Nobilis Hispani Francisci de Quevedo ... Politicus prudens, sub persona Marci Bruti, et excursibus politicis, in ejus vitam a Plutarcho conscriptam exhibitus

131쪽

M A Reus

Brutum accurrit, mori uxorem ejus Bulitiariis Porcia enim de mistu graviter anxia, metuiti dissemque oscitu liliis non Afferens, aegre e domi continebat, ct ad omssem strepitum clamoremque, earum missar quae Bacchi agitantur furore exilielis , ex unoquolibet a foro veniente quid Brutus ageret sciscitabatur,alio quesubiti speculatum mittebat. Talidem cum tempus traberetur, ii res corporis non suffecere, sed animo ob anxietatem eluante colla si unt , ita quidem , ut in cubiculum ire non occupaverit , hedui consederat in medio, i lupor eam ingens , ex istimatio corripuerit, unde O color mutatus est ,evox penitus interclusa eo vito qui tionem sussulerunt ancillae,concurrentibusque ad voces 3 Ais, 'tim rumor dissipatus est eam obiisse: verum eam, cum mox rediisset, ancilia refocillaverunt. Brutus autem, qualiquam erat, ut pares , eo nuncio perturbatus, non destruit tamen publicum litgotium, neque asseSius eum ad curam uorum avertit.

Turbatis Reipublicae rebus dum surs undeorsum a guntur omnia homines otiosi quibusque male feriata li bido est omina sciscitandi, quo ne nihil agere,nihil sapcte videantur, credi ultro gestiunt multa esse quae praevideapti eaque cum efferunt, haberi eo loco volunt, quo habestux quae ex Jovis tabulariis. His affines supra quos notavimu

Astrolgi, tam M illi, quibus domi res non est nimiu*larga. Cum secreta propalari possint, possint tegi, R

132쪽

multa inter utrumque intercurrere i non statim credendum, ob id quod alicui notitiae, veri cuipiam re feruntur assinia, & a vero non abeuntia , vera ideo esse aut referenti cognita, aut si qua per casum reticentur quae dici potuissent, taceri utique non debuis ent, luxatam fidem ex se aut suum secreto non constare secretum. Dominatur in talibus fors fortuna, fortuitis etiam maligna subinde intercurrunt. Vaseos hic esse velim,utique non inparatos, quin imo ut in utramque ambigua habendi non nescios illos, qui in illos incidunt, qui videri se scire volunt id quod nesciunt, & cum interrogant quicquam, non aliter id faciunt quam si de sibi probe notis interrogent. Titubabat ad quaesita Casca,& dum tacebat, ipso multa silentio vulgabat, quae sciri nollet. Major altero tanto in Bruto & Cassio prudentia: audiebant Pompeium Laenatem non a vero aliena dicentem, caeteroquin ullam ab

his dictis suspicionem sibi injectam, sicut nec observari

quid posset, cati dissimulabant; neque omittebant ob his sibi injectos metus vel tantillum, quod esset instituto quod prae man ibus erat maturando, contra Caesarem a que omnia quae arietare in ipios possent, aeque immoti. Audito consortis suae e vivis excessu Brutus, sese, quone Reipublicae desit, dolori negat. Tyrannum contrucidaturus , ante est v tin suam quam in tyranni necem conissentiat i excisuris absque hoc suis ausis. Pacem hic videas

133쪽

& honoris D prudentiae rationem a Bruto habitam. Si quidem expleta illius Porcia diem supremum, sciebat sibi non esse in manu ut in vitam revocaret iam defunctam: occasionem e manibus hanc elabi si pateretur,videbat sibi nec expectandum quo ad usque illa exinde sese daret: quod nec futurum unquam si vel fieri posset apud se revol.

vebat. Duxit esse sibi pro omni ratione, pro suprema lege debere necem tyranni, iret, expiaret morte Caesaris domesticum funus. Non tempus lachrymis, quos oculis tanti undique animi confluctus , quidquid humi, dum in eis esset siccantes, suum facientes nec sussicere pos-T ex T u S.

Iam ct Caesar lectica advenire nuntiabatur , qui ob sacris parum lata animo aeger fatuerat, nihil de rebus magnis decersiere, sed valetudinis excusatione uti, ct in aliud ea tempus disserre. X gresso leSlicam Popilius Laenas, s quem paulo ante demovcitra, mi Bruto ct Cassio prosperum successum eius quod intenderent preca tum fuisse sie adjuviit, O aliquandiu ad eum verba fecit istasit 'O diligenter animum intendentem. Ergo conjurati sic enim an lentur ave vocem ejus non percipientes si picantes autem eum i dicium insidiarum deferre, conturbatis rationibus mutuo se illisset ivssituque se invicem docere,non esse expeStandum donec caperesstrum ised statim uis ipsorum manibus appetendum: Iame, ct Caseisii e

134쪽

alii capulo ub vellibus arripueraui, O si Agebatit pugioves, cum Brutus Laevatem ct vultu mestu nou accusare, hed aliquid flagitare colligens , hilari vultu ( tiam quod permixti etiam alieni aconiuratione his multi erant verbis uti non licebat Cassium coh=mavit, ac paulo poss Laenas dexteram Caesaris osculatus decessit,

fatisque apparuit ui eum eur necfariorum alicubi causa cum Caesare collocutum.

Quae sequuntur ex vita, non Bruti, sed Caesiris apud Plutarchum desumta sunt.

Artemidorus quidam Ohidius Graece dicendi inmiser, atque ob eam rem quorundam Brutianae coniurationis hociorum familiaris,ita ut pleraque eorum consilia haberet cognita vilicia rei in si bello perscripta ad Caesarem attulit cumque eum videret libellos accipere , ac sui amulis porrigere, proxime aggressu : Hunc, inquit, o Marsolus lege, vi celeriter : conlidet enim res magnasci tua plurimum referentes. Acceptum Caesar cum pius conatus esset legere, prohibitus interpellantium multitudine in manibus retinuit, solum omnium reliquorum itaque servans in curiam in-

Ouinta fere hora progressius est libellumque insidiarum indicem ab obvia quodam porrectum, libellis caeteris quos mi a manu tenebat , quasi mox sed luxus commi cuit. Dein pluribus hostiis caesis cum litare non posset, introiit curiam spreta religione, Spurriliamque irridens, ct uisa igni arguena , a quod

135쪽

uod sive ulla noxa Idus Martia ad Felit, quanquam is iuvisse sindem is diceret ped non praterisse.

Praeterquam quod imbellem animum ac nihil ausurusnsortiter redarguat;ut ait ille, Furor ei ne moriare mori. Non alius vilior ab intellectu nostro partus edi producive pocsit , cum ignorantiam & metum parentes habeat, duo illa vitia quorum infame contubernium nullo unquam divortio leparatur. Ita eii. Ignorat quisquis timet, quisquis timet agit ignarus. Unum scire desiderem, unde id sui interficiendi ei profluat animi robur qui non habet aut ubres aut media per quae sibi prospiciat ne interficiatur. Suspicor produci hunc effictum a timore mali venturi ,. qui multos in extrema saepe immisit pericula & inultos quo que in sanguinem durat ac vulnera. Plures in praelio mertus hausit quam serrum, nec exiguae numero victoriae de sperato citius timori adseribendae sunt, quam verae Virtu ti. Victores id ipsum edocuit, quo sincerae quam oblitnuerant victoriae sibi fructus constaret, hostibus in fuga*actis, contentos agere. Unde colligo , quod metus ipsiqformidabilem se reddat, quodque qui se praelio subducit ansam vincendi porrigat insequenti. Potiori jure illum excuses qui metu moritur, quam qui per metum violent iubi manus infert. In illo absque cujusquam noxa natu 3

136쪽

id quod facit perficit in hoc & crimen, & vitium, nec mi

nus turpiter deiecta mens concurrunt. Claros contra aeternosque habere sueverant, qui assumto sibi arbitrio sui, quo ne in manus hostiles inciderent, dele decernebant; cum nec tamen observarent esse utrobique eundem animi projecti ac vilis effectum ; idem utrobique ipsis ab hostili insolentia ac furore expectandum fuisse. Stulta sunt impedimenta quae a matu proficiscuntur. Infert sibi mortem Cato, quia non infert Caesar. Hoc si verum, victus fuit ille ac per suammetipsius confessionem; semetipsum damnavit,. de se vindictam sumsit, ipse sibi carnifex, &quae Caesiaris erat futura contra se ultionem executus. Haec si ab illo ad timoris calculum fuere subducta, si quot dies superesse potuit, totidem sibi mortes existimavit, unam si maluit quam plures, qui fieri pote, ut qui fatetur metuere sene alteri submisius cogatur vivere, alio quam timoris nomine appellari velit, quod semet interficiat prae metu ne incidat in servitutem y Confitetur utique indignum se esse qui invictae patientiae & quibusque calamitatibus valentior audiat. Patientia , tolerantia verae virtutis sunt

ia i . .

statumina. Manca in tales semper ruit fortuna, quaecumque dura atque aspera sunt ab his convulnerantur: in his contusas, infractas sentit vires suas, .quidquid est calamitosi.

Tandem demum Caesar insomniis,divum anguriis, podii Q 3 tenti3,

137쪽

tentis , a periculo sibi ut caveret jubentium monitis, aequibus non denique distrahi ac miserandum in modum ex aciitari se animadvertens, fata superare, cedendum duixit quocumque letho potius habens occumbere quam in

singula momenta suae secuin vitae supplicia circumfer re , mortem in sinu gestitando , nec alia mercede, quam ut nunquam non ientiret se mori. Non attendit utique sponte neminem in mortem suam irruere, qui to, tus in eo est, ut quibuscumque potest modis illam vitet. At enimvero sciebat usurpatum sibi in liberam,in rerundominam ante gentem imperium, affectatam tyrannidem

illud ipsius inoquar verbis Poetae i

que adeone mori miserum vos o mihi manes Et e bovi, quando ei superis aversa volaratas aliunde non potuit quam ab animo sibi male conscio pro rumpere. Quanto sciebat verius, tyrannum se esse ( ossi nes habentur & sunt tyranni qui in civitatem liberam iri perium assectanti tanto se quoque ipsum magis condem nabat non aliud de se, quam quod de tyranno laturi uptomnes judicium ferens. Judicii in ipso fuit, non tem xitatis , quod Ibera se legione communire neglexesit gnaro quippe , quascumque excubias circum se truma lare , quantisper omnia non restituisset in pristinum'/tum,refusis damnis, posito quod detinebat imperio.'querat ad extremum ad mortem sibi jam tum de im/

138쪽

usui futuram quam circumdederat legionem, quam ut forte sublati de medio funus comitarentur. Mortem quae iam fores pulsaret nequaquam aversuri nihil pronius, quam ut sciscant nec esse ut eum ultra principem servent, quem sui pro principe ultra non habeant, quemque in vi vis amplius non esse nemo sit iudicaturus, quam qui eum sustulerit; at neque ab eo occiso porro quid sibi reliquum, quam ut ipsimet carceri mancipentur suplicio subdantur. Ab illis, qui spolium vitae illius, sic facti domini rerum, jam nunc tulerent. Caesar cui facile notatu est secum haec putasse ipsum vitam suam legionariis defendi possede-iperabat. At neque a se impetrare poterat, illos se pro

ipso moturos, quem tyrannum judicatum animadverte-

rent. Meo judicio, quod ultra nihil sibi praesidii super

esie iudicavit, neque temeritati illius, at nec animi magnitudini adscribendum. Horrendis & plus quam decumanis illius mentem oportet fuisse conquassatam fluctibus, cum facto in contrarium deflexu ad illam abripi se sui fiduciam male temerarius pateretur ut contra haec oggerere

auderet. Nullius salvus ut foret magis interesse quam Reipublicae. Nae illi dementes sunt, qui a periculis a dispendiis quae subitura, passura sit respublica, isto sibi nomine securitatem polliceri audent quod suis agnoscant esse permixta. Nec malorum publicorum aliam in ensuram putant quam quae sit suorum. Nemo cui cor sapit animum

139쪽

induxerit, potiorem alteri salutem suam futuram , quam fuerit ista stibi ipsi. Prodidit, sicubi usquam, hic salteri

Caesar, magna nimium se de sua fortuna praesumere talem tantamque cum crederet et omnibus a se toto vitae circulo fortiter ac praeclare gestis , teterrimam nubem induxit, si non & exitiali veneno assiavit. Non alio magis facto eo rum qui se contra coierant res locavit in expedito totus eatque intectum adeoque suis inimicis praebuit. Aream ape. ruit in qua copias explicarent,campos apertos, nullis ultra quae morarentur,nedum ut premerent aut attinerent, obsepto8.Undecumque ex aequo exacerbatos & parili in necem illius pertinacia durasse constat. Videas hincCaesarem certum moriendi, dum contra tot sanae rationis dictamina tot quae dehortarentur amicorum monita,atq; ipsum quo que naturam sese non aliter quam sibimet si irruendum sit componere. Brutum ex adverso sociosque conspirationis malum nisi cum Caesaris vita facturos finem et nec niuabillo Contrucidato quieturos. Altiusque ob id, ab ipsi quae obstarent impedimentis assurgentes umq, nec deessent,illo ipse temporis puncto quae sistere potuissent pigesertim ambiguo sibi atque in longum extracto illo Popilii Laenatis colloquio. Lancinabat animum Caesaris coniussCTPurnia, terrebant augures, pervellebant aruspicci, tetrae hostiae,est tamen potentior his omnibus Decius Bsb

tui unus e coniuratis, qui visu cavillisque ista ompi/

140쪽

eludens, ei ut se permitteret effecit, ab hoc in Curiam deductus. Fas mihi sit dixisse, ipsum Caesarem se iste pri

inum , ultimum, maximum denique omnium corum qui in se coniurassent sui proditorem : coniurationemque omnem sit talem se ipse sibi atque in se non praebuisset, inmmos iturum fuisse. Credunt majore periculo magnates, quam addubitaret. Qui super aliquo partem in hanc aut

illam ambigit, e iam dum deliberat sui iuris est : suus esse desiit, alterique se transcripsit, quisquis praeter illius fidem nihil sibi ut superesset fecit. Quam ab omni periculo seim Munem crediderit, argumento sit, quod cum ingressurus curiam obvium sibi Spurrinam haberet, a quo tam serio monitus fuerat malum astra ipsi intendere quod tamense ultra Idus Mattias non porrigeret, Spurrina ei gerit, hodie sunt Idus Martiae. Credi possit ipsi Caesari molestu in fuisse, quod si qua ipsum manerent incommoda tam non citatis passibus se promoverent. At est mortalium in rebus hoc frequentissimum, ut periculis suis ludibrium exinde debeant,qui notato quod in illis essent constituti, ea nihilo secius contemserint. Quantum vero Sc hoc quod venisse quidem Idus Martias, sed necdum praete riisse ressionderit Si mens ei laeva non fuisset, suffecisset

vel hoc solum ad ipsum ab incepto retro retrahendum; verumque ut fateor , tacitus me horror subit, cum contra haec omnia tantum virum durasse recordor. Posset tamen