장음표시 사용
51쪽
s. Donatio quare inter vir m&vxorem lege Prolubea tur matrimonio contanis. Iudex competens, ratam habendo sententiam per iudi cem incompetentem latam. non potest illam validam efficm e. σι Maritias coniugem in acquirendis, hoe est , in fructibus in re donata crescentibus, locus Ietiorem facere non ve
Filius illis de seruus sit, conditione i redes insueuit, ante conditionis euentum sui iuris effini,ssi, ipsis non patri aut domino acquirunt. Seruus quanquam ex testimento liber esset ius, quκ moni nillilominus sub ari potest. Haeres cuilibet linato quartam detrahere potest. σς Quarta falcidia ilico testati re mortuo aestimari debet, qua aestimatione claudendae sunt singulae res haereditariae. σπ Liber homo aestimationem non admittit. Seritus ante eonditionis. sub qua libertate donatus suerat, existetitiam mortuus, qualiter aestimetur inter res haereditarias. as Statu liber is censetur. Oi Qb eonditione libertas relinis imitur.
Statii liber inter seruos numeratur. de ut seruus puni. tur, si deliquerit. Seruus. cui sub conditione Iibertas concessa eaeaestimatur in salcidia, quandiu ipsa conditio expectatur. r. Statu liber non perinde seuere tractandus est, acii merella uus esset. Statuliber quando familiam haeredis augere dicatur. N Iudex poenam inflicturus. delim commissi tempus Matendere debet.
M Priuilegium superuenias patri plebeio decurioni esse cto,an Se quando fit is antea natis sit profectui & adiu
σι Vasallus vendens seb conditione vel in diem rem seu dalem, non fiatim priuatur eadem. Libertas per fideicommissum relicti, censetur pure debita. V. Libertas per fideicommissum seruo relicta. non est emissisida iurecta, sed fideico nisi a. Qiiaestio seu tortura non temere infligenda ei,cui libertas fideicommissaria debetur. Suspeetiis de crimine ilico non prisimitur. qui erat in in loco desiim, nisi aliter eonstet eum criminis Parrici. pem fuisse. τε Quaestio quam ob rem citius in erimine clam commis se inseratur. quam in eo quod palam. νε Ignobili. aut ei, qui vilis est conditionis ut plurimum absque tortura non creditur. Deportaris in insulam, quanquam insanitibus,suiu creditur absque quaestione. Testis vilis non torquetur nisi tribus concurrent abus. σε Presbyter vilis non torquendus, nisi indiciis Praecedentibu . Clericus nolens sex administrationis rationem redde. re, an possit in carcerem cor ci. Testis non admittitur quis in ea causa, in qua prius fuit
Testes vilis conditionis in criminibus atrocibus abs tortura non admittendi. Diuites in duobus casibus pro eruenda veritate toris 'uendi. s. Damnati ad mortem serviantur aliquandiu, Vt decori . sciis interrogentur. in vilitas personarum multipliciter in iure reperituriri Persenae viles quaedam dicuntur ob suum delictuim i Viles sio facto qui a lege iudicentur. , Instines de viles qui dicantur legis atque hominis tuis dicio. Vile, qui sint talus deminutione. e. Viles non sint c&endi, qui fide Ac opinione me probati. 1 Sacridos quancium vilis, non nisi indieiis praecedentibus torqueri debet. es Seruus non est facile quaestioni sit biiciendus. εν Milites, aut quiuis in dignitate constitutι qualibet pauperes. fide digni fiant censendi. es Vir de uxor ob tartum intersese fictumno actione fiuti. sed rerum amotarum conueniuntur. Factum potius quam iudicis sententia per legem attenditur
es Mulier intra annum luctus nubens. non ob hoc a testimonio est repellenda. Reus criminis publici. aut per sententiam iudicatus,no admittiturve testis idoneus. s. In es publico iudicio, non admittuntur ad tessimonium absque quaestione. si Damnati publico iudicio. in testes producti an sine torquendi. Testes minus idonei in si bsidium admittunturine veritas occulteriir. M Seruus pro quibus criminibus eoira dominumnari potit, seu torqueri. - Famosi ex erimine iacta, varii, pro cauiarum eriminum
Milites non sitne quaestione examinandi. Presbyteri nullatenus torquendi. M Sacerdos in crimine laesae maiestatis dc proditionis torqueri poterit. AEtas minor in quibus criminibus non excusetur. a Quaestio homini conuertationis honestae in ciuilibus non infligenda, etiam si non sit in dignitate aliquae sit tutus.
Testis υnteus In crimine excepto productus, torqueri potest, si reus aliis conuinci nequeat. in Seruus quando contra dominum praesentem vel prae
teritum, S quando contra extraneum torqueatur. Seruus regulariter eontra dominum non audiendus.
Serui in dominum non torquendi. s alns probationibus tacti veritas erasi possit. ys Testes viles de notati non sunt abis quaestione admitis tendi. Serui publici eontra dominum possitne torqueri. Seruus pro necato domino non punitur si claris non particeps, quamuis sib eodem edet tecto cum necareis tur dominus. .i Statilliber ob unicum indiciu non siibiicitur torturae. μ, Suspicio de crimine iniusticiens est quoioni infligenis di. aliis deficientcius argumentis. Probationes in criminalibus luce meridiana curiores
ων Testes bonae opinionis & famae esse debent.1.4 Tines quot numero esse debeat, dc quales, visissicienter fidem iaciant. μν Testamentum quot de quales tesses requirat ad salva
tis Testis per iudicem examinari debet, ut veritas eruatur const
52쪽
exeonstantia &Vultu eximinaci. Famuli domestici utariter pro aut coto dominum non diubet interrogari de nu. sequentib.,s Testes alioqui inliabilis, in crinime occulis,de quo veritas non facile eruitur,admittuntur. M, Rei de eramine damnati conseruantur aliquadiu de co- scias examinandi.
Teistimonium inhabilisi quibus ealibus admittatiir in subsidium. Mi Pamulus mercenarius hoe i seruo dissei quὀd ipse ingenuus sit, sertius vero nori item. xii Serui de sito interrogati facto torqueri possunt m Seruum alienum sugitiuum retinens, ad alterum seruarestituendum tenetur, aut serui loco solidos viginti cu
Seruus abs te a domino fugiens sui ipsius furtum iacit. t 4 Poena nemini ob alterius culpam d. bet infligi. 3 Seruus, qui cum domino idem commisit delictum. nointerrogatur de domino. xia Seruus fugiens a domino comaptus.an& quare sit puniendus.
ειν Seruus quibus in iis praecedentibus in dominu tori.
Seruus de delicto proprio vel domini interrogatus, notorquetur nisi tribus aut quatuor concurrentibus. xis Seruus de ficto proprio interrogandus, etiam absque indictis torqueri potest. ais Participatio in crimine nisseisivi is torqueaturi cui Perfideicommissium libertas relidia est. M. Presbyteri,clerici.&nobiles intestimonium pro aliis producti, non sunt eum quaestione interroganda. in Milites armatae militiae. si in expeditione dei ierint esse. coram quouis ordinario conveniri possunt. in Liberi homines. aut liberoru beneficio utentes non torquentur. nili vacillates aut de mendacio conuulti. Vel in testifieando praecipites sint. aut sceleris participes. Seruus nusquam in testem est admittendus. ras Serui eum quaestione examinantur. si alias veritas Periseipi non valeat.1M Testes domestici dicuriir nedum ii quibus imperari potest,vertam de ii omnes qui de domo sent Producentis. xis Praesens homicidi j commissa tepore, an teneatur de ho- mieidio. Praesens quado quis esse praestimatur alicui iacto . p ra,seruus domini interiectioni. 10 Pecunia an acc piatur licite pro alio defendendo. Rixantes. de homicidio non tenetur. si eum, qui si medium obtulit, occiderint. io AEdibus vicini igni flammescentibus medias aedes ad mearum conseruationem diruere possum. iis Domus media destrui potest. ne ignis domos postremas pervadat. Occidens medium se opponente, quando de homicidio teneatur,dc quando non. Iux Occidens alium defensione licita utendo.non vales aliter Periculum euitare. censetur iure occidere. in Opponere se medium rixantibus nemo debeti nisi se de rixantes seritare posse arbitretur verisimile.m Praesens rixae, quado teneatur homicidium prohibere. Gladio aiulpici, de dubio eventui sese exponet culpa
1M Damnum inserens alterius impulis, an teneatur de damno. an vero impellens.
in Ambulans per vias opacas de proli ibita, si in aliquod periculum incideritis,iapsi imputet. iis Homicidiu non prohibentes quum possent, tenetur utero sitae innocetiae obtinere, ne Reseris Participes Pr suman rura ιν Libertus patrono ad operas non tenetur. quae sane Vitae periculo praestari nequeunt. x Laicus timens per clericum ofiendi, ut pote iam semel ostensu non incidit in excommunicationem repercu tiendo.
io Socius socio tenetur subuenire periclitanti. dc si perior subdito. Magistratus respondere debet pro suntlia sua deli
ι . Magistratus nedum Mium. sed de quosvisi meso non cohibens. de facto eorum tenetur. io Seruus per fideicommissum liber iactus absens tempore intersectionis dominι qualibet sub eodem tecto iii e
x a Praesens in quo disserat ab eo. qui O praesente habetur. 1 Praesens delicto non censitur ei se quis,nisi amnis munitus aditet. 44 Seruus videns periclitantem dominum, nee valens eide succurrere, no aestimadus sieseris particeps aut eoscius. Seruus, cui perfideicommissum residia est libertas, de si adliue liber non sit . breui tamen libertate donandus. non citius est quaestioni subiiciendus. quam liber. a s Vsu fructuarius eos lauditas non iacit siros, quos non dum percepit. νεν Rebanniendus de proximo, habendus est perinde ait: iam e balino sublatus.
vineae non ligatae inter mobilia nori annumerandκ. με seruus iam liber voluntate testatoris dicitur, cui liberis eas in testamento relinquitur.3 s Impletum reputatur in fauorabilibus,quod de prori mo implendum est. Libertus an maneat manumissoris,an vero haeredis.
tus declarat laoc senatuscosultu in ea parte,quae de seruis loqui tur,qui veniat appellatione so uorum. Et quatuor dicta conti,net usque in . domini. Primum deseruo sub conditione legato:cuius sit,an haeredis, vel legatarin pedente coinditione adiecta legato. Secsic in de uatu libero. Tertium de seruo, cui per si deicommillum libertas relidia est,an interim censendi sunt testatoris serui. Qiiartu oc quod signetur digito, per illudem m datur so a iudicibus quam obseruare debent in quaestione infligenda seruis & statu libe xis,oc quibus libertas per fideicommillum reli ista est, oc ex consequenti vilibus personis. Secadum eii in versi. idque. Tertium in versic. sed in
eo. Quartum in vers. extat. In prima parte huius M. nota haeredem remanere dominum rerum sub condicione legatarum, donec conditio miserit. l. generaliter. s. sub conditione. T. qui, 5 aquib.
ibi pendete coditione pleno iure haeredis est. sic res subiectae restitutioni in euetu codicionis pen
53쪽
dente conditi one, debitoris manet. I. si post die. s. sed si sub conditione. is quando dies lega. ced.
I. cedere diem. ff. de verbo. signisi .glo in. l. ino milibus obligationibus is de regii. iur. adde. l. post litem contestatam. s. res quae. T. Dinil. ocis.
si fur T. de viafructu. ibi, exemplum rei siti, codicione legatae quae iii terim haeredis est, existen te autem conditione ad legatariu transit. Et qua uis res subiecta sit restitutioni: tamen haeres agit rei vendicatione contra cum qui eam detinet. l. non ideo. T. de rei vedi. l. si seruus .is de codi. lar I. is cui. fili. ubi per Bald. oc I sori. T. queadmo. seruit amitta. Per haec videtur probari in debito conditionali non nasci aliquam obligatione an te euentum conditionis. quem articulum aliqua
do Papiae disputaui: qus in multis differat citra
montanes ab ultramontanis. Et Cin. ea plene examinat in. l. Unica. c. ut actio. ab haeredi. 5c cotrahaered. inci. Io Fab. 5 alij post Pet. in . s. omnis.
insti. deverb. oblig. 5 in . si . insti. de inutili. sti,
Pula. Bart. indicta. l. cedere diem .sside verbo. si,
mi sic. Et haec eonclusio Petri bene probatur in
hoc tex. in his verbis, Nam medio tempore hae redis sunt. nec quod conditio existens inicit ut desinant es Iehan edis, faci t ne videantur interim
eius scilicet Iegatarii elle. et Ecce quomodo per
legatum conditionale non mutatur dominium
haeredis:neque codicio efficit ut legatario videatur esse acquisitae. ide in dicta. l. si post die. s. sed si ib conditione. T quando dies lega. cedit. ibi: non prius dies legati cedit, quam conditio fueritiinpleta. hoc declarat. l. cedere diem. in princi . Te e verbo. signisi dum dicit: cedere diem significat incipere debere pecuniam. 5c circa finem ii quit: ubi sub conditione neque cessit neque u nit dies si non cedit dies legati,nisi conditio laeserit impleta, Sc non incipiat deberi,nisi cedete die I ti per implementum coditionis. ante igitur impletam conditionem nihil debetur: sic nulla
obligatio neque actio acquiritur,nec retro trahitur cedente die impletae condicionis. g. ex condi
tionali. insti. de verbo. obliga.ibi: tatum spes est debitum iri. 5c Bar. in. l. ita stipulatus. xviij. col. 1s de verbo. obli. versi tertio est videndum. dicit omnes in hoc conuenire, et videlicet ante ad uentum conditionis possibilis seu contingentis no nasci obligationem neque actionem. disticultas ergo est in obligatione in diem,utrum statim nascatur obli tio G actio, an vero tantum obligati O. quam Cin. plenius quouis alio disputat indicta. I. unica. c. ut actio. ad haeredi et contra haered. incip Bal post eum recedes ab opinione Petri, N Cin. similiter di Bar. ξc Modo. iii dicta l. ita stipulatus hanc Por Io.Fab. 5d Nico .spi coclusionem positam in. g. omnis. insti. Vobo. obliga. discussi Petro inhaeredo. Caeterum ultra ea quae aliquando dixi in. l. dudum. XX. colum. 6c sequentibus. c. de contrahen. emptio. intcdo
respondere obiectisqvie in Petrum ec suos se quaces iacta sunt per Bal. licet citi illis Sc plerisue aliis non minus subtiliter quam voe rvi poneat post Petru, quem audierat in hac iuris comclusione verba sua resonatem ut ipse testatur indicta. I. unica. in primis Bal. cotra opi. Petri mo
4 uetur hoc dialectico argumeto: r tempus non Pot poni in numero causae siue efficientis seu stinatis , formalis seu materialis,& ob id no est modus inducendae vel tollendae obligationis. l. obligationum sere. s. placet. m. de actio re oblin. Qitur ratione diei non impeditur natiuitas obliga tionis vel actionis, 'uii aliae causae producant ea in esse. Addit secundo oc argum etatur ex et mologia diei, qui nihil aliud est nisi motus t poris naturaliter mensurati vcl per accidens. l. mo re Romano. E. de ser. Et sicut tempus non Peri
init actionem ipso iure, sic nonaeotest impedire ne nascatur. Mi si dei uilbr. s. si .ssi manda. Terti δIimitans no habet limitare, nisi id quod inducit.
l. talis scriptura. ff. de lega. l. sed tempus, seu dies non adiicitur verbo obligatiuo sed executivo, ideo natiuitas actionis no impedit, sed eius executio. l. ex his . c . quando dies lega. ced. Haec tria unica solutione Pet. 5c cin. absoluerunt, non te Pus, sed voluntas est contrahentium quae in tempus voluit executionem non latum actionis sedcc obligationis differre. Partes enim sic couenietes non intendunt aliud ex promissione agere, Q. in debitorem adueniente die cotractui a die Ao obligare, nec ante posse petoc, quam dies
aduenerit. l. cedere diem. s. venire. s. de verbo.
signisi ibi: eum die ventile quo pecunia petu possit. sic licet nata sit obligatio, quia dies eius cessit. actionis autem dies non venit,oc ideo petit nos potest. r Petitio autem est actionis executio. g. i. insti. de actio. quia ius est prosequendi in iudicio quod debetur. l. nihil aliud est. fide actio. ec
oblig. hoc declarat. g. omnis. vcrsi. in diem. insti. de verbo. obliga. l. in illa. ibi. quaeritur an statim ante Calendas agi possit. Sabinus Proculus expectandam diem actionis putant. T de verbo.
obliga. ubi obligatio quae iub condisione oc in
diem simul concepta est,licet conditio extiterit, agi tamen non poterit, quia dies laperest. 5c illet ex dicit expectandam diem actionis: si expedia da est dies,igitur non est nata. Nam quaestio in illo tex. erat,an ante Caledas agi post ei. 5c respodit agi non posse.idem in. l. Unica. s. s. T. quando
dies ususseuc. lega. ced. quem tex Bal. no potuit aliter euitare in dicta. I Unica. quam dicere spe ciale esse in casu illius. l. unicae. an sit hoc verum, dicam infra viciique clarus est ille tex. in his verbis: sed ne acrio de usust imi. 5 c. Et Bal. dicit illa tex. alibi no inueniri. sed ego addo illit no dissimilem in. I. quod autem. f. s. m. de dona inter vi rum et uxorem. ibi:quare ante manumittedo ni
hil agit. 5 du dicitur in aliis legibus,rem no posse peti. intellige per via adtionis in iudicio. I. Plius non peti. m. rem ra.haberi. Et hunc arci ci lum
54쪽
rum sebiistiter re clare Cin. declarauit: quia Petr. dixerat hoc esse potissi nauni argumentum quod ε in hac materia fieri potes i. r Ex his vides tepus
in obligatione adieetiam non impedire nati uita tem actionis ed solam voluntatem contrahen tium I no omnis.T.dereb Cred. quae pro reo facit. l. vii qui Calendis. s. si. ff. de verb. obli. Cum ergo in fauorem debitoris dies adleeliis sit, quo smodo potest in odium eius retorqueri, ut dica tur statim natam esse a monem,&sic peti possit quod noluit a se petiinisi adueniete die, oc leges omnes quae de oblisitione in diem loquuntur, dicant,licet staturi debeatur,ante diem tamen peti no potest,ut dicit.=.oninis. versi. in diem. ibir sed peti priusquam dies venerit non potest. No
ta verbum,venerit. Et dum dicit Bal .diem adie,ctum contractui,non esse adiectu nisi verbo executivo, non autem obligatiuo: hoc veru est, quia obligatio irata est, sed verbo executiuo scilicet oblitionis,non autem aetionis. Et cum insertnal .igmirnon impeditur natiuitas actionis: est fissum, ec contra eum in tex. clarus in. l. liber homo. 3 f. decem. T. de verbo oblis ibi: in proposito elum diem disserendae aiaonis causa in y sertu esse. mper quae verbat . demonstrat dissereritiam inter stipulationem pure contractam,oc
stipulationem in die,ut de stipulatione pura tempus non sit adiectum causa disterendae actionis: secus autem in stipulatione in diem, in qua dicit ille tex peti non potest quod intra tempus com prehensum solui potest. ratio, quia tempus fauore promi libris,non stipulatoris adiectum est, vedixi. Praedictis addo.l.si ita scriptum sit. f. si sub conditione. T.de leg. l. in his verbis. na nec pertinet ad nos antequam dies veniat vel coditio exi, stat, dicta. l. si sur.ff. de usiis tu. Nec obstat quod idicit Bal. de verbo executivo, quoniam duplex
est executio. prima est quae oblintioni deseriauit, ec est actio. Uicet. ea autem obligatio.ssidet
procur fractio insti. de actio. Secunda executio
est scilicet actionis,& est petitio, quae in iudicio
sit,dicta. l. amplius. in princi .ff.rem rata haberi utraque executio obligationis est sublata 'per appositionem diei, quia dies seu tempus cauosa ὸisterendae actionis apponitur. Et dicit illi Da decem. resseetias obligatiois est adtio,quiapercam petimus quod ex in ligatione nobis debet rNec obstat. l.vm .s si in v. fi quando dies usus si icced.in his verbis: emem ante diem usus. Dueliis nihil facere,quamuis alias qui ante diem agit male agit.& sic per viam occptionis latum
actio tollatur, non autem natiui saetionis impe idiatur:pro qua eruenda, si non esset nata actio, competeret peremptoria, no autem dilatoria. . temporales.insti. ae excepti .cui accedit . . teni
pore.insti de actio. Et licet Cin. istis duobusaria gumentis plus aequo respondeat a cuius solutione Bar non multum diuentit in Acta l. ita stipulatus. in j. qua tione princi. fi de verbo obliga
dum respondet ad g. temporales insti. de re p.
Ego uod aliter ab eis sentio,&dico leges per Bal .relatas,& eas quas alli addidi, pariter cocludere in obligatione condicionali ta obligatione in diem sicuti enim qui ante die agit, male agitas te etiam qui ante conditionem agit quod nihil ad eum pertinet ante diem vel conditione, dieta l .si ita scriptum sit. s. si sub coditione. Sec ὀ τsicut exceptiones quae pro obligatione conditionali competunt dilatoriae sunt& temporales, militer oc hae quae pro obligatione in diem coni
erunt, dicto.f. tempore insu. de actio .in his veris. veluti si quis ante diem vel ante conditione Petierit. De utraque eadem ratione concludens,
Vt 'amature petatur silicet si ante diem vel coditione petanir 8c de coditionali loquitur pim ei ualiter. l.i L annus. m. quando de pecul. aetio annal sit.ibi sed ex quo peti potuit conditione existente I bouem. s. si sub c5dicione. ff. de aedit. cdic ibi ante conditionem existentem inutiliter agitur et si illa verba male agit posita in diei l. viii .s si. T. quado dies usustriic. cedit. insor necessaris obligationerducere statim N actio nem: idem edet in obligatione coditionali, sicut in obligatione in diem, per diei a. s. si sub con ditione. dum dicit:inutiliter agitur. quod is est ac si diceret male agitur.& tmen fatetur ipsi ex obligatione eoditionali no ante nasci actione ex illa obli tione, quam conditio extiterit. sed si verum est quod dixit Rar. in diei 1. l. ita stipitia
tus. is de verbo obliga. in xviij.colum. non esse
aliquem qui discrepet,in obligarione conditio nati ante aduentu conclitioni ς possibilis seu contingentis obligationem non nasci, quam condi tio aduenerit ridem vitur erit an obligatione mme:quia in istis S at is multis conserunt. r Dicitur enim de creditore in diem ad eliectum transimittendi creditore esse,in. l. si post diem .is. quando dies leg ced eodem etia modo creditor qui stipulatus est rem sibi dari sub conditione, ea dente quantum ad effectum transmittendi creditor esse dicitur. l. is cui sub coditione. U. de actioni obligatio. vhi glos . alios similes enec his refert, in quibus recte creditores dictitur: dc quibus in dicto M. condicionali.insii. de verboru bii.& in. . cum quis sub aliqua conditione in sti de inutii stipula. Adde medicitis. l. pectinia is derct credi .in dilabus partibus legis. Ibima est in his verbis: si pendente conditione petam in finalibus verbis illius.l. ibi: ante tepus perere videor. Secundo dico ad illas leges ta ii iis similes considerandii tae pro solutione, τlex quae natiuitate actionis inpedit,simul oc o reptionem parit deseruientem illi impedimento teporales. insu de exceptio. .unica. is qua dies ii suci leg.ced. l. pecunia. iiii is de reb. credi. ibi, quonia cu incertum sit an ex ea stipulatioe deberi possit ante tempus pecere videor. Ratione cnim pacti conuenti impeditur nasti
55쪽
De Senatu 1 consulto Sillaniano
aeuo ante tempus obligationi expressum: quia prohibet ante tempus illud petere. si tamen cre ditor no expediato tempore obligarionis agar, contra est obstabit exceptio pacti conuenti, iurecit, male agis. seu inutiliter agis. ves, plus tempore petis.vcs,n5 recte peris. Uci,pram aliare Peris, mini tibi ius ailendi ante tempus pacto seu stipulationi vel ob ligationi expressum no compeiar. l. lui hoc anno.u. de verbo.oblisa. Et illa l.vni
in hoc dicit clare in versi no solum.1birante adi ta hau editate dies non cedit:sed nec aetio devsus ruetii. diligenter nota haec verba, sed nec aetio de usus ructu. qualiter aetio ante diem non nascitur.& quod dicit in si . agentem ante diem usus. si mretiis nihil iacere. sed quare nihil facit. t quo tuam qui ante die agit male agit. sed quomodo male agit quia sibi non competit ius agendi. 5cglocaliter sentiens sua interpretatione vult illui . destruere. Sc est clarus texi in dieri.l. peca rimam. vltimo respon. ibi, pendente autem causa
conditionis idem petere non posmum: quoniam cum incertu sit an ex ea stipulatione deberi posisit,ante tempus petere videor. Ex quibus costat, actionem intentatam ex promissione sub condi tione fac hi elidi illa excepti one,ante tempus p
tis idem in s. tempore. iiivi de actio ibi: praema
ture petit quae vcrba ut dixi, pariter resertitur ad obligationem in diem, dc obligationem con ditionalem,ut praemature agat qui ante die agit vel conditionem. Et licet Cin.in.d.l.unica. c. Vt actio. ab haeredi. 5c contra haere. incipi. quem in hoc Bar. sequitur, quamuis Cin no alleget in dicta. l.ita stipulatus. in prima parte distinctionis lyrimae quaestionis principalis,ut ille. s. tempora es. inst. de exceptio. loquatur de pacto conueto de non petendo quod iam pure erat debitum, nisi intra certum tempus tame ille rex mihi hoc nomobar: neque comperio quomodo ex illo te .
possit sine diuinatione vel suppositione colligi. Ob id Cin in illa. l.unica, dicit illum text. sacere Pro opi. Petri. N veru dicit in duabus partibus illii . Prima est in illis verbis: cum ita coueneritne intra certum te pus ageretur,veluti intra quinquennium. Secundὐ ibi: iuibus inita certum te Pus agere volentibus 5 sic de facto cum eis nullum ius competeret agendi, ut paulo post sequitur in illo tex. ob icitur exceptio aut pacti conuetti,aut alia similis, videlicet, praemature Petis. Vt
indicto. . tempore.&indicta. l. pecunia.Vel, si bi no competit ius agendi. ut in. l. mater. Vbi Pern .ff. de mois testa. per Alexa in I vir bonus.
in postil. Barto. sῖ iudi sol Tertio dum dicitur in s. temporales.differre debent actione 5c post 3 tempus agere: rvides quomo assilio disitatur in tempus adiectu pacto,cum dici distore debet.' quae sunt verba necessitatem inducentia.l. saepe audiui.ubi per glo. is de osti praui.Nec est vera
verbum, dis ore. praesupponere actione essena
tam Munatiuitatem actior iis vult intepus obli ration adiectum disserii. g c5ditiones. N. sub
conditione.insti. de vobo obliga. in his verbis: aut omnino non differant re in illo. . tempora, les. probant Verba quae sequiuitur in illo text. ecpost tempus agere. Vides qualiter no potest agi
ante diem:& sic amo non est nata ante tempus:
ubi si nata est et, agi posset, licet ope exceptionis
tolli posset: vi prasi it Bar. in diei a. l. ita stipulariis. Caeterum ut ille text.demonstret actione notae natam, sed in tempus dilaiam: dicit, dii ferre debetu actioncm,oc post tempus agere. ubi si naia esset actio quae exceptione elideretur, imperator assuli set similibus t coninis, quibus usus
in in s. i.illius titu. dccxceptio. si .verbi gra tia.ec versic.Ideo . dum dicit, dare te oportere Anco est, sed in lium in te codemnari, ideos dat tibi exceptio. Quared facit terum versi alio Min. . s. dum rescit ius antiqui uri de plus petitionibus. de quo in. . plus petere infir de aerio. in his verbis. ut non solum ante, sed neque post
iudicium temere intentatum olim agere poterat.
nota verbum,t cre propter agentes ante rem
pus: 'i solum de susto agere dictitur, S praemature. Et haec consideratio in maxime attendenda 34 multiplici ratione. Prima, quoniam tinterest nostia non tantum exci*cionem nobis compete
re ad excludedam actionem, sed etiam sundametum habere aetionem impedio. l. si quis emptioni s vc. de Praescrip. x. anno. Procientin ii ex illo iudicio tras actio scquercti ir per t. in si immas f. de condi. indebi. ibi: nisi tam cuidens sit calumnia. Secundὀ, pedit pluribus uti remediis cita diue sis. l. si creditori. f. deleg.i Quare cu Cimcduenio,vt ille tex faciat pro Petro ec on. Nee obstiti. l.iij. g. si quis ita stipuletur Secundd isdeeo quod cer. loco. alleg. per glos. in d. l. viii .is. quando dies usust ruc lega. d. quae de stipula Itoneso promissione,cui tacita taluum dies a lege dariir,loquitur: ut in dicta l interdum T de verbo.obtiga. in qua est longe diuersa ratio, ut
dicit Bartol. N alii post eum in diei l. ita simi
Iatus. S in. l. stipulatio ista. inter certam. v. deve bo. liga Et dum casus Aureliae se obtulit de eo quia capi nilo insignis ecclesiae Aurelim.
domum in emphyt sim acceperat usque in cer tas generationes Scin. lix.annos, postrinitas ge nerationes alius non impleto tepore primae
phyteriis ab eode capitulo in si nile tepus a die linitae primae emphyteosis iniimpsit:hie non sinita prima emphyteoli in primum emphyleotam agit visum declarari ius ex illa emphyt si seca, da competere reus comi intus excepit ius agen
di illi non competere donec prima emphyteosis
sinita esset,& d es eius aduenisset: S ubi ius illico, postulabat primus emphyleota sibi cedi bii
56쪽
5c Claud. L. i. g. Serus appel. 3O
permittitur. T. de aqua quotid. 5c aestiva. vide. s. quod autem. in auth. de non alien .reb. ecclesi. colla ii. Ad aliud agumentum Bal. de I. in I. Aquilia si deletis. si ad i. Aquil . quod suit Inv noc. in .c. unico,extra de plus peti. r ii ex delicto nascitur a filo ante diem igitur sortius ex consensu. Istiid argumentum dupliciter est falsum. Pri md quia illa. l. loquitur in obligatio e coditionali, di no de obligatione in diem. patet in ea dum dicitur,si deletum chirographum mihi eme dira in quo sub conditione mihi debita pecunia siue rit. oc tamen in ea nulla cadit obligatio secudum eos:& si findamentum esset veru probaretur in illo tex. nasci obligationem statim in debito conditionali,quod negatur ab omnibus: ut dixi su ra Secundo in illo tex. per sentetiam iudicis niti aliud declaratur nisi aestimatio debiti condi,tionalis,quod est in spe aduenientis conditionis videlicet quantum res erat: non autem declarat ipsam obligationem, sed quantum adueniet e coclition poterit peti propter carentiam pecuniae promis laesa sto illius qui insti umentum deleuit, id est,quantum res, quae debebatur eo tunc, quo petiit faelo ec culpa eius, qui vim umentum de leuit,valebat,pro Dato delirio 8c aestimatio e rei facta: sic non es h proprie codem natio debiti, sed aestimatio debiti conditionalis adueniente con ditione,hoc est quantum adueniente die Uel conditione peti poterit. probat ille tex. in his verbis: condenationis exaelio, cum debiti conditio extiterit, in qua est creditor, ut dixi per . l. is cui. Tde actio.& oblig. de qua non erat dubium, quominus in spe non sit. s. ex conuentionali insti. de verbo. obligat. Vel tertio, dic quod conclusio Innoc. N Bal. est minus pertines si ex delicto agitur ante tepus,ec sic ex noua causa: ergo fortius is ex consensu. t verum emi ita consentiunt par tes ut agi possit ante tempus pacto postea facto. re hoc est indubium. sed dicere per obliuatione in diem,c5sensum debitoris seu promistoris ei leVt agatur ante tempus,non est verum. Et adhue minus concludens est dicere, delictum accelera re obligationem, seu aetionem temporalem , vi ad eam soluendam contra paciti conuentionem condemnetur:quoniam hoc non dicit illa. l. in . l.
Aquilia. sed quia is qui deleuit instrumentum inuo pecunia sub conditione mihi erat debita, elendo initium et uni deliquit, possum agere. I. Aquilia. sed ad quid aganar an ut condemnetur statim ad soluendum quod in insti umento erat no . sed admittar ad probationem deictionis in ar strumenti facti per deletorem. Secundo, quantum in instrumento continebatur esse mihi debitum facta illa probatione condemnabitur ad in teres le meum, in quo veniet pecunia quae probabit ei Iedebita. l. chirographis. T de administia. tuto . di quicquid erogaui in probationem illius deletionis. l. si procurator. Trem ratam haberi. alia quae ponuntur in. l. si seruu. Tad. l. Aquila Et licet propter delictium condemnatus sit,
tamen exigi poterit, nisi adueniente conditione, quod debitum erat per ipsum instrumentum,ut vicit sinis illius. l. in . l. Aquilia. ibi sed tunc con demnationis exaetio competit,cum debiti conditiis extiterit. Secundo, in obligatione in diem consciasius partium non est,ut ante diem agi ponsit: imd secundum Petrum 8c Cin. in loco supra allegato,sorma ipsius contradius seu conseruus utriusque partis est,υt non ante tempus a die mi contra filii seu obligationi agi possit, sic diescit pars ipsius contractus. I.l. s. diem. T de eden. ibi, dies solutio is sicut summa pars est stipulationis. quem tex. tu singulariter nota in hac male as ria. r Nam ξc qui citius tempore adiecto obligationi oluit, plus soluere dicitiir. M. non solu. ver sic. plus es henim. insit de fideius. Et sic vides, ex consensu partium tempus adiectum obligationi non aliter posse subsistere nisi cum tempus aduenit: quia de contra hi est. l. paclia comicnta. N. l. sundi partem. T de cotrahen .eniptio. Nec aliter paelio seu conuentio quae duorum est consen sus regulari debet, quam inter eos conuenit. l.i. in princi . couetionis. is depacitis. Et
ad id quod Bald. voluit probare, in obligatione
in die partes consentire,ut statim nascatur acrio, Ponderans. l. cedere diem .ssi de verti signi. Cin. debite respondit, Saliter intellecta illa. I. quam 9 Cin. dixit, male crit intellecta. t Cedere in die obligationi conuenit: venire diem, aclitoni. ubi igit nata est obligatio,cessit dies: ubi vero uictionata est,uenit dies. Ita cc5trario, si no venit dies, a stio nata no est.& ita declarat illa. l. cedere dic. in princi. Unde nisi dies venerit, agi non potest. si de facto agatur: iura naturam obligationisec voluntatem contrahentiu agitur. Et ideo us p ad tempus dissemir, ut dixi supra in expositiones. temporales. insit. de exceptio. intra quod tem Pus per illum tex. 5c alios supra relatos, aetio nopolin suum ossicivin exercere propter resisten viam obligationis: quia obligatio, licet sit nata, tamen executio eius,quae in actione consistit,Voluntate contrahentium dilata est ad tempus cer tum: ideὀ non nisi adueniente die exercitiis obligationis quod est actio quae est ius prosequendi in iudicio quod debetur,ut dicitum cst supra habet obligationem resistentem: quoniam non vult ea polle prosequi seu exequi, nisi adueniet eao die. τ oc sic obligatio quae est in die direcite actioni contradicit: quia obligatio est iuris vinculum, quo necessitate astringimim alicuius soluendae
rei. Θc illa astrictio est actio, quae pro solutione oblinationis competit sed clarum est secundum glo. Bar. Bal. 8c sequaces ad soluedum ante die debitore astringino posse: nulla est igitur obli
gationis executio, nisi adueniente die, cum a me diem de necessitate astringi non possit dcbitor: in quo virtus obligationis consistit. l. obligatio
num substantia. is de actio. ec obliga .s.l. iita. de
57쪽
De Senatusconsulto Sillanian Ο
Oblig. N hoc argumento utitur. l. i. g. annus. T. qndepec. actio annal sit ibi Iulianus scribit ex eo computandum annum,non ex quo emancipatus es sed ex ouo peti potuit conditione exilientc.
1 Idem in. l. debitor it de verbo. signis i. t debitor inquit ille tex. est is a quo invito exigi pecunia Potest. non ivitur debitor cit, a quo invito exigi non potest. Elisum est autem quod a debitore in diem inuito exigi no potes i. igitur interim de Bitor non est,neque a stio nata est: quu obligatio essico non sit ad producendam aetionem,ut debitum exigi possit, nisi adueniente die obligationi adiectio. Nec obstat. l. stipulatio ista. s. inter cretam. m. de verbo. obliga.du ille tex. dicit ponse ante diem solui,cum tempus fauore debitoris adiectum sit: fateor per ea quae supra dixi per . l. cum qui Calendis. s. finali. ff. de verborum obli ga. latam est e dimerentiam an quis, quod emociter no debet,soluit: an, quod nullo modo debet, soluit. hoc ultimum dico, cum in si . illius. s. text. dicat cum interpretatione glos quod competit debitori ad diem incertum obligatum solues an re tempus ut videatur indebitum soluisse qui ad diem certum soluere aliquid promisit iam oblissatus est, re in debitor, di isto. f. omnis versi c. in diem. insti de verborum oblig. Licet illa obliga ax tio messicax sit, nisi post diem, per illum tex. t dii igitur interim soluit, non repetit: quia quia dies adiei tussit in sui favorem, Silli fauori renun
mat expresse aut tacite. expresse, sit sciens ante diem soluit dicto. s. inter certum. qilasi donans quod sibi copetebat. l. donare. T. de dona. si ignorans adhuc propter obligationem naturale, quae in obligatione consistit, repetitio impeditur. l. in diem.&. l. si non sortem. . libertus T. de condi. indebi. hoc notat glo. indicto. s. i. in m. de oblig. in verbo, necessitate. sed in eo qui debitor est indiciar incertu, quu dies incertus coditioni aequi Polleat. l. dies incertus. ff. de condi. di demonsti . repetitur quod solutum crit. Hoc etia dicit glo. in diisto. g. inter certu. in verbo,promisit.& ipse mei Baldus in diela. l. Uruca ii l. colum. Uersi. quitur de incerta die. c. vi amo. ab haere. Θc contra haere . incip. Et Bart. in Sela. l. ita stipulatus.
in prima qua tone princi. ubi Moder. post eum
a3 T. de verborum obliga.&ratio, r quia omnino indebitum est, quoniam incerta est dies ad esse vel non esse. l. sed si non seruus. Ead. l. falcidia. Ad. l. quod si eo tempore. Epro socio. per Bal. alleg. miror quomodo Bal. eam inducat,quionia ille rex. loquitur de contraditi,in quo venit dies incertus,extiturus tamen,in quo non statim sed adueniente die icet incerta, contingit actio, ecde illa non potest esse dubium. l. interdum .ssi de verbo. oblig. l. tali. T. de iure dot.&dicam infra. Et nihilominus ille tex nihil probat: cum in o. I. quod si eo tempore. dicatur in ea tantum de lucro dotis communicando socio omnium hono rum, cum dos cederet lucro mariti ex Pacto, non autem restituenda erat soluto matrimonio. Vn de si nulla restitutio facienda erat,quomodo agi posset ad dotem Secundὀ,S si lucro non cedoret viri,adhuc non probaret ante die nata actio neni, sed directe. s. sinati. l. praecedentis, quae it capit: verum probaret oppositum. r vult enim in
diem soluti matrimonii actionem ad dotem ditis ori, maxime quu dics incerta sit, licet extitura, quae nullam actionem parit ante existentem die,
dicta. l. interdum. NAE si constante. s. quoties.sssoluto matrimonio. de qua dicam infra, oc dicta. l. tali. ff. de iure dot.&ista consideratio bona est in solutione matrimonij quae multis modis iure digestorum fieri poterat. l. prima. T de diuorti sed inceratim quo modo diuortium sequi posset. Nec valet aliud argumentum Bal. quod iacit ex
doctri. Innoc. in. c. um c . extra de plus peti. dum
dicit secundum Baldum sententiam latam in illo iudicio valere, quae no valeret, si verum esset, latam esse super inepto libello, di actone non m etente. Dico innocen. contra ea quae dixi supra nihil noui afferre, licet dicat aliquos istius
cile opinionis, ut agenti ante tempus cxcipia. tur, quod plus tempore petat, vel ante tempus agat. Quum haec cxceptio litis ingressium impediat absoluetidum igitur reum ab instantia itidias cin. l. quod si in die in .ff. de Peti liaered. et Non in siciabor cum dicere,primo cogendum esse debitorem ad praviandam cautionem de soluendo aduenieme die, si dubium cst, an debitor adue
mente die erit soluendo, argumento. l. in omni bus .ff. de uidi. l. uniuersa. c . de precib. imperat O.
ossier. alias si soluendo est, quum per obligatio nem in diem satis de debito constet, ahens ante
tempus condemnabitur in expeti sis. Secundo,
quod induciae ad soluendum datae duplaburiatur,nec tenebitur reus aliter litem inchoare. Tertiὀ, per dicitam. l. in lege Aquilia. si deletum. Tad. l. Aquiliain. dicit actionem ex mutato,&similes, poste ante diem inremari, licet male agatur. l. unico, in f i. E. quado dies usushuc. ced. Qui te hoc non vult quanquam enim dicatur p e conueniri debitorem in diem, ad dandam cautione de soluendo adueniente die actionis: hoc verum
ess subsistente causa legitima, ut pote suspicioissimae aut paupertatis,aut alterius causis legit inuel uniuersa. c. de precib. impera. offer. l. in omni
bus. T deludi. Non tamen quod actione ex illo contractii nascente agi possit, licet ex alia causa inopinate accidente, α omnino a contractu aliena, propter ipsum conti actum tamen agi posset: ut in simili dicitur in . l. Unica. c. si ser extero me dum se mandauerit. l.i. T. vi bono. rapto. &. l. siseritus. Tmadari. Sed non ut debitum exigariar,
dicta. l. in lege Aquilia si deletum. Tad. I. Aquit. 16 Nec mouet ille quod Bal. post Barto. et clicit esses ciale in usus rum,ut non nascatur actio ante diem. Neque etiam ratio specialitatis, quam muciant in quia usus fructus non est transmissibi.
58쪽
iis ad haeredem. l. si diem. in princi . T quando dies lega. ced. Fateor cium usumfructum noesse transiliis sibilem, quum seruitus sit persona lis. l. bifide serui tu .ec cum persoria extur ui. s. sinitur. insti. de usus it. l. iij. s. u. cum . l. se l. v. qui b. mod. usu rii. amit. nec ob id in eo statim acqui ratur obligatio,nes actio, dicta l. unica. g. si. T. quando dies ususseuc. lina. d. nam & sundametum Bar. 5 Ral. aliter quam ipsi dicunt, declarare intendo. Clarii est enim .sum iiii quin tib esse transmissibile, 'uu personalis sit,&morte extingui,ta legatu usu uctus, factu etia sub die cer to,sui natura includere diem incertii quia dubiuin, an prius decedat usus ructuarius, quam dies Iegati usus Ductus adueniat ea ex causa aequipollere obligationi sub incerto die coceptae, de quain. l. centesimis. g. si. m. de ver b. oblig. l. sed si non seruus .fi. T. ad. l. falci. Similiter θc obligationi conditionali, in qua non nascitur obligatio nem actio, ut dixi supra per illam. l. cedere δiem. T. de ver b. signi. Aliud igitur in obligatione usustra etiis dicendu est, quam in caeteris iuribus, per dictam. l.3. si . quando dies usus fruc. d. certe hoc no concludit. lit huic rationi faciliter respodit Cin. dixit enim O Ral. veru illa aliquid plus
in ususructu eisequam in alsis rebus tempore perituris: quia no solum actio no nascitur, sed necar obligatio,ut dixi. et Et hanc dicit esse ratione differentiae inter usumisuetiam, Bd alias res non pe rituras in ore: quia in usustuirit no oritur actioneque obligatio, per illam l. Unicam. g. si T qua do dies inusi ruc. lega. ced. Seoas aute in aliis, in
quibus obligatio nascitur sed no aetio. Et illud in quod dicunt esse speciale in usus ructu, quod
Iociim sibi non vendicat in caeteris iuribus non petituris tempore. Nulli enim dubiti est, si obli satio non nascitur,multo minus actio. Sed ratio ecialitatis est,quia in legato ususseuetiis, facto etiam sub die certo constituitur maior incertiriado, quam in aliis: quoniam legatum usi friustus sub die certo ,resoluitur in die incertum, quLco ditioni a qui pollet. l. dies incertus. T de codi. 5c demonstra. Quia incertum est,an vivet usus ii ctuarius quia dies aduenerit, re mortis eius dies sit incernis l.i. T de condi.& demonstra. No mirum si lex dicit,in eo no nasci actionem, imo nec obligatione: incertu enim est,an prius dies lega ticedet,* morsatur legatarius. Ob id incertum est,an haeres debitor erit propter dubia mortis legatarii euentum: quae duplex incertitudo in transmissibilibus cessat Ad. l. si constante. M quoties .is solii. matri. aut in per Bald Cin respondet,& hcnc,vide cum . Ego vero ulterius declaro illum. f. quoties. Pria' mo, τ volo te praemittere, maritu constante ma trimonio non posme de dote conueniri, sed eo soluto latum. l. j. S. h. in prim .is. solii. matri. Di pa ter. ff. de dote praeleg. dicitur plene in . . fuerat. insti. de actio: Si tamen constante matrimonio
vergat ad inopiam, ne cotingat indotatam remanere uxorem,si dii solutio matrimonii expectaretur: statim quo constat maritum vergere ad irwmam, lex tribuit mulieri contra maritum cita state matrimonio, actionem: sed quia indeces csset maritu sustinere onera matrimonii,& eu fhucis dotis priuari, quae pro sustinedis oneribus matri moliti dat. l. dotis. IL de iure dot. l. pro oneribus. c. de iure dot. lex subuenire voles viro ec Uxori, hoc mediuinuenit, ut maritus satis det restituere
se dote soluto matrimonio, oc uxore sua in d e reddere: eo casu dos marito cu fruetibuς medii teporis restituetur,dicto. L quoties. Et Bal. ex illo tex. propter interpretatione glos positae in inseas Io. L quoties. in verbo, de solutione. dicit, τ intra annu a die soluti matrimonii uxore agere posse
ad restitutione dotis. l. unica g. exactio. c. 1e rei o. actio. Et licet annus cocedatur marito ad restituenda dote, tame ille rex. ut demonstret ante
lapsum annis nata cise actioiad, dicit agere poli emuliere costate mlimonio ad dote soluenda aut ad satisdadii. Et sic si non fuisset natano potuis set ante agere. Miror quo mo Bal. diu casequvns,illu tex. pro cotrario adducat: qm lex siue antiqtia Digestorii, siue C dicis no latu post solutu intimoni si dat uxori ac tione ad dote, sed
etia eo nitate ni atrimonio,ex t sic quo cui detis si me appareat eu vergere ad inopia. hoc dicit. d. l.
si costante. in prin. v. solu matri. l. ubi. c. de iure
dot imo plus lex Codicis necessitate quada mulieri imponit, costante nati monio, de dote agere, alioquin peribit mori, si no agat. I. in rebus. c. de iur. dot. Tame no agit illa actisie, quae pro dηt ex illo. s. exactio. c. de rei uxor ac, o. scir. l.
' .is. solia. matri qua illa no posset agi nisi soluto 3 o matrimonio. Sed hax est noua aetio, quae a lege cocedic uxori in fauore dotis,ut coseruet ,tisi expectata matrimonij dissolutione, aut si tenea tur maritus satisdare de indemnitate uxoris: dc sino pol, adhuc dos remanebit usibus mariti obligata re uxoris ec filioru ex illo intimonio Icreatorii. d. l. ubi. in ii. c. de iure dot. vii no meruid si gnari. melius aut quadraret arguinctu glos. illius M. quoties factu. de . l. in omnibus. fide iudi. qaefuit Innoc. in. d. c. unico . extra de plus peti. Cui unico verbo rndet Cin. N bh, per . s. hodie. insti. de excep. Fuit etia solutio gi. m. d. l. in omnibus.
in glo. ii. st de iussi. ut illa actio no copctat ad debitu sed tin ad cautione praesta da .l si si desumor. s. si .F qui satis da coga. st sic est noua a filo, quae dat no ex cotractu sed a lege, ter illa spe certa, quae in obligatide in die cosistit in qtia i a nata est obligatio,sed no amo. Et ad argumetu Bal. a lege codenatis ad se luedii dat ca miseratio is. l. ij. α. l. iiii. g. codenatu. Edere iud. l. si cu nil liti. s. quu intra. F. de c5pria. dic nullo movi cedere, ut declarat Bar. Sc bia ita. d. l. ita stipula tus .ff. de ver. ob l. T stati in em lata sinetia nata est
actio, sed solutio tra differrex gramiserationis,
59쪽
l. s. s. 5c postquam . ibi pietatis intuitu habeat debitor intra biennii tepus &c. c. de iur. domi. im pia r. redicta. l. tui. s. si quisco donnatus. 5c. l. q. f. de re iudica. Ex hoc Bar. infert, in tempore dato a lege causa miserationis ad soluendum, a die ctionem temporis non impedire aetione iam data a lege vel ab homine,uti est in casu proposito. Ad I Celsus. ff. de arbitr. ut debitu in die posisit ante die solui melius in . l. in diem fide codic. indebi. l. stipulatio ista s. inter certa. ff. de verb.
obli. cui supra responsum est Et glosin dicio. s. inter certam. respondet, licet solui possit, peti tamen non potest: et quoniam fauori pro se intro ducto liberum est cuicinim renunciare. I. si quis in conscribendo. c. de paci. Nec mirum si solui potest, quia quit obligatio iam cessit, potest de bitor ab ea se liberare,si vult,antequa cogi ponsit via actionis,ut dixi. Et mirum est quod Bald. obiecerit. l. aliquando. f. s. ff. ad Velleia. Dum
dicat ex ea,naturaliter certa non impedire natiuitatem actionis: quia dic illum tex. aeque probare de intercessione seu fideiussione per muliere fa cta pro obligato in diem, sicut pro obligato conditionali obligatione. sed ultra id dicas ut quo cui P modo interpreteris illum rex in verbo, restitutoria. siue dixeris per oblisatione mulieris intercedentis pro debitore pure obligato, nouatam, et non nouatam fuisse obligationem debitoris, pro qua intercessit ratione diei vel condi
tionis adiectae sua fideiussioni, siue per restitu
tionem actionis concessiam creditori ex illo tex. propter difficultatem. I. pectinia. ff. de re. cred. supra alleg. detur ipsi creditori actio utilis, quae ex sua obligatione cum directa nata erat siue resti tuatur ad directa, semper coperies ta nata dc ac quisita obligatione 5c actione contra debitore, antequam mulier in diem vel sub coditione pro illo debitore intercederet: ec verba sidetiissionis satis praesupponiit obligationem debitoris pro
cedere. l. stipulatus sum a reo. s. adhiberi. T. de si deiussior. l. iiij. s. satis acceptio. T. de verbo. Obli.
g. fidei uisores. insti. de fideiussior. ibi: na eorum obligatio accessio est principalis obligationis: ec quamuis per paetii nouee, tame aetio prima
manet, licet exceptione pacti superuenietis tollatur. l. si unus. F. pactus ne peteret .m de pact Et hoc est quod voluerat primo dicere Cin. in. d. I. - unica. c. ut aetio. ab haeredi. 5c contra haered. in cipi. Et Bart. in. d. l. ita stipulatus . in prima quae stione princi is de verbo. obli. qui ita interpreta 33 baiar. s. tcporales. insti. de exceptio. r Et in hoc
casu no cit qui dubitet quo minus aetio renouas prima tollit effectu prioris adlidis, si excipiat,ut dixi. g. visisti. de exceptio. Et quod B l. dicit,na
turaliter certa no impedire natiuitate actiois fiateor, quia iam nata actio, tuae certa est,sive a te se,siue ab homine Occisa, no impedit nouatio ne ipsius per interuetu nouae couetionis: sed ad
coclusioneniam nihil facit. Et minus obstat qd
dixit Bal. inter pura oblisione ec essiorem ec
aelione no eue Giam. Et ratio, 'a eslicacia obligationis non est aliud δ actione parere. l. tin mis. ff. de ver b. obli Sed p illa. t nata est efficaciter obligatio: igit actio cofirmat . Tu ad id quod dicit noemediuvi etia inter pura obligatione ocem cia obligati dis,dic esse salsum: ua essicacia
obligatiois,in produceda actione tantu no coli stit. g.i insti. de exceptio crue supra induxi in his verbis: dare te oportere emcosed iniquu te co34 denari. t quod si veru esset, obligatione no dici
cace donec actione produceret sequeretur vobligatio pure cotracta de re, cuius euentus etiaincertus est,no diceret inicis, quia no produceret statim actione: ec tame hoc falsum est . quan tum cump enim pura sit obligari o, tame no inci pit actio, nisi quum res promista pol in rerit na tura praestari dicta. l. interda. in prin.T. de verb. oblig. ibi: tuc enim incipit actio,cum ea per rerunatura praestari potest. Secud J, ante die soluens scienter,nsi repetit: oc sic obligatio no est litem, cari,quae repetitione impedit,licet actionem sta rim non producat. l. si non sorte. g. libertus. ff. de
condictio. indebiti. Adde oc alii a casum in cotractu permutati dis:& at is cotractibus innomina ris,in quibus licet ex consensu sit nata obligatio
Permutationis: tame obligatio efficax nata non
est nisi re tradita ab eo u vult agere. l.i. m. dero.
Permuta. ibi: permutario aute ex re tradita initiuobligationi praebet. alioqui si res nodum tradita sit nudo cosensu costitui obligatione dicemus. idem in. l. naturalis. s. di si quaecla. in verbo,nasci ciuilem obligationem. s. at cum do. ibi: sed nascetur. 5c. s. Dod si factu. ibi nulla erit ciuilis actio. S. s. seq. ff. de praescriptis verbis. in quibus, nisio parte mea detur, no nascit actio ad dadu, vel ad intereme,vel actione doti, quae est praetoria, vel co dictione rei meae datae: et in illa est pure cotracta et efficacia no habet statim ad produceduactione Alios estedius est caciae obligationis poIiit glo. in .s.l. insta. de obli . in tribus primis glos. Secudo,N si velis fateri argumetum Bal. potes, sar omnis obligatio legitime contracta emox est ad a, duceda actione, prout esse distinguit. s.
omnis. insti. de verb. Obli. aliquae em statim pro ductit actione, 't est obligatio pura,vel pro Pura habita. l. in illa. in si .sside veroo . oblig. ibi: agi,ptinus por. exceptis his de abiis in. d. l. interdu.
. at is p glo. Bar. N Mod. additis ad illa. l. quae
sui natura habent die adiectit,aliquae vero in die coceptae,adueniete die productit,similiter ec de obligatione conditiona li dicendum est. Tertio, obstat. l. naturales.sside actio Jc oblig. Natura les oblintiones licet vim non habeant producedae actionis,habent tamen efficacia excistionis, ec quado p repeti tionis,ut illhic, quadose retentionis. I. natur liter. 5 . l. seq. N. l . si in area issi de cond. indebi. I. in hoc iudicio. T. coi diuidit. N. i. centesimis. in princi. fide verb. obli. Probat opinpositum
60쪽
riosita quod dicit Bal Sc couenit a. s. omis. veo sic. in die. insti. de veri, obli ibi praesens est obligatio. nihil ille tex. dicit dea moe: sed eo tradicit in hoc, da dicit, in die aut dilata solutio. 5 ratio est, quia ante diem peti no potest, dicto. s. in die.1c dicta. l. in illa. ii de ver b. obliga. ibi: expectandam diem actionis putant. Ad l. qui mandatu. m. mandati. de qua Bald. de oes faciunt maximii cassitate, Cin. plus debito
vespondit, di similibus supra resposum est, ec dupliciter. Primὀ,du dicitur in illo text. t actione, quae dito competit,antea natam contra mandat arisi scilicet madaci, quae cst,cum mandatarius fir scepit mandatum de re emeda in diem obligatus est mandat I, 5c re empta in vim mandati acquisi ta est utilis mandati contra venditorem,quae evicax non est ad agendum contra venditorem: sed actio competit mandanti contra mandatarium, ut actiones directas sibi cedat,ut possit die adueniente ex illo contractu per mandatarium iacto inere: ecficiam obligatio oc actio ante contra iam emptionis quanita erat suscepto mandato, l. hec. ij. 5 . I. si mandato. g. quoties. T. mandati. plene in. l.j. c. de actio. 8c obliga. l. si procurato rem g mandati actio. is. mandati. sed ista amo,
quae contra procuratorem copetit,no sacit obli gationem venditoris ante diem accelerare,ut bene declarat illa. l. qui mandatum. in his verbis: tcum dilatione temporis actionibus cedat. quae sunt omnia argumenta inducta per Bal. Caeteris autem respodit Cin. in dicta. I.unica. c. vlaetio. ab haeredi. 5c contra haered. incip. ideo non im
morabor diutius super distinctione Bar. in dicta I. ita stipulatus. neque super distinetione Baldi per eum posita in illa. l. unica. Adde quae scripsi
in. l. quum tempus. T de reg. iuris.
Seeund0 ex hoc. f. nota optimum ec maximuellectum conditionis, et qui est, ut non trahatur retro et ideo percipiens tructius rei pendente coditione suos facit, dicta. I. si post die M.t. Equin
do dies leg. ced. Dequo in. l. si mater. I eandem.
vocat si ex alia. T. de exceptio. rei iudi .ec in hoc sit differentia inter legata Se contractus, quia in
contractibus retrotrahitur. I. qui balneum. ec. l. Potior. . . T. qui potior. in pigno. habean. alleg. hic per omnes in. l. necetiar .ff. de peri l. et
' commod rei vedi. De ratione differentiae est maxima dissicultas, praesertim pr ex argumentu o. nostrae de l. in ratione. . i. . ad L falcidia. Circa quod laborauerunt nare. Roma. 5c alii in l. si is qui pro emptore. in .v. quaestione principa Ii. T. de usucapio. Et ut reddam utilem hanc lon gam disputationem ira 3oira tibi duas aut tres 3o quaestiones. Prima est,t Maior pars Galliae usu obseruat mulieres mortuis maritis lucro perci peremediatam partem mobilium ec nominum debitorum a marito desuncto relictorum, si aliter pacto dotalitio conuentum non est: in Nor mania vero tertiam libera ab onuiti onere successionis, nisi in subsidium. In pleris p vero regioni
hiis quartam lavim. Cuius consuetudinis menti ni in . . i. supra ea. I. post Petr. 5c Cin. in i .i. c. desum trinita ec fide catholi. quae suetudines tu riscripto coueniunt: in multis enim casibus quartam in bonis mariti percipi ut eo mortuo,vel ali ter dissoluto matrimonio, videlicet in casu. g. si . versi. iudicauimus. ubi per glo. in verbo, quarta. in auth. luit, .mod. natura .estici. legi. colla. . aliquado virilem, ut ill hic per glo. Cui adde tex. incisi. de imi estitia. de re alte.sact colla. x. per Are. m. c. illud in verbo, consuetiidine. x q. distin. Ubi
quin it cestrario de lucro quod facit maritus dehonis dotalibus vel datis ab uxore ultra dote in contractu matrimonii, τ an in isti, lucro veniant obligationes in die vel sub coditione cotractae, vel si post morte viri adueniete die vel coditi Oecrat illa debita comunia in Oxe vel marito haeredibusve ipsoru ,ut si quid ex eis percipiatur, diuidatur inter eos pro portione a costietudine in
troducta. Secsida est qua ficit Din. in reg. . in si. de reg. iur. in . . de legato,qui ante tepus sitae te gationis concessit gratia expecta uua,sed no potuit impleri gratia nisi ea sinita: an lapso tepore suae litionis gratia sit finita an vero post tem piis lapsum trahac retro quadocu* cotingat hiatici ii vacare.sed hec qii aestio decisa est in . c. prae senti. de ossi lega. in . vi. Tereid,an in cotraetibus, quibus inest coditio fruetiis medio ipe percepti.
veniat restituedi adueniet e codilloe. De quibus dixi in . s. quae legata. Nin. l. quia tepus. ff. de reg. iiii . N. d. l. dudii. c. de cotrahe. emptio. ec praesertim quia in deductione earu hic ni rex. ubiq; r putatus est sacere maxima in stati a. aliqd dica in I. si exti aeredatus et in. l. i q. f. si eo ditioi. inlisa eo.
Antequam disssolua qua tiones priores, volo
4o ec ultimas vo Iutates, r quare potius in corraeii bus eo ditio trahit retro cli in legatis. Quauis pleriloaria dixerint,res octo dri inter cotractus 5e vicinias volutates, praesertim Bar. in. l. sed interim. s. si maritus. T. de do. inter vir.ec OO. per clide in . l. si si liusfamilias in prin. T. de verb. oblig. Sed illae disteretiae cocludiit in idd. dicti enim in cotractibus inspici lepus cotractus, in legatis ver0 tepus existetis conditionis. Ideo retro ualiunttir cotractus,non asit legata scii Ultimae votivitates. De illis ronibus disseruilia. d. l. legata. m. de reg. iur. Ideo litcno dica plura. Sed quia illae ro Anes redeunt ad prim 1 causam, quae est, quare potius in contractibus attendimus initiu cotractus quam in legatis: unde no videtur pereas satisfiera quasito. Har. autem longo stylo in dicta. lai is qui pro emptore. in . v. quaestione principali. T. de usucap. fecit longam distinctionem, quae huicquisito no satisfacit: tandem dicitione di Terentiae esse propter voluntate testatoris. l. mulicr. g.