장음표시 사용
21쪽
Aδ quod im sem eb per literas invitavit: Episcopus ad Universitatem Viennensem episto. ' Σ' -dedit, quae in Senatu Academico die Nona Novembris anni ejusdem le-'' ω : petebat, ut Universitas capita quaedam & articulos conciperet rerum
proxime in Basileensi Synodo gerendarum, plenamque sibi instructionem de negotiis ibidem feliciter pro Ecclesiae suae Austriaeque provinciae commodo tractandis praescribat, cum ad eandem 1 Cardinale S. Angeli invitatus , suos quoque oratores eb mittere decrevisset. inibus perte iis deputati sint is singulis facultatibus Magistri, qui rebus omnibus rite expensis Epit copi desiderio fecere satis. Dissidium , Uita decesserat Maninus Papa eodem anno 143 I. Io. Kal. Martii: Sub-VR Σ 'rogatus Eugenius ΙU. s. Nonas Martii. Hujus rationibus minus idoneumri videbatur Concilium haberi Basileae et ad urbem Bononiam transferre consti tuit, dato per literas ad Iulianum Legatum mandato, ut missionem Basileensibus daret. Hinc dissidium; Patribus morem gerere recusantibus. Repugnabat inprimis ipse Legatus Iulianus Cardinalis, rescripta ad Eugenium epistola, in qua multis argumentis conabatur Papam avocare a propositio , inter alia obtendens etiam seditionem civitatis Magdeburgensis & Pataviensis con-x 4; ;, c; i. tra suos Antistites et is Civitas, inquit, Pataviensis quae est de dominio Do- iis P. v. omini Episcopi, expulit Episcopum, & erexit machinam contra quoddam casistrum Episcopi: Utraque istarum civitatum nempe Magde burgum & Pata- ,, via) est finitima Bohemis, & si conjungant se cum illis, prout valde timen- ,,diim est, multarum civitatum habebunt sequelam : Scriptum est utrique, ,, rogando, ut sepersedeant a guerra, & si qua controversia inter ipsos sit, of ,, fert se Concilium velle illam terminare, & taliter providere, quod ipsi cives,, remanebunt optime contenti. Missus est etiam quidam Ambasiator ve
is sus Magdeburgam ad tractandum hoc negotium pacis, scribendo Dominisse& Communitatibus circumvicinis, ut etiam se interponant: idem fiet veris scis Pataviam, postquam redierit nuncius illuc misitis. Si ergo dissolvaturis Concilium, discordiae istae non tollentur, sed augebuntur, & trahent post seis multas alias civitates &e. Haec Iulianus Cardinalis ; quae abs re est a no-t aa. his amplius explicari. Extat in Manuscriptis Bibliothecae Caesareae Epistola maritus Synodi Basileensis ad Leonardum Episcopum Pataviensem, qua eum ad Concilium denuo invitat: Inscriptio & initium sic habet: Sacro. Sancta Gener ediviti. lis Synodus Basiliensis &c. ReVerendo Patri Domino Leonardo Episcopo Pataviensi salutem & omnipotentis DEI benedictionem. Mirari satis non sumeimus , Reverende Pater, cur gressus vestros ad hoc praesens sacrum generale Concilium nondum direxistis , cum plures literas convocatorias stibmagnis penis ii Reverendissimo sacri Concilii praesidente & a nostra Sacra Congregatione jam pridem receperitis et praeter impositas penas vos movere debent instantia pericula fidei & Ecclesiae praesertim ex illa armata haeresii Hunstarum longε lateque suas fimbrias & venenatas doctrinas dilatante, &e. Datum Basilee die et . mensis Ianuarii anno a Nativitate Domini millesimo quadringentesimo tricesimo secundo. Non constat Leonardum ipsum Basialeam prosectum, procuratores tamen misisse , citra dubium est. Climque jam tum inter Basileenses & Eugenium altercatio sic effervesceret, ut de re- hii i sd, digendo in ordinem Pontifice in consilium iretur, Leonardus fidem integram Eugenio praestitit, sustinuitque Albertum Ducem, ut in coeptum aded nefandum nunquam constentiret. Miserat Dux ad Concilium Nicodemum Episto pum Frisingensem cum Ioanne Hymmet Theologiae Prosessore t quibus Universitatis nomine accessit Thomas Hasebachius Theologiae Doctor. Is annos 33. 1433. quam in partem Vela sua in Concilio verteret, incertus Universitatemper literas consuluit. Haec rem ad Episcopum Pataviensem retulit, cuius haud dubih consilio conceptum est mandatum, quod se audivisse scribit Ioannes Keck de Tegernsee, vir id petatis in ea Universitate celeberrimus, in Tractatu, quem pro Eugenio contra Basileenses scripsit: erat autem mandatum
hujusmodi: Ne nmitem taeter in summi Pontificis deposerioum consentiendo.
22쪽
Planε tune patuit, quanto Austriae bono Leonardus contigerit; exper- XXII. res ipse Dux contra longε, quam olim fuerat opinatus, ad pia, quae fovebat, Duel Austri consilia promtum. Disciplinae coenobilicae instauratio bellissimό procedebat et xv exemplo praecipue Mellicensium, quorum Abbas ex Italia nuper assumtus Nicolaus, quem Candidatum insulae Pataviensis filisse diximus , jam obierat mortem e Postque eum Leonardus Monasterii resormati Abbas secundus, anno I 33. profesto S. Bartholomaei defunctus: cui successit Christianus Ey bensteiner ut refert Chronicon ejusdem monasterii auctoritate Iuliani Cardinalis sedis Apostolicae per Germaniam Legati ; per Dominum Leontiar- dum Layminger Praesiuiem Patavi ensem confirmatus in Patavia, Sabbato ante sestum S. Thomae Apostoli: in crastino a Domino Mathia Epistopo Victriacensi, Suffraganeo Pataviensi munus benedictionis suscepit. Ita Chroniconlaudatum , ex quo Stiffraganeus Patavienss intelligitur. Resormationem Coenobiorum quod attinet, Leonardus Episcopus Erhardo Omciali suo , Sa- 1 3εcrarum Legum Doctori dedit in mandatis, ut Coenobium Convcrsaruiri S. Mariae Magdalenae quod Uiennae ante portam Scotorum extiterat) ad noria '' mam debitam revocaret; qui assumto in partem operis Leonardo Maurba censium Carthusianorum, item Ioanne Scotensium in Urbe Viennensi Priore, claustrum invisit. lapsamque disiciplinam legibus renovatis erexit, stimulante potissimum Wilhelmo ad S. Stephanum Praeposito : Actum Viennae anno
MCCCCXXIV. Dominica lavocavit. Anno sequenti I 3 s. visitata est Dioecesis Pataviensis , Philiberto Con- ωι
stantiensi Episcopo, qui cum Ioanne Pal Omar & A gidio Carletio legati fue V si voDi rant a Synodo Basileensi ad instituendum cum Bohemis congressiam. Metus erat, ne contagio haeresis in Austriam proserperci, dudiimque ea suspicione per injuriam amata fuerat Universitas Viennensis : Quare Albertus Alchiduae eo quo erat ad religionis integritatem studio, per occasionem Legatorum in Bohemiam destinatorum provinciis consulere studuit : igitur anno dicto, priusquam Legati conventum Brunae in Moravia cogerent, Dioecesim Pa taviensem ex Decreto Concilii lustrarunt, uti testantur ejusdem Alberti Du cis Austriae Marchionisque Moraviae literae ad Synodum Basileensem de visi latione Pataviensis Dioecesis alioriamque dominiorum morum ab Episcopo
Constantiensi aliisque Synodi in Bohemiam Legatis facta : qiuae literae se habenteis Reverendissimis in Christo Patribus ac Dominis, univere que In Sa- 1 36.iser Sancta Generali Baslicensi Synodo in Spiritu Sancto legitimεω Congregatis, Universalem Ecclesiam repraesentantibus, Dominis& ζ- Amicis Carissimis. aaBasileens
si Reverendissimi Patres, Domini, & Amici Carissimi, Devota - - si praemissa. Sanctum Visitationis & Reformationis opus in Dioecesi Pa-- taviensi & Dominiis meis, Reverendissimis in Christo Patribus , Domi. is no Episcopo Constantiensi, provincie Rothomagensis, sitisque Collegis in ἡBoemia Legatis per sacrum Basileense Concilium ad precum mearum inia
sistantiam devotam injun tiam, prudenter & reverenter, multum accuratεω inchoatum continuatur indies, aded feliciter, estque jam in multis locis pa-istratum tam amabiliter, qudd omni dubio cessante in utroque statu factis, & .is exemplis, Ut opera evidenter demonstrant, uberrimus indἡ sequatur fru-- ctus. Assurgo igitur Deo, qui hoc sanitiam opus inspiravit, interim vestrois Sancto Cetui gratiarum actionem devota mente reserendo, petens denique, humiliter, si torth aliqui tam sancto operi, tam salubri non faventes, Visi. istationis, & Resormationis opus extinguere, aut impedire conarentur, ta-- les contra praefatam Sanctam Commimonem ad exauditionis effectum ne is quaquam admitti. Verum PP. Reverendissimi, ut sine circuitione loquar, is vestras certifico Patemitates, qudd in Visitationis, & Resormationis imis choatarum prosecutione nihil aliud quaeritur, nisi Dei praecipuε obse
23쪽
sequium, & deinde personas visitandas longo tempore, quod dolenter re- Asero, multiis collapsa, ad statum reduci competentem. Nec quis veridi-Mch dicere possit, quod in visitatione ,& reformatione praedicta alicujus lu--crum , seu commodum privatum quovis quaeratur modo. Recommendo
se me vestris paternitatibus Dignissimis cum praevia voluntate in singulisis complacendi. Datum Vienne die g. mensis Martii anno Domini MCCCC.,, tricesimo Albertus Dux Austriae , Mamchioque Moraviae. Lectae sitnt in Congregatione Generali Baslleae die Veneris 3 o. Martii I 436. Visitatio inchoata fuit ab Ecclesia S. Stephani iennae , conditaeque legeSegregiae, octodecim Capitibus comprehensae , quas nuper luci publicae Primum editas asi eximus. Sed haec ad Episcopatum Vienneni Em reservata voluimus ; illud in praesens indicare iussiciat, quod in praefatione statutorum legitur t si Sacram Basiliensem Synodum ad instantes preces Illustrissimi ,, Principis Domini Alberti Ducis Austriae &c. inclinatam districte praecipienis do mandasse , quatenus ad Uisitationis ac Reformationis opus in terris dcis Dominiis praefati Domini Ducis, nec non in civitate & Dioecesi Pataviensi, ,, dirigente Spiritu Sancto, evellendo vitia, plantando virtutes vigilanter in tenderent. Nos igitur , inquiunt, Philibertus Episcopus Constantiensisse provinciae Rothom agensis, & Martinus Boruerit Decanus Turonensis - una secum quibusdam aliis nostris Collegis ad Regnum Boiaemiae ac Marchiona- istum Moraviae I egati principales, & nos Ioannes Abbas Monasterii Scoto rum, Nicolaus Praepositus S. Dorotheae Wiennensis, & Urbanus de Melli-isco in Theologia Licentiatus una cum quibusdam aliis- visitationis opus ab insigni Ecclesia S. Stephani inchoantes &c.
XXIII. Gravi bello implicitus his annis erat Episcopus Passii viensis. Discordia
vetus inter Ludovicum & Henricum Bavariae Duces nondum digesta. propado.. Diine Eaverat offensionem in alios, qui partibus erant innexi . l eonardus Henrico
M M. Lindishulano se junxerat. Oppidum Schardinga paulo supra Pataviam Ludovico parebat: non longe castrum ΚUnigstain ab Henrico Nothastio nuper Bavariae Vicario constructum. Ex utroque multa incommoda Pataviensisus alliata: novum quippe vectigal mercibus Pataviensium isthac commeantibus impositum, quod contra morem veterem suaque privilegia fieri Episcopus querebatur. Cum census non penderetur, direptae a Schardingensibus onenariae salis, quae secundo Oeno Pataviam devehebantur. Vicissim autem Patavienses navigia vino Austriaco onusta, quae in Bavariam adverso Ocno subibant, despoliaverunt: indε ventum ad manum ; incendia villarum interritorio Schardingensi exercitae demum anno I 43s. compositae induciae, eo pacto, ut ambae partes aqlitescerent sententiae judicum , qui ad has & alias Bavariae turbas componendas ad urbem Ratisbonam deputandi propediem essent. Sed bellum brevi recruduit: nam anno sequenti r43ό. concitatum rursum inter Duces dissidium: foedus inter Henricum Landishulanum & Leo- nardum Pataviensem novis pactis firmatum: Schardinet oppidum & castrum Kontgstein ab Episcopo & civibus Pataviensibus obsessum ; quorum nume- compotavi. rum in manuscripto reperio filisse quingentos stupra mille. Ernestus E Bavariae Ducibus clades patriae misertus , Patres Basileenses adiit, impetravitque mitti Legatos, qui erant Ioannes Episcopus Lubecensis, & M. Nicolaus de Cusa. Horum opera Ratisbonae congressus partium institutus, armonimM cessatio a Dominica post festum S. Iacobi tunc instantis in annos quatuor,
praeter spem decreta ; speciatim ut castrum K inigstein prope Pataviam de s matur id castrum Pataviensibus sub ipsum tempus pacificationis seria quinta post Iacobi per deditionem traditum septem dierum spatio funditus everisium est statutum itaque, ut ne rursum aedificetur, nisi potestate per judicium obtenta. Schardinga civitas in Ludovici ditione permaneat, ea tamen cautiones
24쪽
tione,ut ne cui perIculum inde creetur: sin isthic novum opus neere Duci libuerit, id impensis de suo fiat, onerato praeterea nemine. Item libertates jura tum sacrarum tum civilium persbnarum novis oneribus ne prernantur; in quo Ernestus Dux Monacensis ejusque filius Albertus cum patruo Adolpho vindices fiunto. Si in quopiam horum articulorum in posterum offendatur,
Episcopi Eiclis adiensis arbitrio dirimitor. Quae omnia explicatius legi pocsint apud Andream presbyterum , & Vitum Arenpekium in Chronico Ba-
Anno sequenti I 37. octava Decembris vitam cum Imperio posuit XXIV.
Sigismundus Imperator egregiε de Ecclesia meritus , fructi imque suae conse- .a37 .cutus operae primiim in congregando Constantienti Concilio consensuque orbis Christiani, cujus partes ipse praecipuas eo studio peragraverat, ad unio- satinem revocato: deinde specie quadam pacis reddita Ecclesiae Bohemicae quae per Legatos Basileenses in consessu Iglaviensi, ipso & Alberto Atistriae Duce praesente consed a est anno 1436. Haeres regnorum Sigismundi fuit idem evi in regna Albertus, quo non alium pientiorem , sapientioremque Principem illa aetas habuit. Elisabetham Sigismundi filiam in matrimonio habebat; dotisque alia, nomine Moraviam dudum obtinuerat; sed anno I 437. seria quarta ante festum S. Thomae, id est sto. Decembris Hungariae proclamatus Rex, ipsis armi 1438. sequentis Kalendis apud Albam Regiam solenniter inunt iis est , eodemque anno I 438. electus in Regem Romanorum seria quinta post oculi, id est sto.' Martii; denique festo Apostolorum sorona Bohemica insignitus; Sed omnium usura brevi: nam extinctus anno sequenti I439. 27. Octobris, Ladis- 343 lao filio & haerede post tres a morte Genitoris menses in lucem edito die et a Februarii anno 1 cujus tutelam Fridericus Ernesti Styriae Ducis filius Dectedii iis idemque subinde Romanorum Rex electus, sescepit. Leonardus Pataviensis α sub Alberto & Friderico summa quaeque negotia gerebat, plane columen Pontificiarum partium in Germania nuper anno I 43'. Alberti Regis oratoia pro Eeclesiarem egerat in Imperii conventibus ad sopiendam distordiam , quae inter Baia ες' sileenses & Eugenium Papam vigebat , potissimum institutis e primum in Conventu Norimbergensi: petebat Pataviensis cum aliis legationis Collegis, ut Patres Basileenses in alium se locum reciperent, Concili imque transferrent r in quo cum Legati Basileenses potestatem se habere negarent, Patavi ensis cum iuis prosectus est Basileam, hortatus enixe Patres, ut pacem amplecterentur quam ipsi offerrent. De quo cum non conveniret, inter ipsas
rerum dissicultates ut scribit Eneas Sylvius in commentariis de Concit. Basil. Pataviensis & Augustensis Episcopi, oratores Caesarei & admodum nobiles ad ipsum Regem Albertum abierunt; nominato pricis Concilii Protectore Barone Conrado inspergensi. I ictus fuerat alter ad Francosordiam conventus ad Kalendas Martias, sed peste Francosordiae grassante translatus Mo-guntiam, quo postremi Omnium advenerunt Pataviensis re Augustensis Epistopi, Abbas Scotorum Viennensium & Ioannes de Elch Doctor, qui cum Luinensi & Georgio Milite Caesareum locum tenebant. Post tractatus hene multos visum est Electoribus Imperii aliisque Germanorum Principum ora eoribus decreta Basileensis Concilii in sua natione recipere atque observari mandare; saper decreto verd suspensionis ripae deliberationem suspenderunt, ne illo suscepto desperata pax cum Eugenio videretur. Id nihil morati sebisera Basleenses die 16. Maii erupere in sententiam Depositionis Eugenii, Oratore tamen Caesareo Ioanne Episcopo Lubecens ad sententiam temerariam non comparente. Obiit sibinde, ut diximus Alberens Caesar, cujus metu li heri Basileenses creaverunt Antipapam Felicem V. Nonis Novembris anno x 3y. Ecclesia in partes discissa tres ; pars melior Eugenium , alii Felicem, Gentiani. Germanorum pleraque neutrum sequebantur; hinc orta factio , quam Neustalium appellabant, qui nimirum rem integram ad Concilium , quod intemderant, novum conserendam censebant. Haec enim via videbatur unica eva
dendi periculum anceps animorum , in quod ne incurrerent, integerrimittiam ejus aetatis viri sic erant, ut hinc autotitatem Concilii deserere, inde a
25쪽
lagitimo Pastore deficere perinde sibi ducerent piaculor & crepabatur tune plenis buecis sententia illa, de Concilii supra Pontificem praecellentia, quam
tit ex Actis Patritianis liquet, amplexae sunt Academiae nobiliores, Parisiensis, Viennensis, Eribaeensis, Coloniensis, Cracoviensis. XXV. Fridericus recens electus, quid ageret, anceps mandavit Universitare Deli. 3Mio Viennensi, ut cum Episcopis Passaviensi & Frisingensi in consilium iret, quid,''. . . negotio Ligae seu Neu tatis Germaniae Archiepiscopo Salaburgensi re--Γαια moncisadum. Concilium enim eum suis Suffraganeis celebrare decreverat Ioannes Archiepiscopus, eaque propter ab Universitate Viennensi submitti
sibi Doctores divini & humani juris peritos oravit. Itaque jussu Regis deliberatum de responso i decretum nihil : cum facultates duae Neutralitatem probarent , Theologica vero cum Artium Magistris eandem aversarentur. λΣά,a.. Pataviensi Episcopo quae proprie sententia steterit , inde eomperium est,ri, at hitimo quod, cum primum in Concilio regio teneret locum ut scribit AEneas Syl. pauoad vius plane verisimile sit ipsis auctore factum, ut ne Rex unquam Eugenii P pae deiectionem probaret ι imo legitimum semper Pontificem verbis factisver εα agnosceret: cum enim anno I a. die i7. mensis Junii Romanorum Rex is Aquisgrani coronatus, domum repetens, Basileae transiret, rogatusques Felicem illic praesentem accedere, nullo ei pacto persuaderi potuit, ut ho- senorem ei tanquam Romano Pontifici exhiberet, aut cum eo verba publica se misceret. Tum primum consderavimus veria sunt Sylvii, qui tunc Fe- istici Antipapae ab epistolis erat possibile esse quod partem erroneam sequer se mur, quando Rex, Imperator Romanorum futurus in tanto negotio du--bius ellet, & ad Eugenium inclinaret magis. Adfuerat coronationi etiam Leonardus, eodemque anno Viennam redux consilia Regis moderari perrexit : eh Julianus quoque Cardinalis advenit ab Eugenio legatus , ad cujus XXVI. partes se iam totum retulerat. Laborabatur adhuc de concilianda inter Bais sileenses & Eugenium pace, quem in finem decreta est in annum 14 4. Diein, ut appellant, habenda Norimbergae, ad quam Fridericus se contulit die λψiuo aeripiti Iulii, magnifice per iter acceptus a Leonardo Pataviensi, qua in arce Ε μsperg, qua deinde Pataviae, ad quam Caesar die ata Iulii. seria secunda appulit. Insignis est epistola AEneae Sylvii ad Ioannem Campisium, qua miris Ia dibus extollit humanitatem & munificentiam Leonardi: neque aliud est i stimonium illustrius de virtutibus eius; quam proinde quod universa ad res Patavi enses pertinet, hoc loco inserimus. De quo Rura si meas Sylvius, Imperialis Secretarius S. P. D. Ioanni Campisio pra μώ ata Philosopho, & amico veraci. Iubet lex amicitiae, omnia inter amicoso esse communia, sive molesta, sive jucunda sint, quae contigerunt: quod Actim te Philosophia jam dudum & a teneris , ut aiunt, unguiculis edocuit, is non agam hoc pluribus, sed ad rem veniam. Magna mihi per hos dies o se lata voluptas est, ad cuius plenitudinem sola tui praesentia defuit, quae mihi homne gaudium solidius reddidisset. Sed communicabo tibi literis quod
is verbis nequeo: quamvis & calamus impotens est omnia reservare. Audiis tantum & voluptatis meae particulam recipe. Fui nuper apud Mennam is plurimum moestus, quia Caesarem nostrum res tum Ecclesiae tum Imperilis timebam negligere. Nam quod dictum & scriptum fuerat de Conventuis Nurmbergensi, videbam quodammodo postergari. Sed advenerunt mox se Regia mandata , quae nos sequi Regem jubebant: quoniam is die Iovis,
, nona Iulii ex Nova civitate recesserat, iter suum veniri Nurembergam con. istinuaturus. Laetati omnes hoc nuncio sumus. Ego cum Magnifieo Cania
si cellario Gaspare Schlik tui amantissimo, Reriam Maiestatem biduo sum s is curus. Pbst csim Rex oppidum suum quoddam extra viam positum visere Iudirium is vellet, nos Avasum perreximus, ubi olim tacissis Metropolitanashruit, Laure Σ . : Laureata urbs admodum infimnis in ampla camporum plani impia, . iae, Osuper flumen, quod etiam Amsum vocant. Sed postquam Albia urbem d levit, ubi arx erat, oppidum ex nomine fluminis restructum est: Sedes vero Mere politica in Salesurgam translaeta. is Hic una nocte consedimus. Postem disse
26쪽
elam dilo miliaria Teutonica confecissemus, nemus capra collem transivi. ,, mugi Castellum conspicimus, Ecclesiae Patavierisiis, quod alii, prorum, alii Misi per c ,, Planicierum monum appellant. Ibi Praelatus insignis residebat, Leon hardus,, Episcopiis Patavi ensis, qui suscepturiri Regem illic , obviam venerat. Tu,, hominem nosti: nam & hie Viennae fuit, cum tu Caidinalem S. Angeli sesequutus, Regiam Maiestatem iam annus eit visitasti Vir elegamissaturaei Liui σε sevi
revet. 4 Hic ubi ex alta specula Caneellarium vidit advenientem Marsical- , cum suum obuiam destinavit, qui nos ad se cretam viam deduceret. In pu- blicis autem diverseriis praeceptum erat, ne quid uobis venumdaretur, veIis ad hominum, vel equorum usum : & quia Diipensator Cancellarii praevene- rat, iamque popinam armaverat, omnia jussit eripi, nec unum ex familia se nostra passus est extra arcem et Ie, sed equis etiam p/bula minittravit, quod is ubertim triduo factum ei L Venimus igitur ad ejus conspectum, postquamis hic divina peregerat. Non tam laetus Herculem susscepit Evander, aut Ace- ά- stes Anchisen, quam hic nostrum Cancellarium. Nam & illum di nos sin-- gulos blando vultu, & alacribus oculis ad se recepit, modestoque risu quos is libet amplexabatur, ac dulcissimis verbis consalutabat, di si quilibet valerer, ,, percunctabatur: nec nos uti servos quod non erat impar sed ut filios, vel
,, Datres pertractabat. Nemo, crede mihi Ioannes amantissime, nemo es quem I s infinis
unquam viderim tam benignus atque huma uis tu suos hospites , tam Magnificus aedificiis , t mn siplendidus tu estvvιviis, tam largus erga per mas miserabiles, tam aequiis in sibilitos, tamIUus in ovives, quam istium Praelatum accepi. IIospitalitatem, magnificentiam ac liberalitatem , ego Vse si in contemplatus. Neque his , scutile, qi ea ua Ecclesiae inter necessarios partitur, aut in alios illaudabiles usius conis .
ιιt, Iril elargitur pauperibus Christi quam plurima. Nec Princeps es bis in partibus , ante cuius ostratur plures pasantur inopes. Taceo eleemostuas, quas elanculum
facit. Nam er Comitibus σ Ba imbus nonnullis occulte si evit, quos rota sori uuae instabilis praecipita it. Patri praeterea domus ejus D aeclarissemper hospitibus D licet ea resistentia, quam ei Albertus Austriae Dux jecit, qui poma Rex Ungariae, .mbemiae, ac Romanorum fuit, in octoginta milibus aureorum suam Delesiam damniticavit: hic tamen, posteaquam tacem nactus es, in aedificiis tum Castrorum tum Ecclesiarum reparandis heptem edi viginti millia florenorum exposuit: in redimendis autem censibus ac praediis pignore datis, tria o viginti millis. Utinam tales prolatos Tridentinafrtha fuist Ecclesia s si Sed quid ego lita commemoro ἡ Ω-oquar quod coepi. Erat iam prandium opiparis epulis appositum i ascendi--mus aulam, ibique juxta senestram quam levis aura persti ibat consedimus.
o Primus erat Episcopus, secundus Cancellarius , tertius illustris Comes O istenhergensis, quartus Praepositus Frisiingensis, vir & nobili loco natus, α juris interpres. Sed nec mihi ultimus locus in tam sublimi mensa negatus,, est. Credo quod me alienigenam honorare voluerunt. Nihil lautius illa is quadra fuit, nec tam florentes epulas Metellus quaestor Hispanicus dieitue habuisse , nec tam exquisita sercula Crispinus aut Apicius , dc alii Romanies vorabant: postquam abrogatis cibariorum legibus prisca severitas luxu cec sit maligno. Mos Germanorum est, pisces carnibus admiscere: nec selix putatur, qui tantum carnibus vescitur. Suavissimi igitur fuerunt pisces apis,, politi, quos tum Danubius propinquus, tum Trauna praeterlabens adminiri strabat. Nescio quem accipenserem laudant antiqui,quasve murenas: Ego inter edendum saepe recordatus sum eius , quem Aristoteles dicit collumis gruis optavisse, ut quam maxima ciborum voluptate perfrueretur. Interm carnes autem ardeam comedimuS, turdos altiles, arietes, orices, cervum,
se aprum, leporem: Omitto reliqua. Nec, dum haec legis, salivam in labra deducas, mundatosque dentes lactuca fatiges. Inter alias autem voluptates seiucundissimum erat servatas per hyemem glacies in servente aestu menta ainmponi, vinaque illis reddi frigidiora. uuid tibi de urbanitate, facetiis, mirique se dicen, lepise hujus sescuistis potuerim dicere λ Sunt nonnulli, qui hospites, quast verecundia coacti vocitant, omnemque morsum dinumerant: ac cum R. P. Han Germaniasa a Tom. I. XXX Magnum
27쪽
is agnum lacerari dentibus cernunt, non minus tristantur , quam si propria membra manderentur. At hic Praesul tunc dolebat, tunc increpabat hospi- ' istes, cum cessare videbat: nec quod edulia ponerentur , sed quod non eis, suissent, querebatur. mod si, ut dicimus: Nobilitas mutam stomonmsa dapes:
. Quid tum dicemus, cum lautae mensae copiosisque apparatibus & vultus lae- isti, & verba gratissima adiunguntur λ Postquam vero exempta iam es epuli λω mensaeque remotae sunt, ducit nos Pontifex per castrum , locaque singula is monstrat: situm ostendit, & quicquid est laudabile in aperto facit. Praebeo aures paululum : locum tibi describam , ut cum legeris , exhilarari etiam Descriptise ,, possis. Castellum hoc in ea terra est, quae inter Bavariam & Austriam jacet, Marchionatus Anasi. Qiudam volunt hanc esse portionem Austriae, postis quam ibi Ducatus erectus est Sedet autem Castellum in rupe Traunae, cui se ab oriente Austria, & ab Occidente Bavaria, Boream sibi Bohemia praebet, ει Travn. . Austrum Styria. Trauna fluvius est mirae perspicuitatis, qui ex Alpibus si Styriae praecipitatus, quosdam lacus emcit: exinde per quinque millia pas risuum discurrens planiciemque peramaenam secans, non longe ab hoc Castel--lo fertur in Histrum. Habet hic amnis miri saporis pisces: nec scio mo alius feracior sit. Scripsi jam tibi cursum eius , qui admodum brevis est. ,, Jus in eo piscandi multorum est. Pataviensis iaclesia duodecim habet piis scatores, quorum quilibet tres Ministros secum ducit: Dux Austriae qua- ,, tuor ; Comes de Senaum burg totidem : Dominus de Walsee; Praepositus. S. Floriani; Domini de Trauna & Barones de Lichtenstein totidem : qui si pro libitu suo piscantur, ac familias suas nutriunt. Praeter hos tamen, qui in horum manus pisces adveniunt, ad teloneos huius oppidi quadraginta si piscium modii quotannis pervenire dicuntur ex his , qui ad mensuram ve-onundantur. Nam grandiu siculi, numerati venduntur. Modius autem peris magna mensura est , & ultra quam putes capax. Quid plura Nusquamis terram aut arenam juxta hoc flumen es dies, quin aqua intercrescente moxis pisces invenias. Hoc, quemadmodum vides, ad ornamentum castelli; l Deliςiκ stri , , cique voluptatem plurimum conducit. Sed adhibe amplius te mihi, totvim- - D intuere melius. Mihi si castrum aliquod detur inhabitandum , ubi adis recreationem vivere velim et hoc potissimum placeret. Quid enim est ad ,, plenam laeticiam necessarium , quod hic desiderareriir Θ Fateor non esse hieri vineta, seu oliveta, non ficus, non cedros, non poma punica , & alia qui- isdem, quae apud Italos habentur quam plurima. Sed vina huc Austriam sequam istissima perieruntur, amica naturae, gustuique suavia, quae nos in is prandio affatim bibimus: nec ex Athesi desunt, aut ex Tergesto , quia ubiis pecunia est, illuc & vina vehuntur. Quod si demi racemi, & eum ficubus,, Melones; sunt pyra & poma admodum gustui sapida, sunt caerasa multimois di generis. Est aer saluberrimus; ventulus suavis. Si nudus incesseris, sii Mos operueris, si ventrem ostenderis, & quantumvis fiantis aurae perceperis, o nihil exinde laederis. Cum aestus sit quantumvis alibi maximus, semper in ,,Castro flatus respirat amoenus. Prospectus illine ad novem, decemve Teu- istonica miliaria protenditur e videntur montes, nemora, fluvii, Campi, col- ,,les culti, vireta Iucunda. Hinc Trauna currit, isthic Hister prolabitur. Pr M ta quam plurima ridentia, cum tempus seri, circumspiciuntur. Pomeria se circa Castellum tria sunt, duo altissimis communita foveis, nec actibus om-onino nudar ubi stationes habentur, umbracula contra solem aptissima. Si
is piscari velis, aquae in oculis sunt: si aucupari, sepes quam plurimae aviculisse resertae circumstant. Si venatio placet, vix ad mille passus Sylvae distant, is quarumvis ferarum genere plenae. Est in colle proximo nemus umbrosum se altissimis quercubus septum, quod fovea sepsque cingit in modum porcii, is seu leporarit: ubi quam plurimae serae conclusae sunt. Illic etiam Nisi suntis quam plures, quos in arboribus humana diligentia ad ardearum usum c is stodit, qui ibi porrectis cibis nutriuntur. In planicie feraces sunt agri, ta
28쪽
timi framenti siliginisque reddentes, ut ex eo, quod super est, eastro' mu- is nito, facile possit vinum comparari. Haec foris sunt. Nunc arcem ipsam usii. . . interius conspice. Est, Ut dixi, super alta rupe constructum Castellum ex inimis tribus pambus, a planitie sursum erectum , ac sua natura desensum. Parsis quarta duplicem habet seveam, pontemque duplicem. Profunditas fove is rum altissima est: in hae parte turris est in caelum tendens, undique pro is pugnaculis communitat in cuius summitate custos residet, qui cornu quasiis tuba perpetuo clamitat, interdum & rusticam musam exagitat. Murusis Cancelli undique duplex est, & in plerisque locis triplex. In medio verbis platea est arcularis i ibique fons amoeni sumus staturit . ac per fistulas aereas is bis sex aquam propinat. Fontis ambitus marmoreus est. Inter columnaso medium est tabernaculum, quod desuper eminet aereum, mirifice structum, is ut Elchanoris opus diiudices, aut Polycletli cujus fabrica trecentis & milleis aureis empta est. Septem circiim procerae ac Dondosae ulmi tenduntur in ,, celum, quae umbram gratissimam reddunt. Cinna, dum aestus est, in Canis ,, cellis apud hunc sentem paratur. Pisces ex fluminibus in Ante tanquam in rivi vario reservantur: ac dum sedes in prandio, capi pisces, & in coquinam is deferri cernis, quos e vestigio coctos manducas. Est & alius sens lapideus, is dulces dc perlucidas aquas effundens ἱ Tertius in coquina est, cuius cannulae lymphas in quamlibet ollam igni admotam inferunt. Est praeterea hu- Mius caltri mirum privilegium, sive consuetudo. Ruricolae, qui circumha.-bitant, obnoxii sunt quaevis necessaria ad usum castri praebere, exceptis, quaeri majoris habentur sumptus. Dant caseum, but Tum, lac, lignum, ac foenum is ad cloacas opportunum : gratis mundant domum , ligna scindunt, discos si mensarum exhibent sicut elas & cacabos lavant. Post haec capellam vidimus,, ad divinum cultum perornatam , ibi tres arae consecratae sunt. In ambitu ,, superiori post aulam majorem, habitatio Regi parata erat, ubi haec loca n oravi: Stuna una tapetibus ornata, & Atrebatensibus pannis. Camera per- ,, ampla, ubi& Iectus aureis ornaesentis & apparatu Regio relucebati ex qua ,, α fenestra quaedam in capellam praebebat intuitum. Erat & studiolum, seu Mucium perpulchrum i rurisisque alia camera propinqua post habitacu- istum extra murtim castri pontibus sustentatum, undique patulum in occi--duum & septentrionalem, meridianaimque solem respiciensi ubi sempee. aura suavis respirat, cum alibi fervidus aestus sentitur. Exinde aditus perri pontes in alteram sertur cameram, quae extra murum trabibus sustentata is est, & Orientem & Arctoum occiduiimque solem intuetur, quam Marsicaluiscus regius inhabitat, qui & aulam & stubam & thalamum minore cultu, is quam Rex habuit. Ipse sibi Pontifex Cancellariam servaviti ubi rursus alia mansio suis membris ad usum Principis erat ornata. Cancellario perpul- , chrum thalamum in alta turri. & sub eo Vultero Regis Consiliario adornari rat. Locum Castri, qui respicit orientem meridianaimque solem, prae si Eius arcis cum coniuge ac nonnullis nobilibus dominabus occupavit: nam is & ibi mantiones quamplures fuere, tum amplaetum decorae. Cellaria sub Mastra perampla, & stabula multa. Inter Castellum & flumen Traunam vilia ista quaedam fuit aperta, quam hic Pontifex brevi tempore cinxit. & ad in colentium tutelam armavit. Atque his in locis Romanorum Regem, dc Sigismundum Austriae Ducem suscepit, honoravit, pavit, atque omnemri equitatum, peditatamque recreavit. Neque eontentus his sumptibus: riiseis sus eum Rex Linchiam perrexisset, eum Cancellario viam praeripuit, ac Pa- ,, taviae apud Regiam Maiestatem mansit. υ autem Patavia, reaeclara, diiss- D si ibitii
que civitas, Mer Danubium Oensimque , quam nisi Caesares Geloia tradHerum. Danubius ex montibus Sureia venis. Oenus ex alpibus, quo Germaniam
ab Italia diserminant. Aque Me in loco mixtus Danuhio, nomen amistit. Urbs ipsa in longum rendietur: nec magno ne uis formam inguia Miperet, si quis ab Oeno Ioveam in Danubium duceret. Nec enim quingenti passus sunt ex una in Huram aquam. Super Oeno pons es ligneus. qui sedecim habes arcus, ct civitaris partem,
qua trans flumen es, civitati majori conjungit. υ er abus pons super Danubium R. P. Hom Germania sacra Tom. ι X x x a per
29쪽
per quem via es ad montes , qui Boiamiam respiciunt. pos hos minus, Drelas alius niger admodum perlabitur, qui ex Bilemia veniens, oppidulum Fudaeorum, O tertiam Patmiae partem dividens ,sub castro Praesissis Danubio , quast ex opposero
Oeni, sese immi pri. Itaque tria flumina um in loco majunguntur: ac propterea opinio locum Vlum quodam verbo Italico passum, hoc est transitum vocitant. Nam θ' per locum merces Badiae in Rhemiam serebantur,q1iseriores Teutcivici Austriam vel Hungariam petebant, scuti ct hodie fieri videmus. In medio urbis templum est Hii Stephani, primi Mart is, hujus Episcopatus patroni, egregie coeptum, sed non- Monardus dum serfectum Chorus hie admodum pulcher aedificatur: Ied quia paris nimium civitas, tum Capitulum adfabricam conserebat, Laeontardus Epycopus magnam P, ... pecuniam ad Me opus dedit: adebque jam celeriter aedificarer, ut quadriennio pute-Dας ipβορε tur ex integra perfici posse. Apud hoc templum aedes Distopi sunt ad eam partem, quae respicis innum, tum capacissimae tum1plendidissimae r in quibus 'idericum δε- Iarem ac Sigismundum Ducem aptissime collocavit. Esset jam admodum longa epistola ,si omnes aedium partes vellem describere; fetes Capellae reliquias, vel aureos
1imos, quibus undique muri vestiri erant, Vendere contenderem : vesis quis Princeps non se his aedibus egre ih babitare tutaret. Ερο or Regibus-Coaribus, α-que ipsisEcclesiae Romanaesummis pastoribus commendat fima vel convenientisima hec palatia judicaverim, nifi quis forDii Hugsitarum more nimiiim sumptusa haec sacer-
irem Alcii Aidus exsimaverit. Sed nec hic holhm habitacula Rehibus digna pnm: trans Da-- 'R quoque sunt arces Episcopi, altera in radicibus apud aquas: ubi Danubius in Niger Bobemiae fluitus qui etiam fert uniones) conjunguntur. M ad se
limiorem arcem grandis ascensus, atque docilis, qui tantum ex uno angulo potest orpugnari. Sed tot ibi munitiones additae sunt, tam murorum quam fovearum, ut expugnari posse nulla vi bominum videatur: ibi σ aula sunt, σ Camerae splendidis
ae e quas, qui viderit, nec ornatius aliquid, nec munitius unquam esse putaverit. ει institoris. At ubi λseuderis in arcem, quae iusta jacet, ornatum m orem videbis: tesuinaras cameras'aulas quamplures, lectos ad regium cultum stratos. Mirari ergo potius quam commendare potui. Sunt meo Dicis Teutonici mirabiles Mathematici,. ι' hq.: geutra is architectura Aperant. At bis Eiscopus praecipuus es, me '' suapte natora tu hoc inclinatus, yme peritissimis Magistris edoctus. Vidi ego quam
plurimas arces tum apud Italos, tum aput alias gentes'. sed cir illae uri ad bellum sus mendum constructae, vel ad voluptatem paratae fuerunt. Has verb ille ad utramque rem miro artificio coaptavit, ita ut nec ad jucunditatem, nec ad tutelam ulterius quicquam addi posset. ,, Quae omnia Cancellario & mihi ostensa suerunt, dum Regem Pat Pataviae Regem operiremur. Venit autem Rex die Lunae cum Sigismundo 2 i s '' is Duce, I 2. Calendas Iulii, triduoque mansit, quem Pataviensis Episcopus si cum omni familia tam copiosὶ quam splendide pavit, nec aliquem vel Prin- cipem, vel privatum hominem, qui Curiam siequeretur, passus est Pataviae obolum exponere, cunctis ipse sumtus quam liberalissime praebitit. Sed sequi fuerunt, qui verecundia ducti nollent fercula petere, illis usque in do-rimum ubertim edulia mittebantur, & vina. Nec potuit aliquis cibum mom dere, qui non ex Epistopi coquina venisset. Clim Rex moneret Episcopum, ne tantis se sumptibus oneraret. Iuce inquit Rex: nolo, chin hac vita emigraetero, patronus meus me arguat Stephanus , qui scis haec bona sibi per tuos Antecessores elargira , digneque tisi ex illis bonorem impendi. o Ministri praeterea esculenta, is& poculenta, equorumque pabula tam voluntariἡ exhibebant, ut tunc Q quam maximἡ lucrari putarent, cum effusius dispensarent. Ego mi Ioan- senes , non potui dum ista cernerem non laetari. Videbar videre priscos ., illos & admirabiles viros, quos tantopere commendat antiquitas : sicut de , Seneca scribitur, Pisonoque, Gneio & Cotta, quibus & titulis & faucibus si major fuit donandi gloria. Fortunet Mus hunc praesulem , vitamque comicis
ς ηνς . Neloris: Sapientiam autem Abi usque in sinem vitae praestet. Porevit. A quam moia habet. Nam eis multos sub se populos tenet,/Castella ustra triginta Olfides , O dioecesim ad trecenta millia passuum extensam a Ransbona prope usque in P nilim quod es Ungariae Upidum re ut, tanta ejus tamen est prudentia,sngularisque virtus, ut noli dubium sit, sub ejus gubernatione praestantissmam hau
30쪽
Ecclesiam , tam in spirisualibus, quam in temporanus prosperari. - Uale Camis pili optime, & nujus clarissimi viri laudes Reverendissimo Domino tuo, meoque Cardinali Tarentino , & caeteris Romanae Curiae senatoribus exisis pone : quamvis Tarentinus ipse Praelatum hunc & noscat, & amet. Ex P Atavia Io. Calend. Iulias anno I 444. vorrErat Eneas nuper Felici Antipapae 1 Secretis, deinde Friderico Caesari, quo anno Aquisgrani coronatus Basileam transiit, adhaesit: Magnus Onὸ vir, ac lumen horum temporum ; magna idem familiaritate cum Leonardo con- do nec Cia iunctus, & vero etiam beneficiis obstrictus : nam et Leonardus Ecclesiam S. rudo. Mariae Asipacensis in Bavaria haud procul ab Oeno fluvio sitam ultro contu- iit ; neque dubitem Leonardo potissmum auctore Sylvium in Aulam Caesi ris adstitum, aperto tum primum ostio amplissimorum munerum, quae deinde gessit, quaeque demum ei viam ad supremum Ecclesiae fastigium straverunt: huc enim, nisi multum fallor , exquisitae illae beneficiorum praedicationes, quas in epistolis suis adversus Leonardum Sylvius facit, respicere vi dentur. Dedit ad eum epistolas tres, sied unam praesertim plenam grati animi significatione, nempe ab reditu Legationis Romanae, quam AEneas manis dato Caesaris ex Conventu Norimbergensi ad Eugenium suscepit; de qua inonnulla libare convenerit, ea quoque gratia, qud pateat, duobus hisce viris veluti cardinibus rem fuisse publicam ea tempestate potissimum versatam Sic itaque scribit: si Reverendistimo Patri Domino Leonardo Episcopo Pataviens se Sylvius&c. Reverendissime Pater, post humilem recommendationem se obs)quiorum meorum perplomtam exhibitionem. Speravi me in redituis Paternitatem vestram Reverendissimam apud Viennam comperisse, quod is mihi iucundissimum suisset, ut de rebus Ecclesia, nonnullisqiu abis comulsem; Iis Ddui, o Ac propterea familiari meo Ioanni, quem ad Ecclesiam destinaviis nihil literarum commisi V. R. P. consgnandarum. At nunc cum Oratores disse regii Pataviam nι petituri, dignat onem vestram allocuturi, statui pauca scri-ribere, quibus memoriam vestri ex me non posse deleri sciatis - scis me plus debere, quam possim ser-vere - facultates, corpus meum, vita ac postremd animus in vestra potestate sum : nihil in bis amplius juris babeo: se me vestris beneficiis devinctum tenetis. si Sed de his alias : nunc pauca dicenda sunt de si ,, tu Romanae Curiae. Caput illius Eugenius, filii, dum ad eum veni, satis is sospes, si possunt senes esse sospites. In meo recessu podagra, chiragraque sedebilior factus est: petitioni Regiae non annuit : Concilium namque in is Alemanniam nec dedit, nec daturus est. Si quid aliud Regia Majestas cu--pivisset, optata retulisset; sed nihil postulatum est, nisi quod pacem Eccleis fige concernebat; quamvis ille non pacem, sed majorem quaeri seditionem si diceret. Reliqua in adventum Paternitatis vestrae reservo. Valete. Data est epistola, ut ex argumento colligitur anno I S. quo proinde Leonardus per Oratores Friderici Viennam evocabatur, uti colligitur ex epistola modbrecitata, sanε ob negotia, quae seu pacem Ecclesiae , seu res Hungaricas spectabant. De FIungaricis est altera AEneae ad Leonardum epistola , quae historiam visi his. ab obitu Sigismundi liungariae Regis usque ad caedem Uladistat, atque Hun- garorum in Ladislaum puerum consensionem complectitur. Data brevi post cladem Varnensem, in qua Christiani ab Amurate caesi, Rege ipso in acie, Iuliano Cardinale in fuga interfecto. Contigit ea clades anno 1444. die decima Novembris. Sed pacem Ecclesiae , quod dudum Fridericus egerat, demum annus XXVIILios. restituit; quando missis ex Conventu Francosordiensi, qui Kalendis 14 6. Septembribus ceptus fuerat, ad Eugenium Legatis, Germaniae Principes obaz et si sequium professi fiunt, certis tamen conditionibus , in quarum omnes annuit Papa. Orator ad Papam iuit iterato AEneas Sylvius , qui sub initium annia Q. cum aliis Romam venit, quam rem describit ipse in opusttalo retracta- - αtionis: - Cum, inquit, Caesar ad unionem Ecclesiae procurandam in Nurim