장음표시 사용
61쪽
od si tamen Mediatores hoc casu parti illi, Pam ilistam musam
habere putarunt, consensurint, ct irrita Amicabili Compositione, ateri parti a judice res postea adjudicetur, an ignorantia temeritatis arguipoliat, quaeriturr Quod negandum est, quia in dubio, & ubi causa in aequilibrio pendet. dissicile est eligere, contra vero facile e rare, utpote, quod homini alias innatum est. Hinc optime Capet, lupus lib. de transact. qius. II. excusetur, inquit, apud Deum j b mines, qui in dubio s varietare eligit opinionem, quam secundum consesentia Muνm, ex timore Dei credit veram; et postea alia declara tur vera. Hoc enim proprium humani Dacis, sepefatu.
g. s. Praecaveatur quoque, quantum fieri potest. divisio Rusticana, quae plerumque novas parere tilet Iites geli lib. a. de σωDr.pol. c. 7. ubi ait: glebi g'meiniglidi einen Hatir nsti uphbald n me .s an blI, de hac materia prolixius agit Besoldus in thes Pract. voce et aurins ted.
g. Io. Hinc sicile colligitur, quod lites eomponere omaris 'dnum sit negotium, ut non ab aliis, quam viris autoritate praeditis, prudentibus pariter & eloquentibus, reruinque serensium peritissmis peragi possit. Nam, si ulla alia in re, profecto in persuadenda litium Compositione, dissuadendisque processibus arte, eloquentia & prindentia opus est. Siquidem, cum homines ad contradicendum, tuemdamque dc obliuenoam causain suam licet injustam inclinent, dc unusquisque propter suum interesse coecus ad remonstrationes, surdus. que ad exhortationes audiendas sit, vulgaris scientia hic non sufficit, sed Judex aeque ac Commissarii dc Arbitratores causam bene perpendere, prudenter judicare, dc rationes pro dc contra, uti loquuntur, more exercitatissimoriim Advocatorum, ex tempore invenire dc innumerato habere,fludium denique situm ita temperare debenture plus favoris, quam causae merita admittunt, adversus alteram partem
flendant; quo litigantes persuadere sibi possint, se in ejusmodi pro. hos integros q; viros incidisse, qui actionibus suis nihil aliud quaerunt. quam Dei gloriam, reipublicae tranquillitatem. litigantium denique utilitatem. Huc spectant, quae tabant in. Bruns . do
62쪽
II. Contra autem, si reum, antequam responderi aut se defenderit, asperius appellent, condemnent, & non ad loquendum admittant, si pers fionibus callidis, vel violentis utantiit, si denique uni omnia tollant, ut alteri dent & inde participent, non immerito' sinistram de se suspicionein in animis litigantium nanciscuntur,& quidem magno cum detrimento famae, quam viri boni vitae suae parem ae-nimant, dissoluti autem negligunt. Qui enim contra conicientiam ct iustitiam in gravamen alterius in iudicio, adde & in Amieabilis Compositionis tractatu quicquam sacit, per gratiam, vel persordes, famae suae prodigus & proprii persecutor honoris dicitur in c. I. de sent. G rejudici in sto. Iino iuxta Baldum, eiusmodi homines non Amicabiles Compositores, sed inimici Dispoliatores nominandi sunt. a. Sic quoque Iudici omnino prohibitum est ab utraque parte prius pecuniam sumera, ct deinde concordiam svadere. Omnes enim cognitores a pecuniis manus abstinere; neque alienum iurgium suam praedam putare debent, ut loquitur Imperator in I. 3. C. ad L. Iul. de repet. Et seeus facientes Lege Iulia, quae de repetundis lata est. puniuntur l. 3. l. 4. l. 7. I. M. F. ad L. Iul. de repet. Late Farinac. operi crimin.p. 3 q. I I I .pre tot nec non Menoch. i. a. arb. juae quast. e .ua. 343. Aliam poenam ct avaritia sua dignam passiis est Iudex ille Persicus. qui ab utraque parte prius pecuniam accepit, dc ponea eas concordare voluit, uti videre est, apud Ollarium diligentissimum Pe scarum remn scriptorem l. s. Dimr. Pe c. c. 3 r. ubi his verbis rem
63쪽
Utinam omnes avari judices ita punirentur, justitia dc aequitas non amplius venderetur.
9. 13. qu ritur, an Iudex in quacunque iudicii parte litigantIbus Amica bilem Compositrouem persuadere possit ' Diximus quidem
supra. judicem inter partes concordiam tentare debere, antequam ad procellum devenia tui: verum his verbiq non denegavimus Judici illam potestatem, postquam controversia in judicium jam deducta est. ibique ventilatur. In quacunque enim judicii parte operam Amicabili Compositioni dandam esse, omnino assirmamus, dummodo ea a partibus possit impetrari. Consultius tamen est, ante litein contestatam partium causas per adhortationes & persuasiones comis ponere, ne deinceps tra status dissiciliores fiant , postqnam jam utrinque causae momenta rigidius agitata, & ab invicem examinata fuerint, partes se injuriis assecerint, & multas denique impensa pr siderint. Quicquid sit, hoc Ainicabilis Compositionis negotium ita se commendat, ut a judice quovis tempore tentari debeat, nec salva conscientia omitti possit, non attento, quousque processus jam conin 'tinuatus fuerit. Quo faciunt verba ex faepius est. Raecessu Imperii de
Satin niti alle in vor der litis Contestation, son dein aut in quacunque parte judicii , duro aIle dientite Mittes und is gn
64쪽
ὲu verti uten fist biftifigm etc. Iisdem sere verbis id exprimit Eleis
istor Moguntiaus in Ordino ProcesDuxta est. Imperii Me. correcta tuo
2 i. ibi: Mittas in in angelangenen Tetis stand und Litia Contestation, fondein audin m quacunque parte judicii &c- Consentit. Oman. Summ. Trib. insem.' a. tu. 7. g. a. per verba: Au an Duas odie
rung, ver fuit' etc. Dissenthini Laseisint convenarit 29- f. de re judic. n. I s. & Stephan. Nathen. dejustit-vulneri. a. tu. a. c. 8. n. 2:- An. dum dictuit: non decere judicem partes ad concordiam disponere, postquam merita causae didicerit. Verum id fundamento . earet, nam quamvis judex, quid prωnunciandum sit, sciat, lis tamen non statim finita est, cum & metus litis & appellationis quoque Amicili lis Compositionis legitima causa sit per t. a.' C. de transact. re ibi Dd. Mantic.p. a. de tacit.Wamb. convent. lib. a6. tu. 8. 1L aQ.Vseqq. Mimnem. in procus civ. a. num. I F. g. I 4. Cuin cause quandoque adeo intrimis in iudicio agitentur, ut eariun veritas dissiculter possitperspici. num judexpro red menda vexa partibus Concordiam suadere potest ' Res ondeinus pecregulam generalem, quod nullus iudex partes ad transigendum inducere possit pro redimenda vexa, etiamsi causa sit intricatissima, quia controversiam ex iuris rustitiaeque regulis examinare & per sententiam decidere debet. In Amicabilis autem Compositionis actu non iudicem, sed Arbitratorem agit, Dn. Zigler. de serjudic. Conci. aa g. 6, cs ' Porro reus aut iustam persequitur causam, aut iniustam, Si iussam, iustiun quoque erit, ut ius ei triouat iudex; sin iniustam, condemnet, etiamsi iustitiam quaerere dissicile sit. Ueritatem autem habere poterit, vel per testes, vel per instrumenta di documenta, vel per propriam perse In,
I. I s. Sic etiam quaeritur, avo ententiam iudex adhue in-ε partes componere possu δ Diximus iam supra de hac quaestione c. π 9, Cum Aquiliana Stipulatione di Λ epulatione, imo dc pacto
65쪽
hv perimi ιχ remitti possit, quod per rem judieatam nequiisum est. L31. C de transact. I. l .st . eod. Arnold. Vinn. de transact. c. q. n. s. f. id
etiam fieri potest Amicabili Compositione, utpote quae pactum est arg. l. D . inf. C. de Episc. s Claris. l. I. g. t Ο. de Oper. nov. nunc I. 7. C. desentent. s interloc. fudis. Quare judex talem remissionem iatractatu pacis S concordiae suadere potest, non quidem ut judex, cum post pronunciatam sententiam judex esse desinat, Iss.ss de re .Sed it alius quivis, qui adversae parti bene cupit, & reconciliationi studet. Dii.Zigi .est. Conch 22. I. I l .Coeterum hocita verum est,si persuasione ista nullus litigantium laedatur.Nam in AmicabilibusCompositionibus etiam iniquum est, quicquam iniqui, quo gravari potest, parti ulli su dere; imo publice noΣium est, judicatum infringere re retractare; eove constat, sententiam, qualiscunque etiam sit, contra rem judica. tiam latam omnino nullam esse per i. I. C fuando prori non est meo quae habet CarpUV. Dr. For. p. I. c. 26. def tq. s Rese S. 3. LIO. Resp. Nulla 96.ailia pronunciat MX. Eies'. app. Sent ut re Lipsi Se. de
f. I s, An judex litiganter ad concordiam compellere pint, non minima inter Diseeptationes est y Autor discursus Germanici de abirev. litib. quis Narios appellar par. 2. c. Lym. II . excipit salutem unum casum, quando videlicet per coactain Compositionem pars justam fovens causam ex proposito injuria afficitur. cieterum iudici illam potestsitem simpliciter concedit his verbis: van stteitet, rvie
fabre, est, Andreas Gallim de pace publ. lib. a. e. I 8. n. 9.s I . tres hujus doctrinae exceptiones, seu, rit loquuntnr Pragmatici, sellentias refert inquiens: Fallit, si lis mos tempore durasset, Gadeo iustuaraeset, quod de facili experiri neqvrat, Udissenseo' interpersonas in-
66쪽
signes, ex qua Resp. turbari s scandalum public Oriri pessit, veIF
μbfit timor armorum, ne Starus reipubl tisrbetur, re ex privata rixa multorum 'ν Messequatur. Idem tonet Petrus Frider. de process. lib. 2. c. ε 3 n. 3 4. . 3 s. MeVius p. I. decis 224. Plures autem casus addunt citati Dae a Uent. de Valent. in parthen. litig. lib. a. c. 4. n. 22. Airer. in process. histor. lib. l. c. g. issem. 3. a num. IO. - . Carpet. p. I. Constit. I. dcf. 9. num. 3 in procin. tit. Το art. I. H. 37. supra hujus dissutat. c. s. g. l I. Ia. Is. 17. Ratio haec esse vi detur, quod is cogi debeat, ut sit quietus, qui suo vitio renuit esse pacificus, nam dc medendi peritus invitum frequenter salvat aegrotum Ua
f. I 6. Sed his non obstantibus negative quaestione n decidimus, cuin nemo ad transigenduin, vel paciscendum compelli possit. I. Labeo ait 3. I. I. de recepi. arbit. & concordia suaderi, non imperari possit, vel juxta alios, pax sit bonum persuasibile, non coinpulsibile, in Eov. Dc. cit. n. s. Λtque idcirco ridicula esset sententia, sic uia judex litigantibus, ut concordiam ineant, injungere velit, statuente ita Dn. Zigleri eis. concc m. g. 3. Huc etiam pertinet text. in Ord.
Saxo ico coaeti in micabilem Compositionem in usu non elia. In- , solens id quoque habetur in jure Communi di omnium fere locorum Statutis, uti videre est apud Henr. Giese rituri inperis. Statui. art. 4.n o tis concI a. p. 63 . ubi innumera Statuta allegat. Quod sus ab autoribus supra allegatisadduetos attinet, si in illis compulsio α eoactio loculti habet, ex iurisdietione ea petenda est, quae tamen longe alium finem propositum habet, quain concordiam inter partes restaurandum Dn. Zigler. L e.p. m. 4l9. ubi addit: quod eo si casu, ubi timis a mora ubest, inhibitioniburs interdictis plus tribuendum sit, quam concordiae per coactionem, s sic tantum in peciem initae, re quodproressus longaevitati Dix ipsi abulam in cere possi, certos eῆ ρον nego tu, sub paeua pracluinnis, fluu ndo ' torminos, eosque adhuerum vi furisdictimissisa. .' -
67쪽
β. 17 sed dicandum de principe y Regulariter partes im
itas ad Amicabilem Coinpositionem cogere non potest, idque ideo, quia praecipuum Principis niunus est, jus reddere. Originein nim sceptris repet mus, fruendae justitiae causa reperimnus olim bene moratos Reges & Principes constitutos, qui si urimos, cum infimis pari iure retinerent. Cic. liL 2 G c. c. a. Deinde ipsi incumbit, suum cuique tribuere & servare, per sententiam legitim,m in oran. Decre-. gal. non autem aufferre, Hinc bene sapietitiae Filius i. s. Polit. c. s. Rex debet'vult esse custos, ut nce opulenti injistum aliquid patiantur, nee plebs contumeliam accipiat. Bene & Musarum Filius Hesiodus
me una, Reges olivi, sumi sine creati: Dicere IuI populi, injustaque τοlure facta. 1 Meccaret itaque graviter Prineeps, ossicioque seu male fimgeretur,si ad
amiciabilem compositionem invitos cogeret, praesertim si injustitia , causae 'in manifesta esset. Inciperet quoque ab executione, a qua tamen non incipientum est, neque sententia praecedat, sed cauiae cinignitionem sequatur i. nquam uItimus judicii aestus & sinis. l. r. C. de execur rei jud. L a. I. ult de Commin. vel Dis. l. Judices 9. C. de judie. es Auth. ad haec, ubi Iason. v. a. C. de Iudis. Tertio sine facto ejus qui ad Concordiam cogitur, res, quae ad eum pertinet, ad adversarium, qui injustam fortassis causam habet, transferretur,contra regulam in I. Me quod uo ruin III. de R. I. Quae regula cum ex ratione naturalir bur sitim habeat, perpetua est, proindeque in Principis persona obtinet. I. Sed ruralia II. Infit. A IN G. civ. L Omnes s. vers quod vero, ibi: naruralis: ratio inter omnes constituost: Δ Iust. ο δενιε suarto non decet Principem, in cujusquam injuriam beneficia conis ferre, ut loquuntur Impp. Diocletianus & Maximinianus in L nee amus 4. C. de emancipae. liber. his verbis: Non moris uoseri est, in cujusqtiam ivjuriam benefieta tribuere. Tribueretur autem per coactam comis positionem beneficium illi, qui alias per juris viam rem perdidisset, idque in injuriam ejus, qui optimo jure causam sorte obtinuisset, adeo- . que Princeps non esset amiuabilis, sed magis laeso inimicus. imo tyramnus. Verum, uti diximus, haec ita ragulariter vena sunt, quando via delicet non necesse est ordinem iuris S iustitiae transgredi. Attamen .s apud Principein iis inchoata est, a tum Reipubl. aliquod periculum
68쪽
. . v itide metaetur, non negamus Principi hic po aestatem costa pelare notissimos judicis terminos excedendi & litigantes qualicunque modo coercendi. Qua ratione etiam nulli dubitamus, concordia ita imperari posse, ut ab armis abstineatur, & tranquillus Reipubl. Stat smaneat. Dn. Zigler. do o judic. Cones. H. g. I s. Sic, quando inter Magistratum dc subditos, inter Ecclesiae Ministros ipsos, vel inter auditores c Sacerdotes, parentes & liberos, re proximos agnatos lis orta est, aut causa concernit Viduas,pupillos caeterasque personas miserabiles, tune quoque Princep nou obmmte litisnndentia apud Judicem inseriorem, invita licet altera parte, Commissariis ad Ainicabilem Compositionem causam committete potest, Brunne in ad I. -- dieium s 8. dejudic. qui ibi allegat CarpZ. p. 3. d. 22 O. COvarr. ναμ praes. s n. 4. Λib. Brunn. γέ 92: Gail. lib. I. observ. 4 I. Christia. IGI. r. dee. 2 s 9. Be ld. in thes in voce Bb'ideransi & Berlich. p. r. dee. ulsis p. I. concl. 6. disp. inaugurat. Dn. D. quisivit Franeos h HL anno I 66o. Nec mirum eii hoc ita fieri, cum in aliis negotiis ex singularibus causis consensus imperari, partesque compelli possint. vh ad contractum mutui Mantic. de lac ta ambit conv. l. 8. t. n. I 8.emptionis venditionis Mynsing. s Observ. 17. locationis conductionis Rebia. depriv. Univers privit. 7. n. r. s 4. vid. H Pistor. observ. IOI. Carpa l. l. Res. s. s p. a. c. I S. d 9. imo ad bona sua linquenda Grotius de J. B. 9 Pac. l. 3 c. go n. 7seqq. Faesain. g. controvers. 63. Gail. 2. Observ. I 6. vi nimirumsupereminentis dominii. de quo v de Boeeser. dc Gransminckel. disc. de domin. eminenti Grol. de I R.
vel ut alii loqui malunt, vi Imperii vid.Dn. Wilhetin. Lyser. in disserti de Imperio.
. I 8. Ventilationem quoque meretur quaestio Num Magi- gratui, vel Judici licitum sit, partes praesertimsi ni suae illustres προ- flentes sint, per litis moras ad amicabilem Compositionem induce ' I dex quidem. tentata in vanum Λmicabili Compositione litigantibus tempus ad deliberandum, an nempe litem adhuc componere, an vero agere instat in judicio, praesertim in causis injuria ruin, concedere I a. p t
69쪽
εgo potest. Verum si elapso hoc termino partes pro pace & concordia bellum, id est, processim eligunt, judicium protrahere, litesque protelare ipsi non amplius permissiun est. Peccaret enim contra Dei Ο-- ptimi Maximi mandatum & ossicium quod Deut. I. v. I 6. ita descri
iudex litis moras, quantum fieri potest, evitare, Σ nullam causam iu- decisam relinquere, dc deesque*jus omnibus absque ullo personarum respectu aequaliter dicere debeat, Cons. Append. nov. thesaurici L s Decis Dede eis. in addit. Vol. 2. tit, de m lsr. polin adn. I 6. p. 3I. n. l. p. 68s. Peccaret deinde contra rempubl. cujus interest, ut lites minuantur breviterq; decidantur, neve ni immortales πvita hominum modum excedant, ut ait Iustinianus in L Iet. C. de judic Committeret etiam graviter contra proximum, cujus bonam causam per protelationem litis opprimit, seque participem reddit peccatorum alienorum, imo, incauta est, ut partes, si irreconciliatae moriuntur, salutem aeternam amittant. Ad haec non multum abest talis iudex
ab eo, qui justitiam omnino denegat, id quod prolixius explicat m. Zigler. de se. Ddie. Concl. 24. g. I. Et inde est, quod in jurivrudere.
ti Justinianea utriusque par ratio habeatur, eademque poena puniantur, uti patet ex L I3. g. 8 C. de judic. ubi judex in Magistratu postus. vel in majori dignitate u que ad Illustratus gradum decem auri libras aerario Caesaris inserre cogitur. Minor autem trium librarum auri multa eidem aerario applicauda plectitur, & ab ossicio removetur. Porro ad Justiniani imitationem in antiquis legibus multa duodecim aut viginti solidorum imponitur judici,qui intra certum dierum spatium judicium non absolverit, de qua re videri potest lex Longobardorum lib. a. subiit. 4r. & constitutio Friderici Imperatoris in legibus Siculis lib. r. tu. 37. E legans autem lex Wisigothorum, quae libro a. tit. I 8.extat integra recensetur a m. Zigler. citi onclus 24. g. 7. quae ibi videri meretur. Consentit hisce legibus Constitutio Imperatoris
70쪽
Sed dicis: alterutri partium maeula quaedam interdum per sententiain inuritur, quod tamen viro ho.Iesto perserre admodum grave est. Λd quod respondetur, sibimetipsi imputet litigans restatiarius, quod ordinarium processiim elegerit, cum per Amica in Conventionem litem terminare, maculamqne illam evitare potuisset. Iustis: Manent tamen inter litigantes inimicitiae capitales & aeternum odium. Dicimus, id praeter intentionem judicis ex malitia litigantium evenire, qui observ. re nolunt id, quod in proverbio dici
ita exprimitur: odio habeantur peccata, non homine c. odio a. dist. 86. c. duo ista 3 c. 23. quaest. 4. Vent. de Valent. lib. I. c. 3. n. s. Comtrarium tamen deci1um reperitur ap. Mev. p. t. dec. 2as, cujus decisionis rubrica ita sonat: Per litis moraspartes ad transigendam ad cerefas estjudici.
3. I9. Sequitur ut dicamus,quomodo litigantes in Amicabilis Compositionistra ritu se gerere debeant. Et quidem ante tracti- tum ipsum conscientiam suam exeutere & cum ea prius transigere debent, num videlicet sequi velint Servatoris nostri praeceptum: quod vultis, ut faciant vobis homines, δε acturis illit Matth. c. 7. vers. I a. ibique Grotius in annot. p. seq. Quo animo si ad negotiumlprum peragendum accesserint, actor rem omnem Mediatoribus breviter, dilucide, modeste & absque ulla fraudulenta veri dissimulatione proponat, atque reus eodem modo respondeat, utraque autem pars aeavillationibus verborumque captationibus, ob injuriis item & conviciis abstineat. Cceterum neque nodus inscirpo quaerendus,neque etiam ad vivum omnia resecandaliint: sed Judicis & Mediatorum persuasiones & exhortationes locum apud litigatores inveniant, & pacis conditiones, si aeqΗitate nitantur, acceptentur, secus si fiat, Amicabilis