Josephi Antonii Weissenbach ... De arte critica ac maxime illa, quæ doctrinam, traditionem, disciplinam, historiam Ecclesiæ retractat, liber unus. In usum ecclesiasticorum, qui in foro suo nolint obiter versari. Cum tabulis duabus

291쪽

rime in corruptis corruptius exponendis; ut aliquidelisiant, quod specie verisimilitudinis imponat imperitis, quam librarii aut Mem, aut manum, aut interpol toris imperitiam accusare, et aut ips d portionem serripturae investigare, aut alterius solartiam, parva siti tera, aut vocis mutatione nebulas omnes discutientem, et genuinam lactionem, quaque ex illa nascitur, veram sententiam resiιuentem, agnoscere. Sed his aut stupores, aut ιivor, aut inscitia puerilis, aut anilis να-dam religio in editis librιs quidquam, quamvis suadeat aut ratio, aut lingua genius, aut vetusiores cossices, immutandi. Patet nomine vetustiorum codicum non Venire Graevio prolatos, atque ostensos, sed

qui proferri, ostendique possent, si essent ad manus. Nam si illos, non hos diceret, iidem, qui vetustis tantum tribuunt, vetustioribus plus deferrent.

Panerum Vetustissimorum codicum, ne nullos dicam,

quam paucissimi supersunt, praeterquam in specubus subterraneis, quos fuit necesse diligentiam omnem inquirentium effugere. Eruti hinc quis . dam desideria aliorum accendunt; modo exesi non sint, et litteris velut abstersis. Nam tempus omnia consumit: et, si lapidibus non pepercit, quando minus a chartis, et coloribus abstinebit Disparuerunt omnes aetate MARCI Tu LLII, CKSARimque primorum exarati: quique jactantur

. . inde

292쪽

Cognitio codicum mant eriytorum. 28 I

inde esse , vix persuadent; certe non sunt Aeticuili ιi historicae. Vetustissimi sere sunt Longobardiei sub CAR Lo Magno descripti, atque hi longe Gothicis pulchriores, uti omnes fatentur. Inde liquet, quam multorum facta jactura sit. Nam, ut ingens eXtet numerus exemplarium, tamen plurimi auctorum, quorum sola memoria vel nomen existat, perierunt funditus : cumque olim inter Gentiles, et christianos innumeri lectione assicerentur, librosque volverent; subductis rationibus, qui residui sunt universi, non sufficerent ad aviditatem lectorum unius provinciae satiandam. Ergo quod reliquum fecerunt injuriae temporum, atque bellorum , velut tabulae debent haberi communis naufragii, quod aegerrime evaserunt. Sed vide

apud ipsum MONTFAuco Num, qui opere digninsimo collegit omnia manu scripta, quae nunc ex stant toto orbe. Titulum infra dabo ad finem capula ultimi. V AEtas manuscriptorum colligitur ex litteris, Nota ἀνα-

notisque compendiariis; ex spiritibus, et ae-rum. o Centibus : ex materia ipsa atque ornatu. Litterae unciales, quadrata, ac rotunda praebent argumentum summae vetustatis '; maxime si graeca non se S aspiren.

Nomine summae τetustalla illam acet plo, cujus reliqui risu persunt, nam de alia remotiore iudicare hae ipsa d. causa neutiquam licet; divinatione hic agitur, ac tenuibus testivioniis. Diu ipso by Corale

293쪽

aspirentur. Nam ista signa primum saeuo m.

inducta stimus. Litterae Gothica invaluerunt saeculo sexto; quibus post Longobardua successerunt.

Antiquissimi quoque sunt libri, qui non habent distinctiones vocum, ac periodorum; sed subinde

ad finem totius sententiae spatium unius duarum. e litterarum relinquunt. Porro in vetustissimis Diphtongi ae, et de raro contrahuntur, sed apparent seorsim vocalibus singulis expressae Ubi multa sunt compendia vocum, facillime colligas, harum aetatem non esse majorem sex saeculis. EN si enim et veteres his usi sint, tamen aevo, quod in dium dicunt, sunt diversa a ceteris, lectuque dissiciliora; ex quibus male perceptis, manarunt varii, pravissimique erroreS. Ratio ipsa formarum testatur de codicum aeta. te, praesertim cum obtusae sunt, detritae, ae litteras initialis Longobardorum exhibent. Scriptura saculi x et consequentium duorum , est oppido elegans ; fis sinem vero XIII. disparuit elegantia, et in locum nitidarum, et distinctarum vocum, tenues , deformes , abstruce successerunt. Sacula XIV eodices, praesertim vulgares, multo deterius sunt scripti. Foedar enim lit&rae, pallidae, fi gientes , subflavae; quod atramenti veteris est decor, et viscus amissus esset. Adde chaos formarum haerentium sibi ac implicitarum cum comis

pendiis infinitis. Atque haec barbaries saevii XV. - initio nondum fuit sublata; donec sub ejus misium

294쪽

Cognitio Codicum manuscriptorum. 283

revocatis disciplinis, etiam characteres aliam sataciem induerent. Nam sunt firmius exarati, lineis aeque multuinque distantibus; ut mittam oris natum auri, et colorum in capite, membrisque praeeipuis; qua parte superiorum temporum munis

ditias crassiores isti superant longissime. Vide subisjectam Tabulam I.

Ratio eompingendi hoc ipso saeculo prorsus alia. Codices antiquissimi filis ligabantur, involucris taro; si sacros excipias, qui rubro holoferteo maxime obducti fuerant. Facies externa imaginibus multis Christi, Mariae, Apostolorum etc. Gue aureis, sive eburneis, sive depictis splendebat

mirum in modum. Sacula XII et XIII. cceperunt tabulis ligneis compingit utque membranae m

lius legerentur sve in medio, sive ad angulos adnexae sunt bullae ex orichalco; quae has conci derent, pulveremque arcerent. Qui mos viguit usque ad medium seculum quo tabulae ligneae corio fuseo , vel rubro sunt vestitae; donec se eederet illud densius, suillum videlicet. Porro forma ipsa chartarum antiquissimarum fere quadrata est, quarumdam oblonga. Qui horum curiosior est, habet BURcARDIGOTTHELF STRUvII Sehedrama de Critreiis Dan seriptorum: DAMELIS EBER HARDI BAR IN IIClavem Diplomaticam: GODEFRIDI BEsELLI Pr dromum ad chronum Goti censer BERNARDI a MONT

295쪽

MONTFAUeON Palaeographiam Graecam et IOANNIs WALTHERI Lexicon Diplomaticum: duorum Beneis dictinorum nouisaux Traιιι da DI Iomatique, ou4'on examina Ira fondemens de cet art. Paris I 7s IT 8. seqq. Tomis n. in φ qui nune Germantee sunt redditi: denique Domini UANIEs Benedictiani Dimo ire raι onne de D. Iomat que. Laudatur quoque DAvIDIS CAsLEu Catalogus M. SS. BihIl thecae regiae Londetensis, datus in lucem Londini IT 34. m 4. Verum hunc non vidi; sed neque inteIligerem; eum sit lingua Anglicana perscriptus. Ostendit autem brevius, quam ante dim, rationem universam scribendi, quae esset in codicibus a Iaecula IV. usque ad decimum quintum. Quid quod ratio litterarum illustratur egregie ab omnibus his, qui curatius de Nummis , et Inseria Feronibus egerunt; ut JOANNES CASPAR HAGEt BD cu in Epistolis Epigramicis Tiguri 4. IT T. Quo etiam, quantum ad notas compendiarias, quae una vel pauculis litteris Voces integras dabant, JOANNIs N IcOLAI Tractatus praestans da

296쪽

cognitio Codicum vanuscriptorum. 28s

. . VI. Optimos codices debemus ecenobilis Iam

enim CAssIoDGRI extrema aetate describebant in

numeros codices; quod legere nimirum, et scri-.here singuli nossent. Sed etiam TRITHRYIus refert vel sua aetate magnam fuisse curam scri, bendi in coenobiis. Nam Praelati assignabant euique partes suas: et quidem doctioribus praecipua, minus doctis libros vulgares, aut Reile legendos. Aderant experti quidam , ut recognoscerent, conis ferrent, darentque Omnem operam, ne sucus fieret Iectori credulo. Huc vero delatus non possum sat mirari maledicentiam hominum, qui culpant coenobitas quotidie, quod manu nil operis fecerint: quod fuerint gulae dediti: quod scripta veterum depravarint, quaeque sunt alia ejus generis plura, a cura cuticulae, et otio nimio petita. Si enim tam obnoxii fuissent ventri, ut ceteri fuerunt, nec jota superesset sive sacrorum , siVe profanorum scriptorum. Aut umde isti Τ A quibus ipsi Protestantes habent tot edita, et scripta nisi a coenobilis, sive Graecis,sve Latinis, qui descripserunt de integro vitiatos codices , atque servarunt 3 Si quidem quid

in ve ustis membraΜ s praemisimi , aruleum suum M BILIONIUM exellavit . ut rem plenissime versaret praeclai opere de re Diplomatica; quod dein , praesertim apud Bem nedictino , peperit summoa ejus cogultores.

297쪽

mutassent nulla mala fide, sed imprudentia

cur omnibus objicitur paucorum temeriras inconsulta Τ Hodieque eorum codicibus corriguntur

alii , edunturque in lucem. Ergo gratiae iis agendae potius pro tot monumentis sartis, quam maledicta ingerenda pro aliquot vitiatis. Innumeri ex illis abstinuerunt a fraude, cum nossent, his artibus non egere religionem : et si quidam veste solum et eolore institutum religiosum tenuerunt , id ipsum regerendum est omnibus Christianis, qui tantopere a sanctitate, ac disciplina majorum recesserunt. Non debemus dissimulare vitia nostra multo plura, si quando libet in aliena invehi. Erunt vitia, donec hominest et siquid dici debet in odium praeteritae aetatis, imo praesentis; dicatur ex aequo de statu, et conditione qualibet: imo sic dicatur, ut veritati sit locus : neve modestia , pietas, earitas ipsa in naris ratione desiderentur. . Sed haec toties depulsa sunt, ut satis appareat, non id agi repetitis clamoribus, quo aliqui emendentur, sed rudis plebec Ia paulatim imbuatur pestilentissima opinione sanianum nil esse in nostra religione: ministros hu-aus exigere ab aliis, quod ipsi non erederent ruitia nasci nobiscum: neque poni ab aliquo : aedenique licitum esse, quod publicum est.

.i Non possum hic committere, quin adscribam verba DANNIs MATTHIR GEsNERI in μαλ

298쪽

ε Cognitio codisum manufer norium 287

8rionibus super Vagogm in Eruditionem universalem IS. II 6: Quod reliquum erat bonorum librorum, mois naehi perdebant aliis modis, imprimis radendo ιibros pergamenos, ut illis inscriberent boatus suos, quos HoRAs distini. Relicta sunt Ame inde aliquot stadimenta bonarum litterarum in illis Iibris mugitis ete.

Quod quam inique sit dictum . non est opus ex

aliis, etiam Protestantibus, ostendere; res ipsa calumniam revincit. Fuit Geseerus eleganti ingenio, et cognitione magna bonarum litterarum; cui tribuerem plurimum, ni toties aperte salsa pro perspectis venditaret ex hominum sermoniabus, et odio rerum nostrarum. Quaedam ejus modi ex ejus scriptis enotavi S et, si ferat ocea. so , palam exhibebo. Nune susscit monere, quod ipse de se fatetur ejusdem operis S.I2IT. laudans librum Matthaei Hase da Tasione di9inar tiara Mne Iibrum legi, anno circiter alatis XXX et ab eo tempore diligenter attendi ad ma ipsum r ει quoties aliquid molem accidit, fuit id ejusmodi, M possem sentire , ubi et qua re meruerim. Mihi hoe sapissime evenit, ut mala audiam fine causa apud iIIos,

quibus Faegre veι maxime velim. me inde es: aIA Dis non recte vitat etiam speciem mali: non commisscit ιinguam : audit Iibenter de aliis mesedisi: titillatur hae rer non potes se continere, quin et isse a dat verbum etc. Deus aurem malam mala lingua uiri eiscitur. Mendaces impudentes esse, qui criminose dema dicunt, certo Icio et et me insontem esse mea mihi

testis

299쪽

testis es conscientia. Sed eadem etiam semper Me Miscasio , quoties mendaciis oneror, clanevium mihi in aurem: HKus Tu FRATER JOANNEs MATTHIA ldicit: Tu Is Hoc AuRIBuS ΜΕRu ISTI : IN POSTRRuΜ cAuTIOR EsTO. Si esset in vivis, et illi ob oculos possem ponere, quae falsa non solum libenter audivit, sed etiam scripsit: nunquid adderet eonscientia: Eccet his insontem te esse Aaud tesor. Falsissima de aliis hie et ibi chartis mandasi; ergo alius verssima nune reponit de te imo in aliis chartis l

odisti νε- Quamvis sum largitus, vel in vetustis exeruis

eusti fere

οριimi: ae plaribus ineste menda , tamen ratum debet esse. , , quod quanto sint propiores aetati auctoris, tanto majorem illis fidem debere. Avertat Deus , ut contemptos Velimus, aut tenebris damnemus ob quorumdam perVersitatem l Juniores codices ex. entiquioribus descripti omnes sunt; unde habent auctoritatem suam ab illis. Si ergo quo quis h xum integrior est, id debet bono alteri libro vetustiori; iste, non alius, erat fons, unde hausit integritatem. Praeterea sunt multa , quae non POL sunt restitui nisi e libris veteribus. Quod palam est considerantibus nobis tot laeunas; locosque, implexos; de quibus ubi occurrunt in junioribus, nemo potest pronuntiare nisi ex illis, qui veniunher superiori aetate. Nec enim si ingenium sufficit

300쪽

- cognitio codicum manuscriptorum. 289 ad doeendum, deesse aliquid, propterea divinare

potes, quid sit omissum; cum raro testimonia auctoris laudentur ab his, qui non procul ab eo abfuerunt; neque reponi inde possint, quae nune desunt. Rursum quaedam propria nomina, Verbae margine sumpta, lectiones duae ex aequo probabiles internosci nusquam possunt, nisi codex vetustior adeatur. Denique sepius nec conjectu.rae relinquitur locus, si ductus ipsos litterarum non licet oeulis usurpare, ac contemplari in ejusmodi assectis implexisque vocibus , qui hucusque

solertiam omnem criticorum vicerunt. Ut enim in ceteris sorensibus controversiis devolvitur res

ad judicium oculorum, quod Jureconsulti absurdo nomine, visum repertum vocant; sic tali in lite usuvenit, ut solus sensus videndi, qui apud quosdam acerrimus est, recognoscat propositae rei obseuritatem.

Sed majus quid dicendum in gratiam prisci Iibri. Quod facio verbis peritissimi in hoc genere Viri, quem supra laudabam, MAucI scilicet

ANTONII MURETI. Iste Variarum Lectionum L Mo II. eap. 26. ita habet: 'SMeo libenter uetares bras, quicunque in manu meas inci κι , evolvere ἡ-jus modi tandem illi sint, et quocunqua litterarumcAaractera exarati. Quod enim Plinius ti toto libro Fum genero dierea solebat, nullam esse tam mesum. - quo non caperetur asiqiud μυ μ;-εuma, in Aia maxime verum esse comperio. Multos enim nanciflox mutilo1, laceros, correptos, evanescentibus ιituria ἐT tum