Gulielmi Sossi de vita Henrici magni libri 4

301쪽

D E V1TA H E N R. M. Frequens apud Henricum aula crebris proceribus: quosdam retinuit, vs eorum consilio uteretur &amore: alios ut domi haberet, & doceret iure vivere cum caeteris. atque ut Marcus Cluuius assiduus & praepotens apud Vitellium Caesarem, Hispaniam regebat absens: exemplo

Luch Arrunti j quem Tiberius ob

metum retinebat: Proceres in Hen rici co satu administrarunt e lon ginquo prouincias, viderunt raro, quibus praeessent: an Cluuij amici, an Arruntij suspecti fortuna exemploque nescio fidis boniique hic summus magisti arua, pro omnibus fuit prouinciis comitatus & consuetudo Principis. haec disciplinae osseribus molesta quaedgm schola. Circa insidias securus fuit & in trepidus. myltis ante principatum annis , centurio quidam Michael den

302쪽

fertur apud eum cogitati parricidij: notat indicium Princeps, & reticet. interea per venatum in Alliensi silaua Vasconici soli, ut ardor figendae belluae trahit quemque in diuersa, noscit se uno forte stipatum suspecto centurione, &hic generoso insidebat equo: Princeps vili de Ven tico . tum Henricus moniti memor, opus cautione ratus; consilium que tegens: descende mi comes, volo subdens calcar equo illi tuo velocitatem experiri. paret centurio, Princeps equum inuolans, tractans

que bombaeulas duas quς ephippiis

appendebant: ecce,inquit, licet perdere proditorem armis suis. ilico soluit machinas, &per inane fulguratillaeso centurione. Atqui publico interitus monitu non perculsus est.Mathematici Ger

mani Franci, infaustum schema

303쪽

DE v ITA HEN R. M. patere nunciabam. minacia & eui

dentia praesagia, in historiis copiose

scripta. quercus arbor in area Luparinae domus mense Maio fixa sponte concidit: in vicina tunc agens diaeta Princeps appellatus, praesagium Eo,itempsit. egregius inter aulicos BasDsomperius e fenestra spectans, retro auscultate rege, asseruit ex Italorum

Germanorum que disciplina, Princio is significari casum: quia ut in Vmbra arboris animalia , sic populi sub

Principe conquiescunt. Luctus sic venit ad Francos. Princeps inexplicabile consilium mente zetens, specie conseruadae legitimi Dominis Iuliacae, expeditionem luscipit. sed prouidus & attentus intestinis periculis: ne dum Rheni ripam viseret, tunc patrii regni interiora ruerent: remedium fuit agnosci haeredem filium a cunctis ordinibus; ut

304쪽

L i B E R I V. I sub Augusto priuignus, omnis per

exercitus ostentatur una spes imperij. inaugurari Mariam Medicaeam coniugem, spectari publice m atrem uxoremque imperantis: excipi urbe, pompa regia, obuia purpura,equite comite, &pia praeeunte pselmicinuSacerdotum cohorte. ipse pridie quam Augusta inuehatur urbi, singula conlustrat oculis, ne quid sple-dori desit:inter magnificentiae curas trucidatus Princeps. AEquum est fortunae subirasci,quae nunquam inter otia blandita viro, saepius laetitiam foedauit insidiarum moestitia. nec est tristius infortuniit, quam immeritae mortis; nam foetic, talem facit & nominat solus finis.

Quinti Metelli Delicitas, per Cos

latus, triumphos, censuras, filiorum magistratus , uxoriam castitatem,

perpes non dicta est,nisi per lene ge-

305쪽

DE v ITA HENR. M. nus mortis inter oscula clarissimorupignorum. atqui deorum quoque pectoribus luctus a maximis vatibus assignari videmus, non eximi tristutia Pelidas. parilibus fere excidiis bonos malosque implicat mortalitatis perfidia, de qua nullus opportune dissereret philosophus. multiforme habent doctrinam Principes in his at parricidarum consilia, & euitata: inde dicendi copia narrandique: sed malo

fugere narrationis abominationem; quam affectare dictionis ornatum. Postremo circumuenta clementia, qui sceleri & inimicitiis parcebat, noparcius a scelere telum recepit. au- tbores parricidii occulti sunt, minister in aperto certe Princeps & authoribus, & ministro flagith, quam ipso1lagitio miserior. notae sunt cau

speculis. Crebra olim reuelata se

306쪽

LIBER IU . I sae, cur & Iason, & Philippus,& Caesar interfecti. Iasonem ademit fures

e plagis iuuenum pudor, Philippum

castitas non vindicata,Caesarem assii- ista libertas. video in illis rerum dominis obsessam dolo benignitatem, nec promptior casus quam ipsa causa.quae furiae Henricum abstulerint, molestum est ex inferis sciscitari. Fas est solum conferre similes magnanimorum exitus , & nisi per exutia. Alexander, Caesar,& Henricus, veneno vique pereunt misericordes, nam Alexander nisi ebrius nunquainiuritas. Caesar qua die extinctus est sacrificauit: curam mixta indulgentiae seueritas: medicus enim vetat mollius laxare neruos, violentius intendere: iubet fouere. si quos unquat uuit cohortium praefectos, aut ΠΟ-biles ob fide & strenue in summis periculis gestabornauit maxime Am-

307쪽

DE v ITA HEN R. M. bianam militiam. non celebriores in schola Socratis Mararonomachi,

quam chari illius expeditionis socij. in obtinendis priuilegiis & muneribus facile impetrabat ea vox: Impiger apud Ambianos fui, o Princeps.

Ingens illi armorum thesaurus: telorum & machinarum copia milita re abundabat instrumentum. quibus virtutis bellicae subsidiis, Poliorcetes Princeps, famam & terrorem

sparsit foras. siquidem apud pessi

mos formido venit, pauorque e claua Herculis.

Plaerumque bello pannosus fuit, etiam pace. at in celebritate & panegyri, velut in excipiendis exterorum Principum legatis, non ostro & lapillis abstinuit. bellicosus Iason par- . di tegebatur pelle interdum Magne-sj moris amictum induebat. Profuisse sumptu pompaque transmisit legatos

308쪽

L1BER IV. I ssatos ad extrarios principes. praeter co-na eatum & stipendium regium, legati de penu sua large impenderunt amore Principis. equi sublimis Caroli Gozaggapud Pontificem prodeuntis,auru non solum mandebant in fraenis, sed in ungulis calcantes,reru pretia usu vilissimo proterebant.muli despecta animalia superbiere stragula sericea super impedimentum auro praetexta: argentea calce

incedebat. fecit illud excellus Gozaga, seu pro regij splendoris merito seu pro

dignitate rua, seu ut ostenderet Verum esse, quod Natura, ut ait Stoicus, pedibus aurum'argentu ubiecit, calcandu-que dedit quicquid est, propter quod cat

camur. Ipse Gonzaga gemma lapilloq; splendens multis numum myriadibus testimatus hic fulgor. verae luces centudi quinquaginta nobiles assectae. supellex, vasa, largitio, lapillis ex aequo affulserunt. haec pro exemplo, ut conspicua sit opportuna magnificentia thesauros

309쪽

DE v ITA HEN R. M. spretos, & hos, quod supra magnificetiam est, mirante Roma. Comessari solebat frequentius hilaris, non fluens: nulla cibi saporisque peregrini luxuria.

non excogitatae prandiis artes: leues &communes coenae vectigalis aut portorij non absumpsere pretia: frugalitatem

imperauit exemplo. Aculeatum Verbum & subitaria Henrici dicacitas, dos materni ingenij. Ioanna enim Albretia salso fuit & nitente eloquio. amabilis

fuit in dicace viro, ciuilis verborum te peries modusque. debellatorum nemunem amaro scommate vellicauit Henricus , laetus laureis, verum deplorans bella. de victoriis suis locuto,nunquam excepta vox illa,cum fugarem Mayennaeum, sed cum dissiparem conspiratos dissimulato nomine: aut si quando expressit hostem. fudi Farnesium, Iberos trucidaui. prorsus Caesar victis in Africa Scipione,& Iuba, de Iuba solo triu-phauit. & dum Gallica vulgo praelia ia-

310쪽

LIBER IV. I cetaret, tacuit Pharsalica. sic Henricus expressit Iberi, non ciuis fugas. Incitatum seni ipsi aleae studium lususque. non sollim aula,sed regno toto

regis aemulo error concaluit, tanta ludentium nequitia, Vt centena numum aureum millia fuerint inter damnorum ludicra.qui perdentes scripto nominauere, perditos notarunt. exercuit Princeps lusus flagitium, postquam Venatu abstinuissetinam clim nil magis otiosuquam podagrici pedes,occupanda fuit desidia: & per occasione vitio immergimur. Raro lethali morbo amictus est. nisi quando olim Nauatrus bellauit in Pictonibus aduersus Niuernensem. tunc per laboris iniquitatem contracta pleuretide, quam tristes medici dixere insanabilem, cauta& audaci Martelli

botomia est sanitati restitutus. dein re-

rum dominus retra obstructa,ri senti nece premebatur. Quercetani Medi,