Conciliorum: sive, de morborum curationibus. Liber posthumus

251쪽

per se, sed ex accidente effecerunt. Hac ratione aqua frigida Vel nix per antiperistasin calorem Lepe accendunt. Calida frigidis contraria esse, quis neget λ Et contrariorum contraria remedia esse debere, ratum est apud Practicos. Nicotiana itaq; si calida est, ut statuis, morbis certe calidis minime commodabit 3 si frigida est, calidis quides' conveniet, sed frigidos exasperabit 3 si temperata , neutros vel juvare vel laedere poterit. Sed dices sorsan, hanc Plantam, ut aliae complures, diversis constare partibus, quibus omnibus, tum calidis, tum frigidis morbis propulsandis apta nata est. Hujus opinionis invenio quosidam, non infimi subsellii Medicos, eo quod odor hujus Plantae resinosius, non ingratus, nec non stapor acris &mordaX, calorem arguant 3 quia vero aliquantulum stupefacere & somnum inducere solet, frigidam esse volunt, cum adjuncta humiditato CXrementitia, quae facile ad caput evolat. Sed errant, me quidem judice, dum vim stupefactivam in frigiditate quaerant, quae a totius stubstantiae proprietate procedit. Sed concedamus, Nicotianam diversis constare partibus, non ideo tamen Pan pharmacum erit. Nec enim contraria quibus unq; contrariis curantur3 sed necesse est, ut remedium ad amussim indue Cationi contrarium adhibeatur. Quod si verum, ut verissimum, Nicotiana secundo gradu, ut sicribis, calida, non erit aeque proportionata

omnibus morbis calidis. Idem de frigidis statuendum erit. Quodsi enim superiori gradu

252쪽

exhibueris medicamentum , in oppositum morbum deducetur aeger 3 si vero minori gradu applicaveris, aliquid de affectu manebit reliquum, unde relapsus continget, ex Hippocratis

oraculo, dum ait, Quae in morbis relinquuntur, recidivas facere consueverunt. His adde, quod si aliquod extat in rerum natura remedi Um, quod unum morbos universios possit funditus eradicare, Medicus esse verus is tantum dicetur , cui medicamentum hoc notum est,

tametsi prieter hujus notitiam nihil sciat. Admodum brevis ergo fuerit ars Medica, ac delirasse Hippocrates merito judicabitur, cum Vitam breVem, artem Vero longam esse pronunciavit. Recte itaq; eorum judicium explodi mus, qui herbam istam omnibus morbis tollendis idoneam jactant, ia pro panacaea Venditant. Sed porro objicis, Nicotianam ob abusium non ablegandam, sed ferendam esse, quod moderate & parca manu utenti non noceat, quin

potius juvet & opituletur. Verum hoc quidem in rebus sua natura bonis & innocuis, in aliis quae in s h noxiam habent qualitatem non sit

statuendum. Nocent talia moderate siumenti . bus, multo magis in excessu peccantibus. In horum censi numeramus Plantam de qua loquimur, quae non tantum ventriculi subvertendi vi, sied ia narcotica quadam facultate pollet, Sc si rerum Indicarum Ccriptoribus fides habenda miras sepe visiones producit. Talia vero rarissime in usum adhibenda esse, ratum est apud omnes practicos, ne eorum crebro ta

253쪽

frequenti ussi, Vim nativo calori inserendo, vires labefactatae concidant. Interim non negaverim virtutes inesse huic Plantae admirandas, si rite in usium medicum silerti manu adhibeatur. Ita acredinis ratiGne, quae ei inest, si manducetur, aut in nares attrahatur, mire facit in purgando capite a pituitosis si perfluitatibus, in promovenda in Asthmate, vi sua abstersoria cum penetrantia quadam, eXpect ratione, maxime vero in Vulneribus tum recen tibus, tum antiquis persanandis & aliis, dum modo in usium veniat necessitate urgente, nec indies Se continuo pro hujus aevi more hauriatur, siquidem consiaetudine, ut aliarum rerum, sic & hujus vis infringitur. Nocet tamen Pi- crocholisia excarnibus. Sed erras etiam,quod eam defluxionibus omnibus opitulari putas, cum si crebro assiimatur, cerebrum vi sua narcotica debilitet & caput repleat, ut sic Catarrhis ansam praebeat. Etsi dentium dolori ex decubitu humorum interdum medetur , id discussioni & stuperactione tribuendum, nocitura alioquin, quod humores attrahat: & novi plures Nicotianae fumo assuetos, qui tamen crebro dentium dolore excruciantur. Neqὁ

ut putas, Oculos juVat, quibus sumus salino acumine impraegnatus obest, Ariuotelis si affragio. Quod itaque jam olim monui, id nuna repetam, ut abstineas a quotidiano sumi Nicotianae ustu ob biliosam, qua praeditus es, &eXcarnem corporis tui constitutionem, ne Taahaci ustu nimium exiccetur, tum etiam quia

254쪽

ujus Plantae funas villos ventriculi molestia assidit, si nihil vada adura reperiat, unde illius partis molestia & debilitas augetur. Sed de his antehac, Nunc si Tibi satisfeci non poeni tet labaris, sin minus, voluisse satis est. Vale.

Inistro mihi Mercurio an nunciatus est per literas tuas, V. R. immaturus filioli tui recens nati obitus, quem utinam Deus opi' max'falvum Tibi voluisset. Sed quid agas p aliter placuit ipsi, qui omnibus ut vitam dedit, itaia ejus terminum non transeundum constituit, cujus beneplacito nostrum est patienti & paca. to animo submittere Nihil in humanis diu turnum, nedum perpetuum. Omnibus siemel calcanda via lethi, etsi incertum sit, quem dierum mortalibus terminum naturae autor statuerit. Hoc adventante inexorabiles siunt Parcae, nec formae, nec opibus, nec aetati, nec imperiis parcentes. Videas hunc inter materni latebras uteri, vix dum homo, misere praefocari ia inter fingentis adhuc naturie manus intercidere 3 illum dum nascitur, istum dum in cunis vagit, plurimos in ipso statim aevi flore. viae dura percepto vitae siensu assatim perire. E

255쪽

tot hominum millibus, quam raucis, quaeso datum est, ad senectae limen pertingere γ Hac nimirum lege Deus animum in hujus corpus culi praesidio constituit, ut quocunq; die, quoπcunq; horae momento decedere jusserit, portinus inde sit exeundum. Et quantulum quaesio refert in hac vitae brevitate fugacitateq: paulo serius, an maturius eximaris λ quando hac lege nati simus omnes ut moriamur & naturae debitum solvamus. Decessit filiolus tuus viti-Orum ignarus, calamitatum imperitus, hoc praesertim seculo, infelici sane, vitiorum & miseriarum feracissimo, quo probitas Vitio vertitur. Quid allatura sit longior vita, incertum. Certe,

fieri plerum qi videmus, ut posterior aetas digravioribus vitiis infantiae puritatem inficiat& pluribus calamitatibus juventutis felicitatem

Contaminet. His omnibus seu malis seu perii culis filiolum tuum mors cita subduxitia vita perenni, omniumque infelicitatum immunitate donavit. Erige igitur animum nec dubita fore, ut alii aliquando nati dolorem hunc gaudio Permutent, quando salva est, unde hoc sperare licet. Culpanda conjux tua, quae nimio

luctu oppressa, de futura superstite prole desperat, quasi vero Deus hoc amissi filioli eam

num recompensare nequeat. Qui scis, utrum

nimiae de prolis salute, dum utero gerit, sol, citudines, timores & edaces animi curae, liberorum morti ansam piabeant. Eam si dicto audientem habuerim, velim ut autumnali hoc tumpore, vel saltem antequam denuo concipio

256쪽

at, stadium medicum percurrat, huic sunesto

liberorum accidenti accommodatum, id quod hactenus negleXit, cum corpus ejus plurimis superfluitatibus abundare videatur. Nam cum in conjuge tua totis novem mensibus sanguis, singulis Lunae circoitibus evacuari solitus, ac praeterea vitiosi humores, qui cum eo eliminari conleverunt,in utero retineantur & retenti accumulentur, fieri facile potest, ut labes aliqua ab iis in foetum derivetur. Insiper cum matres omnes non aeque sanae sint, & graves saepe in victu errores committant, omne vitium illud una cum alimento statui communicatur, quae omnia, etsi non semper in utero morbos in infamibus pariant, attamen postea in lucem editis causae istae in utero collectae ueste exerentes varios morbos & fymptomata eXcitant.

Etsi vero, ut in aliis compluribus sic & in hoc

satali omnium liberorum tuorum affectu, cum nati videantur boni habitus, τὸ θεῖαν quid, ut Galeni Verbis utar, revera inesse videatur, quod Medicorum veI lynceis, praeditorum δυσοχμν majori eX parte eludat 3 attamen causa, cur tot ex liberis tuis mox a partu convulsivi ς

motibus, epilepticarum aemulis, jugulati perierint, non in haereditaria aliqua dispositione, ex genitali parentum siemine es materno sanguine in liberos propagata videtur quaerenda, quam

Cerebri frigidae & praehumidae intemperiei, peculiari epileptica diathesi praeditae, ab ipso

ortu contractae, adscribenda , cujus merito humores ejusdem naturae in ventriculis cere

257쪽

hri accumulati imperfectam obstructionem generant, cui remoVendae tanquam molestae iacerebri membranas occulta qualitate infestanti, natura per Paroxysmum insiurgit; cerebro sese & nervos sibi annexos concutiente, unde familiare mihi est FontciuiumNuchar inter primam & secundam vertebram assigere ad revellendam dc eVacuandam humorum laedentium partem, cujus remedii essicaliam in pluribus sum expertus. Non negligat conjuX tua exquisitam corporis evacuationem ia si iterum conceperit, Velim ut mede eo certiorem facias. Vale,

butum proxime accedente ad mirum no bilem.

ETsi arduum & dissicile sit de morbis abstruis

sis & reconditis judicium, attamen rogatus, V. N. ut quid de infirmo corporis tui statu sentirem, libere proponerem, non potui, nec debui, quin honesto tuo desiderio & justissimae petitioni satisfacerem. Sunt autem Va ria, nec unius generis, sed complicata, de quibus conquereris mala, inter quae primas ScPraecipuas partes obtinent totius corporis gravitas & lassitudo A cordis palpitatio 3 arterbarum in sinistro Hrpochondrio pulsius admo-

258쪽

dum molestus 3 vagi innismi diversarum partium dolores, per intervalla adligentes ructus a cibo frequentes 3 Vigiliae nocturnae diuturnus attamen moderatus flamorrhoidum fluxus 3 necnon cutis porriginosa affectio, i cum vividi faciei coloris in pallidum mutatione, totius vero cachectica dispositione & atrophia non contemnenda. Qui quidem assectus, quo omnes facultates videntur laris, cum altas, ut patet, radices egerit, diligentem efflagitat i morbi sicarum causarum disquisitionem, quam lidum pro virili instituere annitor, fi forsan in omnibus non satisfecero, ad minus non sim culpandus, qui tenuitatis meae probe conficius, Tibi saltem expetenti gratificari & animo tuo morem gerere studeo. Ac ne prolixior sim, quam par est, tantorum malorum ternam in partium naturalium discrassian & atoniam, pertinacissimis obstructionibus comitatam Unice conjiciendam esse duco. Jecur quidem calidius est, & Lien imbecillior, ventriculi vero constitutio frigida & humida existit. Quam ob causam in venis mitraicis & siplenicis, non tantum siccus crudior ex primae concoctionis imbecillitate relictus, vi calidioris Hepatis cito nimis attractus, nec propter Lienis imbecilliFatem a sanguificatione Hepatis aversiis, colligitur, aduritur & chFlo miscetur, ibidemq, continuas obstructiones generat, sed reserum quoq, copiosius in massa sanguinea accumulatur. Atq; hinc lassitudo ia corporis gravitas, de qua querelam instituis, ortum ha

259쪽

bet humoribus sicit. adustis & serom non taritum in venis & arteriis, sed & in habitu musculosio abundantibus, qui cum inepti sint ut

coi pus nutriant eique ossimilentur eo loci haerent vires gravantes lassitudinem excitantes. Partibus vero nervosis & membranosis si affundantur, variorum dolorum, de quibus conquereris, autores sunt, premendo, vellicando Sc lancinando, adeo molesti, ut nullas unquam nec interdiu nec noctu dent inducias,. donec per poros omnimode distum evane cant, obtusio quodam in partibus relicto dolore. Nec aliam causiam habet cordis palpitatio ad actionem laesiam pertinens, arteriarumque in sinistro Hypochondrio pulsius, Lienosis admodum familiares. Nam et sit minime negaverim hunc motum pulsiantis cordis facultatis depra-Vatum a materia quadam Vaporosa per arterias

me sera icas ta splenicas cordis sinus siubeunte Ses ultatem ejus motricem irritante in Te accidere post e3 attamen eum utplurimum fieri statuo ab humoribus adustis & serosis, cordis ventriculos irruentibus, ascensu quodam & metastasi aut epigenesi e vasis magnis potissimum arteriis, fervore concepto vel levissima de causia exundantibus. Ructus, expultricis facultatis symptoma, eos plurimorum halituum

ex humoribus in Mesenterio partibus'; vicinis latitantibus, in deq; os ventriculi praeter naturam assicientibus, genuinam sobolem esse judico, licet eos quoq; ob ventriculi concoctio inem laesam generari posis non eam inficias,

260쪽

cum tape a sumpto cibo molesti sint. Vigiliae

infestant ob convenientes exhalationes somniseras, adustis sumis, ex me senterium Vicinas'. Partes occupantibus, oriundis, insectas. Haemorrhoides, s 3 mploma in genere excretorum

toto genere praeter naturam non aliam habere causam videntur, quam toties nominatos serosos, adustos & tartareos humores sangu. perminos, quorum tenuitate & acrimonia Venar. ore reserantur, cui malo praesto sunt temperamentum calidum in aetate consistente, membra mittentia sortia, recipientia debilia. Quod malum etsi sorsen molestiam Tibi creet, attamen cum natura soleat corpus a copioso & vitiosi sun guine ani Haemorrhoidibus purum reddere &sic morbos praeuentes si non curare, saltem imminentes detinere, in ea sum opinione, Ut putem, quod sub tantis malis hactenus non siccubueris, id Haemorrhoidibus moderate fluentibus unice adscribendum esse. Porrigo solius epidermatis passio est, ab iisdem humoribus re siccata 8c erois,ita ut a subjecta cute frustatim recedat. Pallidus faciei color a tanguine impuro Sc ichorosis humoribus inquinato natalitia si a ducit; cum qualis humor in corpore obundat, talis sit cutis color. Haec itidem causta est cachecticae dispositionis & Atrophiae, partibus bono convenienti alimento destitutis,ia a vitiosis humoribus, qui a mutant, calore nativo S vi partium nutritiva ita debilitatis,

ut nutritionem recte promoVere nequCant.

Atque haec est Uaea s)mptomatum, quae Te, Proh