Synopsis universae medicinae practicae: sive, doctissimorum virorum de morbis eorumque causis ac remediis judicia. Acc. nunc demum casus nonnulli oppido rari

11쪽

clunt parvae rotundae crusticulae semina milii

ferentes, unde nomen.

Art. Σ3i8. In hoc morbo tractando indicationes curativae , quoad remedia interna eaedem omnino sunt ac in Erysigeiate; cavendum est primario, ne repercutiantur pustulae; conveniunt ergo discutientia : pustulae eminentiores forciposcindantur, & applicetur ceratum ex oleo ct cera, ut vestimentis minus haereant . In declinatione adhibere licet exsicca tia , ut unguentum diapompho tutiae , vel potius nostrum creatum de lepide calaminari . Applicatio sequens valde emcax pΡrhibetur. Sem. napi contus hi sis: istriol. vitrid. in plantag.fotat. Θ ij. mi- , , De. Unguentum Herpeticum Baleanum usus es

se se potest.

Art. 23 I9. Herpes miliaris ad naturae No ,, proXime a edit inquit miseman) quapro- , , pter ca hartica mercarialia , nec non alteran ,, tia, ad curam rationalem exposcit. Sohmitetui sententia Are. 23ao. Herpes exedens est pustulosa inflammatio cum pruritu & rubedine, partem, in

quam serpit e Xulcerans; oritur a bile ardenti 1-sima ; facile stiminum corpus ad epiderm idem Iis' re penetrat, Vbi Cum retinetur , nec ultra eXpirat, eam partem eXedit. Art. 23a r. FrequenS catharticorβm usus cis alio. bendus est . Prosunt unghentum Disso hol. dealb. Rhil. nec non plumbi lamina in aqua aluminosa diu macerata . Si tumor usque adeo a cris, ut ulcus phagedaenicum excitet, quod mitioribus nequaquam cedit medicamentis , ad Va lentiora recurrendum ; ad Arsenic. oblimat. vii me trit. dc cum unguento alba mixt. Denique si Kk am

12쪽

61 Inrpes CAP. XL magis magisque serpat ulcus , ferrum igni m

aecedendum.

Iunc eri sententia.

elare .

Art. Σ322. Herpes differt ab inflammationa erysipelacea , quia haec cito fit , & cito perit; ille autem multo temporis tracta oboritur , profligatur , erysipelas commotiones febriles , dolores, & ardores comites habet , herpes autem ab his liber, & solo pruritu incommodus est . I veris Art. 2323. Her petis simplicis aqua in pusill

fmplicis lis contenta ea encheires1 educatur , ut Vicinae Hrario. partes ab illa non maculentur . Hinc Cutis in peripheria, oleo rosaceo illi natur, deinde cerus a pulveri sata eidem regioni aspergatur , &tunc pustulae aperiantur. Postea ad pustulas cito e X siccandas , & horum illarum proventum aVertendum applicentur eXssiccantia, & moderate repellentia . Laudatur in hunc finem lapis medicamentosus Crollii aqua solutus , linteis eXceptus, & tepide applicatus. Pulvis cerust, , minii, lithargirii. Nonnulli laudant mercurium dulcem in forma pulveris applicatum. Σ324. Hel pes es hi omenos si remediis or- Curatio dinariis reluctetur, & nimis exedens sit, atqueque '' inveteratus, decocta lignorum anti venerea cum

his , funiciente , & continua diaphore si expostulat .

Remedia vero interna , 5 eX terna simul adhibere oportet . Quare primae Viae per blandum aliquod purgans evacuentur , postea ad vitium seri , & lymphae Corrigendum exhibeantur es sent. aleXiph. cum esistenti succini remixta, subjuncto pulvere e X absorbente, S antimonio fi Xo parato, dc motus haemori hoidales quando conspirant, justa methodo tractentur. EX ter

13쪽

ne ad ulcuscula abstergenda adhibeantur olea empyreumatica benignissime septica, eX. gr. ol. papyri, tartar. foetid. fuligin. cerae Philosopho Tum , Ovorum seorsim , Vel remixte applicanda . Laudatur etiam succus , Vel decoctum ta- baci. Facta abstersione consolidatio, vel sponte succedit, vel per emplastrum sipticum Crolii, leniter camphora tum promovetur . Peripheria defenditur: si oleo rosato cutis sana inungatur,o: deinde cerusa conspergatur.

ERYSI PELAS.

Ddenhami sententia.

Art. 232 I. Erysipelas seu ignis sacer quam-Cunque partem corporis occupat , at prae reli- ias. quis faciem; eX improviso corripitur aeger, dum sub dio versatur rusticis lyderatio aNdit); pars affecta paulisper intumescit cum dolore & rubore summis, fac ingenti estu, de denso minimarum postularum ordine distinguitur; quae au- magis inflammatione in vesiculas subinde facessiunt . Sensim latius serpit malum , de de loco in locum progreditur febrem habet conjunctam. 23 ad. Alia est etiam species, licet rarius

occurrens , eX nimia spirituosorum liquorum specias . compotatione plerumque orta; febriculam, quae agmen ducit, moX eXcipit pustularum per uni-Versum fere corpus eruptio, quae Artacam pun-NAras reserunt, de nonnunquam in vesiculas tolluntur , mox recedunt Cum pruritu ViX to' lerando, at quoties scalpturam subeunt, denuo apparent.

V emefectio convenit & postero die lene catharticum paretoricam hora somni Pro

14쪽

Pro usii externo δει- discutiens, &mi filii a ses-quens, δ. Θmt. vin. theriac. andro m. iij, palν. piper. long. garyoth. ana fit. misce, charta emporetica hac mixtura madefae a parti circum-Volvatur. Ran is in hoc affectu est pleuritico- a uiti similis, & quandoque secun8a , vel tertia Venafectio po stulatur. Art. a 28. Altera pari gere modo a mollienda est, nisi quod remediis externis minus egeat.

Etimulieri sententia. Art. 2329. Erysipelas diglao leviter pressum

maculam albam ostendit Sc subito rursus rube- 'm' quod non fit in inflammatione, nisi for- - '' ' prematur. Sco .iici huic morbo sunt Ob-nOXii . Curatio. O. Poetatis est sim me vitanda Oe- periculosissima: Est enim morbus curaneos ; idamue interne diaphoreticis cura est inchoanda S: absolvenda, inter quae Mob Sambucieminet, usi potens sudorifeνum . Externs omnia tinctuosa, astringentia, S: actu frigida sunt fugienda . Spiritus Theriacalis camphoratus est remedium laudabile. Erysipelata per unguenta oleo-sa aut mucilaginosa inepto tractata subito s*rpentem inducunt gangraenam.

Catha --De paetatione in Erystii elato haud si, in convenit inter authores , sed omnia dubitanter Er pe- proponunt, &in ultimo morbi discrimine, vel φ e cβ' dant conssilia , vel timiditatis atque haesi'tationis plena; mihi vero satis eXperimentis esse se edoctus videor , ut pronuntiem in capitis Erysipe

15쪽

C A P. XI. Trysipelas a q

δε elate , si quando cerebro tbntato oboriatur Coma, delirium, nervorum distentio, aut nullam subesse salutis spem, na maxillae profectura. Neque in his rerum angustiis expectandum esse , quod Sc in variolis eXperimur , dum vel febris lenita sit, vel tumor plane subsederit. Nam cardiacis refrigerantibusve remediis contra febrem pugnare, topi Ca admovere, quid demum aliud ei , quam nugaS agere, donec in medio curationis cili su aeger intercidat et Exemplum singulare hujus praXeos in medium profert doctissimus author . De Feb. comment. vij. P. II T. quod vide. Atiadii sententia. Art. a 332. Non Ievem attentionem requirit 'E Uph- illa febris , quae secum erysipelas Con; uni tum peratis habet. In hac enim non tantum dolor , sitis , ct ratio.& inquietudo vexant , sed & pustulae in variis corporis partibus in gangraenam interdum ab

eunt.

Sanguis igitur copia satis larga quam primum mittendus est , deinde potionibus catharticis alvus iterum, atque iterum movenda.

autem , quales febribus conveniunt lenes esse debent; infusiones nimirum senae, adjundia manna. Neque sane alius quivis morbus aetatus facilius iteratam purgationem fert, praesertim ubi Cum tumore inflammatio caput obsidet ; serpit enim in horas humor, & partes vicinas trahit. a 333. Attamen periculosum est fomen- Adap ti. calidis ad materiam peccantem discutiendam ce' ' uti; multoque magis, unguentis, Vel linimen'

ii S irigidi S eam reprimere. Sin autem quacum

que in parte cutis gangraena vitiata sit, decorcto herbarum amararum , adjecto spiritu Vini

16쪽

camphorato , pars fovenda erit ; deinde cataplasma eX farina avenacea , in Cerevisia , quaesertis dicitur, cocta , dum calet, imponi , & , quoties Opus sit, renovari debet. Art. 233ψ. Et ut id quidem semel admoneam ;beye, non in moibis tantum acutis, sed chronicis etiam multis , in quibus pustulae cum suppuratione oriuntur, tutius, & salubrius est, nisi malum in cute tantummodo haereat , leniter perpellere, aut saltem aliquandiu sinere ut erumpat quantum scilicet molestiaria hanc ferre potest aeger ) quam repellere , aut per alias vias

foras eXpurgare. Habent enim humores vitiosi suam quique indolem, cumque per modum crisas plerumque prorumpant , quantumvis minui possint; vix tamen cum bonis aegri rebus, per

ali OS meatus , quam quos natura monstrat , ct corpore prorsit S eXeunt.

Interna remedia non alia, quam quae in eXanthematibus propossita fuere usui erunt. Earrago sententiarum .

Art. 2333. Erysipelas foris intro verti non bonum: intus vero foras bonum s inquit pocr. )Art. 23g6. Epithema sequens a Barbelle commendatur, V. Trochisc. Ἀlb. rhas . Si. camphor. 9j. sambuc. t vj. f. mixtura, cum hac madefiant lintea, de calide applicentur, S: saepius renoventur, quoties siccescunt.

ναὰ;ὸ4. 337- TMr- VMe commendat mi ex oti fambuc. Scaq. calcis cum pauco i-iu a0- camphorat . EXistimat misturam S)dὸηhaia denhami esse nimis calidam, sed scredo; inex- . pertus loquitur; est enim profecto medicamentum in hoc affectu omnem laudem exuperans,

ut ia

17쪽

CAP. XI. mora. 629

in per vicennium multiplici experientia compro-

bavi. Cataplasma simi vacci i est valde proficuum

ad dolorem leniendum. In Erysipelate symptomatico conve- EIs ρε-nit lini mentum seq. ol. sambucin. lixiv. ten. f m'ana p. ae. agitenrur invicem diutissime in phiala, donec in unguentum coalescant: valet etiam

ad Erysipelas Fullari , quam ex experientia suas ut hor laudat. Vid. 23o8.

AEgineta sententia .

Art. 2339. Psora seu scabies summam corpo- Ad Soa- ris cutem Varia erosione figurat, δί furfuracea ex se corpuscula edit. In quibus sane sanguis detrahendus est, si humoribus redundare corpus appareat : sin minus, idcin omnino purgante pharmaco atra bile exonerandum est . Extrinsecus vero utroque veratro communiter utendum. Calce rnque ablutam servato aridam , cumque usus

poscet , aqua diluens ad strigmentivam crassitudinem illito . Art. 23 o. Aliud: Salviae, olivae, AEthdio,icae Remedia. lachrymae ana Suiij. Rad. cortic. capparis gummiana S xiij. illinito ex aceto in sole. Aliud. Radic. hastulae regiae succi unc. vj. Sulphur. ignem non experti , in annae ana SX. nitri bviij. aceto subacta inungito. Etimulieri fementia. 23 I. Scabies est vel Dimida, quae appa- Scabiesret sub forma ulcusculorum culaneorum; vel 'ca, quae saniem exsiccatam incrustatam reprae

18쪽

Curarie. Art. a 3 2. Humida facilius curatur quatusicca; purganduna est cum helleboro dc mercaria libus; conducunt absorbentia ct fudorifera ex an-rimonio praeparata , decoch. e lignis , viperina , rob Iambuc. 3 c. externe conveniunt remedia exsaturno, me curist , sulphure, calce viυ. amphora, nisotiana, litharg. 3ce. . nirotian. Τώlph. Sij. mereor. dulc. ξj. ol. hyperi . q. s. IV. conVeniunt etiam balnea ex herbis ct radicibus appropriatis , s in lixivio tenui coctia Vid. plura in cap. de morbis infamiam. 3o37. Celsi sentenna , .ra 23 3. Scablas sive Psora est durities cutis rubicundior ri ex qu pustulae oriuntur, qua dam humidiores, quaedam sicciores. Exit ex quibusdam sanies; sitque ex his continuata exulceratio pruriens ς serpitque in quibusdam cito . Atque in aliis quidem eκ toto desiluit , in aliis vero certo tempore anni revertitur . Quo asperior est, quoque prurit magis, eo difficilius toli ησηρ' iitur; itaque eam , quae talis est p-Graci appellant, id est feram. M In juvenili aetate saepe ,, ab aliis morbis praeservat, vel eos sanat; diuturnior in lepram migrare potest , in senibus,, contumax δc curatu dissicilis ; seca dissicilior, , curatu, quama h=imida; quae ex inter noli uinois rum vel viscerum vitio oritur; & plerumque,, critice erumpit, minime impedienda, nec in ,, tuS repellenda . sententia .

caua, 28 q. Psora si ve Scabies est pustularum in

partes corpore sparsim eruptio, praecipue circa junctu

19쪽

CARXL Pso - . 63 Isalso procedens, ob prurit aem insignem scalpendi

necessitatem inducens. Nullius Certe morbi labes Cmira ,

pse tantum excepta ) facilius aut certiti quam

Pylo ae propagatur. Art. aῖ 1. Praemissa propinatur cerevisi a mediata seqsens , Rad. pou d. querc. lapath. acui. ana Alli. m. 4iv. epithm. turbith. mechoacan. ana citr.ij. sem. coriandr. Sri. praepara La.& faccul. procinrevis. cong. iv. post dissu. ves vj. hauriatur & smmatur fixis plus minus omni mane per vii J. vel x. dies. Pro usu externo fulphor in hoc morbo virtutem quandam specificam habere videtur , & li-nimentorum fere omnium est basis. Ax- . porcin. Liv.for. I lph. isi. p. . et intab. ξύ. OL rvi t. Per diuq. q. s. m. i. unguentum , cui odoris gratia addi possunt guttae aliquot ol rhod. Unguenta ex hydrargyro sunt periculosa . Restat adhuc alius facilior multo elegantior pruritus sanandi modus; nempe, ut indusium aqua forat. Cum Alia fiashhresolveri fat. incoctum ct exsiccatAm super mo mei,oahm corpus per q. dies gestetar; ita namque morbus iste sine balneatione , aut litus squalore, aut malo odore curari solet. Pauperes

f. haris eum lacte intus sumant.

Farrago sententiarum . Art. a 3q6. Psora sive scabiis vulgo describitur Scabiolesse pustularum in. toto corpore spasim eruptio , 4 cr ab humore acri & salso', intra poros cutis aggesto procedens, & exinde ut discutiatur , obpruriium insignem, scalpendi necessitatem inducens. Ex scabie retropulsa, vel male curata quam plurimi infausti morbi supervenerunt , utpote psputum sanguinis , Apoplexia , Hydrops , febrς lungae dic.

20쪽

GaDa. Proficuam Hydropis historiam a retropulsa Scabie productae narrat Hippocrates in Epidemiis: Erat holuo quidam faedissima scabie laborans, atque ut sanaretur accessiit Mi - los ubi calidae sunt Thermae , quarum usu conval ait a scabie , sed paulo post incidit in Hydropem, dc exinde mortuus est. Cui us 23q8. Saepissime ex re tropulsa scabie kniter bris, 3c coecitas sequuntur, ut expertus est Sen

nex ius ; Puer inquit j scabie lini mentis retropulsa in coecitatem , dc febrem incidit , dc accedente Epilepsia supremum diem obiit.

mando Art. 23 9. Scabies quartanario superveniens bo . honum : morbus enim quartanarius brevi solvitur, de ipsa scabies nullis adhibitis remediis paulo post sponte sua recedit , ut repetita testatur e perientia . aud et 3so. In Scabla aliisque excretionibus R cutaneis non facile topicis, cumprimis linimen iis externis utere, nisi laxantia, aliaque sanguinem depurantia praemiseris. vovi- Art. 233 I. Borellus pro pauperibus & militi- hus commendat solam faPonis nigri lotionem, , sed cito abluenda est, necutem excori et . Radix Art. 2332. Pulp. subtilis . rad. hellebori anhellebori bi q. v. sor. Iasi. q. s. m. f. Unuentum . Acrem do- lorem excitat , & interdum inflammationem ;ideoque omnibus minus convenit: morbum vero, ubi usurpari liceat, fere semper certo sanat Decoctum ejusdem radicis est forsan medicamentum tutius dc elegantius. An mal- Art. 23 I. Ex pruritu intolerabili hunc affetacula. Ehum jugiter comitante animacula in causa esse,& morbi essentiam constituere quadam suspicata fuerunt l, unde etiam ejusdem conragiam adeo prompte communieati crediderunt : sed nondum ali

quid de hac re compertum habemus , nisi quod a