T. Livii Patavini Historiarum libri superstites: cum deperditorum voluminum ...

31쪽

emn profici in Quarto die, qui tam erat, Lunaei verut paucis ante diebus Calpuratius profectus emto Et in citeriore Hispania L. Manlius Acidinus, qui eodem tempore, quo Cotinius, in provinciam ierat, cum Celtiberis acie eonflixit. Incerta victoria di eessum est, nisi quod Celtiberi castra inde noete proxima moverunt Romanis et suos sepeliendi, et spolia legendi ex hostibus, potestas tactu es Paucos post dies, maiore macto exercitu Celtiberi ad Cal

gurrim oppidum ultro lacessiverim proelio Romanos. Nihil traditur, quae causa numero aucto infirmiores eos fecerit superati proelio sunt: ad duodecim millia hominum caesa, plus duo capta et castris Romanus Potitus et, nisi successor adventu suo inhibuisset impetum vietoris, subaeti Celtiberi forent. Novi pra tores ambo exercitus in hinem deduxerunt.

XXII. Per eos dies, quibus haec ex Hispania nuptiata sunt, ludi Tauri per diduum facti religio a musa: per dies decem apparatos Mnde Iudos M. Fulvius, quos voverat tolico bello, feci Muniartifices ex Graecia venerunt honoris us causa. Athletarum quoque certamen tum primo Romanis vectaeulo fuit, et venatio data leonum et panther ruma et prope hujus saeculi copia ac varietate ludiaurum celebratum est. Novemdiala vinde sacrum tenuit, quod in Piceno per triduum lapidibus pluerat, ignesque coelestes multifarilis orti adus isse complurium levi affatu vestimenta maxime dicebantur. Addita et unum diem supplicatio est ex deeret ponti eum, quod aedes opis in Capitolio de coelo tacta erat. Hostiis majoribus consules procurarunt, Urbemque lustraverunt. Sub idem tempus et ex Umbria nuntiatum est, semimarem duodecim ferme annos natum inventumst id prodigium abominantes, arceri Romanoagm, necarique quainprimum jusserunt. Eodem anno

Galli Transalpini transgressi in Venetiam sine populatione aut bello, haud procul inde, ubi nunc Aquilis eat, locum oppido eondendo emerunta imita

32쪽

Romam de ea re trans Alpes missis, responsum est, Neque profectos ex auctoritate gentis eos, m

qiud in Italia facerent, se sciris' ' L. Scipio ludo eo tempore, quos bello Antiochi vovisse sese dicebat, exeollata ad id pecunia ab regibus civitatibusque per dies

decem fecit. Legatum eum, post damnationem et bona ven&ta, missum in Asiam, ad dirimenda inter Antiochum et Eumenem reges certamina, Valerius Antias est auctor tum collatas ei pecunias, congr gatosque per Asiam artifices; et, quorum idorum post bellum, in quo votos diceret, mentionem non

fecisset, de iis post legationem demum in senatu

arium.

XXIII. Cum jam in exitu annus esset, Q. Mamesus absens magistratu abiturus erat. Postumius, quaestionibus cum summa fide curaque Persectis,

remitia ala fit. Creata sunt consules Ap. Claudius Pulcher, M. Sempronius Tuditanus. Postero die prinores facti P. Comelius Cethms, A. Postumius Albitrus, C. Afranius Stellio, C. Atilius Serranus, L. Postumius Tempsanus, M. Claudius Marcellinus.

Extremoramni, quia M. Postumius consu renuntiaverim peragrantem se propter quaestiones utrumque litus

Itiuae desertas colonias Sipontum Supero, Buxentum Insero Mari, invenisse triumviri ad ci nos eo geri- Maedos ex amat . consulto ab T. Maenio praetorem hant, ereati sunt, L. Scribonius Libo M. Tvectus, Cn. Baebius Tamphilum Cum Perseo rege et M oedonibus hesium, quod imminebat, non unde pleriqueo tantur, nec in ipso Perseo causas cepit ininoata initia a Philippo sunt et is ipse, si diutius vixisset, id hiain gessisset. Una eum res, cum toto gesimponerentur, maxime angebat quod, qui a d num ab se defecerant in hello, in eos jus saeviendi ademtum ei ab senatu erat eum, qui rem integram Quintius in eo itionibus paeis distulerat, non desperasaei impetrari posse. Antiocho rege deinde: IIo

superato ad Thamopylas divisis partilam eum Per

33쪽

vi dem dies conati Acilius Heracleam, lulis a Lamiam oppugnasset capta Heraclea, quia jussus

abscedere a moenibus Lamiae erat, Romanisque oppiadum deditum est, aegre eam rem tulerat. Permes eiram ejus consul, quod ad Naupactum ipse festinans,

quo se ex fuga tali contulerant, Philippo periniet,

ut Athamaniae et Amynandro bellum inferret et umbes, quas Thessalis aetoli ademerant, regno adjiceret. Haud magno certamine et Amynandrum Athamania expulerat, et urbes aliquot recepera Demetriadem quoque, urbem validam et ad omnia opportunam, et Magnetum gentem, suae ditionis eoi Inde et in Thracia quasdam urbes, novae atque insuetae libertatis vitio, seditionibus principum turbatas, partibus, quae domestico certamine vincerentur, lungendo sese,

cepit. XXIV. His sedata in praesentia regis ira inimmanos est: nunquam tamen remisit animum a coia

ligendis in pace viribus, quibus, quandoque data fomtuna esset, ad bellum uteretur. Vectigalia regni non fructibus tantum agrorum portoriisque maritimis auxit; aed metalla etiam et vetera intermissa recoluit, et nova multis Iocis instituit. Ut vel o antiquam multitudinem hominum, quae belli cladibus amissa erat, restia tueret; non sobolem tantum stirpis parabat, cogendia omnibus procreare atque educare liberos, sed Thraeum etiam magnam multitudinem in Macedoniam tradum erat; quietusque aliquamdiu a bellis, omni eum in augendas regni opes intentus fuerati Rediare dein causae, quae de integro iram moverent in Romanos. Thessalorum et Perrhaeborum querelae de urbibus suis ab eo possessis, et legatorum Eumenis regi de Thra. eiis oppidis per vim occupatis, traductaque in me domam multitudine, ita auditae erant, ut eas non negligi satis apparere Maxime moverat senatum, quod Jam ni et Maroneae assectari possessionem audi xant minus Thessalos curabant. Athamanes quove venerunt legati, non partis amissae, non finium

34쪽

i turam querentes, sed totam Athamaniam sub dus iudiciumque regis venisse. Et Maronitarum exsules terant pulsi, via libertatis causam defendis ent ab regio praeficio si non Maroneam modo, sed etiam Maxum in potestate nuntiabant Philippi esse V nerant et a Philippo legati ad purganda ea qui nihil,

nisi peregissu Romanorum imperatorum, factum in mabant. Civitates Thessalorum, et Perrhaeborum, et Magnetum, et cum Amynandro Athamanum gen--, in eadem causa, qua totos fuisse Antiocho rege pulso, occupatum oppugnandis tolicis urbibus Consulam ad recipiendas eas civitates Philippum iasisse armis subactos parere.' Senatus, ne quid ab Ente rege statueret, legatos ad eas controversias di

ceptandas misit, Q. Caecilium Metellum, M. Baebitim Tamphilum, M. Sempronium; quorum sub adventum, ad Ilessalica Tempe omnibus iis civitatibus, quibus cum rege disceptatio erat, concilium indictum est. xxv. Ibi eum Romani Iegati disceptatorum loco, Thessali Perrhaebique et Athamanes haud dubii accusatores, Philippus ad audienda crimina tamquam reus, Eonsedissent pro ingenio quisque eorum, qui primcipes lagationum erant, et gratia cum Philippo aut odio, acerbius leniusve egerunt. In controversiam autem veniebant Philippopolis, Tricca, Phaloria, et Eu mense, et caetera circa eas oppida utrum The actoram juris, cum vi ademtae possessaeque ab totis forent, nam Philippum totis ademisse eas consi hae an tolida antiquitus ea oppida fuissent imenim Acilium regi concessisse, si aetolorum fuissent, et, voluntate, non si vi atque armis coacti, cum at vis essent. Ejusdem formulae disceptatio de Perrhaeborum Magnetumque oppidis fuit omnium enim Jura possidendo per occasiones aetoli miscuerant. Ad haec, quae disceptationis erant, queresse Thessalamam adsectae, M quod ea oppida, si jam redderenturasti, spoliata ac deserta redditurus esset: mn, Praeter

hali earibus amissos, quingentos primipes iuventuti

35쪽

in Macedoniam abduxime, et opera eorum servilitiis abuti ministeriis et, quae reddiderit coactus Thessam Iiis, inutilia ut redderet curasse Thebas Phthias

unum maritimum emporium fuisse, quondam Thes3lis quaestu uin et frugiferum. Ibi navibus onerarila comparatis, regem, quae praeter Thebas Demetriadem cursum dirigerent, negotiationem maritimam omnem eo avertisse. Iam ne a iugatis quidem, qui jure gemtium sancti sint, violandis abstinere insidias poclina euntibus ad T. Quintium. Itaque ergo in tantunx metum omnes Thessalos conjectos, ut non in civit Wtibus suis, non in communibus gentis conciliis, qui quam hiscere audeat procul en eas libertatis auctores Romanos lateri adhaerere gravem dominum,

prohibentem uti beneficiis populi Romani. Quid

autem, si uox libera non sit, liberum esse Nunc aefiducia et praesidio legatorum ingemiscere magis, quam loqui. Nisi provideant aliquid Romani, quo et Geta eis Macedoniam accolentibus metus, et audacia Phia lippi minuatur, nequidquam et illum victum, et M Iiberatos esse. Ut equum tenacem, non parentemJhenis asperioribus eastigandum esse. ' Haec acer in postremi cum priores leniter permulsissent iram ejus, petentes, Ut ignosceret pro libertate loquentium; et, ut, deposita domini acerbitate, assuesceret socium atque amicum sese praestare; et imitaretur popidum Romanum, qui caritate, quam metu, adjungere sibi socios mallet. ' Thessalis auditis, Perrhaebi Gonno

eondylum, quod Philippus olympiadem appellavetat,

Perrhaebiae fuisse, et ut albi restitueretur, metant: et de Issalloea et Ericinio eadem postulatio erat. Am manes libertatem repetebant, et matella Athenaeum et

Poetneum. .

. XXVI. Philippus, ut accusatoria potius quain rei speciem haberet, et ipse a querelis orsus, Menelai dem in Dolopia, quae regni sui fuisset, Thmaalos atque armis expugnasse ' questus est ' item Petramia Pieria ab M a Therealia iri iactisque captam

36쪽

agnitas qui in haud dubie A t eum oppidinn, alba

eos contribuisse et Paracheloida, quae sub Atham uita esset, nullo jure Thessalarum formulae factam.

Nam quae sibi crimina objiciantur, de insidii legato

rum, et maritimis portubus equentatis aut desertias ulterum deridiculum esse, ne riadere rationem, quos portus mercatores aut nautici petant; Iterum mores suos respuere Tot Ennos esse, per quos nunquameessaverint legati, nunc ad imperatores Romano nune Romam ad senatum, erimina de se deferre:

quem unquam verbo uti, latum esse Semel ad Qui Mum euntibus insidias diei factas sed quid iis accidarit non adjic Quaerentium, quod falso objiciant, eum veri nihil habeant, ea crimina esse. Insolentet et immodio abuti Thessalos indulgentia populi, anani, velut ex diutina siti nimis avide meram hauria

entes libertatem. Itaque, servorum modo Praetervem repente manumissorum Beentiam vocis et limgus experiri, et jactare sese insectatione et conviciis dominorum. Elatus deinde ira adjecit, ' nondum omnium dierum solem omississe. ' Id minaeiter catum, non Thessali modo in sese, sed etiam Romani Moverunt et cum hemitus post eam voc- ortus, et tandem sedatus esset, Perrhaeborum inde Atham numque legatis respondit, 'iamdem, de quibus illi agant, civitatium musam esse consulem Acilium et Romanos sibi dedisse eas, eum hostium essent. Simum munus, qui dedissent, adimere velint, seire se, eedendum esse sed meliori ae fideliori amim in in tiam levium et inutillum sociorum injuriam eos esse tacturos. Nee enim ullius rei minus diuturnam esse gratiam, quam libertatis praesertim apud eos, qui male utendo eam corrupturi sint. Caus e nita, pronuntiaverunt legati, ' Placere, dedue praesidia Macedonum ex iis urbibus, et antiquis Macedoniae reminis regnum finiri. De iniuriis, quas vitro cite que illata querantur, quo mocio inter eas gente et

37쪽

Macedonas disceptetur, formulam juris exsequeo

constituendam esse.

XXVII. Inde, graviter offenso rege, Thessaloni ieen ad eognoscendum de Thraciae urbibus profici euntur. ni legati Eumenis Si liberas esse rimam et Maroneam velint Romani, nihil sui pudoris esse

ultra dicere, quam ut admoneant, re, non esto, eos

liberos relinquant nec suum munus intercipi ab alio Patiantur. Sin autem minor cura sit civitatium in Thracia positarum, mulio verius esse, quae sub Anti

cho fuerint, praemia belli Eumenem, quam Philippum, habere vel pro patris Attali meritis bello, quod a versus Philippum ipsum gesserit populus Romanus . vel suis, quod Antiochi bello, terra marique laboribus

periculisque omnibus interfuerit. Hahere eum pra terea decem legatorum in eam rem praejudicium ;qui cum Chersonesum Lysimachiamque dederint M Toneam quoque atque num profecto dedisse, quae

ipsa propinquitate regionis velut appendices majoris muneris essent. Nam Philippum quidem quo aut merito in populum Romanum, aut jure imperii, cum tam procul a finibus Macedoniae absint, civitatibua his praesidia imposuisses vocari Maronitas sub

rem ab iis certiora omnia de statu civitatium earum saturos. U Legati Maronitarum vocati, Non uno loco tantum urbis praesidium regium esse, sicut inpius ivitatibus, ' dixerunt, sed pluribus simul; et plenam Macedonum Maroneam esse itaque domi nari assentatores regios his solis loqui et in senatu et in concionibus licere eos omnes honores et evem ipsos, et dare aliis Optimum quemque, quibus libemtatis, quibus legum cura sit, aut exsulare pulsos patria, aut inhonoratos et deterioribus obnoxios silere.

De jure etiam finium pauca mecerunt Fabium Labeonem, cum in regione ea fuisset, direxisse finem Philippo veterem viam regiam, quae ad Thraciae Par

linam subearum nusquam ad mam declinantem, hi

38쪽

lippum novam poma deflearias viam, qa Marativae,rvm urbes agrosque amplectatur.

XXVIII. Ad ea Philippus longe aliam, quam Ea

versus Thessalos Perrhaebiisque nuper, ingressus dis. -ndi viam, Non cum Maromtis,' inquis, fi mihi aut cum Eumene sisceptatio est; sed jam vobiscum,

Romani a quibus nihil aequi me impetrare sam diu

animadverto. Civitates Macedonum, quae a me inter inducia defecerant, reddi mihi aequum censebam tantinqui magna accessio ea regni futura esset, sunt enim et parva oppida, et in finibus extremis posita , sed quia invitum ad reliquos Ma donas eontinendos exemplum pertinesint. Negatum est mihi. Bello inlidi L miam oppugnare jussus a consule Manio Acilio, eum diu fatigatus ibi proeliis operibusque esam, transis dentem me jarn muros a capta prope urbe revomuit consul, et taurere copias inde, t. Ad hujus a latium injuriae permissum est, ut Thessalis Perrha, iamque et Athamanum reciperem quaedam matella magis, quam rem di ea quoque ipsa vos mihi, Q. Camilli, paucos ante dies ademisti Pro non dubio, paulo ante, simul plaeet amati Eumenis sumetant, quae Antiochi fuerunt, Eumenem aequius esse quam me, hin re id ego ter longe uiuebelae ' mimes enim, non nisi vicissent Romani, sed nisi bellumae sissent, manere in regno suo non potuit. Itaque ille vestrum meritum habet, non vos illius mei autemrmi, tantum aberat, ut ulla pars in discrimine fuerit,

ut tria millia talentum, et quinquaginta tectas naves, et omnes Graeciae civitates, quas antea tenuissem, pollicentem ultro Antiochum in mercedem societatissim ad ematus hostemque ei me esse prius etiam, quam Manius Acilius exercitum in Graeciam trajic ret, prae me tuli et cum eo consule belli partem, quamcumque mihi delegavit, gessi: et insequenti eo mili L. Scipioni, cum terra statuisset ducere exercitum ad Hellespontum, non iter tantum per regnum no

trum Laed vias etiam munivi, pontes feci, cum D s

39쪽

meatus praebui nec per Macedoniam tantum, sed per Thraciam etiam vis, inter caetera, pax quovis estanda a harearis erat. Pro hoc studio meo erga vos, ne dicam merito, utrum adjicere vos, Romam, quid, et amplificare et augere regnum meum munia sidentia vestra oportebat, an, quae haberem aut meo jure aut beneficio vestro, eripere Vi quod nunc faciatis. Macedonum civitates, quas regni mei fuissesseremini, non restituuntur Eumenes, tamquam ad

Antiochum, ad spoliandum me venit; et si Diis placet decem legatorum decretum calumniae imp dentissimae praetendit quo maxime et refelli et coamgui potest. Disertissime enim planissimeque in eo scriptum est, Chersonesum et Lysimachiam Eumeni dari. Ubi tandem nus, et Maronea, et Thraciae eivitates adscriptae sunt Z Quod ab illis ne postulare quidam est ausus, id apud vos, tamquam ab illis imp

traverit, obtinebit Quo in numero me apud vos esse velitis, refert. Si tamquam inimicum et hostem insectari propositum est, pergite, ut coepistis, facere. Sin aliquis respectus est mei, ut socii atque amici

regis, deprecor, ne me tanta injuria signum judiacetis. DXXIX. Movit aliquantum oratio regis legatos ritaque medio responso rem suspenderunt Si Metam legatorum decreto Eumeni data civitates se essent, nihil se mutare: si Philippus bello cepisset eas, Pra mium victoriae jure belli habiturum: si neutrum e rum foret, placere cognitionem senatui reservari et, ut omnia in integro manerent, praesidia, quae in iis umhibus sint, deduci. ' se causae maxime animum

Philippi alienaverunt ab Romanis ut non a Perseo filiosus novis causis motum, sed ob has a patre heia Ium relictum filio, videri possit Romae nulla belli Macedonici suspicio erat L. Manlius proconsul ex Hispania redierat eui postulanti ab senatu in aede lonae triumphum rerum gestarum magnitudo immpetrabilem laeserit, exemplum amarit; quod ita

40쪽

Uomparatum more morum erat, ne quis, qui me

eitum non deportasset, triumpharet, nisi perdomitam Pacatamque Provinciam tradidimet successori. Medius tamen honos Manlio habitus, ut ovans Urbem inire Tulit mrona aurea quinquaginta duas auri praetem e Pondo centum triginta duo argenti sedecim mi lia trecenta et pronuntiavit in senatu decem millia pondo argenti, et octoginta auri, Q. Fabium quaest rem advestere id quoque se in aerarium illaturum. Magnus motus servilia eo anno in Apulia fuit. T rentum Provinciam L. Postumius praetor habebat Iada pastorum conjuratione, qui vias latrocinii paseumaeque publica infesta habuerant, quaestionem severe eminereuite ad autem millia hominum condemnavit rmini inde fugerunt; de multis sumtum est supplicium, Consulas, diu retenti ad Urbem delectibus, tandem in provincias Profecti sunt. xxx. Eodem anno in Hispania praetores C. Cab pumiua et L. Quintius, cum primo vere ex hibemia pia eductas in Baeturi juvicissent, in Carpetania uia hostium castra erant, progressi sunt, communi animo conmlioque parati rem genere. Haud procul Hippone et Toleto urbibus inter pabulatores pugna

orta est: quibus dum utrimque a venitur a castris, paulatim omnes copiae in aciem educta sun In eo tumultuario certamine, et loca sua et genus pugnae pro hoste fuere duo exercitus Romani fusi atque in matra compulsi sunt non institere perculais hostes. Praetores Romani, ne postero die castra oppugnare tuae, lentio proximae noctis tacito signo exercitum a duxerunt Luce prima Hispani aes instructa ad Dialam accesserunt vacuaque praeher spem castra iris gressi, quae derelicta inter nocturnam trepidationem erant, diripuerunt regressique in sua castra, paucoadia quietis stativis manserant Romanorum soci

metrum in praelio fugaque, ad quinque millia occisa; quorum ae volita hostes armarunt inde ad Tagum,

emea profecti sum Praetores interim Romani mono