장음표시 사용
351쪽
CAP. XVI. V vina vegetabilia. y63
3 op . E plantarum elara cicata 2 aeonitum primas obtinent , utpote apud antiquos scri- θptores frequentissime memoratae. Cicutam plan- 'tam esse venenatam soliis , radicibus , succo expreta, pluribus exemplis passim apud authores probari potest. I per vero minima dos, ri re paratam eximium praebere Cicutam remedium ad Cancros detectum fuit , vid. art. 23Oo. Folia , interdum errore pernicioso loco chaere folii , dc petroselini colliguntur , dc inter acetaria devorantur ; radices pro pastinacis incaute cometa quosdam interemerunt: succum esse exitialem ex Atheniensium consuetudine satis constat , qui mortis sententia dant natis propinabant ; ex hoc lethali pharmaco occubuisse dicitur Socrates illa philosophorum sapientissimus 3 verum enim vero quodnam venenum Atticum , an merus cicutae succus, vel ex hoc de aliis pharma- eis composituna, haud satis constat, quin in du,
hium vocari postat ; sed hic non est disputandi
Art. 3o83. Rationibus 8c experimentis deprmhenditur cicutam esse calidam, de aerems quod ς' 4 contra universae antiquitatis suffragium do Iusta ρομέηi mus 'epferus itidubitate comprobavit ) suisque aculeis membranam nerveam potissimum ventriculi ferire ac fibras ejus ad violentam constrictionem irritare , unde tum ob vellicationis vehementiam , tum ob constrictionis atrocitatem maxime circa orificia ventriculi , ubi nervi insigniores disseminantur, praesidem sistematis nervosi in furorem agit, unde convulsiones, &c. dccerebrum & cor in consensum rapiuntur. Art. 3o86. Affectus cicinae intus sumptae sunt Esau
352쪽
clauta, praecordiorum , & ventriculi dolor cum sensu punctionis & ardoris ibidem , quasi temulentia aliqualis, vertigo, epilepsia cum sensuunt abolitione , & mira capitis artuum Sc totius corporis succussione dc torsione , spasmi univer les , effluxus sanguinis ex auribus , tumor pugni virilis magnitudine circa scorbiculum cordis, singultus , inanes vomendi conatus, faciei & abin dominis intumescentia, fluxus spumae viridis ex
ore post mortem . Art. 3o87. Indicationes itaque curativae erunt rcicutam quantocius ex ventriculo educendam e sese , ejusque acrimoniam infringendam , spiritus vitales consumptos a Vehementia symptomatum instaurandos , aut ob motum sanguinis varium vel interceptum oppressos excitandos, labem ventriculo vel intestinis impressam , sive inflammaatio sive denudatio membranae nerveae, sive exulceratio sit, emendandam, & vires laudabili vi ctus ratione restituendas & conservandas . Cicuta breviore , tutiore & certiore via exturbabitur e ventricino vomitu tempestive concitato , neque necessuin et . ut volesitoriis tortioribus utamur, ut ventriculum vehementer irritent & sti. mutent, cum jam alias ad constilictionem a cicuta pellectus sit ; fusticiunt O oui lepidi
largi & iterati haustus. Ad vomitum quoque in hoc casu ciendum valant 1 cuia pinguia , deco- Llum hordei cam oleo fmplici , aqua tepida cum butyro, ι ac cum ouo ct se tyro , sincerum aut aqua diluthm, cerevi a cum oleo I butyro ; oleum lini
mel nucis perse nauseabunda sunt , ideoque commodiora ad Vomitum facilitandum aqua tepida , lacti , decocto hoη ei. cere vi ae, aut j culis cupiscunque generis Permista, qum una Opera cicu ltae acimaoniam demulcent & obtundunt . Pea,
genusim in hoc opςrs, donec omnis cicuta
353쪽
CAP. XVI. V Bena vexetabilia . 96se ventriculo pulsa sit . Si vero ventriculus his in expellendis adjutus voto non respondeat, &vomitus tardetur , ad fortiora vomitoria recurrendum est, ad osmet scillituum , fri vitrioli, deco tum c. t. virid. iugland. decoctum fol. ni
cottana, &e. Dum haec tentantur pinguia enemata injiciantur , & suppositoria in trudantur eae meis ct sale coctis, hier. picr. sapone sal. gem. vel alumine , dce. Clysteres enim , suppositoria motum peristallicum intestinorum sursum vergentem deorsum proliciunt. Vix licitum est catharticum propinare nisi lenissimum . Educta ita eventriculo de intestinis omni vel maxima parte, tum vinum generosum dc alexi- pharmaca deveniendum est . Antidoti magnae , Theriaca , Agithridatum , electuariam Orvietanam , &c. prosunt, quatenus dissolvunt sanguinem, & lympham alicubi stagnantes. Huc pertinent etiam cordiales dicta , confectiones de isacinth. alormes . lapis bezoardicus , item tincitara beroardica , salia Oolatilia, mixtura simplex Paraces. Cum suspicio sit tunicas ventriculi
aut intestinorum erosas esse aut ulceratas, haud consultum est cibos aromatibus condire , multo minus aceto , neque vino nimium indulgere ;magis prodest deco lum hordei cum passulis, femansi, aut decoctum rad. chin.fassa O. &c. Art. 3O88. Probabile est inquit claris mus D. Mead) cicutam antiquorum, de rus tractatum edidit, fuisse nostram Oenanthem cicuta facie fucco viros, quae cicuta vulgari multo exitiosior est . Raius vero noster, rei herba riae peritissimus , cicutam majorem vulgarem υenenum fuisse Atheniens affecit , de cicutam aqua ricam, de qua Mepiferus integrum librum conscripsit , fuisse cicatariam palustram. vid. Hist. Plaηt. Vol. I. p. q3 a. 43 a. oenanthem aui- cicuta
354쪽
facie esse planta m ab ambabus da versam vid. eandem p. i. Doctissimus vero laudatus author forsan conjecturam suam sustinere potest , & , per me licet sustineat non est mihi litigandi Otium , nec animus . interim agnoscendum est has plantas cognatas esse , nec viribus , aut facio Oalde dissimiles .
oenan- Oenanthem aquati eam cicutae facierhes a. apud Ranm loco citato ad hunc modum descriptam invenimus ; ,, paludapio foliis non absio, , milis est rutae pratensi similior nostra sena,, tentia apio aut petroselino sit milior , quam Tha- ,, lictro multo pullulatu virore, tetro , colore M, , facie cicatae . Caules bicubi tales spargit e ra-
,, dice in pares asphodeli albi bulbog niuiti para,, ta , dc quasi brachiata nullius fibrae vinculo,, aut interventu continuos , teneros , gustu acres,, de ingratos, succo lacteo primum, deinde fla--,, vescente viroso , de exulcerante praegnantes i,, In rivulis non in septentrionalibus duntaxat, ,, sed δc meridionalibus Anglia provinciis co- , , piose provenit. An radices hujus plantae sint venenatae , malignae, vel salubres dubi Rat, & rem in medio relinquit ulteriori exami ni subjiciendam . Sed de earundem malignitate sequens historia omnem tollit dubitandi ansam . Art. 3Oso. Ad tertium lapidem ab oppido, ubi jam pluribus annis commoratus sum medicinam faciens, septem circiter abhinc ati nos, a quatuor pueris comesae suerunt radices Oenanthes , quod in hunc modum eveniebat hi pueri hora undecima ante meridiana e schola alphabetica egressi, per prata palantes , ad ripam rivuli has radices
reperiebant, &cum candelabri fragmento , quod ad manum fuit, effodiebant; opere egregie de' iectabantur, & pIures jam, natii, a jebant alii rotis, hae sunt radices dahci tenera, Inura Car-
355쪽
is , statim mutuis incitamentis , non famis . sed petulantis luxuriae causa , illas avide devorabant . Quid fit 3 domum abeunt, aegrotare incipiunt, quod factum fuit , celabant . Hi liberi fuerunt tres filii, de una filia ex iisdem parentibus orti , patre vero tunc temporis solo superstite, eorum nam minimus quartum annum nonattigerat; filius medius quintum, & puella sextum aut septimum agebat annum Vagiebant , ejulabant , I pater natorum aspectu conterritus , 'quid mali sit, nesciebat . Porro obmutescebant, Iuperveniebant spasmi horrendi cum tota sensuum abolitione , vomebant omnes , puella supra ac infra violenter purgata est, subinde vero in lucidis intercapedinibus edebant bibebam ι Pater lacrymans miserabili, & subitanea natorum omnium metamorphosi vehementer perculsus v ita in animo volvebat, secundum vulgi opinionem incantamentis vel malis artibus admiranda
haec symptomata inducta fuisse credebat . in lucidis intervallis rogabat, nunquid comedissent rem nondurn agnoscunt ; deinde in loculis facto scrutinio inventa sunt frustula quaedam jusdam radicis boe detecto , qui loqui potuerunt, veritatem fatentur, omnes de ishac radice esitasse, unde statim de veneno fascepto orta est suspieior extemplo nuncius Icum radice ad me defertur forte fortuna radisem facie agnovi ;ipse autem tune temporis alias occupatus mac polam consilio , & subsiciis idoneis instructum mox demisi , qui misellos invenit veneno fere confectos; nunc omnes, nunc huiU, nunc alium paroxysmis epit epileis , eum gravi minis spasmisdc spuma oris laborantes. Iussu meo multum oleum cum aquae tepidae crebris haustibus larga manu propinavit . Ex antlato ita ventricu io, medicamentum, quod mihi mari me atridebat s
356쪽
bat, fuit tinctara beet Oardica, qua fretus alia addere supervacuum credidi, nisi quod iis modico vino languoribus indulsi. Dosis tincturae maximo nata fuit coelii. ist. & parvulis diminuta
quantitate pro ratione aetatum 6ta vel Ma quaque hora eum haustulo, cereutfiat ; interdum br diis, de lacticiniis nutriebantur . Post et . horas duo ex iis pristinae sanitati restituti sunt, multo tamen debiIitati; reliqui duo tardius convalescebant, nec ante quintam vel sextam diem excussa est veneni labes; iis et eres saepius injici curavi , & fortasse alia nonnulla remedia exhibui ,
quorum jam mihi excidit memoria r evaseremnes, sed non sine maxima dissicultate , dum h aec scribo, vivi sunt.
p-u, Aria 3o91. Plem paterfamilias, vir fidei inte. ex Uu gerrimae, mihi narravit se biennio post habuisse porcum, qui e propugnaculis prorepens vagus per rhe μ' agros aberravit, & in idem pratum incidit, ubi more istorum animalium ruspantem credibile est has radices gustasse & devorasse; nam post paucas horas vehementer aegrotabat, accersebatur Poterinarius quidam e vicinio , qui manus auxiliares porrexit , sed frustra ; n m animal moriebatur convulsum spumosa ex ore saliva eL fluente . Art. 3osa. Radix bulbosa corona imperialis in- ἐπιὸ ia. tus sumpta affectus sere eosdem habet ac cicuta,
i, fria. attestante Ioanne Rhodio apud Uveserum ; ideo-
euphεν- que eandem exigit medendi mei hodum . Enia b/μ, ,ei lae tithymali quoque fere omnes sunt acres dc ma- ερρηκε --, intro assumpti violenter admodum purgant , ventriculum & intestina excoriant , adurendi vim obtinent, & cicutae viribus perniciosis
propemodum aequi pollent. De Euphorbio ct He leboro idem dicendum est , si in nimia quantitate exhibeantur, de etiam quibusdam aliis pharmacis
357쪽
Πlacis emeticis, & catharticis usu vulgari nimis frequenter adhibitis. Art. 3ο93. aconitum si die napellas a tota Acomta substantia sua summum sit venenum , & perniciosum in necandis hominibus, & quadrupedibus, ut vix etiam approbatissimis antidotis succurri possit, nisi confestim applicentur praesidia, ex sententia medicorum fere omnium notum est. pellus in jugis montium Alpinorum nutritus vires admodum noxias obtinet, adeo ut inter venena vegetabilia iure merito princeps censeatur, delatus vero in hortos in locis humidiotibus malignitatem magna ex parte deponit. Art. Symplomata ab assumpto Napello G tu sunt, quae sequuntur: intumescentia labiorum , linguae, dc totius faciei, oculorum prominentia, pectoris gravitas, compressiones cordis, tremor partium, vertigines , syncopes, horror, mania, dc lethargus, quae omnia accidunt , & si into- xl catus evaserit, febre hectica tamen miser corripitur . Art. 3o9s. De remediis adversus perniciosum hoc venenuis veneno ipso prius vomitione reddito , de reliquis de curando veneno in genere
o8a recte observatis ) commendatur ad conarserv. a Bl. ad SJ. cum Theriaca vel Mithri .ato exhibita . Sunt qui succum Raphani intus sumptum tanquam certissimum remedium decantant : plurimum prodesse aliqui volunt lapidem Hazoaraic. orientat. ex Matthioli experimento iuauobus reis comprobato , lib. I q. cap. 73. in D Dorid. Art. 3o96. Coceulae officinarum sive eae coc- Gocculaci Indici inter venena merito numerantur : in hestiis ctenim sex experimentis constat)symptomata invasionis ordine , saevitia non disparia iis, quae cicuta aluaticam hominibus eb
358쪽
97o Venena vegetabilia. CAP. XVI ficit ; certum est iis ines e vim deseteriam im . pense irritantem helleboro albo similem. Q amobrem qualis sit medendi methodus ab hoc veneno
assumpto supra in sectione de cicuta 3o87. ὶ
percipienda sit. Art. 3o97. Taxus arbor foliis, succo, &baccis, hominibus & iumentis lethalis est. Hoc veneno infecti frigus in toto corpore percipiunt , strangulationis metum incurrunt , dc alvi profluvium dysentericum patiuntur , dc plerumque
repentina morte moriunt in . Facta per vomitum necessaria evacuatione propinandum est vinum
generosum, in quo infusa sunt folia ab Dothii ,
fores rori arini , rad. zzedoaria , serpent. vir- ξω. fem. cardamom. Cum aliis aromatibus. Ad febrem dc alvi profluvium conducuntia, holus Armenus , lapis beΔ9ar. corat rub. rad. tormentili
Art. 3o98. Opium , quod vi sua polychresta, '' nunquam satis laudata, qua& somni nobis dulcedinem conciliat, & doloris suave lenimen praestat, dc quaevis in republica nostra microsco misia turbata pacatiora reddit , in dosi plus justo
exhibitum venenum evadere nemini non notum est , in quantum verissimum est, quod etiamsi illius facies una sit Angelica , altera tamen siri Diabolica; quamobrem prudentia summa, & maxima cautela in optatis exhibendis omnino requiruntur; eorum usus promiscuus , & profusus cane pejus ct angue vitandus est. Narcotica enim, quae stupolem sensui inserunt , non temere in usum ducenda sunt, nec nisi in vehementissimis doloribus , ubi vires dolorum acerbitate conci dunt , ut cessantibus doloribus vires recolligant. Adulatoris est medici, aut auram papularem captantis ea ob levissimam aliquam causam nimis
frequenter, manu supra modum liberali propi
359쪽
nare. Sed hoc obiter dictui M M; de opto veneno dicturus sum . Art. 3o99 Effectus Upii in nimia quantita elituo te sumpti sunt, qui sequuntur: ardor ventriculi, ponderis sensus ibidem, alacritas aliqualis in ini- .
tio cum risu Sardonico, partium omnium relaxatio ac debilitas , mentis alienatio , memoriae lapsus, oculorum obfuscatio ex tunicarum rela xatione variis coloribus coram oculis apparentibus, ipsa coecitas, linguae balbuties. sopor, pulsus rarus, e morescens faciei rubor, maxillae i ferioris laxitas, labiorum intumescentia, spiranis di dissicuItas , furor & mania , salacitas , cutis
pruritus vehemens, nausea, Vertigo, affectiones cornatosae, a poplecticae, Vomrius, singultus, pulsus turbatus, spasmi, sudores frigidi, syncopes, lipothimiae, expiratio frigida, mors. Omnia haec symptomata in omnibus Via Occurrunt, sed quaedam in his, quaedam in aliis pro diversitate constitutionum, pharmaci quantitatis, Art. 3Ioo. Curatio in hoc primario consistit , ut quod in omnibus venenis faciendum ) vomitus provocetur, at, si ad intestim jam penetraverit venenuita, clysteres acriores injiciamur, ac demum dosis Cremoris tartari propinetur . Et
postea mi antidoti exhibeamur, inter quas fa-Ita lixi iasia aliis supereminent, ut Zc sapo a Lbus vel Ditia tartareus , si comparari possit. Commendatur haustus Dini veteris vel Uritis vini cum vitello ovi ad noxiam resinam , opii partem perniciosissimam ventriculo adhaerentem, subigendam . Postremo ad medicamenta acida deveniendum est ; excitandus est aeger Omni arte, di se labore aliquo exerceat; aeri frigido se nudum exponat I i mmo in graviori casu commendatur immersio in aqua frigida Arr. 3Io I. Hyoscyamus niger
360쪽
7a Venena vegetabilia. CAp. XVI
planta sopori sera, venenosa, Odore fortido facile se prodens . Ex esu radicis , foliorum, Oel feminam oriuntur symptomata sequentia : ariditas faucium & linguae , artuum stupefactio, spirituum languor , pruritus universalis, mentis alienatio, voci seratio, delirium, Vertigo, vIsus depravatio aut abolito , diyspnoea , suffocatio oQuoad curam vid. optum. Art. praecedenti Art. 3Ior. Solanum lethale, Bella Donna, est planta maligna & stupefaciens ; illius baccae quandoque a putris incaute comeduntur, quas volant
cerasa flvestria r symptomata ex his comesis sunt
sitis intensa, raucitas, card algia, sopor gravis, caecitas, mentis alienatio, delirium , hypochon -driorum tensio , coeavulsiones , assietas a poplectici, morS.' Art. 3Io 3. Ejusdem commatis narcotici est Mauragora, ut etiam coriodrum , sicut a quibusdam amrmatur ; sed de hoc haud satis convenit inter Bolanicos ct agedicos. Art. 3Io . Nux voirti a narcotica est 'viru- enta , ea utuntur ad canes & feles interimendos : haec animalia nuce vomica devorata intra paucas horas convuri moriuntur . Neque dubitandum est, quin eosdem in homine haberet effectus. Avibus eerte non minus perniciosam esse ex frequenti nostratium experientia constat, qui ejus pulvere earnibus Insperso corvos, & cornices , aliasque aves noxias inescare , & perdere solent. Vide optum quoad curam. 31OO. Art. 3Io . Hae planiae narcoticae uitimo reci- ratae naturae fere ejusdem cum opto sunt quoad
malignitatis speciem, & operandi modum ; ideoque non opus est hisce diutius immorari , sed brevitatis causa remittendus est laetor ad secti nem de opto. Art. 3O99.)