De morbis biliosis anomalis, occasione epidemiae, cuius historia praemissa est, ab anno 17761780 in comitatu Tecklenburgensi observatis. Accedit duorum infantum mortis causa per anatomen detecta. Auctore Leon. Ludov. Finke ..

161쪽

Non dubito fore plerosque, qui hoc Ioco de

.nxietatibus praecordiorum seorsim me disseruillo videntes, id superfluum, nec ordini satis Convenienter factum censebunt, putantes, hae de re s iis superque in parte huius operis priori eta rei tum. Nee his, qvi ita sentiunt, nihil, praeterquam quod natura polymorpha ita facere iusserit, rege. rere possum. Nam cum illa in producendis mer- his admodum muItifaνia sit, nemo iisdem legibus semper adstringi amet: multifariam etiam desiderat descriptionem. Hoc multis quidem in locis huius tractationis est demonstratum p sed praesenti morbo magis adhuc eomprohahitur. Videlicet d rante eo tempore, quo febris biliosa popularis erat. saepenumero , citra febrem, ex mera collectiono materiae putridae biliosae circa praecordia haerentis, tantas anxietatum turbas, & inexplicabiles animae Inquietudines enatas vidi, ut mortem aegrotante optime caeteroquin valentes, & muniis suis subeundis apti, vitae praeserre non dubitarent. Ab eiusmodi anxietatibus diIaeeratus , & mentis quodam errore simul impulsus. guttur sibi praescindere te diverat rusticus quinquagenarius, quidem per sylvas atque per montes sanguine conspurcatus vaga-hatur, & qnem vis hominum adspectum fugiebat. Tandem magis dolo, quam vi propinquorum e reisus, eurae meae est eommissos , qui nit, detecta in eo hae materia hiliosa, praeter Μixturas tamam ConSaetas, quihus Pauca Gmna. tartari emetici ad inta

162쪽

mixta erant, opus habuit. In reliquis casibus mitius malum suit, praesertim fi sibi a cibis crudis, inflantibus, potu calido, atque vehementibus an, mi commotionibus temperarent aegrotantes. Prae. cipua incommoda erant hypochondria inflata, tuin mentia: vidi etiam totum ventrem, non secus a in tympaniticis fit, tumidum ac durum; in non. nullis vesicam, in aliis alvum exonerandi sentie-hantur molestiae , & hi spiritum non nisi superae eructabant. Infignis erat ad iram proelivitas, quin & in aliis magna tristitia. Somnus nullus, vel saltem a modum turbatus. Quod ad pulsum vero attinet: admodum varius. durante paroxismo, exstitit; magnus erat in his, in aliis summe debilis. Venaesectio hinc erat res altioris indaginis, dubiique eventus. Neque conis

gestiones sociae echauriments ita poterant cuis rari. Hoe sibi proprium vindicat malum, quod robustissimum hominum genus infestet, & saepe Per aliquod tempus sine noxa possit tolerari. Quod si

vero morbus a materia putrida oriatur: ancipitis even.

tus est, & dicimus eum Pro p. Alpino omnem inquietationem perpetuo malam esse ; verum,

qua vitis stomaehi sunt, hae quidem etsi malae lint, tamen nunquam per se solae quisquam certi

significant, de morte ac vita aegrotantium praeis

Iagienda. Quando autem huic malo diu tolerato facies emaciata, atque mala trespiratio, quod in. De Praesag. vit. & morte p. I 63.

163쪽

Iudaeo semel observavi, accedunt: tunc more ostia pulsat propter internam putredinem.

Transit caeteroquin morbus non curatus vel in

ipsam febrem biliosam; vel in maniam; vel in tympanitidem ; vel denique in hydropem. In iu-Vene quodam erat morbus vere migratorius; An-3ietates excepit febris biliosa, quam Μania secuta est, quae tandem post aliquot septimanas, superveniente surditate, est curata. Quod restat, anxietatum causam materialem subinde circa praecordia haerere, iam dudum artis medicae doctores egregie docuisse, vel me tacente, cuivis notum erit ἰneque ulteriorem iste locus desiderat demonstra- tionem. Requiritur tantum, ut evincatur, in his hasibus materiam biliosam febrilem peccasse. Quod, eum a longa disputatione abhorream, sequenti ad huc comprobabo casu

Anno 3778. mense aprili convenit mecum vir sa annorum. robustus, antea semper sanus, de lammis anxietatibus praecordiorum, nec non delevi quadam tussi conquerens. cum ante mortem uxoris, quae reliquiis labris biliosae erat extincta.& cuju4 discessum aegre admodum serebat, talia nunquam antea senserat : ineipientis ulceris pulmonalis metus illum prehenderat. Huic morbo variis medieamentis, quin & venaesectione, incannm obviam iverat; & nunc, cum illum viderem. in eo erat, alteram venam tundere.

164쪽

In fgna ulceris anteelidentia atque praesentia autem inquirens, nec talia inveniens, nam non antecesserant inflammatio, horror, motus labrileg&c. longe aliam anxietatum causam subolere incepi, atque timui, ne saburra biliosa marem quoque irritaret , quae seminam paulo ante iugulaverat. Convictus dein hac de re sum redditus, cum illum de diuturna alvi obstructione, atque de conatu ad vomendum conquerentem audirem. Statim illi, vellet alteram venae sectionem omittere, sed potius emetico, quod praescripseram, uti, autor suasorque fui. Adnuebat patiens quidem, medicamen tum sumere: sed, propter timorem latantis ulceris, hausit tantum medicaminis partem dimidiam, quae illi vix nauseam creabati Iussi hinc sequentidie, cum illum viderem, metumque discuterem . integram portionem sumere. Pollicebatur etiam,

se consilio pariturum. Sed quid evenit circa noctem. quae diei medicinali antecedebat, evigilat, sentit se admodum nauseolam , vomitque ubcibus repetitis, cum ingenti reiectione materiae biliosae. Sequenti mane, post quietam noctem, seaIlevatum sentiens, prodiit serme sanus. Longe

huic insomnia suerunt feliciora, quam quae Publio Cornelio Rufo acciderunt, qui, reserente Plinio

dormiens oculorum amisit visum, cum id sibi

accidere fomniaret. Neque hune ex hoste vulneratum pectus a vomica liberaset, quam sbi fingerit tantum, In quo tamen Pheraeus Iason depi

ratus a medicis, propter vomicam, subito invenie

medicinam. Erat

165쪽

Erat autem in hoc easti, ut cum Tisto M.quar, materia supra macuationem cocta; in aIiis casibus infra evacuationem cruditas Peccabat.

BILIO, A.

III. Schra derus in Academia Georgiana, dum

viveret , professor medicinae meritissimus & Archiater regius, auditores suos, reserente Cel. Ma cardo, saepe saepius monuit: sese per experientiam persuasum habere, plurimarum haemorrhagi rum causata, nisi ex aliqua stasi in visceribus hypochondriacis, quae spasticas essiciat contractiones, in ecilluvie biliose primarum viarum Iatere; nec, ubi haec abundaverit manifeste, praesertim in febre, du-FItandum vix unquam esse, quin accedentis forte fluxus sanguinei symptomatici culpa , magna ex parte vel unice in illa colluvie resideat. confirmavit hoc assertunt doctissimus Dissertationis auctor, exemplo mulieris, febre biliosa deeumbentis, &uteri haemorrhagia, quamvis iam in ea esset aetate , ubi natura hoc tributum solvere iam iam desierat, tentatae. Huius asserti, experto medico digni , rectitudinem , epidemia Techlenburgensis

identidem novis exemplis confirmavit. Durante, enim hac nostra constitutione epidemica, veteres morbi haemorrhagiei recruduerunt; ex aliis causis Enati c. p. 28. Uid. Disserti examin. rigor. ignis febr. G. ting. ITIO.

166쪽

enati sunt aucti; & novi ex hoe fonte sunt enari. Μenses praecipue id malum maxime experti sunt, qui mox erant suppressi , mox aucti, mox antie Pantes. Vix omittenda annotatio, quod sub men films prosufis saepe saepius sebrem simul viderim a Nenam. De vomitu eruento, nec non de haemo' rhagris narium symptomaticis dixi iam supra. Pro. ximum est, de haemorrhagiis anomalis sermonem facere. Loquar autem tantum de casibus insuetis, ut de haemoptysi, mictu cruento, atque haemo rhoidibus. Ne autem quis iudicet, me assos eas non vidisse: provoco ad ingentem haemorrhagiam ineri , ad quam levandam circa mediam noctem sum vocatus. Nulla febris iuncta erat , nee alia causa quam biliosae indolis potuit detegῆ. Subacta hine ea materia , cum sanitate mulier in gratiam rediit.

Haemoptyfis biliosa iracundum genus hominum maxime sibi vindieat.

Inter plures, qui hoc morbo Meubuerunt, maxime aegrotavit semina ex gente uda a oriunda, cuius historiam morbi, quia quaedam attentione digna, nec ubivis obvia continet, paueis depictam eum lectoribus communica .

Haet semina, 3a annos nata, ad iram admodu- proelivis, atque s infantum mater, artem medicam. antequam haemopbsi tentaretur. Ex me petiit. L horabat

167쪽

horabat autem ea tunc temporis tussi sicca atque ingenti pectoris oppressione , quae ex male curat.

pleuropneumonia notha remanserant. Haec viis

dens , & de materiae biliosae fomite nil sciens. vomicae cuidam latenti unice medicinam faciendamesie putavi. Praescripsi hinc species emollientes atque pectorales Theisorma hauriendas. Sed venistriculus haec recusabat, atque vomitu reiiciebat; neque quodammodo mutata medicamenta, propter augmentum anxietatum , pecterri potuerunt. Quid quodi paulo post subortus est vomitus materiae purulentae , sanguine remixtae. Ex hoc tempore aegra quotidie sanguinem tussi in magna quantitate rejicere incepit. Varia temperantia contra dirum hunc morbum me absque effectu bono hactenus tentasse.& aegrotantis statum de die in diem in peius ruere videns, historiam morbi chartae mandatam ad do

rissimum Fein , medicum ODabretensem insignem,

qui mihi pro sua humanitate, qua pollet eximia,

saepius a consiliis saluberrimis suit, transmitti euravi, qui mixturam temperantem praescripsit, eui nitrum in ea quantitate erat additum, ut & alvum movere posset. Quamvis his per aliquot dies Ie-niretur malum: recruduit tamen non sesum dein, sed haemoptysis etiam vehementior est facta, quae' autem mox spiritu vitrioli atque syrum Di odii in aqua diluta sumtis , & a modo dicto medico

Iaudatis, adeo est coercita, ut mox tempora qua dam quieta morbus praestaret. Cum autem per via Ces recurreret: altius illum radicatum esse censui.

Nee sane diu, neque in dissitis partibus quaerenda fuit causa morbi continens, materia biliosa ubivis

168쪽

In domo obvia non loquente, sed clamante. Nam vix aliquot septimanas laboraverat mater: eum quatuor eius infantes febre biliosa itidem corriperentur. In ipsa femina autem varia huius colluviei exstabant indicia. Linguam habebat nigerrimam, muco tenacissimo ne instrumento quidem cedenti, obductam; conatus vomendi continuos; & reiectae materiae bilis viridis erat admixta; alvus, quamvis stequentibus clysteribus, nec non tinctura Rhei sollicitata, nunquam recte respondebat; & multa alia.

Haec nunc videns, Mixturam Tamarindorum cum

nitro atque sale mirabili Glauberi praeparatam hausis tui illi dedi. Quibus per aliquot dies sumtis, venter quidem mollescere incepit; sed de pelle nigra . Iinguae adhaerente, nihil plane secessit, nec sanguinis reiectici quievit, certo indicio, tenacissimam& a salibus vix ac ne vix quidem resolubilem ma teriam biliosam pituitariam in primis vita dominio uti. Cogitare hinc incepi de calomellis usu egregio. Antequam autem hoc medicamentum propia narem , tentavi adhuc alia atqua alia, sed frustra. Sumsit ergo primo mane pulverem ex Calomeulis gr. II. Nitri depur. atque Rheiaa. gr. m. coninstantem ; sumta dein reliquo tempore diei mixtura temperante. Cum nil incommodi feminae inde oriri viderem: admonui, vellet ita sequentibus diebus pergere. Vix aliquot dies erant elapsi: cum quietiorem seminam viderem, quae mihi etiam dixit, sputa sanguine haud amplius fuisse mixta, &se per ventrem tenacia quaedam atque pessimi odoris egelsile ; quod ad linguam attinet, pellis decrescere

169쪽

erescere videbatur. Suasi hine dicitius his medica. mentis uti. Quae ita per quatuordeeim dies adhue Pergens, ab ingenti quantitate materiae biliosae, cum reditu virium atque bonae earnis, est liberata, lingua interim reddita pura, nec haemoptusi amplius moi stante. Quid quodi post aliquot 1eptimanas redierirunt menses, antea suppresst Sed eum innista pulmonibus vulnera singularem adhue expostularent medelam, quam haec semina propter varias domesticas occupationes, atque propter morbum istantum neglexit: fieri certo aliter non potuit, quam ut metus renascituri mali suboriretur. Atis tamen semel tantum suae negligentiae luit poenam. Recte ad historiam morbi & ad praecedentia Mintendens, non dubitabit primum morbum inflammairium Pleuropneumoniam anomalam biliosam nominare; unde reliqua in historia morbi suppediatata possunt explicari.

BILIOSA.

Huius morbi eausa I 777 consillum medicum ex me petiit vir s8 annorum, temperamenti choleriis ei, qui in antecedentibus annis frequenter laboraverat erysipelate, a quo tamen iam ante quinquennium per seri Iactis usum erat liberatus. Μorbi praesentis natura autem talis erat. Primis morbi diebus vix alia incommoda aegrotus sensit, quam

170쪽

quam quae ex mala digestione oriri solenti lateris diu hinc satis bene valebat, sed noctes erant admodum inquietae, habebatque tunc temporis conintinuum nisum ad matulam. Postea vero, cum nonsne molestia atque dolore redderetur urina et per

Opit sanguinem illi esse admixtum. Vocatus ego, cum pulsum iusto frequentiorem sentirem , sitimque naturali maiorem viderem, malum ex meris

congestionibus ortum eredidi; quibus, temperantibus, & praecipue spiritu vitrioli ex aqua sumto, mederi aestimabam. Sed isti malo hactenus adhibita remedia haud paria esse, ex augmenis moria non tum patebat, sed etiam ex motibus febrili-hus auctis. Habebat insuper linguam impuram,hiliosam; saporem amarum, nauseolam; frequentes ructus ; varia circa ventriculum incommoda; alvum obstructam; & multa alia. Quae nunc viis dens, non potui non bilem non solum accusare,

sed metus etiam est subortus, ne sebris biliosa a Mnderetur. Propinandos hinc illi ldedi pulverea salinos, incidentes atque temperantes; & victus rationem dein ita institui, uti sebre biliosa deeumbentibus fieri debeti Quibus per 48 horas adhibitis , statim sanguinis fluxus quieviti Pergebat tamen aegrotus adhuc per aliquot dies hoc remedii genere uti, qui dein, haustis laxantibus, ingentem quantitatem saburrae biliosae per alvum reddidit, &hactenus optima sanitate fruitur. Anno praecedente I77s medicinam feci murario cuidam haemorrhoidario, cui iste fluxus sanguinia in mictum cruentum non alia ex eausa est mutatus. quam