ut supra, sicut de illis, qui vocantur s.

Os ij impeditores, de quibus loquuntur DD. & praecipue Pegna comm. 79. sequitur Farinac. quaest. 182. n. 96. 97. Sanctare ius cap. II. n. 8. videatur etiam.

Bulla Alexandri incip. quod super inter Iitteras spostolicar pro. S. O.Itio ; Pegna verb Ioco citato satis bene declarat , distintionem impedimenti directi, Quod datur S. Ossicio, & suspicionis haeresis, quae re- Hiltare ex hoc potest ue in qua re sicut m Cisibus ab 'ductis , Iudex dum ad expeditionem causae vult deu bire non solum debet respicere ad substaritiam desim secundum se considerati, sesIethm ad qualitatem personarum , & maxime si habuerunt, veI non habuerunt dolum , aut malitiam in facto, & ad alias circumstantias , ex quibus dependet'seueritas, aut leuitas psnar. Ia. Potest hic etiam Mici aliquid de credentibus hi reticis,qui ita vocant Ar 'Vhdesistitates credunt hirreti eorum errores sunt 'ha elici, sicut si hi oserunt ves. ba, aut operantur facta haereticalia , a quibus nascitur suspicio, ut dictos errores credant, & sic sunt supe-eti de haeresi unde ego Eles' relinquo tanquam comprehensos in primis capitibus huiys Practicae Crimin1-lis. Siquis autem cupit distincte videre quid faciendumst de istis, linat 'begna ijdiis ect. a. par. c6m. 7 . super quaest. O q. sicuti , ct Emerici in 'eal qussae in qua de hac

30쪽

tae re multi casus asseruntur , & exemplae I . Sed Quid dicetadum est de receptante haereticos ignorate eos hqreticos esse Clarum est sere totu negotium, ex dictis , nempe non esse . puniendum Durni statutis in receptantes haereti S . Ita Lymeri S par. Σ. quaesti II. n. 2- Vbi Pegna comm. 76. Farinata quaest. I 82. 16 cum multis aliis Marius Alterius has sequutus est: de censuris tom. I. lita 3. displis. 2. cap. q. vers. sed sit ex ignorantia , docet etiam Sanctareti. de cap.

is Cui vero in lim casii incumbat onus prob ndi scientiam , vel ignorantiam , nempe, an Fisto alleganti scientiam ; an vero Reo alleganti ignorantiam Dico prii , quod in dubio ignorantia praesumi d . t , S per consequens Fisco alleganti scientiam ii icumbit onus illam probatidi, Pegna, min. 76. ver

iuramentum .,

16. At si notorium erat receptatum esse hi aereticum, eo qui yel erat denunciatus, vel amicus , aut vjcinus receptatoris , tunc militat in seuorem Pisci, & sic onus

receptanti haereticum probare se ignorask fiis mi ab ipso receptu n filisse haereticum ; ita DD. prici

rati n. ante denti confirm)nt ambas conclusioties ν rius Giurba in aliquo suo consilio cri minali 29. n. 32. Monat. cons. Jo9. n. II. v Ol. I. ad probandum receptantem esse in culpa , tota vis posita erit in probanda sciet