장음표시 사용
601쪽
patrono, si debitam portionem sibi relictam intestamento liberti acceptauit, licet forte ignora uerit libertum nonnulla bona in Daudem ali nasse. Nam ex eo quod patronus ex illo inutilitestamento debitam portionem recepit, iam vi detur pene satisfactum iuri patroni: quoniam Iureconsultus in sine illitis legis ait, ubi libertus Otiam ab intestato decederet debita portione patrono relicta, aut siquid amplius, licet in Dau dem patroni libertus aliquid alienaverit, non poterit patronus reuocare quod alienatum est, etiam si fraudandi animo libertus alienavit, quasi nihil in Daudem alienaverit, eo quod patronus debitam portionem a liberto percepit, oc suae in demnitati libertus consuluit: sortiori ratione si errans in iure S in facto portionem debitam tromis accepit, quia satis est iuri patroni satisse ctum esse. 5c id puto verum. Et per haec non insi sto circa id quod Bari .dixit indicta.l. Claudius.
ff. de acquir. haeredi. dum ad illam. l. si patronus. respondet quod in ea reuocatoria actio patrono competens ideo perdatur, quia contra ius ciuile detur, quod facilius debetur. l.in honorariis. M. sed cum rescissa T. de actio.ec obligatio. Sed haec . non est recta consideratio, nem eam iureconsul tus habuit, sed illam cuius supra meminimus. Ex hac disputatione Bart. quaestionem mouetiis de eo i qui instrumentum falsum in iudicio produxit , ec eo usus est, an illud postea improbare
possit.in qua Bartol. distinxit,aut instrumentum est nulla desectu consensus:et producedo ipsum confirmat,neque amplius queri posset. l. iij. M.Llsus. Trem ratam haberi. Si vero alia ratione nul
lum iit quam desectu consensus vel quod in po
testate sua non sit, ec excipiendo nullum dicere possiet,ut in dicta.l. post legatum . in princip. T. de his quibus ut indig. vel quantum ad actiones ali cui competentes,cui non potest praeiudicium an ferre. l. quis ergo. T de pecu. 5c.l.iij. T. pro socio. Licet in testibus aliud secundum eum dicendum sit. l. si quis testibus. c.de testibus. Et sic testes ab instrumentis disserant. Neque obstat secundum eum.l .i. edere T. de edend. quia qui instrumen
tum consitetur, non omnia ec singula in inframento contenta simpliciter eonfitetur vera ess sed quatenus instrumentum probat, dicta l.post legatum. Alioquin si producentis instrumentum consessio simpliciter ficta esset, amplius reuoca
ri non posset. alleg. Innoce.inca.Venerabilis.
to,de exceptio. Nisi is qui verum consessus suis
set instrumentum,errorem allegaret, & pro cooris comprobatione nullitatem instrumenti deduceret,quoniam audiendus esset.l. cum post. c. de
iuris ec sacti ignoran. Caeterum in quaestione se
queri. Barto.priorem distinctionem moderatur,
si instrumentum non est salsum, sed non iure lasectum vel nullum: quom am ubi falsum est, adhaeλias rei primae distinctioni Accursii: t deinde distin guit, aut is qui producit instrii mentum scienter
L. iij. 9. Si quis tabulas. 3O3
falsum producit aut ignoranter secundum. l.si salsum. c. ad legem Corneli. de sals l. si uteris. c. deside instriimen. quoniam qui potest de salso accusari, quia falso instrumento usus est, alium de sal
Ego autem intendo succincte aliquid de distinctione. Rar.dicere. In primis dico verum esse ubi actus solo desectu consensus dicitur nullus sum
cere ratiliabitione interuenire expressamuel taci/tam,dicta.l in M. falsus. Trem ra. haberi. Cui ego addo. l. ij. c .desiliissa .et quo O. munera subc- lib.x. l. licet. T. de iudi. nisi ad est e actus pro sor ma requiratur consensum precedere, secundum Bart.in. l.si quis mihi. s. iustum per illum text. E. de acquir. haered.in. c. rati habitio. per Din. de re .iur. in. q. Secundὀ dummodo id in potestate sit ratum habetis secundum limitatione Bart. qui istius doctrinae meminit in. l.obseruare. per illum text. fide otii c. proconsul. dum quaerit de eo qui tanqua delegatus, cum non emet, de causa cognouit: an per partes rati sicari possit quod per eum factum est dicit no possie, cum a partiu non depedeat volutate. Et remittit se ad ea quae notatur in l. i. c. de peda. iudi .Sed melior tex. est in. l.no valet. c.ad. l.fam. de plagia. l.i. N. l. priuatoru. c. de
iurisdi. omnium iussi. α idem notat gloss .in dicta l. licet. T. de iudic. Et Barto .in.l. q. c.si ex salsis 33o stria. senten. la.fuer. dicit plurimum differre et an sententia lata sit nulla, quia praetextu falsorum instrumentoru lata sit, an vero nulla sit defectu consensus. Prim ὀ casu appellando non confirmat ea appellans. l.si expressim. m. de appella. Secundo casu sic,dicto. g. falsi .in. l.iij. Trem ratam habe. Et cum Barto. l. post legatum.in princi. intelligit
in excipiente tantum. Non possum me nart.sula
scribere: quoniam illa lex milii cottarium innuit in his verbis, licebit salsum arguere te ametum. uae verba magis actionem quam exceptionem emonstrant l. si docueris. c. ad. l. Corne.de sals in his verbis, nisi consilium est codicillos falsos arguere. Et sequitur in tex. Qiiod si criminaliter conceptum. Per quae verba ec verbum,queri in eadem. l. positu. demonstratur essectus illius ver hi arguere, ec in. l. 8c si a te. eod. titu. c ibi, tecum deliberare debueras ne improbam institueresac cusationem,hoc instrumetum in quo subscripseras salsum arguere contendens. Idem in. I.i. dc si na. eod. icitu. c.& in.l.sina. c. de fide instrume. in Verbo,redarguere. quae proculdubio de petitore seu actore loquitur. Probatur in ea,ibi, oc postquam hoc ab actore vel petitore suerit iuratum.
dicta. l.cita salsum. in verbo, arguetur. fisside ac quiren. haered. Et minus puto Barto. moderatio
nem admitti posse , ut quantum ad actiones quae aliis competere possunt haec approbatio praeiu dicium afferre possit. l. tertia. in principio. E. pro socio. ubi is qui sectus est socius omnium bonorum, si ei fictum est legatum aut haereditas re licta , statim communicabuntur. Et in his socius
602쪽
qui non produxit instrumentum neque illo usus es agere poterit.melior tex.est in dicta l. post legatum g si filiuslamilias.snde his quibus ut indi
gnis. Tertio non puto aliam Barto. considerationem probari in dusta. l. post legatum . dum dicit 33i in ea probari, t eum, qui instrumentum consite tur,no ob id singula in instrumento contentave ra ei se lateri, per illum text. in duobus non vide tur mea opin. bene dicere. Primo dum in solutione data ad. l. edere. dicit per.l. post legatum, probari eum qui producit in iudicio instrumen tum non approbare omnia in instrumento contera. in hoc Bart. sibi contrarius est, quoniam principium illius. l. post legalsi. intelligitur de eo qui extra iudicium, non autem in iudicio legatum exsilin testamento consecutus est. Et id verum est, quoniam ille tex. de eo loquitur qui ignorans logatum ex lalso testamento acce rit,et postqua a cepit, testamentu de lalso vult arguere proposita nisi actione. Et sic quando legatum consecutus erat, iudicium nodum coeptum erat. Secundo Ii cet is qui legatum in vim salsi testamenti consecutus erat testamentu ipsum exhibuerit,non tamen in iudicio secundum msum Bart. quare vere non censebatur produxisse, licet eo ignoranter usus
sit .nihil igitur illi imputari potest, dic .l. Claudius. in responso Pauli Iurecons. supra de acqui
reti. haeredi. Et dicta. l. qui ignorans.sLad. l. Cor nel. denis. l. mater. ff. de inossic.testa. nonvidetur
ergo dieium Bartol. multum concludere. Et NO quantum est ad hunc arti tu nullam inter testa mentum nullum seu non iure sectum,& testam tum nisum facio differetiam, sicut nec Iurecosul, tus facit in die a l. post legatum. Non obstabit. l. Claudius. T.de acquir haered. Quia consentio Gglo. in eade. l. in verbo intestatum.in sit . quod is
qui ex testamento nullo adierat omisia aditione ex testameto valido decessit aliter no adita haere ditate,alias testator ob id no potuisset pronunciari ab intestato decessisse: quia re vera secundum Pauli Iureconsul sentetiam potuisset haeres insti
rutus ex primo testamento adire: qm iustus error eum no priuabat iure sibi ex illo testameto cope tente. l. si iure. T de leg.iij. 5 dicta. l.mater. nec in
hoc fitiiset vera Papiniani sentetia, per dictam.Lpost legatu ec dictam.l. qui ignoras. N.l. licet. c. denis k i. 5c. ij. Instit. queadmo. testa. infirma. Et ideo sentiendu est cum glos. in dicta.l. Claudius. scriptis haerede in viro p testamento prius deces si Te,qua ex testameto valido haereditate adusset. 3i Sed r quae erit differetia inter testamenta inomciosum re testametum no iure scriptu vel lalsum. glo.in dieta l. post legatu.in verbo,contedere.dicit ea esse: quia in potestate i atarii vel haeredis no est nisum testamentu vel no iure iacta iacere versi,ec ipsum validare, etia si millies hoc lacere vellet non sic quado est inofficiosum Et nihil vi, terius glo. dicit,nem alij qui glo. secuti sunt, prae
sertim Barto. illhic, U Bald indicta. l. licet. c.desiis. Cui Angit subscribit ed haec ratio, ut bene intelligatur, est imperfecta, di ea melius declarat
Iureconsultus in. l. q. 5c. iij. E. de inosti. testa. dicitem,qui testamentu ordinauit inossiciosum quasi non sanae metis vel demens tectatus est, sed recte quide fecit testametum sed no ex ossicio pietatis, quia siliu exhaeredauerit vel praeterierit, inquit. l. iij. coni falso parentes instimulati liberos suosvel haeredat vel praetereunt. Et hac ratione dici urinossiciosum, id est,in officisi pietatis paternae. l. l. c. de his qui b.ut indig. Non sic cum testametum
est falsum vel no iure factur quia si falsum vel noiure iactu,nd potest dici recte factum,nev ex eo
hameditas adiri.l. cum falsum. T de acqui. haeredi.
vel quisquis est qui de ficto adeat, nihil agit, per
illum text. Et ubi nullii est,uel non iure factu est, filius no obstante testameto ab haerede instituto
habditatem etiam aditam auocabit. Et si de testamento opponatur, excipiet filius de nullitate di m. l. filio. in vobo,auocat ubi Barto. ec Paul. deost. ita notant.st .de iniust. rvp.ec irri. testa. Idem Barto. in.l si is qui in potestate. Tde twraesta. Bald. in. l. Posthumio. c. de bono. post ei L contra tabul. dixi in authenti. ex caula. c.de liber. praeteri vel poterit filius dicere milium si vult per illutext.&. l. Gallus in princi. N. l. inter caetera. T. de
Iiberis N posthii. l.i. T de iniusto,rupto,ec irritotesta. dictam authenti. ex caula. ubi plenius anno 133 taui. t Inofficiosum igitur dicitur testamentum, quamuis alias recte seu rite factum sit, tamen contra paternum ossicium factum est. l. maximum vitium. c. deliber. praeteri.f. caeterum.in authoi.ut
cum de appell.cognoscolla.viij. .primu ita p. in autheti. de haered. oc salci. colla.i. s. non licebit in autheti. de trien. Zc semis .colla.iij oc dicta. l. ij. T. de inoffic. testa. Interim ergo dum querelabitur asilio,sustinebitur testamentu. l. nam ec his. .si. T. de inoffici testa. querela em ni nisi praeparata non
de inosti. testa. Unde quoquo modo approbet si
Ilus patris testamctum expresse vel incite,sibi de bet imputare.l si pars.s.si. N. l. sin in princi . T. dei nostic. testa. De cuius. l. . veri ate vide Bald. in I. re tua. c. de rei vendica. dixi aliquando, non re
peto Non mirum si indicta. I. post legatum T his quibus ut indig. differentia fit inter inoi scio sum ec taliam vel non iure factum testamentum. Adde aliam in I.si testainentum. T. de his quibus ut indign. Quare ego puto dictam. l. post legatu. intellinendam eme secundum. I.qui ignorans. Tad. l. tarneli. de sal s. quamuis Bald.in dicta. I.iicet. huic sententiae contradicat. Bartol. autem indicta. l. post legatum .in. iij. qua tione.ibi, quaerosi produxi instrumetum. huic opinioni adhaeret, is & bene. Et Barto.ratio plurimum mouet, et quia qui sciens falso instrumento utitur, de Diso acci sari potest.l.maiorem. N. I.si sessos. c. de falsis. l.
falsi nominis. .sinali. Teodem. Intellige si post quam nota est sibi nisi ras, perseuerauerit: non, si
603쪽
L. iij. g. Si quis tabulas. 3O
desistat,dicitii. . post legatum. in secundo responso l. edicto. inti. T. de iure sim. I. Papini in . s. meminisse. T. de inofficio. testamen.l. alia. c. de his quibus ut indig.8c ratio primi dicti est, ne ex eo quod ad poenam introduehim est, protium
consequatur. l.si sequens.infra eodem titulo. vel ne ex eo testamento commodum reportet quod
visus est impugnare per illas leges. oc licet ex his quaestio nostra videatur absoluta: eo quod qui
in una parte instrumetum approbat, in altera approbare videatur, quia instrumentum scindere non potest secundum Feli. limitationem. simili ter in testibus idem dicendum esse videbarin ,ta
men ut vidistis supra Barto. in dicta.l. post legatum .dimentire videtur, dum differre dicit testes ab instrumetis,per.l.si quis testibus. c.de testib. de quibus nunc tractandum est. Interim autem succincte repeto quod supra de instrumento di cstum est, si scribens in instrumeto salsum aliquid aduersum se scripserit, probabit. l. non putauit.
s. si quis sua manu. T. de bono. poscontra tabul. l. fideiussior.f. pater.sside pignori. l. uxori. S. l. impuberem. inst. Tadlegem Corneliam denis. Ad Bartol. dictum reuertamur: quod ut absol- σ3ν uam,duas quaestiones proponam. t Prima erit de eo qui libru mercatoris aduersus ipsum mer
catorem qui scripsit,producit:nunquid illi stare tenebitur,contra se quemadmodu ξc pro se . Se cunda est in eo qui in parte salsum-in reliqua
parte verum dicit instrumentum,ut puta si dicat verum esse testamentiam quantum ad legatu do mus seu praedii, non autem quarum ad pecuniae
vel supellectilis legata, nunquid sic poterit pro parte approbare.& pro parte impugnare vel ut
non diuellamus a secunda Feli. limitatione si in principali verum fateatur i umentum,non aurem circa acces Ibria,ut in.I.ij. c. de sals.l.si ex falsis. c. de transactio .an audiendus erit Pro qua,
rum diffinitione puto permittendum esse unum cuius supra meminimus, si quis de si de instrumeti dubitans super eo transigat amplius de falsita te conqueri no potest,dieta. l. ipse. c. de sal s. vel si semel instrumento usus est, ec postea destitit, non poterit denuo illo uti.l. si aduersarius. c. deside instrumen. quod limitauit Barto. in dicta l. post legatum.iiij.colum.ff. de his quib. ut indira
nisi is qui destitit tacite instrumentum verum cofessius est, postea consessionem reuocauerit se Odum eum. quod hic non absoluo,eo quod plurimum contra eum urget dicta. l. si aduersarius.&.l. quaesitum.Tde acquirenda haeredi. Sed siesaluare potes, nisi is qui sic consessus esset probare vellet errorem consessionis,secundum Anse. in dicta.l.licet. c. ad legem Corneliam de salsis. Per.l.siquis per errorem. T. de iurisdi. omnisi tu di l. non sateriir. T. de conses. Secundὀ, nisi renuciatio cum iuramento saeta esset secundum Bal. in i rationes. c. de probatio. Pro quo est. l. Lu eius. quisquis.T. delega.ij. Nam propter iussi randum ex illo cotrachi per parte consessis actio concederetur. l .cum quis decedens. g. dicillis. Ede lega iii .authen. quod obtinet. c. de proba tim. .ti. extra, de successabini est. Quibus adde Bal. in. l si quis testibus.in secuda quaestione. c.
de testib. His sic praesuppositis circa erimam deis 6 de libris mercatorum, et dic quamquam priuatae scripturae regulariter fides non adhibeatur.l. in
strumenta. l.rationes. l. exemplo. s. de Probatio. l. comparationes. c.de fide instrumen. etiam sa voretisci. I. inter chartulas. c. de conuenim. sisti
debitor. lib.x. Quibus adde Bald. in rubrica eo Ium .ij. de controuercinuesti tu .colla x. Nisi quatenus a consuetudine aut a lege sidem accipiunt. l.quaedam. . nummularios. ibi,&srequentissime ad fidem eorum decurritur,ec. I. gentariis.ibi, quia officium eorum atque ministerium publica
habet Causam fide eden. .com dilectus. extra,
de fide instrumen. 5 idem norat Bald. in dicta.I.
exemplo. c. de probatio. Eclin. in c. ij. colum iii. versicia. quinto limita. N.ix. colum. ec seq. extra, deside tristrumen. Innoceii .in. ca. i. extra,de sideinstrumen. Ioan. Fab. in. l. generaliter. c. de non numera. Pecum a. Pro quibus est. l. census. T deprobatio, c.ad audientiam. extra,de praescriptio.
oc Moder. Papie. post Alexan. in repeti.l. admonendi.xlviii. colum.versicu. octauus casus. T. de iureiurando. dicunt hanc consuetudinem Veii
liis obseruari. Plus dico, in tota pene Italia in usu esse. Secundo, nisi pars requirat productionem
libri aut alterius priuatae scripturae fieri: tunc te nebitur illi non tantum pro se,uerumetiam comtra se stare. l. Publia. s.sin.T. depositi.l. cum quae ritur. T de administra.tutor. Quorum meminit Angel. indicta. l. rationes. c. deside instrumen.
oc quia hic articulus a pluribus tracitatus est: de eo dic ut per gloss. Bar. 5c omnes quotquot sunt scribentes in.Ladmonendi. T. de iureiuran. oc in
I. nuda. F. de donatio .in. l. in bonaesidet. C.de rebus credi. in.l. generaliter. C. de non numera. Pecu. Canonis.omnes praesertim Anto. N Abb. in c.ij. extra, deside instrumen. Cin.in. l. mica xiij.
quaestione. N Bald. C. de cohses. eundem in. l. q. post glo. C. de donatio.ante nuptias.Barto. in.l. Hurelius. .idem quaesiit Edeliber. Iega I.in ex ceptionibus. q.responso.&illhic Flor. O .l quingenta. ff. de probatio.& Modo. Papim. in. l.ut vim. T. de iusti. ec iure in diei a.l.quaedam.I.nummularios. T. de eden. Ex paginis Moder. satiaberis remissioni bus,5 praesertim ex Felin. in dicto c. q. colum.vj. oc seq. extra, deside instrumen. echaec communis est omnium decisio per dictitam.I. Publia. s. sin. 5c diei am l. cum quaeritur. ubi hoc notat Bartol. fide administra. tutor.Cui addo.Lnam absurdum .ff. de bo. liber. I.si ita stipulatio. Ede oper. ibo. Cuius meminit Ioa. de Platea indicta. l.inter chartulas. C.de conuenien sisci de
bitori. lib.x. oportet enim aut totum approbare aut totum reprobare.
604쪽
Ad secutidam plus satis di stum est supra. ob
336 id non multum insistam: r quoniam instrumentum potes imparte esse veru Sin parte salsum: ec quatenus probabitur verum testibus, argumeris ec istiusmodi probationibus, sustinendu erit, dicta. l. si chirographsi. F. de probatio. ubi vero articulus de se individuus erit, ut unum absque altero subsistere non postit, tunc per quandam
necessariam c sequetia unius improbatio alterius erit destructio. dixi supra, no repet O. l. etia. s. ex causa. T. de minori. no enim hoc casu debet una ec eadem res diuerso iure censeri. l. eum quia des.ss . de usucapio. l. eum actum. T. de neg. Rcs. I. in. hoc iudicio. IL famil. erciscuti. Ide notat Cin. per illos text. indicta. l. unica. xi l. quaestione. c. de conses. Cui adde. l. si ita scriptum. . regula.
quod ill hic gloss. ec Bald. notatu. T deliber. ecposiliu . Ex his ec alijs supra dictis. tertio dicto satis est factum. Quare quinta Feli. limitatio debet secundum ea quae in prioribus dicta sunt intelligi oc mode
rari. Non enim ex eo quod in parte utitur instrurnento, reliquum approbat, praesertim ubi dum utitur protestatur in parte aut partibus salsum arguere, di testibus aut aliis probationibus salsita te detegere. Si tamen adeo connexae sunt et adeo indiuiduae ut separari nequeant, qui in uno imo Probat, in omibus reprobare necesse habet: sicut in simili de appellante dicitur in . I. appellanti. Nin. l. scio. I sina. 5c. l. si separatim. s. si quis una. T de appellatio. I. Unica. in se. T. nil noua. pende. 37 appellat. t ut si causae ex uno iudicio dependeat, pro omnibus unica appellatio sufficit, dicta. l. appellanti. ec in omnibus vilicum grauamen sussi ciet dicta. l. scio. s. sina. ec istud utile est in patria quae moribus seu cosuetudine regitur,ubi aduersus temere appellantes mulcta inducitur iuxta. l. eos. g. ne temere. c . de appellatio. N. f. quia munia, versic. 5c quia . in authen. deludi. colla. vi. Sed
ubi causae diuersae sunt, oc per se unaquae* stare
lyotest,si ab uno tantum articulo appelletur,in rei quis sententia executioni demandabitur, dicta I. unica. in si . ff. nil no. appel. penden. nisi,ut dictu est ille articulus,a quo appellatur, reliquos oes articulos absorberet. Facit quod notatur in. l.
c. si aduers rem iudica. dicta. l. etiam. s. ex causa.
ff. de minori. hoc probatur in dicta. l. si ex falsis. c. de transact. Feli. notat indicto. c. ii. col vii. in iiij. limitatione. extra,deside instrumen. In testibus omnes conueniunt ubi persona testis semel fuit ab altera partium improbata, pars quae improbauit vel teste subsannauit seu repro hauit, amplius eius depositione uti non poterit. ec econtrario, quia quem approbauit non pote rit amplius improbare. l. si quis testibus. c. de te sit. Sed istud apertius tribus breuibus articulis dcclarare intendo, quoniam diuersae in iudicado inuentae sunt sententiae.
Primus est, An testis qui in una sui testimond
arte comperitur salsum dicere, in totum repro/ari debeat. Secundus, An testis semel approbatus a parte per eandem mei partem in eadem seu diuerra in fiantia reprobare poterit.
Tertius, An persona testis semel approbata possit eius depositio de salso argui, vel alito im pymnari. 13a Ll Primus et articulus videtur esse de indubitabili: quoniam in unam ec eandem sententiam o mnes conuenire videntur. In primis Innocen. indicto. c. ii aternitatis. extra, de haereti. Hosti m. in eodem. c. oc in. c. in nostra. extra, de testib. Inno cen. in . c. cum in iure peritus .extra, de osti. dele . Archi. in. c. si adscripturas. ix. distinct. Barto.
Bald. in. l. si ex salsis. c. de transactio. Ioan. de Imolain. l. i. f. si simpliciter. circa si. T de vcrbo. obligatio. Dranciscus Aretinus in dicto. c. inno stra.& in dicta. l. prima. s. sed & si mihi. T de ver horum obligatio. Feli. in dicto .ca. fraternitatis. Alexan. in victa. I. si ex salsis. Bald. in rubrica de
controuersinuesti. colla. x. Ant. denti trio indicto. c. fraternitatis. Specu. in titulo de teste. g. primo. versi . item quod aliquid de suo. ec in ritu. deside instrumen. s. instrumentum. alias es h. postremo. versim. quid si aliquid. Ioan. Fab. indi m. t. si ex salsis. Bald. in. l. fina. in. iiij. oppositio c. de edicto diui Adria. tollen. Dicunt enim ubitae omnes,si in parte testimon 3 comperiatur reem salsum deposuisse, omino depositione eius ut salsam reprimendam, remit haec gloil conclusio prius eis omnibus in dicto. c. in nostra. mouetur primo per tex. in dicto . . c. si ad scripturas. ix. distinct. c. qui salso. ii l. quaest. iij. c. pura .iq. q. iX. ubi tex. videtur esse clarus dum ait,plerunque testis dum ad seriem restorii in aliquid ex suo ad ij
cit totam testimon 3 fidem partis mendacio decolorat. nihiI igitur, inquit ille tex. quod bonum videtur addendum cst. Additur per cos rario, prae 339 sertim per Innocen. et quoniam testis non debet deponere nisi de his quae vidit oc audivit. c. hor tamur. iij. quaestio ix. maxime dicit Hostie. indi csto. c. in nostra. quando sibi ipsi in depositioe cotradicit c. licet. s. quamquM,Versic. cum alii. ex
tra, de probatio. Nemini, inquit, conuenient qui sibi ipsi dissident. m. nihilominus. iij. quaestio. ix.
c. quod autem. xxxi l. quaest. Vii. c. sollicitudinem.
extra, de appellatio. Tertio, additur st eos testis
salsium deponens seu qui in aliquo suae depositionis articulo compertus est salsum deposuisti periurus est. l. ij. N. l. qui falso. fi de testib. l. Lucius. T de his qui notan .inia. o. cdm dilecti. extra, depccusatio. per Bartol. in. l. cos. T ad legem Cori. neliam denis. Sed tanta est causa pertur a ut nutilo modo periurus per quamcunque poenitentui ad serendum testimonium habilitare se possit. c.
testimonium. extra, de testib. c. quicunque. i. q.
Lec aliis ill hic per glos notatis. N Bal. in dictaa. si ex salsis. c. de transactio. post Oida. in consit.
605쪽
xxxvi. addit iuramentum esse indivisibile, ec consistere super indivisibili. et est speciale in causa in
qua agitur. Idem notat Bald. in. l. cearti codictio. s. quoniam. v. colum . versicu. decimus casus. T.
de reb. credi. ubi Bald. postquam multos casus recensuit, quibus utile per mutile vitiatur. hune decimum esse dixit quando aliquid super inuti Ii landatur: tunc pars inutilis totum vitiat. l.i. g. illud. 5 . s. Trebatius. T. de aqua quotid. oc asiva.
ec hae ratione dicit Bal. si testis depositio in uno . o capitulo salsa est, in nullo alio credetur illi, t eo quod testis depositio super indivisibili,id est,iuramento fundatur. hoc dicit post Oldra. alleg. l. iij. de condictio. ob turpem causam. Plerique autem dicunt verum esse dictum Baldi, dummodo
falsitas non circa accessoria aut incidentia, quae a facto ipla aliena sunt, proueniat. 5c sorte extra articulata, quia tunc licet testis super his nisum deposuerit, tota eius depositio respueda no erit. ec dicunt esse de mente Innocen. in dicto. c. sea ternitatis .extra,de ii aereti.& hoe norant Bald. 8c Alexand. indicta. I. si ex falsis. c. de transactio.
ubi plus Bald. addit si testis super impertinentibus articulis interrogatus csset, n5 erit testis periurus licet falsum deponat: cum iuramentum ad impertinentes articulos non extendatur. l. si quis Iibertatem. i. ff. de peti. haered. Idem Bald. in dirubrica. de cotrouersinuesti. colla. x. Addit si iudex ex ossicio testem interroget super vini hus,vel nubibus coeli, aut alijs extraneis articu Iis,non erit ex hoc periurus, licet mendax sit. Sratio,secundum eum,est,quia super his testis no iurauit, nisi secundum eum super omnibus quae interrogaretur iurauerit veritatem dicere quia
tue si in primis interrogatoriis salsum deposuit,
licet ad causam seu causae iudicium no conserat, in nullo alio suae depositiois articulo recipietur, quia iam periurus est. Si vero in nouissimis tanta mentitus est, prius dicta quam mentiretur rei j cie
da non erant: cum tunc non erat periurus. Hanc
nouislsimam Bald distinctionem secutus est Ioa.
de Ana. in dicto. c. fraternitatis. extra, de haereti.
Areti. in dicta. l. si ex salsis. ubi Alexand. amplio' re stylo prosecutus est. Idem Alexand. consilio
lxxx. in. v. volu . iij. colum. Anto. de Buuio in dicto. e. fraternitatis. dixit Innocen. in hoc articulo, i sic distinxisse, τ aut circa accessoria testis desera uit, aut circa contractus substantiam ut primo casu no ossiciat, quominus in his in quibus no detem ρ salsum deposui me eius depositio recipiatur. Hoc etiam inuit Paulus de Cast. in dicta. l. si ex salsis.& Ioan. de Imola in dicta l. prima. si simpliciter T. de verborum obligatio. Bartol. in di m. t. si ex falsis. remittit se ad ea quae scribuntur in dicto. c. in nostra. extra,de testib. Prius autem quam ulterius progrediar non videtur Innoc. indicto. c. seaternitatis extra, de haereti . suisse illius sententiae cuius dicunt esse Bald. Alexan. Moder. Papien. m. d. l. si ex salsis.neque in hoc quod Ioan. de Imola in dicto. si simpliciter. dicit Ioa.
d. indicto. c. fraternitatis. illius etia fuisse opinionis, Anto. de Butrio in dicto .ca. fraternitatis. idem cit eis sentit. Sed si recte inspiciatur Innoc. contradicit eis:similiter Hostien .ec Ioan. Andr. in eodem. c. dicit enim Innoce. semper primo suo dicto adhaerendo testem in uno articulo salsum
in totum falsum iudicandum esse, siue circa rei substantiam aut accidentalia in sua depositione salsum deposuerit. θί idem sentit Hostien. in di,
cto . . in nostra. extra, detesii b. ubi glo. cum eis
conuenit,seu potius diuo illa esse,quae huic opi. sundamentum praebuit quam secutus est Archi. in dicto. e. si ad scripturas. ix. distinct.& Io. Fab. in dicta. l. si ex falsis cum Hosti en .ec Ioan . And. a a cosentit, τ ut testis depositio in totum refci de beat, si in aliquo tantum articulo salsum dixisse
conuincatur: quia clarum est illum coram iudice deierasse,quare non tantum infamis est. I. si quis maior. c. de transactio. Sed etiam ultro de periurio plectedus est. l. deperiurio. T. de crimine stellio. s. quod autem a nobis. in authen. Vt matr. Nautae. colla. viij. que alleg. glos. indicta. l. Lucius. Cui adde tex. in . l. sed si ex parte . in princi. in verbo, propter mendacium. is. quod cum eo qui in alte. oc quod notatur in . l. sina. ff. de rei vendi. nain hoc iudicantis religio ostenditur, ut in simili
dixit te in. l. diuus. m. de re iudi. ecfacit. I. nultu. c. de testib. s. quia vero. in authen. de testib. col
la. vij. l. deperiurio. iis qui satisda. cogu. 5 quod noratur in. l. cos. ff. ad legem Corneliam de fals. I. ij. T. de testib. Secudὀ, vltra ea quae supra dicta
sunt, pro eis est dictum. ca. staternitatis. extra, de haereti. ubi enim autor venit reprobandus, omia re singula, quae dixerit,cum autore sunt reproba da, licet aliqua bona dixerit, per illum text. N. C. communicamus .i. g. credetes. extra, de haereti. c. bene quidem.xcvi. distinc. S. c. ecclesia sanctae
Mariae. extra, de constitu melius in m. canon .
xvj. distinct. Sintiliter si testis periurus est, de periurio condemnandus est,ut dixi, ideo quicquid dixit cum Periurio condemnandum est, licet ali 343 quid sorte bene dixerit.Tert id, et in orhibus cni iudiciariis actibus sola debet interuenire synceritas seu puritas ad esse oc omnis macula seu maculae sit spicio abesse Sicuti in lege censoria 5c lege
Xq. tabularum cautum erat, ut meminit Cicero libro de legib. i. 6c Caesar de Pompeia uxore repudiata sic accusatori uxoris eum interroganti re spondit,quia Caesaris uxorein etiam a calumnia
Puram ei se oportet. θc Cicero. ij. ossi c. lib. caputcst, inquit, in omni procuratione negotii oc mu neris publici ut auariciae pellatur etiam minima suspicio. 5 Cicero. iii. ostic. lib. 5 ideo iurecon sultus dum ius diffinit in . l. prima. T. de iusti. ec iure. inquit,tus est ars aequi et boni, sub quibus verbis tria praecepta sunt, laoneste vivere,alictu non laedere ius suum unicuique tribuere. Nihil enim
honesti in periurio inueniri potest, quia iudican
606쪽
tis religio offenditur dicta. l. nullum. c. de testi. cidi D. l. diuus .ff. de re iudi. Coram quo nihilominandum est, imo neque ossiciosum menda cium sustinendum, dicto. c. si ad scripturas. ix. distinctio. Etiam inquit ille tex. si nemo offendatur unde dici rur in . c. animaduertendu. AIq. q. q.
344 iusiurandum hos comites habere debere,veritatena iudicialia atque iustitiam. N si ilia defuerint nequaquam iusiurandum erit, sed periuriuin unde Christias non nisi veritatem praesertim in iudici js speeiare voluit. Omnis, inquit ad Pilatum, ciui est ex veritate audit vocem meam. Ioan. xita. Ille ergo salsum iurando metitur, qui scit falsumcise quod iurat. c. bcatus.xxij. q. ij.&Psal. v. dicitur, perdes omnes qui loquutur mendacium. inulto magis, inquit,tex. in dicto. c. animaduerteriti m. danabiles sunt qui mentiendo peierare co uincuntur, quam qui nomen dei sui in vanu assumunt. c. quaecunque. xxij. q. v. Nam verum est, veritate immutatam esse s .i in authen. de instrv.
cautela ecfide. colla. H. l. censeanus. c. de litigio. Neque enim quis excusari potest si alterius con scientiae se commiserit iurando. l. Iulianus . . i. T. de actio einpr. p. homines. Hii. '.' . Quoniam aurando verum affirmat quod falsum est, oc ideo peierat, inquit ille text. ec diuus Augii. in lib. de inendacio citius autoritas tranistribitur in . c. prii 3 mum cst. xxij. q. ii. ait, et Quisquis autem elle aliquod genus mendacii quod peccatum non sit parauerit,decipiet semetipsum turpiter,ci in hone stum se deceptorem arbitretur aliorum. Postent hic repeti plura, quae in dicta. xxij. causa. q. l. non minus oleganter quam ordinate relata sunt huic nostrae quaestioni plurimu conferentia, quae quisque assiduus lector videre potest. ec non abs re
Innocen in dicto. c. fraternitatis. Ira,de haeret.
dixit neminem debere aut instrumento aut testi monio quicquam deponere,nisi quod in verita te vidit, Δ audivit. dixi aliqua do plura in . s. ignoscitur supra nostra. l. hic non repcto. neq; in his vltimis .erbis Innoce. accidentalia contractus a
subitantialibus di istinguit. Ob id Hostien. Ioan . And. 5 Ioan .l ab in iocis praedictis dixerct. In
nocen. nullam differentiam constituisse, an testis circa accidentalia,an vero circa substantialiani, sum deposuerit, quocunque enim modo salsum dicat, aut in quo voluerit ipse suae depositionis articulo falsum dicere, falsarius est, ct ideo totam eius depositionem evanescere necessc cst, quam uis in primis verbis sui commentarii, dicti. c. fra ternitatis. i nnocen. distinxisse videatur inter accidentalia seu circunstatutas causae vel litis, S alia
a lite omnino extranea, ut si peccauerit testis cir ca causae accidentalia, aut circunstar uias quales
quales sint, in totum testis depositio rethcienda 3 6 erit, v ut si in depositi sic de nummis aureis testi sicari voluerit de argenteis deponat: inutile erit tale testimoniu ubi vero circa extranea a lite sal sum dixerit, non erit veluti periurus iudicandus. Pro qua distinctio e urgere videtur dictum. c. cii causa. in verbo, circunstantiis. extra de testi. Sed nouissimo loco dicit Inno. nun* resti licitu esse deponere,nisi de his quae vidit re audiuit: neque in hoc ignorantia admitti secudii cuper. c. hortamur. iij. q. ix. Quar o, Pro doctrina Inno.&-rum, qui se illi subscribunt,facit quod dietii est, iudicantis religione circunduci no debere, dirii nullu. C. de tini. N. l. diuus .ff. de re iudi. 5c hac ratione leges oc canones iudicibus permittunt, imo praecipiunt veritati studere, ec facti veritate cum qua pomunt diligentia inuiuigare. I. vhi. 5cl. damus. c. ad. l. Cor. de falci .ubicun*. T. dein terro. actio. l. nec omisi a. c. delabo. causa. c. cum
causa quae. extra. de testi. cu plerisv alijs. re praesertim ubi alicuius testis suspectum iudex habet
testimonium. l. de minore. ormenta. in his verhis,subtilis diligenti . T. de quaestio. l. iii. g. idem diuus Adrianus. T. de testi. s. si vero ignoti, S. . seq. in authen. de lini. colla. vij. Facit aliud stupedum dictum Inno. ec quod a iudicibus in corum iudicijs saepius considerandum ec recolendu eme puto, dum inquit, ubi testes iudici de si de suspecti sunt, debet omnibus modis laborare tinc per
aliquas contrarietates intercipere. argumento dicti. c. iudicantem. X. quas.V.oc. l. is apud que. c. de eden. hoc ipse dicit in dicto. c. cum causam. in vobo, tempore.& Rios prius eo, licet eam noalleget in capitu. si testes. s. in testibus .in verbo, cx tempore. iiii. quaestio. iii. Iuuari potest dictum innocent l. l. ob carmen. s. sinati. de testibus. ubi Accursius allegat tex. in capiti de parentela. xxxV. q. H. ibi, in quibus omnibus non debet aliqua varietas aut contrarietas inueniri. I go ad id pondero tex. in . I. qtiaesitum. insin. elestibus. ibi, quod legibus omissium est,non omittecur re ligione iudicantium, ad quorum officium perti net eius quoque test moni j si dem quod integraesroniis homo dixerit, perpendere. qui tex. anno ratione dignus est. S in. l. ij. codem titu. st . de te i r sti. dicitur, a testes qui aduersus fidem testatio nis suae vacillant,audiendi no sunt, oi in. l. iij. eo titulo. in ea verbum, reprelieii sibilis. signandum cst. oc in. l. milites. versi . o filii. c. de quaesito. oc testis cessetur suspectus, Primὀ,ubi ex eius de positione salsitas detegitur, quia in eodcin gene re mali facile est male de eo sentire. l. non omnes. s. a barbaris. T. de re milita. hoc notat innocen.
in capitu. inquisitionis. in verbo, se aiiciunt. ex tra, de accusatio. c. sicut nobis. extra, de testi. c. super eo. ec. c. praeterca. O . c. super his extra, de te
Ri. cogen. g. si vero ignoti. in auth. de testi. colla. vii Sc. l. testium . in princi . c. de testib. l. iq. st . eo. oc iste casus est de indubitabili per ea quae supra dicta sunt per i secundam. S. l. qui salio. E. de testib. Notat glosi . in dicto capitu. si testes. g. in leostibus. in verbo, respondeat. tua. quaestio. iii. Secadd quando testis aliquid deponit quod prima instantia credibile aut verisiitae non est, dicta l. ob cau
607쪽
l ob carmen. i M.testi. dicto. c. si testes. in testibus. versi c. verisimilia. in . q. si .l testium ubi hoc notat Bald. c. de testib. per dictam. l. ob carmen. in si. ibi, quibus potius lex veritatis aisistit, quae lex traiicribitur in .
de testi. it. α Ant. de nutrio argumento illius tex in dicto. o. cum causam extra, de testi. Fel in in dacto. c. fraternitatis extra, de haereti post Bald. indicta. l. si ex sal sis c de transactio. N in dicta rubrica de controuers. inuestitu. cui conuenit Anto. de Butrio indicto .cis raternitatis . non admisit dictunt In nocisupra relatum,nisi cum declaratione eius de Bal. videlicetii si testis super omnibus articulis & super tota causa iurasset testimonium dicere: qina tunc salsitas in uno articulo etiam extraneo obesset, per dicta. c. cum dilecti .exto, de accusa. hoc modo. Papisii. Iasin dicta. l. si ex filsis. intelli uerit non ut de falso puniatur,sed tantum extra ordinem iudicis arbitrio. motus automate Iaco. Butri g. ec Ange. in . l. Lucius. T. de his qui nota. insa. hac restritonem prius eo Feli. refert a se quitur,& a quo Iason omnia habuit in dicto. o. fraternitatis .circa sinem sui commentarii, versi. Quarto sallit. extra. de accus. Sed procis, licet noes legent, potest induci. l. deperiurio .st. de crimi
ne si illo. et dicit glo. in illa. l. Lucius. similiter mi. si quis maior. c. de transactio. nullam infamiae noram irrogari,per. l. ij. S. iij. issi de crimine stetilio. sed aliam extraordinariam poenam pati dicta 14s i. deperiurio. N duplex ratio ex ea colligitur. τPrima, quia si testis vltra articulata a seipso deponit eius depositio parti prodesse ne* o e potest na testis vltra articulata deponens nihil agit i. si duo patroni. g. idem Iulianus .ff. de iureiura.&Fel in indicto. c. cum dilecti. in princi . sui cumentarii post Bald. in . l. presbyteri. de epis recteri. dicit in ea colligi formam iurameli. iurabit enim testis meram oc plenam dicere veritate pro utraque parte super his quibus productus est,rede quibus interrogatus erit. ec quamuis super tota causa iurauerit veritatem deponere,ctim extra
causam ec contenta in ea deponat, ne* vlli prodest,neque nocet, neque in consideratione eme debet. l. si quis legatum. Tad legem Coinelia de sit dicto in homines.in princi . in . qu fio. η. Quamquam ultra articulata deponens nitul agiti si quis libertatem. s. sina. ff. de peti. haeredi. nilulominus poenam mendacii no emirabit, eo quod
suo me lacio iudicis aures offendit, dicto.c. cum Ioanti .extra, de fide instrumen. iudici etia pro hibitum est ultra articulata testem interrogare,
dicta l.si quis libertate. f. sina. ubi hoc notat glo. ec Anq. post eam. T. de peti. ha redi. Similis g'os . in dicto. c. cum causam. extra, de testib. ubi glos. ait ouere debere iudicem ne testem super Timiis a causa extraneis aut alienis interroget. α ille tex. satis innuere videtur in verbo,circunstant asscilicet cause,ut supra dixi per dictam. l. si quis li
bertatem. s. sin in sin. oc glo. in dicto. c. ci in cata Gn. ponderat.c. si testes. iiij. quaest. iij. S. c. inquisitionis. extra, de accusatio. Sed omnibus his cossideratiolumus recte respodet Innocen. in dicto. o. inquisitionis. in Verbo, 3 9 se asserunt. dixit enim, et non tantum iudice in
quirere debere super articulis ad partis instatia, sed oc super testium qualitate non solum si a parte proponatur, sed etiam ex ossicio. c. criminationes. q. l. vii. maxime si probabiliter suspectus testis appareat,ut supra dictu est, dicto . . si testes.si'. quaest i q. ibi, ideo' in persona eorum exploranda erat in primis cuius conditio Θ c. Idem in I. ii l. in princip. T. de testib.unde transcriptus est ille canon re glos. in . d. l. si quis libertatem. s. sin. T. de peti. haeredi. alleg. s. si vero dicatur in auth. de testi. ubi a iudice tritis conditio explorata est an liber esset. Ego vero podero text. in . s. si vero ignoti. in authen. de testib. in his verbis, ec aliud aperuerit circa testimoni j veritatem corrupere festinantes. posse etiam iudicem ubi de perfidia suspectum testem cognoscet, ut si aliqua extranea misceat, sicuti saepe contingit, vel ut cognoscat quo vultu, qua constantia in depositione pers uerabit vel an a parte testis instructus, vel indu ctus aut seductus sit. hoc enim recti boniis est iudicis, dicta. l. ij.&. l. iij. . idem diuus .ff. de testi. l. de minore M. tormenta. T de quaestio. dicta. l. is apud quem. c. de eden. Et pondero. l. prima eo. titulo. ibi, nam quod desideras ut rationes suas aduersaria tua exhibeat,id ex causa ad iudicis of sicia pertinere solet.& no abs re signaui. l. quaesitum. st de testi. dum ait, non omittetur religione iudicantium, ad quorum officium pertinet eius quoque testimonii fidem quod integrae frontis so homo dixerit, perpedere. et summa enim iustitiae Pars est rei veritatem exquirere, ne ad iniustitiae genus declinetur,incognita pro cognitis habes do ut inquit Cicero lib. Offi .i. 5 diuus Ambros. Pariter lib. OTi.j.8c ut supra meminimus post In noceri. Ut veritas seu testis fides detegatur, ut Lio quandoque utendum est. potissime ad latro senem et huiusmodi facinorosos intercipiendos. c. Vtilem. xxij. quaest. n. l. prima M.t. T. de dolo. dixi abundantius in . s. si quisquam. inpra eadem. l. norepeto, dum recensui interceptionem qua Alexado papa tertius in quendam simoniacum episcopum usus est, Cuius ill hic meminimus post Ar chi. in dicto .c. utilem. N Ioan. de Imola in . l. is qqui reus .colum .s n. F. de publi. iudi. Papie. Mo do. Iasin. l. si mora. F. soluto matrimo. Similiter recta re iusta cosueti idine in latusculatores iudices similibus versutiis uti debent, ut rei veritas detegatur. Nam 5c veteres etiam rhetores sic tu stitiam describebant cum forma ac tilo virgina
li aspectu vehementi, re sormidabili luminibus
oculorum acribus neque humilis neque atrocisast sed reuerendae cuiusdam tristitiae dignitate: τ cu
ius formae significatione intelligitur iudice, qui
608쪽
iustitiae amistes est, oportere ei se graue, sanctu, scii ram,incorruptum, inadulabilem corra improbos nocentes in inimisericordem, at inexorabilem, erectunicii & arduum oc potentem, vi& maiestate aequitatis vernatis terris ita. Gell.
lib. no R. attica. xuii. c. vij. s. sestinabis. in otio. talem. in authen. de manda pri nes. colla. iij.
Nec mouere potest iuramenti forma qua Pe Ii. recensuit in diisto. c. cum dilecti. extra, de accusa. quoniam aliata longe verior ec probabiliora duabus glo. traditur, quae in qualibet sui parte
autoritate 5c ratione canonis confirmatur, quasno pudebit quam breti ius sieri poterit repetoc: imitaturus in hoc Hostien. oc Ioan . Andr. fidos stollarum Inno. relatores. dicunt enim illa: glo. sic debere testem iurare: primit, inquit illlaic glo. totam se dicere iudici veritatem de illa re super qua iurabit. c. hortamur. iij. quaest. ix. . . in auth. de testi colla. vij. Secitdό, Quod nullam suo te stimonio salsitatem interseret. ca nullam. q. q.V. ibi quod nullum salsum depromet.*recte cenis
sidera tex. in. c. pura. i a. quaest. ix. cuius sit pri me
in inimus: plerunque testis dum ad seriem gesto λ m aliquid ex suo adiicit totam testimonii fide partis mendacio decolorat. Terti ὀ pro utraque
Parte veritatem, qua sciet, dicet. c. non sane. xii l. quaest. v. Qxiari 6, Quod omnem veritatem dicet siue interrogatus suerit,sive non. c. cum dilecti. extra, de accusatio quamuis ille tex. considerari
dum esse dicat, antesiis iurauerit super statu ec clesiae plenam oc meram dicere veritatem, an ad inquisita veritatem respondere, ut si hac secunda forma iuratum sit teneri tantum ad inquisita resipondere. aliquin si secundum primam forma
iurauerit, teneri de omnibus veritatem dicere, talesii sicari. Addebat Holiten. 5c Ioan. And. in dicto .c.fraternitatis. extra, de testi. quintam, quod
nulli um testimonium pedeat. c. si testes. s. qui falso. iiii. quaestio. iij. ec idem notatur m. i. qui falso. f. de testib. 8 . s. quod verό multi. in auilae. detesii. colla. v a. Extende ut per Eclin. in dicto. O. Daternitatis .colum. viii. extra, de testib. 5c vide quod notat Archidia. in capitu. nullam.ii. quaest. 3 si M. TDicit autem Hostie indicto. c. cum dilecti
in verbo, secunda forma. pleros p utrant sorma coniungere ut liue specialis siue generalis inqui sitio fiat, testes iurare debeat testificari de omni bus super quibus inquirantur, S de quibus insamia est,re super his plenam oc meram dicere veritatem, o ad interrogata nihilominus respondere. ξc hanc sormam dicit satis sibi videri approbadam ei se, quia dulcis est mixtura bonorum. c. nouit. ad si. xir distinet. Sed licet no commemoret, tamen illa sorma cxpliciter ponitur in . c. qualiter ec quado. priino in ii. extra, eo . de accusatio. ubi lex. neces litatem quandam imponit seruandi primam formam iuramenti in dicio. o. cum dilecti.
cxpressam. dicit cnim formam iuramenti, quam a clericis Nouatim. super inquisitione facienda in hoc negotio recepistis, in similibus volumus ob s ari, ut videlicet iurent clerici quod super his quae sciunt vel credunt esse in sua ecclesia resor
manda, tam in capite quam in membris exceptis occultis criminibus, meram 5c plenam dicant inquisitoribus veritatem. Ecce quomodo sormam iuramenti cuius illae glos. meminerunt, pontis vult omnino obseruari, ut super negotio iurent veritatem dicere re manifestare, no autem si per interrogatis tantum respondere. Idem vula imperator in . . θί quoniam. versi c. in criminalibus insi. in authe. de testib. colla vij. ibi,5 quae sunt eis cognita edocere, ubi etiam tormentis forsan critopus,ec alijs omnibus obseruationibus. No permittam Vnum Innocen. dictum quod huic recte conuenire existimo indidio . . inquisitionis .su. 13 per Verbo,se asserunt. extra, de accusa. t Iscet, in
quit, testis a iudice interrogari non debeat, si tamen interrogatus iurauit ec respondit tanqua de accesseriis sui testimonii valebit eius testimoniudummodo verum sit,aut verum deposuit, dicto c. inquisitionis .vel si non valeret secundum cundem Innocc. tanquam ii irati,valeret ranae in hoc quoniam ei magis crededum ei Iet, quod melius altero veritatem noui siet. Similiter ergo sim eo iuramento salsum cum vero missicuerit, tota eius
depositione deturpauit, dicto. . pura.iij. quaest. ix. Ex lioc Innocen. dicto potest utraque opinio recte concordari, ut clarius inserius cxplicabi
mus. Interim no praetermitto ut iudices caueant pollini testem. extra, articulata interrogare, aut examinare,ut vult glos L. in dicto. c. cum causam extra, de testi. o. gl. Accui s. in dicta. l. ii quis libertatem. miti . ff. de peti. haeredi .ec. mi duo patroni. s. idem tulianuis. ii . de iureiuran. Similiter& iesies caueant ne ultra articulata deportant, ne videantur festinantes aut Ultronee loqui,ut inat
s. si vero ignoti. in auth. de testib. colla. via. Alioquin si sua sponte ultro progredientur vcl inter rogati respondeant, iurati quidem suam depositionem deturpant, dicto capitu. pura.& alus su
Sed restabit prior difficultas in discussa, aut noprorsus absoluta, an omnino depositio eius re spuenda erit, quasi i vere periuro dicta: an vero Vtile ab inutili separari debeat, ut no viri etur vii Ie propter inutile, ut vidistis pugnat inter se opi. praedictae. ec Bald. sibi contrarius inuentus est indicta. l. si ex salsis. c. de transact. 5 in. l. i. c. desideicommissi. liber.ec in. l. si . in. ii l. opposi. c. de edicto diui Adria. tollen. oc in ea varietate Barta in dicta. l. eos. Tad legem Cornelia de sali. qua dam distinctione utranque opinionem concor
dare istudet, quae tamen non longe distat ab ea distinctione quae suit Eal. in dicta. i. si ex falsis. quaa 14 Modcr. amplectuntur. r Dicit enim Bario. dis serie salsu deponere, oc varia seu diuersa vel ad uersa dehonere secundunt. l. qui salso. T. de testi
secundo, An super ipso principali icitis falsum
609쪽
L. iij. 9. Si quis tabulas. 3OT
deponat vel esus circunstantiis,ut si circa principale falsum dixit aut varia deposuit: ec nulla erit depositio, dicta. l. qui salso. Non autem ubi in circunstant ijs principalis negotii varius inuentiretur, praesertim circa nonullas hominis demonstrationes, utpote circa praenomen N agnomen alterius ex partibus, vel circa originis locum. Ob id enim varius testis dicendus non erit. l. his .erbis. in se. E. de haeredi. insit. l. penul. is de . rebus diib. Sed tunc varius dicendus est, cum circa locum aut tempus celebrati conti aeuis seu delicti varius iuuentus est. l. testium. c. de testib. I. ob carmen. in si . T. de testib. Aduersa autem se cundum eundem Bartol. 5c contraria dicuntur,
da sunt incompatibilia,ut quod primo loco di ctum est impostibile sit cum secundo dicto con currere. Sed, ut ex praedictis videri potest, his nartol. distinctio a nullo approbatur, quoniam alii quot quot sunt discedentes ab Innocen. seri tentia distinguunt solum accessoria a principali negotio , praecedentia ab accessorijs extraneis ec penitus a lite seu causa alienis, quoniam tu dex de quibuscunque causae circunstat iis de
pendentibus ab articulis, testes interrogare seu examinare potest. 5c id clare tex probat in dicto capitu. cum causam. ira, de testib. ec in dicta. l. in .es. l. ob carmen. sina. oc. l. qua itum. inst. Tde testib. N. l. testium. c. eodem. de testib. praesertim ubi causae necessitas expostulat, dicto capit.
iudicantem. xxx. quaestio .v. Iudicate oportet ca
cta rimari. Sed vis tantum huius disputationis,si est, et An iudex recte de penitus extraneis a caud D tλes interrogare possit. N huic dimicultati no
obstant. l. his verbis. sinati. ff. de haere. insti .et. l. penulti. T. de rebus diib. Primo quia plerunque vis depositionis in nomine aut cognomine vel praenomine consistit. unde illa mutatio nominis vel praenominis variare facit testis depositione. I. ad recognoscendos. c. de ingen. manumis. l. salsi nominis. Tad legem Corneliam de sal s. l. duo
sunt Titii. iEde testamen. tutela. l. si quis serua. si inter duos. T de lega ij. Sed melior tex. est in. l. hac consultissima. c. qui testante. Licere pos. ibi, deinde expriment nomina specialiter haeredum, ecdignitates, ociudicia, ne sola nominum com memoratio quicquam ambiguitatis pariat l. hae redes palam. i. versic. item Titio .ff. de testamRec facit quod notatur in. l.unica. c. demuta. no
minis. Idem si testis falsum deponat circa gente
aut patriam. c. significante extra de rescript . l. i.
sp de probatio. Interesse enim potest cuius geris sit. l. quod si nolit, qui mancipia. ff. de aedili. edicto. l. prouinciarum praesides. c. de ser .ci. de homicid. lib. vi. 5c sorte tota vis disputationis in eo consistet: aut plurimum conseret, praesertim ubi
de corpore aliter non constet. l. quoties. in prin.
ff. de haeredi insti. Sicuti in causa criminali nouissime Rothomagi contigit, de quodam qui a praesecto Cadomesi condemnatus erat capite 5 me bratim laniendus, dum in causa appellationis a ditus est, detectus est nominis error, oc testium salsitas,sibi .s fuit appellationis remediu quod Nostri j multis annis neglexerant, nam pluribus aliis quibus cum iure mitius actum est appellare so profuit, τ ubi vero ex testis depositione de cor
pore constaret, licet deponendo in nomine erra
uerit, a falso excusaretur: ut si hominem describeret cuius qualitatis vel staturae edt,vel eius signa vei stigmata in facie aut notas in corpore impressas explicaret, sicut meminit tex. in . l. in . . tandiu. et. s. notae. T deser. sugi. l. quaeritur. s. si . T. de aedili edicto. N. l. stigmata. c. de fabricen. lib. x VAaliquo notabili signo quo facilline distingui posset aut per cognomen seu adiectitium nomen,
quale contigit Lucio Cornelio Sille,ut testis est Plutarch. In Mario,cui Sillae nomen adiectu est: Tametsi Sillae plures inuenii sunt ut in Isagogia
comemorauimus. Cicero in Bruto, oc in oratio
ne pro Publio Silla, N in epistola ad Atticu, ecGel. lib. noct. atticarum. y capitu. xiv refert Lucium Sillam. in . it. libro rerum gestarum scribentem de Publio Cornelio Silla eum suis te cui primo hoc cognomen Sillae impositum est. vel pone in bidello Ioan. de Imo. qui Cerberus cognominabatur,ut ille resert in capitu. ex transmisi taextra, derelisicia.& bidelius Aetolus Gallo precsus,ut Accursius meminit in . l. hae consul inlinia. c. qui testamen. sicere pos . vel nomen Vespelionis alias Vespelonis expressit cuius meminit. l. sciendum. ff. ad Trebel . vel Mascaron, ut in ca pitulo, per inquisitionem. extra , de electio. Certe adiectio illa a falso forte eum excusaret, cum adiectiones illae ad corporis demonstra tionem dictae putarentur. l. quoties. s. si quis
nomen. T. de haeredi. institu. ibi, sed indubitabili signo cum demonstrauerit: quod pene nihil inomine distat. oc dicta. i. his verbis. g. pri emo. eodem titulo . ec. l. serui electione , in Principio. l. turpia. in principio. ir. de legatis primo. N. l. si nominatim. ii . de conditio . .
νγ oc demonstratio. ibi et Nam demonstratio plerun vice nominis fungitur: nee interest an fausa an vera sit, si certum sit quem testator demonsirauit. alioqui si signum aut demonstrarionem aliquam non exprei it,recte dici potest salsames le testis depositionem. ec iuvat ratio dicte. l. quoties. in princip. 5 . . primo. ff. de haeredi. inuitum. dicte. l. falsi nominis. in princi. E. ad legem Corneliam de sals. Quare ex dictis ontibus putaui allia distinctione recesere, visita iudicibus testiu ratio habet da an testes sint omi suspicio e caretes, aut iudex
aliud male de testibus suspicas, Primo casu con sentio cu Accur 5c Bernar glossiatoribus iuris ciuilis et canonici, et sequacibus ut testis depositio ultra miculata vel ab eis dependentia recipi no
610쪽
debeat sec dum ea quae dicta sum per Accui s. in dictaei. si duo. idem Iulianus. ff. de iureiura.
Σ. I. si quis libertatem. in si .is. de peti. haeredi. ne que etiam iudex ultra ea examinare debet, prout nernar voluit in drino .ca. cum causam. extra dereliti. in verbo, personis. Super articulis autem Ndependentibus de circunt tam is eorum depone res admitti debent, imo iurare compelli pollunt sit per his meram di plenam dicere veritatem, di s O. c. cum causam. extra,de testab. 8c forma interrogatoriorum explicatur pcr gloss. in . c. praeseditum .in verbo, interrogatoria. de testi. lib. M. α ille tex. recte probat.& sic exacto ab eis iurame ro iudex super his diligenter veritatem inuestigare debet. l. is apud quem. c. de eden. o. iudican tem. x. quaest.v. N alijs supra notatis, quae non
,3 Et nihilominus dico, i licet iudex non debeat
testes ultra articulata examinare,si tamen re vera
examinauerit,ec respondendo super his salsum deponant, periurium non euitabunt: non autem quod de salso puniatur, sed solum de periurio. l deperiurio. T. de crimi. stellio. capit. quicump. vi. quaestio. i. Glo. N al l in. l. ij. c. de rebus cre di.& ita intelligitur gloss. in . l. Lucius .im de his qui notan . insa. quamuis re vera propter perie
rium dici posset, testem salsum deposuisse, α ob id saltarium esse, ut recte inquit Baldus in. l.
presbyteri. columna. q. c. de episcopis cleri. Tamen potest eum excusare ratio quae supra coomemorata est , quia ad id quod de suit non
cogebatur. capitu. hoc quippe. iij. quaesto. N. Ita notat naid. in diei a. l. presbyteri. columna. ij. c.
de episcopis ec cleri. Ob id tota testis depositio
salsa non erit reputanda: quia alias de salio puniedus esset testis: quod lex non admittit, per. d. l. de periurio. secundum Accur s. sententiam in indicta l. Lucius. cui me subscribo duobus a tribus concurrentibus. Primo, Si lesiis alias ininteurae saniae, S interrogatoria a iudice iacia omnino sunt a lite aliena ta extranea secundum . doctrinam Bald in dicta rubrica de controueri.
inuesti. N ita sentiunt communiter Omnes indi csto. c. Laternitatis .extra, de haereti. oc in cum causam. N. c. fraternitatis .extra de testi. Se
cundd. Stat is adminiculis potest illius de post ilo sustineri Ac iudicis animus informari dicta. l. ob carmen. sinati. ii de testib. ibi,ac iudicis motus cum his concurrit,sequenda sunt omina testimonia i quae omnia. is de procura. arsumen to . l. qui res. g. aream. ibi , si ea mente dissolutameite nauem aperuerit. is de solutio. l. quingenta.
ff. de probatio. Terti ὁ,Sitellis sua sponte se nonio obtulerit: r quia si eis se offerat quasi testimo niose ingeretis,ut suspectus habendus et Iet,di cto. s. si vero ignoti . in verbo, sestinantes. in au men . de testib. alias hac ratione videretur depositio tota esse suspecta,ec iudex super emovete articulo recte cognosceret oc de salso condemna ret, argumento. l. nullum. c. de testim. 5 inhaesententia fuit Floria. in . l. iij. . . ff. de testib. mo uetur per. c. niihilominus .i'. quaesi. ix. Adde Lucam de Pen. in. l. quemadmodum. in . lxxviij. ectribus seq. casibus praesumpti doli, vel fraudis. c. de agrico . oc cenit. libro.xi. quem ad id omnino vide. α circa id, quod supra dictum est, visum est mihi conueniens, oc utile notare tex. in auth. de testib. in princi p. ibi, non enim ut patefiant quae gesta sunt testantur plurium, sed quatenus .
adhuc amplius occultentur. Nam alia quidem scientes, alia vero pronunciantes, aut quae non sunt dicentes , hoc ipso confitentur, quia ea quae vere sciunt neque volunt patefieri,neque secun
dum ea proferre iudicia, sed quae nil quam saeta sunt haec ec pronunciant, oc ad iudicium deduci
quaerunt. His etiam addo nisi testis quanti cunque alias idoneus aut bonae opinionis fuerit, Va rius, aut vacillans inueniatur, sic ut in ea varieta te comperiatur cum veris salsa miscere. Nam tu dex hac ratione potest animum suum ex sua de positione informare quantam fidem suo testimonio habere debeat dicta. l. iq. g. i. 5 . l. qui varia. ec. l. quaesitum .insi. ff. de testib.&dicta. l. nullsi. c. de testib. ec optimus tex in ρ. 5 licet dudum. inst. versic. si vero in authen. detes lib. collatio. iiij. Per quem optima iudicibus in si ructio datur quomodo in talibus perpendere debeant, inquita6o ille tex. et si vero astu apparucrint malignantes,& ex hoc in contrarietatem incidentes, net eos immunes derelinqui nisi secundum errorem ali ueni fortuitum, ec non astu contraria dicentes emonstrantur. Ex quo tex. recta forma iudici bus datur, quomodo moueri debeant, aut in malam suspicionem aduersus testem trahi,ut puta si arte testis moueatur, an vero simplicitate vel in terceptione sorsitan, sicuti etiam plerunque vi ris non mediocris status, sed omni parte doctis me interrogante,& audiente eos contigistia nouimus. 5c non ea proprie censenda sit varietas, ne que contrarietas , de quo per Innocen. in ca pitulo, quoniam contra salsam . extra, de Pro batio.& per haec expeditus est secundus di ter lius articulus eo magis, quia quani uncunqu e in personam testis nillil propositum fuerit, si tamen noua causa superueniat reprobari poterit, oc ad uersus dicta eorum proponi θc contrarium pro
bari. c. ex tenore. 5 .c. presentium. extra, de testi.
ubi habemus latum commentarium Feli. ec aliorum Canon istarum S text. in . l. si quis testibus. c. de testib. ill hic vide Bald Bartol. similiter Ange. 5c Paul. de Cast. quae lex canoni sata est in. c. si
testes. s. sinati. iiij. q. iij. Ioan . Andr. notat in. c. cuvenerabilis. columna ij. extra, de excep. Specu.
ξc Ioan . Andr. in addi. in titulo, deteste. s. frpe. versi c. quid si produxi. Ex quorum dictis di his quae supra diximus illi duo articuli expediti erat ubi vero testes producti suspecti erunt propio eorum inconstantiam aut varietatem placet mihi