장음표시 사용
41쪽
inquit, actio est, sive in rem, sive in personam, quae in judietum dedacta est; & propria post litem contestatam. Cujus consequens est, si lis nondiun mota est in judicio, deficere materiam Amicabit is Compositionis. ab in jure nostro praesens rei statias, non futurus in consideratione est inciendum s s. s. si fumdum s. ibiqueo. verbo possit,st quis-
tisi cog. L co rempore so .pr. de pecul. c. a. de jurejur. l. Metum autem
6I. quod met. causi 3 Quemadmodum Transactio, ita quoque Amieabilis Compositio litis deeisio est,& in eo rei judicatae recte cominparatur. Res judicata autem non suturam, sed praesentem litem, quae iam in judicio est, decidit S terminat, L l. F. de re Dd. l. qualem I9. g. I. de recepti arbitr. 4b Quoties in jure nostro vel in aliqua hominis dispositione litis mentio fit, de praesente, non de futura lite imtelligitur. Lancellis desulcnt.Part. a. c. inpraf n. 488.6 4. Quamvis speciose satis haec ita dieantur. verissimum t
men est, futuram litem, i, illam, quae timetur.Λmicabilis Coinpositionis Objectum esseper I. cum te 2. C. de transact. sique Dia. Bruntiem. I. Mumma 6s. I. I.=de ορια indeb. Et in terminis hanc sententiam tenent & comprobant multi alii Doctores, quos allegat Valeron. de transa I. tit. a. quas. 2. I . Non itaque obstat cr) quod litis nomen non ante conveniat controversae. quam iudicium coeptum sit.
Nam ex ι. Et post edictum 73 I. a. per verba: is magis est, ut instantia se. contrarium maniseste apparet, quod etiam indicat Ulpianus in L litis nomen 36.ῶ V. S. Idemque de controversia Fortunatianusseribit: videturque, etiam Extra judicium litem dici. Abb. e. ex partego. X. eod. Calvin. in lex. verb. litem post contes. p. m. s 3 8. col. B. Insuper α hoc pateficit ratio, quod, si lis ante contestationem non existeret, nullo modo posset in judicium deduci, quoniam non entis nulla iasivit accidentia. Sebast. Aliners iu manual. in .voc. lis s. I . p. m. 2'. Nec altera objectio semper vera est, sed in quibusdam callibus fallit. Sic, qui exceptione alia tutus est, ante tempus eam in judicium deducere potest, ut futuras inquietationes di molestias effugiat. I. DF
Item Creditor, cui in diem, vel sub conditione debetur, si timeat, adveniente die,vel conditione, debitorem futurum non solvendo, cuis
42쪽
ejusque timoris justam h ibeat & probabilem causam, recte desiderat, ut ei solvatur, vel saltilia, ut ei caveatur in diem, vel conditionem D. Alphon de olea decessisu. iur. tit. 4 qu a num. 3. D. Salgadorngabrinth. credit. Par. r. c. 2O. Jus etiam de futuro potest in iudicium deduci, quando aliquis timet, fore praegravandum, ut iudex inhibeat ante factum Rild. per text. ibi ivl 3 C. qui bonis ceder. p sin f inpr=. quod mei caus ubi Bart. int. de pupillo s. g. Si quis ipsi Praetori7.st . de operi nov. nunc. Facit text.in is duo patroni 3o j de iurei. ubu verbo hac dictio, plura exempla adducit Valer. l. e. a. uum I s. usque adnum 2. cons α Vul tei Vol. 2. Cons. Marp. Confas. n. s. Ex hisce etiam facile patet, quid respondenduin sit ad quartumduhium. Superest itaque tertium,quod nullius quoque momenti est Quamvis enim res judicata & Amicabilis Compositio in hoc tertio, in decisione videlicet & determinatione litis eonveniant: in eo tamen aisserunt etiam, quod illa semper praesentem, haec autem futuram
quoque litem pro objecto habeat. R Qs propter non prudenter modo, sed etiam Christia
ne faciunt illi, qui litem nondum motam praevia Compositione Λmicabili concordant. Utilior namque illa Amicabilis Compositio est, quae isturae controve 'siae viam praecludit, quam quae coeptam terminat. Optimum huc speet it Ciceronis consi ium,quod in Orat pro Psiuint. reperitur his verbis: Videndum quam primum est, quam minima eum molestia tota res transigatur, ac incivile est, hominem satim in ius rapere, cum re orsan amica Compellatione,vel Compositione obti- nervo si AEquum quippemhumanum est, adversarium ante itidiaeium interpellare, uis res fama esse possit, iudicio non pulpetur. Hinc pulchre Mid. in c. olim minι a. deprivilem admonet, initio utendum esse verbis, id est, Amica Conventione, deinde herbis, id est, iuris remedii tertio lapidibus, ut, ubi non si ficit virtutis ingenium, valeat armoarumpraesidium, reserunt, ct commendant Matth. Steph. s. l. deluiarsia. e. 39. dc Casp. KlOh T. I. Cons 28. num. 27.Idein svadet Syracides c. I9. D. I 3. verba ex B. Lutheri versione ita sonant: Eipti b dei.
43쪽
Nn f. an SP dis Febdi. Sic S lvator noster meritissimus CHRLSTUS JESUS procussum hunc aureis prosecto verbis describit MatL
4, bd n und Zoilmr, vid. Grot in annot. aia. c. I 8. Dag. 3I6. seq. De hac privata Interpellatione ante judicium intelligenda sunt verba illa text. ivl. suidam Hiberus t 3. ,. de servit. praeae urb. ibi: qua de re volo, ut cum Hibcro loquaris, ne rem illicitam faciat. Et ex illis conjicit Cujacius L I 8. Ob v. c. 38. olim prudentes hujusmodi Interpellationibus dedisse operam, re autoritate eorum, idem, quod judicio, saepe impetr tum fuisse. De eadem Interpellatione intelligendus est textus in I. debitores Io. C. de pignorib. ju ta expositionem Donelli & Hottomanni, q. ios sequitur Ostia id. Hilliger L i p. comm. c. I. sit. B. rei inflante licet Co jacio l. s. observ. c. 3 ta qui tamen loq. ii videtur de tollennibus & tectatis illi, denunciationibu , , quae rei uitiones pignorum concernunt. & vem ditionem praecedere debent. Nos autem loquimur de extra j dietati Creditoris Interpellatione, qiu in humanitatis ratio intrinduxit, cum sne incommodo Creditoris hoc fieri possit. Quod enim pete Ati prodest, nec concedenti nocet, id aequum est, non dene
depignorib. Sie Imperator in L β manumissori 4. C. de ob φ cujusdam Letum, qui nulla praecedente admonitione alium in jus traxit. reprehendit, ct iratus dixit: non Protinus ad litigandum currere δε- ιueras. Prius ergo litigantes p. Ela conserant, transactiones loquam tur. Iuli. g. l. C. de scriis, quam ad judicium veniant. & facit text. in L cum postillassem 44. F. dc damn. ins in qua, qui damni infesti cautionem postulabat, prius ad xersarium extra judicium monuit, quam Praetorem ad irat, ut notat ad eandem legem Cujacius tr. 9. ad African. Unde Anton Fab. in C. lib. s. tu. 2 2. dcf. I. dolens merito litium
44쪽
diuturnitatem excogitansque remedia, quibus malo huic mederi posiset, primum illud proponit, ut numo ab actione inciperet, quam ad- v arium interpellaret, an compromittere, an vero transgere mallet. Consentit xMaricli in se, Germ. de abbrev. sit. I 3. c. 4. Et alia de hac Interpellatione t chaut O ald. Hilliger. l. 17. Comment. c. r. Iit. B.s lib. 2I. c. a. sit. I. Cujac. lib. t 8. ob rυ. c. 38. Dctaren. lib. a. disp. e. 28.s ad i. quidam Hiberus I 3. A. de servit. praeae urb. Ruia sard. in not. ad eanae lag., Coras. l. 4. miscellau. c. 7. S. rmiente lik r. flessit. e. z. num. 9. Rebus. in proem. Constit. regni ad . n. r T. Myn- sing. Uultej. S alii Interpretes in g. appellamus Insiit. de a Bov. Lara de aliment. in g. I quis ex his n. al6. Scob. r. de ratiociu. c. I9. n. 32. Brunnem. ad i. cit. I 3. de SerUit. Urb. praed. num. in proce . c. I. num. a. apud quos videbis, an Interpellatio ista Urbanitatis & eonsi lusit, an ne evitatis. g. 6. Ut autem ad rem ipsam revertamur, suturae litis, aut cujuscunque alterius eventus probabilis, non vanus esse debet timor. probabilesque conjecturae & argumenta, Monter. a Cubueba deris.
g. 7. Lis certa & indubitata non est Amicabilis Compositio nis objeistum sed dubia ct incerta, quod patet ex definitione supra c. a. s. r. Et quamvis aliquis propter amorem pacis rem ipsam, vel jussuum Iiquidum alteri 1ponte rua donare vel remittere possit; id tamen non fieri intelligitur, per Amicabilem Compositionem, sed per
pa num nudum, vel ex liberalitate cons. c. a. I. s c. q. g. I 6. item e. ult. I. ult. ubi latius hac de re locuti sumus, vide & Henr. Gisebertum, inperis. Stat. Concl. a. num. 23. p. m. 6 34. ubi id Dd. & Statu. torum variarum proVinciarum autoritatibus confirmat.
8. Neque lis calumniose mota ad Amicabilem Compositationem aditum facit i. insumma Cy. i .j. de cinae inacb. l. t .s Sedeonstitutio 3. F. de Calumn. Hanc sententiam approbant Tiberius meian. Cons. 66. Mant. dc tacit. sambit convent. lib. 26. tit. I. n. χo. F a , Me-
45쪽
Menoch. Conf. r i s 8. Ant. Fab. l. I7. ConiecI. e. 4. Bargat. deviis L 3. e. 4. & alii plures allegati a Valer. c. tr. tu. 2. quot. num. a.
s. 9. Quod rem judicatam attinet, s revera judicatam sit, &sententia jure subsistat, non potest super ea Amicabitis Compositio im
stituit. 32. C. de transact. l. 23. 1. de Cond. indeb. Carpet. Iurisprifr.p. I. c.2 6. defeto. ubi respondent Lisp. Sc. de Iun. anuo I 6 3 s. Improbat id quoquo Sax. Wimar. Curia sp. G. Beat)ent. def. s. delud. I. tu. deascufa O c. 22. . Umm. adprocess disp. 23. th. 7. num. 3O. vers. 4. Exceptio. Gothor. Hisp. C. I. I. I I. c. 27. Nam ita possent eludi leges, Brunnem. ad i. ostrem iudicaram 7.pr. n. t. f. is transact. Quod si autem judicatum esse negetur, vel ignorari possit, sit judicatum sit, vel an sententia valeat, vel appellatum sit, Amicabblis Compositio adhuc fieri potest l. G.F. de transact. ibique Brunnem. Ratio est, quia judex in pronunciando facile errare potest, i inino non semper certu vel certissimus de justitia causae esse potest, quin aliqualis in animo scrupulus haerea'; nam Variantibus circumstantiis variat quoque jus, Stryx in disp. δε iure persuas. c. 2. num. Io .
f. io. Super Restitutione in integrum Amicabilis Composito insitni quoque potest. cum ea appellationi similis si eundemque esse , Hum habeat. ἱ Praeses 4r. β. de minorib. Suspendit etiam executionem sententiae, dcc ii sat attentatum, sicut appellatio Lunis. C. de in inter restit. Covarruv. quo. 'act. c. 23. num. 6. 7. α alii citatia Valer. eis, 2. 6. num a l. aa.
s. II. Imprimis autem lis inter Magisratum di Cives seu subditos orta: micabiliter componi debet per judicem, imo si inde sed, io metuatur, concordia imperari potest, tum ut scandalum evitetur, tum ut Magisti. tui autoritas sita conservetui, per ea, quae tradit Dn. Mex 'Caec. το s dec. 222. ubi de Studiosis cum Magistratu Academico discordantibus eadem habet. Dia. Zigler. in tr. de c. iudicione et2. 4. mu leis de abbrev. sit. lib. a. c. s.f. I7 s. ia. Idem observandum est in controversis cognatorum,
46쪽
os. 1d. 0rd. proce . Hessit. Sax. tit. I. F. T sendtrg. Inter consanguineos primum obtinent locum parentes & liberi, qui quidem litigare
non possunt, nisi ex castrensi, vel qu.isi canrensi peculio. I lis nulla 4. f. dejudie. hodie quoque ex adventitio ν quando sc. patri ex hoc usussciustus non quaeritur, vel si usustinctu, quem in hoc habet, abutitur, vel pater silium in potestatem revocat, notante Dn. Bruniae in. ad i. cit. 4.β. de judic. vel quaestio pecuniaria inter matrem & filium oritur l. Congruentius 4. C. depatr.potest. Has it: que & sinites lites intra Domum terminari congruentius est, Vel eas ex officio componere tenetur judex, & si reconciliationem repudient, & mortem insidiose invicem expectent, cogendi sunt, ut vel actione cita, vel amica convontione causam peragant. , Praeterea partis temere litigantis improbitas coercenda est condemnando eam in expensas & gravem inultam, tum ob legem Dei violatam , qui honorem parentum dilectionemque liberorum levere sanxit: tum ob publicum lcandalum. eui resistere est pars judicialis officii e. quoniam 3. ibiq; Canon a X. de iure patron. Ordin. Camerat p. 2. tit. 22. tum quia gravis impietas est, Marentes & liberos invieem non modo justa negare, sed etiam di Lseii limis, molestis &sumptuosis litibus sese involvere. Mev. p. 3. d. 298. s p. 8. A. 296. Circa fratrum controversi s idem Observ. iri debet. Hinc etiam Papinianus in L .famil. ercis. laudat fratres, quod lite renunciata ultroneam transactionem inierint. Puras enim est, de patrimonio relicto privatim transigere, Pietas est non altercari de bonis relictis. Pietas est, parentum inaequale fudiciumseponere, s ἀ- qualitatem praeferre. Pietas h6 etiam ad omnia utilis, ut eleganter loquitur B. Dn. Brunnem. ad cit. I. M.fam. ercise. Cceterum de Transactione fratrum & sororum videri potest l. a. C. de transact. patrui & avunculi cum fratris aut sororis liberis L IO. eoae mariti cum uxoris fratre l. 9. C. eod. quid, filii vel frarres pertinaciter litigent 'Εoc isti cogi eo et, posse a judice, ut concordiam ineant, aut ab urbe discedunt, putat Zasius ad L l. L inde quaeritur l O.Τde oper. nov. unc. num. 8. Gothost. adeund. g. praesertim si tales sint personae, quae re,
publicae statum perturbare vel labefactare possunt. g. I 3. Conjuges discordes nihil ocyus faciliusque aut gratius
47쪽
ad amicitiam revocat, quam blanda vox & Venus. Haee enim est discordiae sedatrix, ct propterea veteres Mercurium jnxta Venerem Collocabant: quod Voluptas nuptialis natione aptoque sermone indigeat, Vid. Tiraq p. 9. I. I. leg. connub. Erumpente autem frigu-lculo & vulgo innoteicente privatim commonefaciat Conjuges & Gesponsatos Confessionarius. ut desistentes a discordia humaniter coli
th. 4. Quod si ad Magistratum caula deveniat, hic non minus operam navabit, ut inter litigantes Amicabilis Compositio locum inveniat. Carpg. Iurispr. Consi'. l. 3. des 3 r. num. 8. Pius enim & Ω-piens jndex ante os nitia considerare debet, quid faciat ad piam Conjugum concordiam, Cothm. Vol. l. Resp. I. num. 74O. Cumque Amicabilis Compositio celeris expeditionis esse debeat, & omnia multo faciliora in litigiis matrimonialibus csse soleant si absque Procuratore vel Defensore concordia inter ipsos litigantes tractetur : ideo ex obse vantia in Consistoriis recepta nequc Procuratores, neque Desenseresndmittuntur. Carpr. l. 3juris . Con p. def. 3 I. num. 8. 9. I9. ubi id decipione quadam Supremi Covisorii Dresd de I9. die Septemst. anno I 62 I. confirm contrarium: derisu an reperitur apud Mevium p. 3. d. 3oo. Quod si concordia & reconciliatio interveniat, cautione praestita, mulierem marito iterum cohabit re debere, communiter as- firmant Dd. quamvis ex parte ab is recedat Henr. Brouer. de jure Conuub. l. 2 c. 29. urim. I9. Si mulier poeniteat, non habet maritus, quod reconciliationem repudiet, sed eam recipere tenetur, prout a
Consist. Supr. Dresd. responsum esse testatur idem CrrpZ.l. 2. Iurispr. Con rit. ra. des at T. Neglecta autem Amicabili Compositione actio instituenda est coranxjuesce Ecclesiastico tanquam competente, qui tamen, ptaesertim, ubi procelsis desertionis petitur, circumspectedc provide te gerat. Id. cit. l. des s 8. num. I. N 2. neque actio injuriarum locum habet, ne fama mariti laedatur l. a. rerum amot. l. a Issiariis, neque processu ordinario, sed se inmariores peragenda est. Dii. Mullerasp. in augurat. dejudic. Ecclcf. th. 27.
g. I . Sic lites Prosessorum Academiae ut Amicabili Composi- ne statim sopiantur, omnibua modis providendum, cum non abSq.
48쪽
. 47. , ' studiosae Iuventutis scandalo' haec litium semina propalentur, dc in . publico injuriarum judicio causae trairuntur.Quinc ipsorum numeri id obest, & inter alia prolisionim requisita haud minimum est, bonis
ut moribus sint praediti, omnique virtute excellant, ac praeluceanta . 7. C. de Prosia..Med. lib. I Ο. l. m. C. da Pr Is qui in urb. Con stant. lib. I a. Carpta lib. z. origr. O R. drfinit. Φla .per ror. g. I Ejusmodi remedium controversis, quae inter Ecclesiae praesertim eju3dem Ministros intercedunt, quoque adhibendum estν quia hae ites semper fere ita comparatae sunt, ut cultum sacrum per turbent, autoritatem eorum & officium polluant, auditores scandalizent, totumque caelum in sinistros sensus deducant. Quapropter Superintendenti, ut& Patrono specialiter committi solet, ut sese tanquam Mediatores luterponant, antequam controversiae hae ad Consistoria deserantur & processiis ibidem petantiar. Carpet. lib. 3. juri pr. Con . def. q. num. l inseqq. Quod si persuasionibus S monitis a res animique negentur, tunc ad Comordiam quoque per competentia romedia a Supremo Judice, pro Sravitate periculi & scandali, quod metuitur, compelli possunt I aut, si ejusmodi extremo remedio non opus est, brevi, summarioque processu m peragant atque interea conviciis injuriisque abstineant, litigantibus sub gravi poena injungitur. Mev. p. 3. d 2 7. 7. d. 27. ubi de processu litigii inter Pasto- rem dc Cmodem ejusdem Ecclesiae. Carpet. l. c. def. 4 B des 39. per tot. ubi de eo casu, quando se. E esae Minister ob excestusdc injurias in concione dictas ab injuriato offensoque auditore convenitur,
I. I 6. Sic Viduamm,pupillorum cineramnq; miserabilium& pauperum pursonarum lites Amicabili Compositione terminari aequum et justum est, ne affli iis addatur assiustio, re per diuturnitatem processus penitus ad incitas redigantur. Hinc Saxoniae Elee Or incit. Ord.s s. harum quoque rationem habuit per verba: Dder uo
ber solim Saten, hie da pias causas, 2 Bapsen, und
anine det Ile isten miserabiles personas betres n. oportet autem has lites intricatas esse, ut his per1onis magis expediat concordiam Sa. ' Par
49쪽
q8. ' - pacem habere, quam litigare Si eniin certae & expeditu faciles sunt, ad judicium omnino admitti debent, ne inde damnum sentiant, unde auxilium expectant. Aliquando etiam eVenit. ut pauperes negotium divitibus ealumniose facessant, indeque maximam capiant voluptatem, sibi persuasum habentes, nihil sec perdita licet causa, perdere pos. se, cum nihil haboant; contra Vero id in bonis esse, quicquid evicerint.' Hoc ea se illis favendum non est, ut coeteris injustitia fiat, e. ex tenore II. de foro comp. l. . yicdsi quis I. C. comm. de legat. Dec. ine. I. col. m. de constit. c.praesentiu 3 . deprobat. quem sequitur Neviet. in BD. u t. rit. quem iudic. num. 82. s allegat illud Levi . 39. pauperis non initereberis in judicio, h. e. ejus pauperis, qui injustam
dc calumniosam litem fovet.Magon. derectparroc. ra .s9. num. I 6. Uent. de Valent. in parth. litig. l. 2. c. 9. num. 2O. sed propter temerarium litigium carcere, aut pinnis multandi sunt, Reig. in thesaur. iur. Iit. L. num. I 6 . . ex ind. Canicr. p. I. tu. 4 I. s. ut . per regulam qui non habet in aere, luat in corpore.
ν. i . Nec excludendi sunt ab A micabili Compositione creditorea & debitores litigantes Dia. Me v in discusC. Levamin. inop. δε-bit. c. a. num. I 36.s I 37. ubi addit, licere judici omni possibili in o. do eorrigere exigentis inhumanitatem, praesertim si debitor non culpa sua, sed fortunae ludibrio facultatibus lapsus est.
g. I 8. Quod tutorum super tutela controversism attinet, quaeritur, an de ea amicabiliter inter privatos parieIesstremotis arbitris transigipossit ita, ut unus tutor maneat, caeteri vero a lite desipant' Hane quaestionem movet Bariolua tui. Prator ψ. Num. a. Τ. de tutor. N eurat. dat. negatque Valere talem Compositionem, quent plures sequuntur, uti videre est ap. Eman. Roman. Valer.cu.rr. .qu t. I.n.2.
Ratio, ni fallor, ea est, quod tutelae inunus Reip. munus sit, ct ideo pu-hlieum & eivile appelletur l. 2. I. qua autem l .F. quipet. tui. l. 3. kfm depecul. I. I. I. a vi magistr. convcn. Quod autem ad jus pa-hlicum pertinet, privatoriun pactis & conVentionibus mutari nequit, L jus publicum 38. F. de parit. Hinc micabili Compositione non potest effici, ut, qui tutor est, ct citra Omnem excusationis causam
50쪽
eoinpolli potest tutelam gerere, privata conventione talis esse desina
quemadmodum nec duo Magistratus convenire inter se pini int, uealterius tantum periculo tutores dentur, docet Ulpianus in L a. Si inter Magistratus s. f. de Met r. Conven. Λpud judicem ergo imviri, abeoque definiri debet, quis tutor sit, vel esse debeat, ut praejudicium pupilli evitetur. Λecedit. quod tutores sint aut ex testame io, aut ex lege, aut his defieientibus a judice dentur. rastix de tui. Iavero, qui mediante Amicabili Compositione tutor maneti nullo iure ad tutelam vocatur, quia privatorum conventio non est legitimus deferendae tutelae modus, nec a jure inventus. Praeterea insurgit sinistra suspicio contra eum, qui tutelam assectat. I. Uxori I 8. s. r. ad L. Cinnei. defalm ibi: &siliispectiis esse praesumitur, quod ultro tui
iam videbitur affectasse. ' 3 . A
ε. I9. Sequuntur causae matrimoniales, de his, an Compositioni a Dabili obnoxiasin jam videamus. Circa promissum matris monium litigante 'fideo interdum temerarii sunt, ut rem privatimeomponere audeam. Quae Compositio licita quidem re valida est. si pro matrimonio consumando & conservando fiat. Nam pro lobitu legitima sponsalia contrahere unicuique licitam est, unde etiam ea repetere denuo. & invalida per subleqHentem Compositionem convalidare onusquisque potestatem h t. Joh. Selineium. in s. si aruis poseulante II. num. 2 8. Instit. de act. At vero privata Compo-ntio dc extra judicialis, quas matrimonium dissolvit, absque praevia Iudicis seu Magistratus cognitione, omnino invalida est ob inultas rationes, inter quas praecipua est, quae ex Dei Verbo petitur, & ap. Matrie. I9. v 6. his verbis extat: quod Deus conjunxit,hoino ne disjungat, quod dictum ad sponsalia quoque pertinere, statuunt Theologi. Εle- . Poter Grotius in An t. ad h. l. pag. 326. ibi: Si igitur fine gravit culpa κατα πάσαν et πιαν amicitis caetera dissui non possunt, quanto minus ista, qua tot pignorum vinculo continetur, unde pendet honesta 'tum proyagatio, tum educatio nobili mi animantis ereati ad divinam imaginem ρ Deinde, si ex conjugum vel desponsatorum consensu penderet, de musa matrimoniali vel sponsalioruin convenire, vel amicabiliter componendo, vel compromittendo, vel fingendo impa-