장음표시 사용
281쪽
s HuBNER DerVorum extremitates ipsae eae partes, qui bus continentur, perpetuo pressionem quamdam eXercent, cuius Ope anima, in quovis momen
to, de praesentia sui corporis singularumque ipsius partium ideas percipit. Omnes in cor-Pore sparsi motus, quanti quanti sint, ipsorum conditio legitima vel illegitima, stagnatio, cessatio, a caenesthes; continuo animae Tepraesentantur. Illa deficiente, omni idea de
intentione virium nostrarum physicarum in re-apiratione, exoneratione alvi, partu, motu musculari lcc., excepta ea, ex effectu resistentiae generata, careremus. Verum hic sensus , de corporis praesentia Sc emcacia, con-
usus est animaque nullas speciales hoc in Sensu partes distinguit, nec amplius quid de peculiaribus notis te characteribus partium illum essicientium, percipit. Repraesentant qui
dem te nostra sensuum organa animae Suum
Corpus, immo fuere philosophi ,' qui omnem
animae de corpore suo conscientiam Sc cognitionem ab id eis, ope organCrum seusuum, tamquam solis huius rei iudicibus, excitatis , derivavere. Verum organa sensuum solam Corporis nostri superficiem repraesentant, quae
ratione habita ipsius relationis ad organa sensuum, non nisi mundi pars considerari potest, immo corpus nostrum nobis repraesentant , ut omnem alienam rem, absque peculiari illo
282쪽
sensu , quod ad nos pertineat , absque Volumpta te vel dolore directo , a sensu ipso ianuae parando. Lux, ab ipso nostro corpore re flexa, oculum non secus ac lux aliorum Obie chorum afficit ; e Ruvia nostra percipiunt nares ut odores aliarum rerum; partem corporis
eum apprehendimus t a duobus cuchis locissi naul ideae tactus ad animam propagaΠtur: quo ex phaenomeno usu de iudicio discimus,n0S COIpus nostru in tangere . Ex speciali sen su, quem corpus humanum in tactum ei ficit , dc dolore, rudi ori taehu essecto, item corpus nostrum cognoscimus, sed priori casu uSu,
posteriori caenesthe fis ope id possumns. Mediante caenesthesi de ipsis partibus internis
corporis, quod nullus umquam sub tegmine omnino cavum esse sibi persuasiri, es de ipsarum Conditione seu u fruimur atque ab illo emper vel grato vel ingrato modo, qui sen- ut ipsi , absque omni initituta reflexione in hae ret , assicimur. Cum crus torpescit a preisic ne nervorum, ce ssans caenesthesis ideam descien iis cruris procreat, quamvis oculis illud videamus, manu tangamus; immo sunt exempla hominum . omni tactu orbatorum , quibus nihilominus eadem de corporis praesentia Caenesthe sis integra relinquebatur. Sane animali, quod omni, si liceret, organo senSuum pri Varetur, ope caenesthesis, obscurus quidam & confusus de sui corporis exiitentia sensus relinqueret tur.
283쪽
Caeneu ess in valetudine Secunda . Phaenomena caenesthesis, relate ad valetudinem hominis spectata, mire variant; alia
sunt in secunda, alia in adversa valetudine. In valetudine secunda omnia organa Corporis eiusque partes, membranae, musculi,
Vasa. Viscera, glandulae Occ. ope preisionis, ab omni ambitu in pulposas nervorum e X tre mitates, illis inhaerentes, in si itutae , mille impressiones excitant, quae ad animam propa gatae in unum sensum confluunt, qui illam de sui corporis praesentia, efficacia, praesen- teque conditione Certiorem facit. Verum hic sensus eo gradu obscurus eii & confusus, ut nec ipsus partes separatim , nec ipsae impressiones, in singulos nervos factae, neque actiomnes ab illis excitatae distingui possint. Obscura est debilis caenesthesis in secunda valetudine, ne a mille suis imprectionibus turbaremur; fortis contra assurgit in morbis, ut de peri- Culo mox admoniti ad auxilia quaerenda impellamur. Praeterea ipsus ideae ope organo rum sensitivorum corriguntur. Oculis videmus nostrum Corpus, id tangimus eiusque pondusta pressuram per nervos cuiaueos, adiuvant
284쪽
animae iudicio, percipimus de diiudicamus.
De partium enim interiorum conditi oce, quamdiu sanae sunt, fere nulla, nili admodum confusa idea gaudemus. Quodammodo etiam ope caenesthesis de essicacia partium nostrarum erudimur , sentimus intentionis gradum , quem nimium lassitudine de dolore percipimus atque ita de noxio excessu admonemur. Item hac Via proprium corporis pondus percipimus . Manus enim, quinquaginta librarum pondo
elevans, omnem alium sensum ac manus, qu .i Choc pondere premitur, essicit. In statu sano haec sui corporis repraesentatio cum Volupi te, in adversa valetudine cum hac vel illa
doloris speeie in anima peragitur. Si perie ctioris nostri status de liberi exercitii virium
facultatumque nostrarum conscii sumus, si cos posis negotia cuncta bene peraguntur, functiones animales, vitales ic naturales ubique sicile & expedite exercemur; voluptatem CX iβde percipimus animalem , sensum nempe Secundae valetudinis, quem vitae perduraratispr esagia comitari solent. Cum vero liberum is vivae, ab obstaculis, in corpore enatis,eXercitium coerceatur, anomalaeque partium ἡegrotantium imprelsiones in nervos existant; Ruima . id aegre fert, Se sensu adversae vale tudinis assicitur, qui tamquam genus Omnes doloris species comprehendit nec raro ProXi
285쪽
r a lati xv mae mortis vaticinationem secum ducit. lnprosperrima valetudine omnes corporis function es, mira quadam lacilitate peractae , re tutarem quamdam it legitimam organorum in nervos impressiouem , ad animam propagatam, inducunt, quem harmonicum omnium parti uni
eoucentum ad suum finem anima ope DerVO-ti m. in illis disseminatore in , laete & sub peculiari bonae valetudinis sensu percipit ipsaque serena di ad omnes impressiones capax deprehenditum. Adiunetitur huic caenethhesi sensu; virium, cupido ad ingenii corporisque labo ,
res subeundos, animus, singularisque corporis levitatis sensus id cuivis ad sua negotia. lit-rerato ad studia, peculiarem tribuit facilitatem. Obscure hanc voluptatem exprimimus, tum ita bene nobis esse dicimus, ut valla transilire liceret . In primis a morbis acutis superatis nonnumquam hanc voluptatem eminenti gradu , tam ob corporis emendationem ,
quam ob reminiscentiam praegressi dolori percipimus, omnia corporis negotia rite 8c facile
peraguntur , impressiones sensuum laete nos assiciunt, animaque serena, ad operationes ,
sibi peculiares, mirum in modum parata deprehenditur . Hanc Vero gratam secundae valetudinis perceptionem ad nullum peculiarem referimus locum , cum quasi sit essectus omnium seusuum
286쪽
Obscurorum, qui ab omnibus, vel minimis
corporis partibus animam adeunt. Huc de referrem stimulum ad venerem , hanc acutam caenesthesis labrem, qua homo suae perdurationis caussa torquetur. Genitalium irritabilitas mirum in modum evehitur, Omnes librae alacrius tremunt, humorum ingentes si
vult accurrunt, incenduntur Omnia, tument, Iubent Sc interno ardore uruntur secretiones
que largiores evadunt. Omnes hae calamitates ἡnima intolerabili percipit ratione mole litarumque Solatia ex coitu petit. Homo, foecundis
onustus humoribus, eos, ut se ipsum re Pro ducas, cir cum se spargere cogitur. Veneris servi labores, ne negligantur, eo modo nostrae oeconomiae sunt intexti, ut dulcedine reficiat obedientes, contumaces clandestino igne conficiat. His accedit gratus in coitu sensus ,
qui a contentione omnium nervorum, Con Uul livo musculorum motu . calore per omne Cor
pus perfuso Sc speciali quorumdam ner Vorum titillatione enascitur. Sessus est confusus, a mu tata corporis conditi Ciae in anima suscitatus, cuius finem satis, sed minus caussas Proximi O res Perspicimus.
Haec sere sunt, quae caenesthesis in valetudine secunda, in qua quasi absque fine est de fere sola facultate ad sensum definitur, perficit, animalibusque remanerent, omni Or sano sensitivo privatis.
287쪽
Genesthesis in corpore aegrotante. Plurima & eminentia Phaenomena exerit caenesthesis in corporis partibus aegrotantibus, quibus scilicet mirum in modum exaltatur. Ratio exaltationis in morbo ex fine, infra indicando, patebit. Quo gradu exaltatur , nervi gravius moti maiores sensus proferunt, iique ingrato affligunt modo animam. Hanc caenesthesiis conditionem, qua exaltata animam male e issicit. dolorem in posterum dicam, qui mihi vox communis, pro omni huius generis sensu ingrato , erit . Doloris caussa itaque haud psychologica esse videtur, sed actiones nervorum, ab imprellione partis morbosae su
scitatae ti , similem anomalam iusto gla-
a Tempore doloris occurrit quidem an 2 mala nerisuorum actio, c9m a statu naturali in genere spectata deflictat; verum haec actio, in concreto considerata, obiecto, illam excitanti, omnino respondet & hae relatione anomala vel morbosa diei nequit. In familiari dolore nervi idio pathica aegritudine haud laborant, sed motu gaudent, ab obiecto aegrotante in illis excitato.
Qitare voces: actio nervorum anomala, morbosa evitare studui potiusque terminis i impressione morboSa, ano mala, actione a parte aegrotante suscitata usus sum, ne haee eonditio eum caenesthes aegrotante, de qua infra dicemus, commutetur.
288쪽
vlorem actionem in organo animae essiciunt, cuius perceptio non minus ab ingrata assectione, ac aspectus solis ah idea lucis, Sepa rari potet . Haec actio nervorum organi animae per se est dolor nec aliter ac sub forma doloris apparere potest. Quamdiu motus in nervis & organo animae ipsorum structurae conformes, sunt anima laete & opposto casu male assicitur . Priorem nervorumeficaciam obiecta , quae sana sunt, Posterio rem aegrotantia suscitant. Exaltatio celerrime fieri videtur, cum vulnera recentia, parum
dolentia, post aliquod tempus, ab irritamento tacta, iam acerbiores dolores exhibeant ca) . Cum sensibilitate aucta eadem proportione Ple rumque partium , quibus inest dolor , irritabilitas exaltatur. In parte aegrota quidem
caenesthesis mirum in modum exaltata est , gravioresque exerit sensus , sed nihilominus dolor specialem caenesthesis characterem, Con susam retinet indolem . Dolor animae nihil eparatim de caussa doloris eiusque notis vel effectibus , in loco dolente factis, repraesen tat . Sensus doloris variant , prout actiones Q Non solum in loeo affecto, sed etiam in rein
motis partibus eaenesthesis a stimu o exaltatur. Eius modi exemplum narrat F. v. HlLDAN Observ. Ceat. I. Observ. q. & 3. pag. 13. -
289쪽
nervorum ad cerebrum propagatae variant Tot sunt doloris species, quot diversae deinprehenduntur impre Iliones in nervos morbosae. Hae differentiae vero ex triplici caussa repetendae sunt.1 Singuli nervi, quibus caenesthesis in-s: det, quoniam peculiari structura de indole
specificaque gaudent sensibilitate : necesse est, ut sua pathemata Vario modo, pro capacitate agendi ipsis peculiari, animae reprae Sentent et Caussae seu obiecta disserunt, a quihus nervorum actiones excitantur , ideaeque natura a nervi actione determinatur. It ignis, frigus, corpora mechanica , chemica , inflammationes , paralyses , distensiones , pressiones Zec. excitando diversas nervorum achiones di-Vers OS quoque procreant dolores .
3 Denique ipsa forsan sensibilitas di
versa organi animae , quod nervorum actio laesa parte aegrotante suscitatas recipit, quid ad dolorum varietatem efficiendam confert. His ex rationibus satis liquet, tam pro partis assectae, quam pro stimuli indole varia , plures esse doloris species, experientia probatas . Omnes vero dolores in eo conveniunt , ut effectus sint Caenesthesis nervorum , corporis conditionem praeternaturalem animae repraesentantis ideoque uno genere ut com prehendantur , necesse est. Iam
290쪽
Iam praecipuas quasdam huius doloris species tribus verbis perlui rabo . Fames est ventriculi a defectu alimenti
aegrotantis caenethhesis. Ad ventriculi sanitatem Conservandam necesse e i , ut statis pe-1 riodis vi Ru repleatur. Qui cum deficit, nu- dique ventriculi parietes se invicem fricant, ., ac succi inquilini accrescunt ; ventriculi cae: nesthesis exaltata hanc ipsius conditionem ad q. Versam animae sub famis sensu imprimit. Hacr de cauissa suctio fami herbae nicotianae , Cum ι nervorum ventriculi sensibilitatem obtundat , i famem compescit ; homines quoque, qui ai cibo diu abstinebant, fere omnes melancholici: erant , hyiterici , stulti , fatui, lethargo asset chi, qui ob nervorum stuporem, Citas gra Ues que sensibilitatis exaltationes non admittebanti a . Fami desiderium cibi adhaeret, vel exi initinctu. cum neonati esurientes mammam quae ; rant, experientia nondum edocti, hac in Inammma contineri remedium sui doloris, vel abs animae arbitrio, quae gratum cibi saporemi aeque ac famem, olim ab esu ipsius suffoca-
Siti a desectu aquae, a siccitate oris Scs HUBNER Opus . IV. B aὶ HALLERI El. Physiol. T. VI. pag. lyl. IIJ,