T. Livii Patavini Historiarum libri superstites: cum deperditorum voluminum ...

241쪽

us T. LIVII Lia. XLII CAP. s.

nius praetor reum et ' Quae bene meritos sese, et ante, et in eo bello quod geratur, de popula Romano

dicant, ea et scire vera eos referre senatum, et, e

inde ac debeant, grata esse. Quae laeta a C. Lucretio, fierique ab L. Hortensio praetoribus Romanis querantur ea neque facta neque fieri voluntatera natus, quem non posse evistimare, qui sciat, bellum

Persi, et ante Philippo patri ejus, intulisse populum

Romanum pro libertate Graeciam non ut ea a magia stratibus sociis atque amicis paterentur Literas ae ad L. Hortensium praetorem daturos esse; quae Chail hidenses querantur acta, ea senatui non placere a qui in servitutem liberi venissent, ut eos conquirendos Primo quoque tempore, restituendosque in libertatem

curaret sociorum navalium neminem, praeter magiastros, in hospitia deduci sequum censerta ' Haecio tensio jussu senatus scripta. Munera binum millium seris legatis missa, et vehicula Mictioni publice locata; quae eum Brundisium commode perveherent et L cretium, ubi dies, quae dicta erat, venit, tribuni ad Populum accusarunt, multamque decies centum iulium aeria dixerunt. Comitiis habitis, omnes quinque et triginta tribus eum condemnarunt. IX. In Liguribus eo anno nihil memorabile gestatum nam nec hostes moverunt arma, neque consul

in agrum eorum legiones induxit et, satis explorata pace eius anni, milites duarum legionum Romanarum intra dies sexaginta quam in provinciam venit, dimisit sociorum nominis Latini exercitu mature in hi-hema Lunam et Pisas deducto, ipse cum equitibus Galliae provinciae pleraque oppida adiit. Nusquam alibi, quam in Macedonia, bellum erat suspectum tamen et Gentium Illyriorum regem habebant itaque

et octo naves ornatas a Brundisio senatus ensuit mittendas ad C. Furium legatum Issam, qui cum praesidio duarum Issensium navium insulae praeerat. Duo millia militum in eas naves sunt imposita, quae Q. Maenius praetor, ex senatu consulto, in ea parte

242쪽

Italiae quae objecta Illyrico est, conscripsit et eo aut Hostilius Ap. Claudium in Illyricum cum qu tuor millibus peditum misit, ut accolas Illyrici tui

rentur: qui non contentus iis quas adduxerat copiis, auxilia ab sociis corrogando, ad oeto millia hominum vario genere armavit peragrataque omni ea regione,

ad Lychnidum masaretiorum consediti X. Haud procul inde Uscana oppidum finium H rumque Persei erat decem millia civium habebat, et modicum, custodiae mus Cretensium praesidium Inde nuntii ad Claudium occulti veniebant: mim.

Pius costas admovisset, Paratos fore, qui proderent urbem. Et operae pretium esse non se amicosque tantum, sed etiam milites, praeda expleturum. eseupiditati admota ita occaecavit animum, ut ne ex ais, qui venerunt, quemquam retineret; nec obsides, pignus futuros furto et fraude agendae rei, posceret; nec mittere exploratum nec fidem acciperet. Die

tantum statuta profretus a Lychnido, duodecim millia ab urbe, ad quam tendebat, posuit castra. Quarta inde vigilia signa movit, mille ferme ad praesidium

castrorum relictis incompositi, longo agmine esturi, infrequentes, cum noctumus error dissiparet, adi hem pervenerunti Crevit negligentia, postquam n minem armatum in muris viderunt. Caeterum, ubi

primum sub jactu teli fuerunt, duabus simul porti

erumpitur; et ad clamorem erumpentium ingena sis pitus e muris ortus, ululantium mulierum cum cr

pitu undique seris et incondita multitudo, turba immixta servili, variis vocibus personabat. Hic tam multiplex undique objectus terror effecit, ne sustinere primam procellam eruptionis Romani possenti Itaque fugientes plures, quam pugnantes, interemti sunt: vix duo millia hominum cum ipso legato in castra perfugerunti Quo longius iter in castra erat, eo plures fessos consectandi hostibus evia fui Nemoratus quidem in castris Appius, ut suos dissipatos

iuga colligeret, quae res petatis per agri saluti

243쪽

dii eo ad mulidum protinus reliquias india r

duxit.

XI. Haec et alia, haud prospere in Macedonia gesta, ex Sex meitio tribuno militum, qui saerificii

causa Romam venerat, sunt audita Propter quae veriti Patres, ne quae nugor ignominia acciperetur, legatos in Macedoniam, M. Fulvium Flaccum, et M. Caninium Rebilum, miserunt, qui comperta, quae agerentur, referrent et ut A. Hostilius eonsul omitia consulibus subrogandis ita diceret, uti menaeaanuario comitia haberi possent, et ut primo quoque tempore in Urbem rediret. Interim M. Raecio pra tori mandatum, ut edicto senatores omnes ex tota

Italia nisi qui rei publicae causae iubessent Nomam

revocaret di qui Rome essent, ne quis ultra mille

passuum ab Roma abesset Ea, uti senatus cenauit, sunt facta Comitia consularia ante diem quintum Calendas Septembres fuere. Creati consulas sunt Q. Marcius Philippus iterum, et Cn. Servilius Caepio. Post diem tertium praetores sunt facti et Decimium M. Claudius Marcellus, C. Suhaesus Gallus, et Mamrius Figulus, Ser. Comelius Lentulas, P. Fonteius Capito. Designatis praetoribus, praeter duas u a

quatuor provinciae sunt decretae Hispania, et Samdinia, et Sicilia, et assis ti ex Macedonia,

exacto admodum mense Februario, redierunt Hi, quas res ea aestate prospere gessisset rex Perseus, referebant, quantusque timor socios populi Romani cepisset, tot urbibus in potestatem regis redactis. Exercitum consulis infrequentem, commeatibus Diago datis per ambitionem, sae cumam ejus res comaulem in tribunos militum, contra illos in consulem

conferre. Ignominiam, Clausi temeritate acceptam, elevare eoa Patres acceperunt, qui perpaucos Italici generia, et magna ex parte tumultuario desectu comaeriptos, ita milites amissos referebanti ' Consules d mmati, ubi primum magistratum inissent, de me dona referre ad senatum jussi destinataeque Pr

244쪽

vinciae iis vim Italia et Medonta me anno intercalatum est tertio die post Teminalia Calandis

intercalares fuere. Sacerdotes intra eum annum modi

tui, L. Flamininus ' 'pontifices duo decesserunt, L. Furius Phliua et C. Livius Salinator. In locum Furii T. Manlium Torquatum, in Livii M. Servilium

pontifices legerunt. XII. Principio insequentis anni, cum consules nori, Q. Marcius et Cn. Servilius, de provinciis r tulissent, primo quoque tempore aut comparare eo inter se Italiam et Macedoniam, aut sortiri placuit et priusquam id sors emeret, in incertum, ne quid gratia momenti laceret, in utramque provinciam, quod res desideraret supplementi, de mi in Macedoniam Peditum Romanorum sex millia, ociorum nominis Latini sex millia equites Romanos ducentos qui quaginta, socios trecentos veteres milites dimitti, ita ut in singulas Romana legiones ne plus senamillia peditum, treceni equites essent. Alteribo suli nullus certus finitus numerus civium Romanorum, quem in supplementum legeret id modo finitum, ut duas legiones scriberet, quae quina millia peditum et

ducenos haberent, equites trecenos Latinorum m Jor, quam collegae, decretus numerus peditum d cem millia et sexcenti equites. Quatuor praeterea legiones scribi jussae, quae, si quo opus esset, educerentur. Tribunos his, non permissum, ut consules timerent: populus creavi Sociis nominis Latini se decim millia peditum, et mille equites imperati Hunc exercitum parari tantum placuit, ut exiret, si quo res posceret Macedonia maxime curam praebebat. In classem mille socii navales cives Romani libertini o

dinis, ex Italia' ' scribi jussi totidem ut ex Sicilia

scriberentur et, cui ea provincia evenisset, mand

tum, ut eos in Macedoniam, ubicumque Hassis esset, deportandos curaret. In Hispaniam tria millia pectum Romanorum in supplementum, trecenti equitea

decret Finitus ibi quoque in legiones militum num

245쪽

- T. LINI iam XLII CAP. 16.

obtigerat Hispaniam M. Gaudius Mareelius Seialiam Ser. Comelius Lentulus, Sardinam P. Fonteius Capito, Hassem et Marcius Figulus erat sortitus. Consulum, Cn. Servilio Italia, Q. Marcio Macedonia

obvenit Latinisque actis, Marcius extemplo est pro- laetum Caepione desiae referente ad senatum, quas ex novis legionibus duas legiones secum in Galliam duceret, decrevere Patres, ut et Sulpicius, M. Claudius, praetores, ex his quas scripsissent Iegionibus, quas videretur, consuli da tent. Indigne patiente prs torum arbitrio consulem viderium, dimisso senatu, ad tribunal praetorum stans postulavit, ex senatu eo ulto destinarent sibi duas legiones: praetores comauli in eligendo is atrium fecerunti Senatum deinde censores legerunt M. Emilius Lepidus princeps ab tertiis jam censoribus Iectus. Septem e senatu decliaunt. In censu accipiendo populi, milites ex M cedonico exercitu, qui quam multi abessent ab signis,

census docuit, in provinciam cogebant r. causas sti pendiis ' missorum cognoscebant et, cujus nondum

justa missio visa esset, ita jusjurandum adigebant: Ex tui animi sententia, tu ex edicto et Claudii, M. Sempronii censorum, in provinciam Macedoniam redibis, quod sine dolo malo lacere poterisI 'xv In equitibus recenisendis, tristis admodum

eorum atque aspera censam fuit multis equio ad merunt. In ea re cum equestrem ordinem ossendi aent, flammam invidiae adjecere, edicto, quo edix runt, Ne quis eorum, qui Q. Fulvio, A. Postumio moribus, publica vectigalia aut ultro tributa eo duxissent, ad hastam suam accederet, sociusve aut amnis ejus conductionis esset. Saepe id querendo veteres publicani cum impetrare nequissent ab senatu, in modum potestati censoriae imponerent, tandem tribunum plebis P. Rutilium, ex res privatae contemtione iratum censoribus, patronum causae nacti sunt.

lantem libertinum parietem in Sacra via adversua aedes publieas demoliri jusserant, quod pini uim

246쪽

daeeatus emet appellati asemis tribun Cum pra

ter Rutilium nemo intercederet, censores ad pignoraevienda miserunt, multamque pro eo me privato dixerunt. Hinc eontentione orta, cum veteres publimia ae ad tribunum contulissent, rogatio repent sub unius tribuni nomine promulgatur M. Quae publiea

vectigalia, ultro tributa, et Claudius et Ti. --yronius locassent, ea rata locatio ne esset de integro locarentur, et ut omnibus redimendi et condurendi promiscue jus esset. Diem ad ejus rogationem comestio tribunus pleias dixit: qui postquam venit, ut censores ad dissuadendum processerunt, Graccho diacente, silentium fui Cum audio obstreperetur, audientiam facere praeconem jussit. Eo lacis Ru catam arae concionem tribunus questus, et in ordinem se coactum, ex Capitolio, ubi erat concilium, abiit.

Postero die ingentes tumultus ciere M. Gracchi Primum bona consecravit, quod in multa pignoribu que eus, qui tribunum appellasset, intercession non Parendo, se in ordinem coegisset et Claudio diem dixit, quod concionem ab se avoetaret; et utrique censori perduellionem se judicare pronuntiavit; diemque comitiis a et Sulpicio praetore urbano petiit..Non recusantibus censoribus, qui minus primo quoque tempore judicium de se populus sereret, in ante dies octavum et septimum Calendas Octobres omitiis perduellionis dicta dies Censores extemplo in atrium Laertatis adscenderunt: et ibi signatis tabellis piniacis inumque tabulario, et dimissis servis publicis, negarunt, se prius quidquam publici negotii gesturos, quam judicium populi de se factum esset. Prior Cla dius causam ducit et, cum ex duodecim renturiis

equitum octo censorem condemnament, multaeque

aliae primae assis, extemplo principes civitatis ineonspectu populi, annulis aureis positis, vestem,

tarunt, ut supplices plebem circumiren Maxime tamen sententiam vertisse dicitur M. Gracchus, quod, - eum clamor undique plebis esset, periculum Graccho

247쪽

non eam, conceptis venas juravit, si collega lamnat esset, non exspectato de a judicio, comitem exsilii ejus futurum. Adeo tamen ad extremum spei veniemus, ut et centuriae ad damnationem defuerint. Absoluto Claudio, tribunus pies iis negavit se Gramchum morari.

XVIL Eo anno, postulantibus Aquileiensium I gatis, ut numerum colonorum augeret, mille et quingenta familia ex senati,consulto scriptae, triumvirique, qui eas deducerent, missi sunt, T. Annius Luseus, P. Decius Subula, M. Comelius Cethegum Eodem anno et Popillius et in Octavius legati, qui in Graeciam missi erant, senatu consultum, Thaia primum recitatum, per omnes Peloponnesi urbes meumtulerunt, ' Ne quis ullam rem in bellum magia stratibus Romanis conferret, praeterquam quod senatus censuisseti Moe fiduciam in posterum quoque Pra huerat, levatos se oneribusque impentisque, quibus, alia aliis imperantibus, exhauriebantur Achaac eo

cilio Argis agitato, henigne locuti auditique, regia spe futuri statua fidissima gente Micta, in re merderemn Ibi nondum quidem seditio erat, sed omnia auspecta, criminumque inter ipsos plena et ob quae obsidibus postulatis, neque exitu rei imposito, in Ammaniam inde profecti loti sunt. Thyrii cor xillum legatis Acarnanes dederunt. Ibi quoque inter fictiones erat certamen: quidam principum postulare, ut praevidia in urbes suas inducerentur adversus me tiam eorum qui ad Macedonas gentem trahebant; paralecumaee, ne, quod bello captis et hostibus mos esse id pacatas et sociae civitates ignominiae acciperentinata deprecatio haec visa Larissam ad Hostilium Proconsidem ab eo enim missi erant legati redierunt. Octavium retinuit Meum : Popillium cum mille ferme militibus in hibere Ambraciam misit. XVIII. Perares principio hiemis egredi me doniae finibus non ausus, ne qua in regnum aeuum immerent Romani , sub tempus briame, cum a

248쪽

-uperabida ab Thessalia montes nivis altitudo est,

oecationem esse ratus frangendi finitimorum spes ania mosque, ne quid, averso se in Romanum bellum,ipericuli subesset cum a Thracia pacem Cotys, ab Epiro Cephalus repentina defectione a Romanis pra starent, Dardanos recens domuisset bello, solum i statum esse Macedoniae latus, quod ab Illyricos teret, cernens neque ipsis quietis Illyriis, et aditum praebentibus Romanis, si domuisset proximos Illyriorum, Gentium quoque regem jam diu dubium in societatem pellici posse cum decem millibus peditum,

quorim pars phalangitae erant, et duobus millibus I vium armatorum, et quingentis equitibus profectus, Stuberam venit. Inde frumento complurium dierum sumis, Jussoque apparatu oppugnandarum urbium s qui , tertio die ad Uscanam Penestianae terrae ea maxima urbs est posuit castra. Prius tamen, quam vim admoveret, missis, qui tentarent nunc praefeci rum praesidii, nunc oppidanorum animos erat autem

in eum Juventute Illyriorum Romanum praesidium1;

postquam nihil pacati referebant, oppugnare est ado tus, et corona eam capere conatus est. Cum sine intermissione interdiu noctuque alii aliis succedentes, pars scalas muris, ignem portis inferrent, sustinebant tamen eam tempestatem propugnatores urbis quia apes erat, neque hiemis vim diutius pati Macedonas in aperto posse, nec ab Romano bala tantum regi laxamenti fore, uti posset morari. Caeterum, pos quam vineas agi, turresque excitari viderunt, victa pertinacia est: nam, praeterquam quod adversus vim P res non erant, ne humenti quidem aut ullius a

terius res copia intus erat, ut in necopinata obsidione. Itaque cum spei nihil ad resistendum esset, C. Camvilius Spoletinus et C. Afranius a praesidio Romano missi, qui a Perseo peterent, primo, ut armatos su que secum ferentes adire sineret; dein, si id minus tapetrarent, vitae tantum libertatisque fidem ae

rent. Promissum id benignius est ab rege, quam

249쪽

praestitum exire enim sua secum essereniabus justis primum arma ademit. His urbe egressis, et Illyri . rum cohors, quingenti erant et incanenses, ' ae urbemque dediderunt. XIX. Perseus, praesidio Uscanae imposito, multitudinem omnem deditorum, quae prope numero hercitum aequabat, Stuberam abducit. Ibi Romanis,(quatuor millia autem hominum erant praeter primcipes, in custodiam civitatium divisis, Uscanensi a Illyriisque venditis, in Penestiam exercitum reducit ad Oaeneum oppidum in potestatem redigendum; et alioqui opportune situm, et transitus ea est in L beates, ubi Gentius regnabat. Praetereunti frequens castellum, Draudacum nomine, peritorum quidams gionis ejus, nihil Oaeneo capto opus esse, ' ait, iis in potestate et Draudacum sit opportunius etiam ad omnia positum esse. ' Admoto exercitu, omnes extemplo dediderunt sese. Qua spe celeriore deditione erectus, postquam animadvertit, quantus Mminis sui terror esset, undecim alia castella eodem

metu in potestatem redigit. Ad perpauca vita afuit caetera voluntate dedita et in his recepti mille et quingenti dispositi per praesidia milites Romani. Magno usui Carvilius Spoletinus erat in colloquii

dicendo, nihil in ipsos saevitum. Ad Oaeneum e ventum est, quod sine justa oppugnatione casa non poterat; et majore aliquanto, quam caeter Iuventute, et validum oppidum moenibus erat et hinc amnis Artatus nomine, hinc mons praealtus et aditu dissicilis cingebat. Haec spem ad resistendum oppidanista ban Perseus, circumvallato oppido, aggerem a Parte superiore ducere instituit, cujus altituesne muros a Peraret quod opus dum perficitur, crebris interim Proeliis, quibus per excursiones et moenia sua oppidani tutabantur, et opera hostium impediebant, magna eorum multitudo variis casibus absumta est et, qui S Pererant, labore diurno nocturnoque et vulneribus

inutiles erant. Ubi primum agger injunctus muris

250쪽

est, et cohora regia, quos Nicatores appellant, tra scendit, et scalis multis simu partibus impetus in urbem est factus Puberes omnes interfecti sunt: conjuges liberosque eorum in custodiam dedit: praedae alia militum cessere Stuberam inde victor revertens ad Gentium legatos, Pleuratum Illyrium, exsulantem apud se, et Aputeum Macedonem a Beroea, mittitius mandat, ut exponerent aestatis dua hiemisque acta sua adversus Romanos Dardanosque adjicerent rerentia in Illyrico hibernae expeditionis opera hoditarentur Gentium in amicitiam secum et eum ac

donibus jungendam. XX. Hi, transgressi jugum Scordi montis, per Illyrici solitudines, quas de industria populando a

cedones fecerant, ne transitus faciles Dardanis in Irulyricum aut Macedoniam essent, Scodram labore imgenti tandem pervenerunt Lissi rex Gentius erat reo acciti legati, mandata exponentes, benigne auditi sunt qui responsum sine effictu tulerunt; MN luntatem sibi non deesse ad bellandum cum Romanistineterum, ad conandum id quod velit, pecuniam maxiam deesse. ' Haec Stuberam retulere regi, tum maxia me captivos ex Illyrico vendenti. Extemplo iidem legati, addito Glaucia ex numero custodum corpori remittuntur, sine mentione pecuniae, qua una tartarus inops impelli ad bellum poterat. Ancyram in I pulatus Perseus, in Penesta rursum me tum red est firmatisque Uscanae, et elaca eam per omnia castella quae receperat, praesidiis, in Macedoniam me

recipiti xxI. L. Coelius, legatus Romanus, praeerat Blyrico qui moveri non ausus cum in iis locis rex esset, post profectionem demum mus conatus in Penestis Uscanam recipere, a praesidio, quod ita Macedonumerat, cum minis vulneribus repulsus, Lychnidiun, mira reduxit. Inde post dies paucos M. Trebellium Fregellanum cum satis valida manu in Penestas misit,

ad obsides ab his urbibus, quae in amicitia eum fide