T. Livii Patavini Historiarum libri superstites: cum deperditorum voluminum ...

211쪽

m T. LIVII Lis XLI CAP. 2.

damnatus frequenti conssilio Achaeonini, literis ad

Persea deprensim tolorum et Boeotorum, vi non explebant plus quam quingentorum omnes numerum, Lyco Achaeus praefectus erat. Ex his multis me populorum, tot gentium auxiliis, duodecim millia ammatorum ferme efficiebantur. Equitum ex tota Macedonia contraxerat tria millia Venerat eodem C tys, Seuthae filius, rex gentis Odrysarum, cum mille delectis mcitibus, pari ferme peditum numero Summa totius exercitus triginta novem millia peditum erant, quatuor equitum. Satis constaret, secundum eum exercitum quem Magnus Alexander in Asiam trajecit, nunquam ullius Macedonum regis copias imata fuisse. LII. Sextus et vicesimus annus agebatur, ex quo

petenti Philippo data pax erat per id omne tempus

quieta Macedonia et progeniem ediderat, cujus magia pars matura militiae esset, et levibus bellis Thracum accolarum, quae exercerent magis quam latigarent,

sub assidua tamen militia fuerat et diu me istum Philippo primo, rinde et Perae Romanum bellum,

omnia ut instructa parataque essent, est erat. Mota parumper acies, non justo decursu tamen ne stetiam tantum in armis viderentur armatosque, sicut erant,

ad concionem vocavit. Ipse constitit in tribunali,eire se habens filios duos quorum magor Pulvam natura frater, adoptione filius minor, quem Me

andrum vocabant, naturalis erat. Cohortatus est,ialites ad bellum injuriam populi Romani in patremaeque conmiemoravit Illum, omnibus inc est bina compulsum ad rebellandum, inter apparatum belli Et oppressum ad se simul legatos, simia millissad oecupandas Graeciae urbes, missos. Fallaci dein equoquio per speciem reconciliandae pacis erimetam hiemem, ut tempus ad comparandum haberenti in aulam nune venire cum duabus I militis Roma , quaeri trecenos equites habeant, et pari sermo vi mero dociorum peditum equitumque Eo ut aera it

212쪽

regum innulla Eumenis et Masinimae, non plus mPMm millis peditinn, duo equitum futura Auditis hostium evila, respicerent suum ripsi exercitum; quantum numero, quantum genere militum, praest

rent tironibus, raptim ad id bellum conseriptis, ipsi a pueris eruditi artibus militiae, tot subacti anu durati halia. Auxilia Romanis Lydos et Phrygas, et Numidas esset sibi Thracas Gallosque ferocissimas geR-tium Arma illos habere ea, quae vibi quisque par verit pauper miles Macedonas promta ex regio Raeparatu, Per tot annos patris sui cura et impens facta. Commeatum illis cum procul, tum omnibus sub e cibus maritimis fore se et pecuniam et frumentum, praeter reditus metallorum, in decem annos sep aulam omnia, quae Deorum indulgentia, quae regiaeua praeparanda fuerant, plena cumulataque habere Macedonas; an in habendum esse, quem habuerint magores eorum; qui Europa omni domita, transgressi in Asiam ineomitum famae aperuerint armis orbem terrarum; nec ante vincere desierint, quam Rubro Mari in sis, quod vincerent, defuerit. At He eulet nune non de ultimis Indiae oris, sed de ipsi Mamdoniae possessione certamen portunam indixisse. Cum patre suo gerentes bellum Romanos speciosum Graeciae liberandae tulisse titulum nunc propalam Maeedoniam in servitutem petere, ne rex vicinus imperio ait Romano, ne gens bello nobilis arma' haal Hae enim tradenda superina dominis esse cum rege regnoque, si Mistere bello, et lacere unperata

velint. DLII Cum per omnem orationem satis frequenti, Mena succlamatum esset tum vero ea vociferatio,

mul lassignantium minitantiumque, partim lubentium honum animum habere regem, exorta est, ut latem tam homin. Tantum suis ad iter parare, lamemm diei, movero castra ab Nymphaeo Romanos mamma et , ad audiendas legationes civitatium edoma se centulit venerant autem ad pecunia

vota T. T

213쪽

- Multatibus quaeque suis, et humentum p Memidum ad bellum omnibus gratiae actae, remissum mnibus satis regios apparatus ad ea dictum sincerte vehicula tantum imperata, ut tormenta, telorumque

missilium ingentem vim praeparatam, hesticae tactaliud instrumentum, veherenti Profectus inde inm-exercitu, Eordaeam petens, adae nitem quem v eant lacum positis castris, postero die in Elimeam M. Haliacmona fluvium processit. Deinde sinu a auato superatis montibus, quos Cambunios voeant, .aescendit ad Tripolim vocant Agorum, Pythium, et Dolichen ineolantea. Haec tria oppida paulispereunctata, quia obsides Larissaeis dederant, victari . men praesenti metu, in deditionem eonemaerenti nigne his appellatis, haud dubius Perrhaebos quoque idem facturos, urbem, min unctatis qui in lebant, primo adventu recipi retias oppugnare eoactu

. primo etiam dis acri concursu ad portas amniorum est repulsus postero die omnibus copiis adortus, in deditionem omnes ante noctem Mevit.

LIR Mylae, proximum oppidum, ita munitum, uti Muperabilia munimenti spes ineolas ferociores Ceret, non porta, claudere regi satis habuerunt, aestprobris quoque in ipsum Maaedomaque prominus. jaculati sunt: quae res, cum infestiorem hostem ad oppugnandum fecisset, visos desperatione veniae ad tuendos sese aerius accendi Itaque per triduum imgentibus utrimque animis et oppugnatas auri, a d senaa, Multitudo Macedonum ad suheundum in via rem proelium haud dissiculter succedebat et om noricem, noctem eosdem tuentes moenia, non vulaem

modo, sed etiam vigiliae et continem labor eonficietat. Quarto die, cum et Malae undique ad muros em rentur, et Porta vi mavore oppugnaretur oppidani depula muris ad portam tuendam comuniunt, eruditionemque repentinam in hostes sariunt quae mirae magis in multae, quam verse fiduciae virium e

M sauri et laesi ab integris puta terga iis

214쪽

sentesque per patentem ponam hostes rem minia Ita repta urbs ae direpta est libera quoque corpora, quae eaedibus superiuerunt, venumdata Diruto magna ex parte et incenso oppido, prosectus, ad Phalam Tam eastra movit inde postero die Gyrtonem e

veni Quo eum T. Minuetum Rufum et Hippiam,

Thessalarum praetorem, cum praeaedio intrasse a

capiaret, ne tentata quidem oppugnatione, praeie gressus, Elatiam et Gonnum, percules inopinat axventu oppidapis, recepit. Utraque oppida in faucibus sunt, quae Tempe adeunt magis Gonnus itaque et firmiore id pransissio tutum equitum peditumque, ad Moriosa triplicitae vallo munitum, reliquit. Ipse, ad Syeurium progressus, opperiri ibi hostium adve tum statuit simul et frumentari passim exercitum jubet in subjecto hostium agro namque Sycurium est sub radicibus ossae montis: qu in Meridam e vit, sublectos habet Thessaliae eampos; ab tergo Macedoniam atque Magnesiam. Ad has opportunitates accedit summa salubritas et copia pluribus circum laetis fontibus, peremium aquarum. LV. Consul Romanus, per eosdem dies Thesarisum cum exercitu petens, iter expeditum primo per

Raram habili deinde, postquam in Athamaniam

si transgressus, asperi ac properim ii soli, eum i genti dissimvate parvis itineribus aegre Gomphos se venit eui si vexatis hominibus equisque tironem interestum ducenti, acie instructa et loco suo et tempore orituram rex, ne Romani quidem ainuunt, na sua eum inde fuisse pugnaturos. Postquam Gomphosaine certamine ventum est, praeter gaudium pessieulosi iniis superati, eontemtus quoque hostis adeo ignorantium opportunitates suas, accessit S erificio rite perfecto, consul, et frumento dato militiatas, paucos ad requiem sumentorum hominumquamoratus dies, eum audiret mea Macedonas estus per Thessallam, vastarique sociorum agma, satis jam

215쪽

millia laetane inesset a Tripoli Memn voeano, super

Peneum amnem posuit matre. Per idem tempus

Eumenes ad Chalcidem navibus Moestit eum Attalo atque Athenaeo fratribus, Philetaero fratre et leto in gami ad tutelam regni inde cum Attalo et quatuor millibus peditum, mille equitum, ad consulem venit, Chalcide residia duo millia peditum, quibus Athenae

praepositus. Et alia eodem auxilia Romanis ex omnibus undique Graeciae populis convenerunt, quorum pleraque adeo parva erant in oblivionem adducta. Apolloniatae trecentos equites, centum pedites, misi rim molarum alia unius instar, quantum in tota gente equitum erat, venerant et Thessalarum omnis equitatus separatus erat: non plus quam trecenti erant equites in eastris Romanis Achaei juventutis suae, Cretico maxime armatu, ad mille dederunti

Lu Sub idem tempus et C. Lucretius praetor, qui navibus praeerat ad Cephalleniam M. Lucretio fratre cum classe super Malaam Chalcidem suaso p tere, ipse triremem conscendit, sinum Corinthium petens ad praeoccupandas in Boeotia rex Tardior ei navigatio propter infirmitatem eo oris fuit M. Lumeretius, Chalcidem adveniens, eum a P. Lentulo H liartum oppugnari audisset, nuntium, praetoris vectis, qui abscedere eum indesineret, miri Boeotorum Juventute, quae para eum Romanis stabat, eam rem aggressus legatus, a moenibus abscessi Haec soluta obsidio locum alteri novas obsidioni dedit namque extemplo M. Lucretius cum exercitu navali, Meam nullibus armatorum, ad hoc duobus millibus Morim, qui sub Athenaeo erant, Haliartum circumseditis rantibusque jam oppugnare, supervenit a Creusa praetor Ad idem fere tempus et ab sociis naves Chalcidem convenerunt duae Punicae quinqueremes duae ab Remesea ex Ponto triremes, quatuor Chalciam totidem Samo, tum quinque Rhodiae viariremem Praetor, quia nusquam erat maritimum hiaues, remitu

sociis. Et in Maresua Charidem navibus venit,

216쪽

alape eapta Larima, quae mmam da inur, oppugnati Cum hie status in Boeotia esset, Perseus, cum ad BDurium siret ante dictum est stativa haberet,

frumenin undique circa ex agris convecto, ad Data dum agrum Pheraeorum misit ratus ad Juvanda a clarum vitas longius ab castria abstruetos deprehendi Romanos posse quos cum eo inmissi nihil motos unimadvertisset, praedam quidem, praeterquam homianum, pecora autem maxime omnis generis fuere dia

ait ad epulandum militibus. LVII. Sub idem deinde tempus consillum et cmina et rex hiemerunt, unde hellum ordirentur. Regis reverant animi vastatisne concussa sibi ab hoste ri rata agri itaque eundum inde ad eastra, nec dandum vitra spatium cunctandi, censebati Et Romani e--rant, cunctationem suam infamem apud socios esse, maximopere indigne ferentes, non latam Pheraeis opem. oonsultantibus, quid agerent, aderant autem Eumenes et Attalus in consilio trepidus nuntius astari, hostem magno agmine adesse. Consilio dimisso, signum extemplo datur, ut arma rapianti Interim iam , ex regna auxiliis centum equites et parem, merum saeviatorum peditum exire. Peraeua horu famae diei quarta, cum paulo plus mille passus abessetu eastris Romanis, consistere signa peditum Jussit. Praegressu ipse eum equitibus ac levi armaturi et onys eum eo ducesque aliorum auxiliorum Prime serim Minus quingentos passus ab eastris aberant, eum in onspectu fuere hostium equites duae alae aerant magni ex parte Gallorum Cassignatus pra aerat , et laris armaturae emtum fere et quinquaginta, in aut Cretenses Constitit rex, incertus quantum esset hostivin. Duas inde ex agmine turmas Thr emn, duas Medonum, eum inis Cretensium in hartihus et Thracum, misit Proelium, cum parmet ero essent, neque ab hae aut in parte novam De is subvenirent, incerta victoria finitum es Eumenis

217쪽

Gallorum cecidit. Et tunc quidem Peraeua ad Min

rivm copia reduxit postero die circa eamdem horam in eumdem locum rex copia admovit, pharetris cum aqua aequentibus: nam duodecim millium passuum via omnis sine aqua, et plurimi pulveris erat: ' tosque siti, si primo in conspectu dimicassent, tum fuisae apparebat. Cum Romani quiessent, at tionibus etiam intra vallum reductis, regii quoque in castra redeunt. Hoc per aliquot dies fecerunt, vi rantes fore, ut Romani equites abeuntium novissimum agmen aggrederentur inde certamine orto, cum lammua a castris eos tacuissent, securi in Learent, a qui equitatu et levi armaturi plus possent, dim---

ros aciem.

LVIII. Postquam inceptum non succedebat, matre propiu hostem movit rex, et a quinqua millibus suum communiit inde, Iuce prima, in eodem quo a Iehat lam peditum acie instructa, equitatum omnem levemque armaturam ad matre hostium duci visus et plurium et propior solito pulvis renudationem in matris Romanis fecit. Et primo vix creditum numtianti est, quia prioribus continuis diebus nunquam ante horam quartam hostis apparuerat tum solis om tus era Diande, ut plurium inmore e cursu a por tis relatatio exemta est, tumultus ingens ohoritur: tribuni, praefectique, et centuriones in praetorium; miles ad sua quisque tentoria discurri Minua id gentos pamus a vallo instruxerit Perseus auos circa tumulum, quem Callicinum vocanti sevo omnCotys rex praeerat, cum omnibus suae gentis

tum ordines levis armatura interposita distinguebat. In dextro comu Macedones erant equites interimxtilumis eorum Cretenses Huic armaturi Milo min. meaeus, equitibus et summae partis dua Meno Antiag-nsis praeerati Proximi comita constiterant regaequites, et mixtum genua, desecta plurium uentumamilia Patrocles Antigonenda hic, et Hemma pra--festus Didas, erant praepositi. Medius omnivinxem

218쪽

erat a clam eum Gema quad vomit, equirum emerast alas. Ante se statuit finditorea saeviatoresque equadringentorum manus utraque numerum emptamin

Iouem Thessalonicensem et Timanor Dolopem iis presserit. Sic regii constiterant. Consul, intra valitum peditum acie instructa, et ipse equitatum omnem eum levi armaturi misit pro vallo immicti sunti Dextro com praepositus in acinius Crassus, consulis ater, cum omni Italico equitatu, velitibus intemmixtis: sinistri, M. Valerius Laevinus sociorum ex Graecis populis equites hahesis suadem gentis levem armaturam Messiam autem aciem cum delectis equutibus extraordinariis tenesint, Mucius ducenti equites Galli ante signa horum instructi, et de auxillis Eumenis Cyrtiorum gentia trecenti Themali quadringenti equites parvo intervallo super tiaevum comu.loeati Eumenes rex Amtuaque cum omni manum ab tergo inter postremam aciem ae vallum terium

Lix. In hune modum mutime instruetae acies spar fenue utrimque numerus equitum ac levis arm taenei em mini, affinditoribus jaculatoribusque, qui praemiseram Irinio orto. Primi omniim Miraeea, haud aecus quam diu inuatria retentae serae, conciriti evm ingenti amore in dextrum comu Italico equitem mmrerunt ut usu belli et ingenio impavida gens vae aerum Gladiis hastas petere pedum, nunc cumcidam erram equis, nunc ilia a Mer Persena in . --:invectus aciem Graecos primo impetu avertit: uibus cum gravia ab tergo instaret hostia Theas lorum equitatus, qui alaevo com brevi spatio di lumina in a Mila horat exim concursum, primo aperiator certaminia, desiae, inclinata re, maximo usui fuit dentes enim sensim integris ordinibu postquam se Eumenis Auxiliis adjunxerunt, et cur Pinium inter o nes suos remptum sociis fuga dimia Fatinitabant, et, cum minus eo erit hostes instarent,

.m di etiam auri, multos fugientium obvios me

219쪽

Mmit me regii, a mi iam his prema re uenea,

ema ordinatis et emis in amitibus grauis manus eo carere audetanti Cum vietor equestri praesto rex parvo momento si movisset, debellatum emat, oppo

tunc adhortantii supervenit phalanx, quam sua ponte,na audaei coepto deessent, Hippia et Leonnatus maetim adduxerant, polliquam prospere pugnis equitem aeceperunt. Fluctuante rege inter spem metumque tantae rei conandae Cretentis Euandis, quo mimaero Delphis ad insidias Eumenis regis usus erat, postquam agmen impeditum venientium sub signis vidit, ad regem nemine, et monere institit, ' ne elatu selicitare

summam raram temere in non ne Mariam alasim e

reti Leontem aene re gesta qui me eo die, vespaeis honestae conditionem hahiturum, vel plurimos helli socios, qvi fortunam sequerentur, si hellare mali lati v I hoe oonsilium pronior erat animus regia. Itaque, ollaudato Evandro, signa retaret, passivumque agmen redire in castra jubet equitibus emptui

LX. Cecidere eo die ab Romanis durenti equite duo millia, haud minus, pessitum capti serme dueenti

equites ex regiis autem viginti equites, quadramita pedites inis et Postquam rediere in eastra erum omnes quidem isti ante allos Minaeum insolens laetiatia eminebat eum eant enim superitia capitalis eum portantes redierum Apud Romanos non m- illa tantum ex mala gesta re, sed pavor etiam erat,na extemplo castra hostis aggrederetur Eumenea suadere, ut trans Peneum tranataret eastra ut pro munimento amnem haberet, dum pereula milites an mos colligerenti Consul moveri flagitio timori statendit victus tamen ratione, silentio noctis tranataeas evila, castra in ulteriore ripa eommuniti Rem po tero die ad humasendos diis hostes regressas, postquam trans amnem in tuto posita eastra animadvertit laeetatur quidem pereatum, quod pridie Ma stitias Metis; sed aliquanto maloris mavis, m

220쪽

quod nocte seret eminum mini, ut neminem alilaea sumam moveret, levi amatura immissa, trepidantium

in tran tu fluminis hostium deleri meis ex necopias potuime Romanis quidem praesens pavor demtus erat, in tuto matre habentitas damnum i ter caetera praecipue fama movehat et in con o ma conmiem pro se quisque in totos eo evehantemam; ab iis fugae terroriaque principium ortum i muto pavorem ntiaorum etineteros socios Graec

riam populorum. ' Quinque principes Molorum primi terga vertentes conspecti diectantur Thessali provomione laudati, ducesque eorum etiam virtutis causa donati. I. Ad regem apolis eaesorum hostium reser tantur. Mona ex his, aliis arma insignia, aliis equos, quibuadam captivos dono datac Muta erant supra mille quingenta laricae thoracesque mille amplius summam explebant; galearum, victorumque, et mi silium omnis generis, major aliquanto numerus me per se ampla, pleraque multiplicata verbis regia, quae ad concionem beato exercitu habuit. ' Hadudicatum eventum belli habetis. Meliorem partem hostium, equiatatum Romanum, quo invictos ae esse gloriabantur, fudistis Equites enim illis principesJuventutis, equites aeminarium amatilis inde laetos in ratrum numerum consules, inde imperatores, creant horum apolia paulo ante divisimus inter vos Nee minorem de gionitas peditum victoriam habetis: quae, noetum fuga votia subtractari naufragorum trepidatione passim natantium flumen compleverunt. Sed facilius nobis sequentium victos Peneum superare erit, quam illis trepidantium fuit tranagressique extemplo astra oppugnabimus, quae tincte cepissemus, ni fugimenti Aut, si a d mmera volent, eum in pugnae dem eventum em

laetate, qui equitum in certamine fueriti U Et qui

vicerant, haeres, spolia caesorum hostium humerisa rentes, ante ora sua audivere, ex eo, quod acciderat,

spem suturi praecipientes: et pedites, aliena glari a