장음표시 사용
371쪽
quas imaginςs somniorum ferrentur ' absentes , praebuisse gestantibus ventis otiosorum ministeria membrorum. Nec fides anceps. Nam si olim severi credidere majores astoras geminos , albentibus equis, & stellatis apicibus insignes , pulverem cruoremque Thellaticum aquis Tyberis I abluentes, & nunciasse victoriam ,& imputasse militiam, cur non tuae publicaeque vindistae conses Iam aliquam immortalis dei curam putemus an nixam Nisi sorte majorem divini favoris operam res Romana poscebat Macedonico augenda regno, quam tyrannico eximenda servitio. Ego vero, si ccxlelle studium pro dignitate causarum aestimandum sit, iure contenis derim equites tuos si Pedasis,' talaribus pedites vectosae su penses fuisse. Neque enim quia De divina mortilibus dedignantur fateri, idcirco quae visa non fuerint dubitavimus facta , cum facta videamus, quae dubitaverimus esse facienda.
XL. ' Anguste fortunam tuam , Imperator , expendit quisquis id Is de te tantum, quod fieri potest, credit. An ego, cum ab Alpibus Juliis otioso seriatoque ferro non praelium fuisse videam, sed triumphum, dubitaverim illam specialem quandam' felicitatis tuae dixiste militiam 8 Scimus
quidem, Imperator, ita te cuncta administrasse , qui non possint se tibi' imputare successus, sed fatearis necelle est quantum te in bello, tantum for-2o tunam tuam egisse post bellum. Cui si vocem demus, & judicem, nonne prolixe suam enumerabit operam, & ut virtutibus tuis multa concedat,' sibi aliquam vindicabit Θ Et cur, quaeso, non demus, ut accipamus 'utriusque partis assirta , cum si quae viceris tua λ Audio constantiam dicere, bellum atrox periculosumqtie suscepi ; memorare patientiam, im-z I mensum iter, tempus anni grave semper armata, sepe jejuna toleravi; t
INTERPRETATIO. retis fides interia. Operam ridus Romanis in eo praelio.
4. Absentes J Forte obsequenter ut suspicantur Livineius de Acidalius. s. Castoras gemisar. J id est . Castorem de Pollucem stat res gemellos ex Leda &Jove : de his supra panet. Io. n. II.
6. PQAE'. I De Pegaso poetarum sabulis notissimo supervacaneum est dicere. . Talin dias. J Per talaria intelligit alas, quas in pedibus Pegasus habuisse dicitur.3. Neque enim. J Etenim cum divina mortalibus oculis se subducant, dubitarea Nimis parea de tua felicisata sentis. b c sanie. e Fortunae quasi tibi militantii obseratum d in cobus nihil debe-.e Et si pro se coram i ue diceret.
non debemus illud eontigisse, quod visum non fuerit, cum factum videamus. id est. victum Maximum , quae vix fieri poste
r. Sibi aliquam vindicabit. I Respicit ad
locum Tullii pro Marcello, n. 6.1. Utri sue partu asserta. J Quae sibi una quaeque pars vindicavorit : si ve enim quae ibrtunae, sue quae virtuti tribuetur,
3. Aia cpnstantiam. J Plena artis Prosopopoeia, ad Theodosii viruites percuret
372쪽
nere prudentiam, ' partita sum militem, & multiplicavi arte terrorem; aD serere sortitudinem, bis conflixi cum hoste, his vici; omnes postremo clamare ; quid tibi debemus sortuna,' quam fecimus Sed si illa dicat, properationem militum ego juvi, ego fugam hostium praepedivi,ego Maximum in muros coegi, & quem vos cogebatis mori, vivum domino reservavi, non svideo quod possit elle judicium, quin cum ista pars imputet tyranni fugam, illa custodiam ; respublica quae utrique pari et obnoxia est, ita utramque conjungat, ut fateatur uni semet victoriam, alteri debere vindictam XLI. Sed nee tu debitam gratiam beneficii inficiator abiuras. Nam ioetsi per te conseceris quae volebas, per fortunam tamen plus adeptus es quam volebas. Agedum, si videtur, praeteritas cogitationes tuas consule ,' & vota conveni. Num amplius speravisti, quam ut Maximus tibi nunciaretur occisus, quam ut semivivum ejus caput, nondum clausis tota morte oculis, ex acie reserretur , quam ad suminum ut fugiens , resiliensve 1 scaperetur Ceterum quando quod factum est vel optasti , ut se tibi ipse scivaret, ut consciscere sibimet interitum nollet, &posset Magno quidem, fateor, pectoribus humanis, atque adeo maxuno 'lux amori, interitus horrori est, sed quatenus aut ista optari potest, aut ille vitari. At si ultima supra caput lieterit hora, & venerit dies nunquam reversurus, χοε ac se contiella mors fuerit, non timentur extrema, cum certa sunt. Hinc reorum usque ad damnationem metus, postea attonitus stupor, & ex de Dperatione securitas, & ad locum supplicii voluntaria, carnifice non trahente , properatio. Ut de his taceam qui, cum satis ' fortius paciscentes, incertum exitum certo ' occupaverunti ut nihil de servis loquar, qui verbera vitavere suspendio, ' & motus heriles usque ad praecipitia fugerunt; quis unquam 'ultra spem timuit λ quis idcirco semet occidere noluit, ut occideretur Z Nisi vero vel levior manus aliena quam propria , vel stadior
INTERPR ET ATIO. QuasUre ea eontentione sententiasori post et nisi cum altera pars sibi ascribat
gatum tγrannum , astera vivis reservarum i respublica quae utrirue multum debet, ua conciliet utramque ut fateatur erc. a Ac vide ruit optaveris maxime.
d Praevenerunt. e Et ut hererum manas fugerent, ruerens in praecipitia.
rendas aptissma. . Partita sum militem. J Irifariam ut sit-pra dixit, n. 3a. Ut er baser audaciam masti. psicata terrore percederet , O fugam circumfusuo ambiret.
s. Bis confri cum hosti. J Ad si sciam de Aquileiam. 6. Luam seri ι. J Quae nobis debes
quodcumque es , sive quod. I. Drtiuo paciscentes. J Fortiore animo pactionem eum morte facientes, hoc est
a. Ultra θem timuit. J Cum spei nihil
aeque adversetur ac timor: notatum tamen
373쪽
mors privata quam publica , vel longior poena ferro incumbere, & corpore vulnus onerare, & recipere interitum statim totum,' quam supplici utri dividere, poplitem flectere, cervicem extendere ad plagam, fortasse non
y XLII. 'Et tamen quando secum ille ferro transigendum p tabat, non potius ignem, laminas, crucem, culeum , de quidquid merebatur, timebat λ Nunquam prosecto tam bene de sceleribus suis sensit, ut mor
tem potuerit sperare, qua periit. Si igitur nec praesi e re veniam reus, nec sperare fugam clausus, nec mortem potuit timere moriturus , & certoro extremorum levior videri debuit voluntarius quam coactus, honestior privatus quam publicus, postremo brevior occupatus quam expectatus interitus , 'num, cui dubium est in eo, quod non habuit rationem , suisse so tunam Illa, illa tyranni consilia caecavit, illa & animum ejus obtudit & gladium , illa expeditam in vulnus manum percussit & tenuit. Nisi vero tu Is tuum, venerabilis Gratiane, carnificem ' Diris comitatus ultricibus obsidebas, & irata' minax umbra ob os ejus oculosque sumantes insernis ignibus taedas, & crepitantia torto angue flagra quatiebas , ' ne morti honestae vacaret , ne regalem illum secrosanctumque vestitum impio cruore pollueret, ne cultus olim tuus , t ac deinceps fratrum futurus, iunestuma sanguinem, vel dum vindicatur, acciperet, ne postremo te manus ulcis ceretur tyranni, & deberes Maximo vel ε suam mortem.
INTERPRETATIO.h st m mortem per p-ter ferre. a citra ita sui. au Maximus quanais sibi ipse manar a erre decernebas . non minus hoc mortis genus reformia e censo dui est, quam erc.
b Natura ei semper sua silera fuerunt ρος.
est a sapientissimis viris, ubi omnis omnino sublata spes est , ne timorem quidem posse subsutere. Pendeat enim Nortet metuentis animus i qui si spei, quo sustentetur, nihil prorsus reliquum sit , plane
iacet. Atque hoc eleganter admodum expressisse videtur ador escens Terentianus. Andria act. v. se. I. Ua misero milat ut ani- . ivle, atque in imore ussae antehaz attentus fuit . ita postquam adempta ster est,
1. Culeum. J Culeus uter fuit, seu Locus ex lino, vel cannabe, vel corio factus, ab occulendo , sive claudendo ; quod nocentes eo inelusi in profluentem mitterentur : quod parricidae supplicium sui. 2. Num , exi as iam est. J Quis dubitate
potest, id ubi rationi locus non stat, totum sortunae fuisse tribuendum 3. Per Jt. J Utrum perculsi ut volunt aliqui an re . more umbra. J Nota veterum opinionem . interfectorum manes iis, a quibus intersecti sunt, infensos esse. Quod de a Platone traditur I s. det gib. sie Oresten in tragoedus persequitur materi sie Virgiliana Dido l. 4. 16. AEneae minatur, e ita umbra luti indere: Eatis improbe pararaae. s. Ac demceps fratrum. J valentiniani. qui Gratiam stater. 6. Suam inerti m. ' Non erat maiestati tuae conveniens , ut Maximo deberes vel sutan mortem.
374쪽
X LIII. Et plane ita cuncta ceciderunt, ut ' non servata modo ultio, sed ordinata videatur. Nam unde, quaeso, tam repentina converso , ut qui oppetere timuerat interitum, non timeret expetere, & quem incluserat metus, proferret audacia λ Hic nulla jam reliqua festinandis rebuα mora. Actutum sortissimi duces instruendo accinguntur triumpho, capiti sdiadema decutitur, humeris vestis aufertur , pedibus ornatus evellitur , totus denique homo aptatur' ad interitum. Publice publicus spoliator exuitur, nectuntur manus rapaces, nudantur crura fugitivo, talis denique tuis offertur oculis qualem offerri decebat victori captum, domino servum, imperatori tyrannum. Nec tu illum, qua es clementia, in conspe- iocium tuum venire volui sies, ne oculos istos omnibus salutares' homo funebris imitaret, nisi famam confutare mendacii, teque purgare eodem teste, quo insimulatore voluistes. Habet vires, habet nescio quos internos mens scelerata carnisces, aut ipsa sibi cami sex conscientia est ; aut, quod magis credo, omni si verius quaestione est a te interrogari. Ad primam tuam is vocem nefario pectori excussa consessio est, nec cunctari saltem, aut mus. stare potuit, quin consilium omne nudaret, se videlicet favoris tui ob tendis te praetcrium, quod aliter non potuisset allicere militum societatem, nisi auctoramenti sui te finxist auctorem. XLIV. Et post hane tu vocem non illum in crucem tolli, non culeo et vinsui, non discerni in frusta jussilii, non postremo illam tanti ream mendacii linguam radicitus erui praecepisti, cum eorum parte ' vitalium, quorum fuerat locuta commentum p Quin jam coeperas de eius morte dubitare, & dejeceras oculos, & vultum rubore sinu deras, & cum misericordia loquebaris. Sed bene est, quod non omnia potes. Tni te vindicant & invitum. Rapitur ergo ex oculis, & ne quid licere posset clementiae, inter
innumeras manus fertur ad mortem. Ecce iterum, Imperator, averteris,
illam tyrannici exitus relationem gravaris. Jam jam elio securus , geram clementiae tuae morem; quod noluisti videre non audies. Huc huc to-
IN TE RPRETATIO. a Non mon sumpta vindicta , sed etiam
I. Auctoramen:UM. J Hunc locum resti tui ex Uiennensi editione omniumque in. terpretum emendatione. In aliis est, misi se auct ranuntι tui finxisset auctorem. De hae voce si pra in pang. s. n. II. not. I.
ii J. Li ιδ viuescant. J Sumptum illud ex
pari. r. n. O. tibi Eumentiri ad Constam tinum de Maximiano simili plane rationea militibus occaso. Dii te vi uricant, inquit. med invitum. a. Rapitur east ex oculis. J Ita resert So
375쪽
tas pii vates doctarum noctium conserte curas, hoc omnibus linsuis literisque celebrate. Nec sitis de operum vestrorum perennitate solliciti. Illa quam praestare hilloriis solebatis ab historia veniet aeternitas. Vos quoque, quibus ' secunda sors cessit dare famam rebus, artifices, vulgata illas veterum fabularum argumenta despicite, Herculeos labores, & indicos Liberi triumphos, & anguipedum bella monstrorum. Haec potius, haec gesta solertes manus ducant ; his sora, his templa decorentur; haec ebore reddantur, haec marmore, haec in coloribus vivant, haec in aera moveantur, haec si gemmis auseant pretium. O X L V. Pertinet ad securitatem omnium seculorum, ' quod est factum videri, ut si quis unquam nesaria vota conceperit, monumentis nostro rum temporum recensitis per oculos hauriat innocentiam. Quisquis purpura quandoque regali vestire humeros cogitabit Maximus ei exutus occurrat. Quisquis aurum gemmasque privatis pedibus optabit ; Maximus 3 ei plantis nudus appareat. Quisquis imponere capiti diadema meditabitur; avulsum humeris Maximi caput, & ' sine nomine corpus aspiciat. Scimus quidem' nihil unquam novandum, cum Romanum semper imperium aut tuum futurum sit, aut tuorum ; pertinet tamen ad geminam reipublicae securitatem , quod fieri non potest etiam non timeri. Sed utcunque virtutis O tuae opera curiosae posteritatis oculis artis cum manus reddet, cum te vel Alpium dorsa sit perantem, vel flumina objecta tranantem, vel agmen hostile triumphalibus vestigiis atterentem pictorum atque fictorum allaquetur imitatio , clementia , Imperator, tua quo coelo , quo ' pigmento, quo aere, aurove ducetur, qua tu ipsius ' victoriae victor ita omnem cum 23 armis iram deposuisti, ut ceciderit nemo post bellum, certe nemo post Maximum λ Paucis Maurorum hostium, quos secum velut agmen Infernum moriturust incluserat, & duobus, aut tribus furiosi gladiatoris' lanistis belli piaculum caesis, reliquos omnes, venia complexa , vetur
e Discat. d Neminem unquam res nova moliturum. e celere.
NOTAE.3. Ab hi ria. J Ab historiae ipsius digni
4. Secunda sera. J Vos quoque artifices in quibus altera post vates ae scriptores immortalis gloriae spes posita est. s. Herculeos labores. J De Herculis Iabo.
tibus plus satis diximus in pan. a. n πεν. 3. 6. Gerarmu αugeant pretium. J Maius e vim gemma pretium, quae arte laborata
nobile aliquod facinus, aut principis alicuius vultum repraesentat. I. Sine nominι cor M. J Tale illud Virgilii aeneid. 1. ss . Iacet ingens litore truncus . avulsumrue humerar caput O fine nemma
a. Victoria vim . J Sumptum illud ex
Tullio pro Marcello n. la. Vsam victoriam vicisse vid/ris. eum ea ipsa, qua da erat adepta,
victu rem in o c. 3. Inc erat. J In urbe Aquileiensi, ubi obsessus a Theodosio captusque est. . Lamstu. J Laviae dicebantur praese-
376쪽
quodam matemo sinu claust. Nullius bona publicata, nullius mulctata libertas, nullius praeterita dignitas imminuta. Nemo affectus nota, nemo convicio , aut denique calligatione perstrictu , culpam capitis aurium saltem molestia luit. Cuncti domibus suis, cuncti conjugibus ac liberis, cuncti denique , quod est dulcius, ' innocentiae restituti sunt. Vide, sImperator, quid hac clementia consecutus sis. Fecisti, ut nemo sibi victus te victore videatur. Spectabas haec a tuis collibus, Roina, & si septena arce sublimis celsior gaudio ferebatis. XL VI. Tu, quae experta Cinnanos furores, & Marium post exilia crudelem, & Sullam tua clade felicem, Se Caesarein in mortuos miseri- iocordem , ad omne civilis motus classicum tremiscebas; quae praeter stragem militum utraque tibi parte pereuntium extincta domi sinatus tui lumina, sussixa pilo consulum capita, Catones in mortem coactos, truncosque Cicerones , de ' Pompeios fleveras insepultos ; cui damna graviora scissus in partes civium furor quam portis imminens Poenus, aut receptus muris Gallus intulerat; cui ' Alliensi die AEmathia funestior,' Cannis 'Collina seratior, tam altas olim reliquerunt cicatrices, ut, gravius semper tuam quam alienam experta virtutem , nihil tibi magis quam
te timeres ; vidisti civile bellum hostium caede, militum pace, Italiae recu-
INTERPRETATIO. g pHbra. h Dinocentiae famam ac decara recuperaverunt. NOTAE
cti ludis gladiatoriis magistri, qui gladia
tores instituerent, exercerentque ad mu tuam lanienam.
s. Aurium molestia. J Nemo quam eulpam capite luere debuit, audienda saltem Objurgatione dependit. 6. Septena arce. J Virgilius aeneid. 6 83. De urbe Romana. Septemque una sibi
muro circumdabis arces. x. Cinnanes Iurores. J De Cinna pan. 9. n. 2 o. not. t De Mario paneg. s. n. I . not. 9.De ulla pan. s. n. z. . nox. .
. Catone/.J Catonem innuit dictum Uticensem , quod Pompeio victo Uticae sibi manus violentas attulerit, ne victoris Caesaris vultum intueri necesse habe
ret. Plura vide supra paneg. L. n. I .nu. s.
3. ρο cor Ciceronea J Augustus Sc Antonius gravissimis odiis inter se pugnantes pacta Ciceronis morte conciliati sunt. . Pomptier insepultor. J Pompeius enim satellitibus a Ptolemaeo missis peremptus in Nilum fluvium pro ectus est. . Poriis imminens Paenus. J Cui non nortum illud Annibala preta . Quantum Urbi
Romanae terrorem iniecerit . supra dictum est , pang. 3. n IO not. I.
6. Receptus muris Garus. J Tangit Senonensum Gallorum in Urbem irruptionem , cum direpta Italia in Capitolium ascendissent , ni M. Manlius Capitolinus clangore anseris excitus eos repulisset. . e gehens die. J Cum Romani a Gallis fusi, fugatique ad Alliam. Allia autem fluvius est a Crustuminis montibus qliadrage simo ab Urbe lapide in Orientalem Tiberis partem defluens. g. Emathia. J Celebrem pugnam intelligit Pompeium inter εe Caesirem in eam pis A matrii is commissam. .Emathia autem proprie regio est Thraciae finitima , quod nomen primum alicui Macedoniae regioni. tum toti Macedoniae , atque etiam ipsi Thessaliae a poetis attributum est. v. Conis. J Cannensein pugnam tan. git . ubi ab Annibale caesa Romanorum quadraginta millia Canna autem vicus est
377쪽
peratione, tua libertate finitum. Vidisti, inquam, finitum civile bellum,
cui decernere posses triumphum. XLVII. Hactenus memet , Imperator Auguste, praeteritas res tuas attremse fas suerit. At cum tempus admoneat meminisse praesen tium, finem sermoni facere maluerim, quam ampli is mi ordinis munus invadere. Dabitur utcunque venia piae temeritati, ii usurpasse communia, non occupasse videamur aliena. Licuerit mihi, quae in barbaris gentibus, longinquisque provinciis ' pro summa re fortiter te liciterque fecisti, di annuente numine tuo, & senatu favente dixi sIi . Ea vero, quae Romae gesta IO sunt & geruntur, ingeniis permittenda Romanis sunt. Τ qualem te Urbi dies primus invexerit ; quis' in curia sueris, quis in rostris i ut pompam praeeuntium t ferculorum curru modo, modo pedibus subsecutus, alterno clarus incessu , nunc de bellis, nunc de superbia triumpharis ; ut te si omnibus principem singulis exhibueris senatorem ; ut crebro , civi-rs lique progressu non publica tantum opera lustraveris, sed privatas quoque aedes divinis vestigiis consecraris , remota custodia militari, tutior publici amoris excubiis. Horum haec linguis P horum, inquam, voce laudentur, qui de communibus gaudiis & dignius utique quae maxima , &iustius poterunt praedicare quae propria sunt. O mea felix peregrinatio l*Q O bene suscepti, & exhausti labores t Quibus ego intersum bonis λ Quibus paror gaudiis λ Quae reversus urbibus Galliarum V dispensabo miracula rQuantis stupentium populis, quam multo circumdabor auditore, cum dixero , Romam vidi , Theodosium vidi, & utrumque simul vidi ; vidi illum' principis patrem ; vidi illum principis vindicem ; vidi illum ' prim*I cipis restitutorem p Ad me lonsinquae convenient civitates ; a me gest rum ordinem rerum stilus omnis accipiet; a me argumentum poetica; a
me fidem sumet historia. Compensabo tibi istam, Imperator injuriam; si, quando de te ipse nihil dixerim, ' quod legendum siti, instruam qui le
gantur. IN TvRPRETATIO. a mihi gaudia parotin. b Enarrabe.
suit in colle Quirinali sita . unde dc nomen accepit. Hie celebris fuit Syllam inter &Narium pugna, de qua . Vesevo Asor. I. 2.1. Amptismi or i s. J Senatus. Colliste ex hoe loco orationem hanc Romae di.
1. Prasumma re. J Pro recuperanda Italia . Gallia . & Britannia. 3. Qualem te inbi. J Triumphalis Theodosii in Urbem ingress as post caesum Ma
4. In curia. J Quid sit curia vide Plinii
s hctauorum. J Deferculis supra in Plinii
T AE. paneg. n. II. not. s. s. oxnnabin principem. J Tua maiestate omnes protegens smatorem. Eximia tua comitate singulos compellans. 7. Principia patrem. J Id est. Honorii . quem Pacatus praesentem intuebatur. 3. Principis vindicem. J Gratiani a Maximo caesi. 9 . Principu restitutarem. J Valentiniani iunioris.
Io. Mues tigendum sit. J Cum nihil dix rim qod venturum sit ad posteros , ab iis legendum. Alios ego, quorum scripta aetatem latura sunt, docebo quae scripturi sint.
378쪽
Prior nmerus petitiam, posterior pagina sinem indicat.
abstinete. 68: ο labstrusos situ. 6o: ariabstrusus atque abditus. 7- : al
accipis. 74: Ialaccitus adoptione. 9: is lacclamatione celebratum est.
379쪽
acclamationes et audebant ut patietibus curiae. S : Iol
6' : I l ad singulos ictus horrescere. 0o z
Grius fastigium honorem. Ivet: is ladesse 5 assistere. 29 :
adite honores. s: et: ladii uri periculum capitis.
admonuit. 38. 2 admota pro cra ObuS excelsa.
adulatione. novita om nrs.c niuar pta. 6;: i ladulationibus avaris. 47a adulationis. 4 : et i 87 : ip lmiserat adulationis. 6r: qi ad lationum cerian et . 63:
advocatis in inuis tabulis. 3: il
380쪽
mularis. Ist io laemulas civitates reconcilia
ail aeduatus plebis ae Fliniscipis Iocus. sq:9l aequavetis conIulibus. 99 :
aequiore animo. Ir . a laquis conditionibus. Is .
agebatur timore, luper Dia, odio hominum. ss: Istagebatur. 62r i 'l
agitare secum. 8 t 6lagitasse ut. Ia: Istagitavelit tecum. 9s: Izlagitavi. 6: αῖ lagmen delatorum. 33 et Ia lagmina. I6: Ialagnoscebamus. a': Si agnosceris. 16 istagnoscetur. ς : istagnoscis. 16 : 8 lagnoscit. s: Illagnoscitur. Oz: 2Ilagrestium. 'o : 6 lagricolae. 36: lagunt. I 6:6 l